Wat is lichthinder - Provincie West

Wat is lichthinder
Friedel Pas, Preventie Lichthinder vzw
De wereld „s nachts
Europa „s nachts
Vlaanderen „s nachts
Provincie West-Vlaanderen „s
nachts
Definities
Het verschil tussen lichthinder en lichtvervuiling
Lichthinder is de overlast veroorzaakt door kunstlicht, als
regelrechte verblinding, als verstorende factor bij het
verrichten van avondlijke of nachtelijke activiteiten, of als
bron van onbehagen. Een bijzonder gevoelige groep voor
lichthinder zijn de astronomen. Ook dieren ondervinden
lichthinder door versnippering en beïnvloeding van hun
leefgebied en verstoring van hun bioritme. Voor planten
werden weinig of geen nadelige effecten vastgesteld met
uitzondering van vorstschade door het langer vasthouden
van de bladeren in de herfst.
Definities
Lichtvervuiling volgens MIRA: is de verhoogde
helderheid van de nachtelijke omgeving door
overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht.
Lichtvervuiling wetenschappelijk: Is een wijziging
van lichtniveau’s in de buitenlucht als gevolg van
kunstmatige verlichting.
Lichtvervuiling volgens UNESCO: Elke introductie
van licht door de mens, direct of indirect, van
kunstmatig licht naar de omgeving
Definities
Verschillende vormen
•
•
•
•
Lichtkoepel
Verblinding (glare)
Doorbraak (tresspass)
Verspilling
Lichtkoepel
Lichtkoepel
Verblinding
Verblinding (glare)
Verblinding (glare)
Doorbraak (tresspass)
Verspilling
Duidelijk en veilig?
Gevolgen voor onze omgeving
Mensen, Dieren, Planten en
Energiegebruik.
• 300% meer
• Nauwelijks impact
hemelgloed
op trekvogels
• Meer onderdrukking
melatonine productie
zoogdieren
• Meest verstoring van
uitwassen smog
• Meest impact op
insecten
• Meer verblinding
• Beter perifeer zicht
• Meest impact op
trekvogels
• Minst impact op
vleermuizen
• Minst impact op
hemelgloed.
Wanneer treed verblinding op.




Een lichtbron die zich niet ver van de
waarnemingsas bevindt, veroorzaakt
strooilicht in het oog
MECHANISMEN:
– diffusie in het glasvocht van het oog
– Reflectie (80%) op het netvlies
GEVOLG: contrastdaling of
(extreem) totale verblinding
Uit onderzoek blijkt dat waarneming
in richthingen < 20 t.o.v. de bron niet
efficiënt zijn
Voor mensen
Lichamelijk, maatschappelijk, kennis,
cultureel
Lichamelijk
Biologisch ritme
• Ritme is een continu, weerkerend
patroon van bewegingen
• Een biologisch ritme is een
cyclische verandering in de
functies van een organisme
• Een biologische klok is een
aangeboren mechanisme bij
organisme waarbij allerlei
lichamelijke functies met een
bepaalde periodiciteit
plaatsvinden
Desynchronisatie van het
Circadiaan Ritme bij de mens
• Oorzaken van desynchronisatie:
–
–
–
–
–
Lange transcontinentale vluchten (Jet Lag)
Werken in shiften (nachtwerk)
Ouderdom
Blootstelling aan artificieel licht gedurende de nacht
Ziekten: kanker, slaapstoornissen, diabetes
• Fysiologische tekenen van desynchronisatie: hoofdpijn,
spijsverteringsstoornissen, depressie, slapeloosheid,
melatonine-productie ↓
Lichamelijk: endocriene kankers
• Positieve correlatie tussen
nachtelijke lichtintensiteit
(satellietfoto's) en aantal
borstkankergevallen in 147
Israëlische steden
200
Woman Breast Cancer rates
(per 100,00)
180
160
140
120
2
R = 0.9199
100
80
60
40
20
0
0
0.1
0.2
0.3
light intensity (micro-lux)
0.4
0.5
Lichamelijk: endocriene kankers
• Mensen die voor de TV in
slaapvallen of in een ruimte die niet
donker is (lichtvervuiling) hebben
een verlaagde melatonineproductie
→ verhoogde kans op borst- of
prostaatkanker
• De hoeveelheid licht die de
melatonineproductie stopt en de
groei van kankercellen veroorzaakt
bij ratten is 0,2 lux (2x de
lichthoeveelheid van volle maan)
• Melatonine inbrengen bij ratten
vertraagde kankercelgroei met 70%
•Davis et.al. Cancer causes control, 2006, 17:539-545
•Figueiro et.al. Journal of carcinogenesis, 2006, 5:20
Organen en klieren beïnvloed
door licht
• Pijnappelklier (epifyse)
• Hypofyse
• Schildklier
• Thymus
• Longen
• Bijschildklier
• Melkklier
• Hart
• Lever
• Milt
• Bijnieren
• Pancreas
• Eierstokken
• Baarmoeder
Maatschappelijk
Melkweg weg!
Cultureel…
Cultureel
• Lascaux cave ,
•France – 16 000 b.c.
Cultureel
Properties relating to astronomy stand as a tribute to the
complexity and diversity of ways in which people rationalised
the cosmos and framed their actions in accordance with that
understanding. This includes, but is by no means restricted to,
the development of modern scientific astronomy. This close
and perpetual interaction between astronomical knowledge
and its role within human culture is a vital element of the
outstanding universal value of these properties. These material
testimonies of astronomy, found in all geographical regions,
span all periods from prehistory to today.
Cultureel
•Sirius
Cultureel
Vincent Van Gogh: Caféterras bij
avond, September 1888
“De sterrennacht zet met altijd
aan het dromen…”
Vincent Van Gogh
Cultureel
Vincent Van
Gogh:
Sterrennacht
boven de Rhône,
september 1888
Het verdwijnen van de sterrenhemel
Contrast
Contrast
Contrast
Contrast
Deze letters zijn moeilijk te
lezen zoals de sterren in een
lichtvervuilde hemel.
Deze letters zijn makkelijk te
lezen, zoals sterren in een
donkere hemel.
Schema dat de relatieve bijdrage van een verlichtingstoestel tot de
lichtkoepel op een afstand van 10 km toont.
A
A. 180-100 : kritisch voor lichtvervuiling in bebouwde regio’s
maar optioneel minder lichtvervuilend in landelijke regio’s.
B
C
B. 100-95 : draagt significant bij tot lichtvervuiling, vooral in
landelijke regio’s waar het licht niet gehinderd wordt door
obstakels.
D
E
C. 99-90 : Zeer kritische zone voor lichtvervuiling en
lichtkoepels waargenomen op 10km (in landelijke
gebieden) waar het sterk het gevolg is van verstrooiing in
de atmosfeer.
D. 90-70 : draagt significant bij tot de lichtvervuiling op
grotere afstand, als gevolg van reflectie. Het gereflecteerde
licht zal wek vaak gehinderd worden door gebouwen,
bomen en andere obstakels.
E. 70-0 : Ideale verdeling van het licht.
Low Pressure Sodium (SOX)
Simulation of Sky Glow of various
lighting types
•
High Pressure Sodium (SON) -Shallow
Bowl
High Pressure Sodium (SON) – Full
Horizontal Cut-Off (Flat Glass)
White light -Shallow bowl
White light - Full Horizontal Cut-Off (Flat
Glass)
Voor de dieren
Natuurlijke habitat
Insecten, aantrekking
Insecten, aantrekking
Prooidieren
Impact van lichtvervuiling op
vleermuizen
Straatlampen en andere verlichting
Sommige vleermuizen worden aangetrokken
Andere vleermuizen vermeiden verlichting
Soorten licht
Wit licht heeft de meeste impact
(insecten & vleermuizen)
Geel licht heeft de minste impact.
Trekvogels
De Grutto
• Onderzoek in Nederland naar de invloed van
Lichthinder op het broedgedrag, vestiging en
voortplanting van de Grutto (type weidevogel
is)
De Grutto
De Grutto (Resultaten)
• Geen waarneembare invloed van het
wegverkeer.
• Significante invloed op locatie van het nest.
• Geen significante invloed op broedperiode.
• Geen significante invloed op aantal eieren.
• Geen significante invloed op de kwaliteit van
het legsel.
Zangvogels
•Verstoord zanggedrag.
•Gebrek aan slaap.
•Verstoord bioritme
•Verstoorde BMI
(metabolisme)
•Verstoorde broedcyclus.
•Verstoord paargedrag
•Alex Pollard, Cardiff University(2006) /
•Bart Kempeneers, Max Plank Instituut (2010)
Plantenwereld
Wanneer?
Vorstschade
Landbouw
Energiegebruik
En wie is verantwoordelijk voor wat
Verspilling = extra energie
Aandeel van verschillende doelgroepen
in de hoeveelheid buitenverlichting
overig
2,4 %
handel & diensten
27,5 %
bevolking
2,9 %
industrie
8,0%
landbouw
0,5%
verkeer & vervoer
58,7 %
Aandeel van verschillende doelgroepen
in de hoeveelheid buitenverlichting
opw aarts gestraald vermogen (MW)
90
80
70
overige
60
handel & diensten
50
verkeer & vervoer
40
landbouw
30
industrie*
bevolking
20
10
0
1996
1997
2000
Wat een verspilling
Verbruik
straatverlichting:
550 GWh
Opgestraald vermogen: 35 MW
Branduren/jaar:
4200
Verspilt verbruik:
147 GWh
> 25%
Jaarverbruik gezinnen:
42000
CO2 uitstoot:
100000 ton
Wat een verspilling
Verbruik
Buitenverlichting:
1030 GWh
Opgestraald vermogen: 80 MW
Branduren/jaar:
4200
Verspilt verbruik:
336 GWh
> 30%
Jaarverbruik gezinnen:
96000
CO2 uitstoot:
229000 ton
De toestand is…
Dramatisch maar niet hopeloos…
Lichthinder Atlas.
• Beelden van DMSP (Defence Meterological Satellite Program) met
behulp van de Operational Linescan System (OLS).
• Uit de periode 1996-1997.
• Compositie van beelden tijdens heldere nachten met een maan minder
dan 60%.
• Lichtbronnen die op 3 of minder opnames voorkwamen werden er uit
gefilterd.
• Via tal van berekeningen kaarten die de hemelgloed veroorzaakt door
artificiële verlichting weergeeft.
• Nauwkeurigheid van 2.8 Km.
Lichthinder atlas
Lichthinder atlas
Lichthinder Atlas
Lichthinder Atlas
Op het internet:
http://www.lightpollution.it/dmsp/index.htm
• Kaarten over de toename van de
lichtvervuiling (Italie)
• Binnenkort ook met kaarten van hoeveel
sterren je waar met het blote oog kan zien.
De toestand is niet hopeloos…