Het rapport Berenschot. ZVV is een partij die zich onderscheidt van

Het rapport Berenschot.
ZVV is een partij die zich onderscheidt van andere partijen door de zakelijke benadering van
beleidsbepaling en uitvoering van de gemeentelijke overheid. Dat blijkt uit de wijze waarop
ZVV vraagstukken benadert. Een belangrijk uitgangspunt is dat de gekozen aanpak altijd
ondersteunend is aan het te bereiken doel. ZVV wijst niet vooraf mogelijkheden af; elke
aanpak kan onderzocht worden – soms blijken nieuwe methodes verrassend effectief.
Een van de grote vragen die op het gemeentebestuur af komt is de samenwerking met de
gemeente Maasdriel. Hiervoor is op verzoek van de beide gemeenteraden een rapport
opgesteld door Berenschot. Dit rapport wordt vandaag in beide raden behandeld.
Het rapport trekt, kort samengevat, de conclusie dat ambtelijke samenwerking direct
opgepakt kan worden en dat bestuurlijke fusie een nog betere oplossing kan bieden in de
toekomst, maar dat momenteel het draagvlak daarvoor met name in Zaltbommel ontbreekt.
Het onderzoek voor het rapport is op uitdrukkelijk verzoek van de raden niet gericht geweest
op raadpleging van de inwoners omdat daarvoor de tijd ontbrak. Achteraf jammer maar het
zij zo.
De vraag die nu prominent door diverse partijen naar voren wordt geschoven is “herindelen
of niet?”. Het gevaar dat hiermee ontstaat is dat het debat in de raad wordt plat geslagen en
er geen inhoudelijk debat meer gevoerd kan worden. En dat is jammer. Ik wil er op wijzen
dat aanvankelijk een onderzoek naar herindeling niet in de opdracht was voorzien, van een
meerderheid in de raad van Zaltbommel hoefde dat ook niet. Echter de raad van Maasdriel
wilde dat per se.
ZVV heeft tot nu toe het standpunt ingenomen dat ambtelijke samenwerking tot voordelen
leidt voor beide gemeenten, in ieder geval op het gebied van kosten, kwaliteit en
kwetsbaarheid. Daarom is ZVV voorstander van verdergaande ambtelijke samenwerking op
korte termijn. De huidige ontwikkeling waarbij de samenwerking al wordt uitgebreid met
bijv. integrale veiligheid, inkoop WMO, de omgevingswet etc. juicht ZVV daarom toe. Daar
kunnen we wat ons betreft mee verder gaan. Datzelfde standpunt bleek vorige week tijdens
een bijzondere raadsvergadering de raad van Maasdriel te huldigen. Tijdens die vergadering
vanwege het werkbezoek van de Commissaris van de Koning legde de fractievoorzitter van
het CDA namens de raad uit dat de ambtelijke samenwerking met Zaltbommel goed verloopt
en dat die ook steeds verder gaat. Een verheugende constatering vonden ook de aanwezige
Zaltbommelse raadsleden.
Ten aanzien van bestuurlijke fusie (dus herindeling) heeft ZVV tot nu toe het standpunt
gehuldigd dat daarvoor eerst de voordelen terdege moeten worden aangetoond voordat
daartoe besloten kan worden. Er is naar de mening van ZVV ook helemaal geen directe
noodzaak om tot herindeling te besluiten. Niet voor Zaltbommel, maar ook niet voor
Maasdriel. Beide gemeentes staan er goed voor en waar samenwerking nodig dan wel
gewenst is vindt die ook plaats. Bovendien hebben wij nog nooit klachten van onze inwoners
gehoord dat er van alles mis zou zijn als gevolg van de te kleine gemeente. Laten we maar
eens inventariseren of en zo ja welke zorgpunten onze inwoners hebben.
Nu het rapport van Berenschot behandeld wordt, moet zoveel mogelijk voorkomen worden
dat de discussie wordt plat geslagen. Daarom is een nadere uitleg van het ZVV standpunt
noodzakelijk. ZVV heeft intern het volgende overwogen.
Berenschot adviseert over herindeling en we kunnen en willen daar ondanks het ontbreken
van een directe noodzaak tot herindeling niet omheen. Daarom, wat is de basisvraag?
Op welke wijze moet het onderzoek naar een bestuurlijke fusie uitgevoerd worden?
Leidend bij deze vraag is de vaststelling dat bestuurlijke fusie een MIDDEL is en geen na te
streven doel. Slechts als is vastgesteld dat de gemeentelijke dienstverlening aantoonbaar
beter wordt, kan rekenen op instemming van een substantieel deel van de inwoners en niet
leidt tot maatschappelijke onrust, kan dit middel ingezet worden.
Het onderzoek zal dus antwoord moeten geven op deze twee onderdelen: dienstverlening
en maatschappelijke acceptatie.
Dienstverlening
Als we willen vaststellen dat de dienstverlening beter wordt, zullen we in eerste instantie
moeten vaststellen wat we in de huidige situatie goed, redelijk of slecht vinden aan de
dienstverlening. Hierdoor ontstaat een beeld van de voorwaarden, verbeterpunten en
veranderingen waaronder bestuurlijke fusie bespreekbaar kan zijn.
Daarenboven moet voorafgaand aan onderhandelingen over bestuurlijke fusie een duidelijk
standpunt worden ingenomen over diverse beleidsterreinen, denk aan Sociaal Domein,
Omgevingswet, Cultuur, Recreatie en dergelijke.
Dit alles bij elkaar levert een goed fundament voor de gesprekken over bestuurlijke fusie.
Tevens is het een controle instrument om mogelijke (deel)resultaten te toetsen.
Dit basisdocument “Verkenning toekomstige dienstverlening en beleid” zal door beide raden
voor de eigen gemeente vastgesteld moeten worden.
Maatschappelijk draagvlak
Voor het verkrijgen van draagvlak is het noodzakelijk dat de inwoners van de gemeente ruim
de gelegenheid krijgen mee te denken en te spreken over de hiervoor genoemde
verkenning. De methode waarop dit ingericht zal worden kan het best aansluiten bij het al
ingezette gebiedsgericht werken in Zaltbommel en dient te leiden tot een representatief
beeld van verwachtingen: voordelen en nadelen. Geen verlanglijstjes en geen
ongenuanceerde afwijzing maar constructieve bijdragen die een transparante politieke
adfweging mogelijk maken. Het onderzoek kan daar het best bij aansluiten. Kernpunt hierbij
is dat bij een vergroting van het gemeentelijk werkgebied de afstand van het bestuur tot de
inwoners niet groter mag worden, juist omdat het gebiedsgericht werken in Zaltbommel tot
positieve resultaten leidt.
ZVV vindt dat de verkenning gereed moet zijn voordat gesprekken over bestuurlijke fusie
gestart kunnen worden. Dit betekent dat momenteel alleen besluitvorming kan plaatsvinden
over het opstellen van deze verkenning, om uiteindelijk te komen tot goede inhoudelijke
gesprekken over bestuurlijke fusie.
Wij sluiten bestuurlijke fusie als oplossing voor verbetering nadrukkelijk niet uit, maar willen
de voor- en nadelen en mogelijkheden aan de hand van de verkenning richting en inhoud
geven. ZVV vindt het dan ook prematuur nu al data te noemen waarop beslissingen
genomen kunnen worden. Als beide gemeenten vanuit de verkenning met elkaar in gesprek
gaan, zal de termijn minder belangrijk zijn, temeer daar de ambtelijke fusie al voor veel
synergie tijdens het proces zorgt.