In situ saneren: recente evoluties en uitdagingen voor de toekomst Hans Baillieul, 17/03/2017 1. Hoge resolutie onderzoek Dikwijls zijn verontreinigingen afgeperkt door stalen op grote afstand van elkaar: leidt tot grote (geraamde) te saneren volumes Maar, bodems zijn heterogeen: verontreiniging beweegt zich maar door beperkt deel van de bodem (80% vuilvracht – 20% bodem) Hoge resolutie onderzoek Vermindering verontreinigd bodemvolume Focus sanering op kleiner bodemvolume 1. Hoge resolutie onderzoek Voorbeeld heterogeniteit: boring in ”homogene” zandbodem in Kempen Verschillende kleilaagjes van enkele cm ontdekt met ongeroerde boringen Spelen belangrijke rol in hydrogeologie en transport/opslag van verontreiniging 1. Hoge resolutie onderzoek Enkele hoge resolutie onderzoekstechnieken: Methode Doel Membrane Interface Probe (MIP) Screening vluchtige verontreiniging over diepteprofiel MIP-in (VITO) Screening vluchtige verontreininging in combinatie met injectie (tijdens sanering) Laser Induced Fluorescence (LIF) Screening minerale olie verontreiniging over diepteprofiel Grondanalyses van boringen van korte diepte-intervallen (bv elke 0,5 m) Kwantitatieve inschatting van de grondverontreiniging Cone Penetrometer (CPT), Hydraulic Profiling Tool (HPT), geleidbaarheid (EC) Bepalen van de bodemeigenschappen 2. Injectietechnologie: optimaliseren contact injectiestof - verontreiniging VROEGER: focus op keuze van soort injectiestof NU: focus op contact tussen injectiestof en verontreiniging Probleem: slecht rendement sanering door onvoldoende verspreiding injectiestof Sterk afhankelijk van geologie: klei leem – zand / heterogeniteit 2. Optimaliseren contact verontreiniging en injectiestoffen Evolutie van laag volume injectie naar hoog volume/recirculatie Slecht doorlatende lagen zijn echter moeilijk te behandelen: Hoog volume injectie moeilijk te realiseren Directe injectie is mogelijk maar heeft nadelen (compactie bodem leidt tot hoge injectiedrukken en grote kans op voorkeursstromen naar het maaiveld/slechte verspreiding) Andere saneringstechnieken zijn duur/niet duurzaam: ontgraving/thermische desorptie Innovatie Sodecon: SpinTM injectie: verbeterde directe injectietechniek met betere verspreiding in slecht doorlatende lagen en lagere kans op kortsluitstromen naar het oppervlak door oa. vermijden compactie Direct push injection: beperkingen Soil smearing Soil compaction Hydraulic conductivity (Ksat)↓↓ (factor 10-10.000) Qinj ≈ Ksat x Pinj Pinj ↑↑ Direct push injection: beperkingen Soil smearing Soil compaction Hydraulic conductivity (Ksat)↓↓ Channel/annulus formation Hydraulic conductivity (Ksat) ↑↑ 3. Aanpasbare saneringssystemen Data verzamelen Verscherpen/bijstellen verontreinigingsbeeld Aanpassen saneringssystemen 3. Aanpasbare saneringssystemen Voorbeeld van data verzameld tijdens sanering Meet- en loggingssysteem voor SpinTM injectie: in kaart brengen van doorlatendheid van de bodem in 4 m x 4 m raster Bepalen van verspreidingskanalen verontreiniging Aanpassen injectiestrategie 4. Afstemmen op biologische / geochemische eigenschappen van de bodem Enkele voorbeelden Alkalische activatie bij chemische oxidatie met persulfaat: moeilijk bij hoge buffercapaciteit van de bodem Keuze techniek afstemmen op geochemische eigenschappen van de bodem: oxidatieve technieken bij aerobe bodems reductieve technieken bij gereduceerde bodems Injectie grote volumes koolstofbron: risico op biofouling van injectiesysteem Preventieve maatregelen voorzien in ontwerp ter vermijden van biofouling 5. “Opkomende” verontreinigingen Voorbeelden: Hormoonverstoorders Farmaceutische stoffen 1,4-dioxaan PFAS (Poly- en perfluoroalkylsubstances) 5. “Opkomende” verontreinigingen PFAS (Poly- en perfluoroalkylsubstances): Laatste 2 jaar: verhoogde aandacht Verzamelnaam voor ongeveer 6000 organofluorverbindingen PFOS bekendste (perfluoroctaansulfonzuur) POP: zeer stabiel en dus ook zeer slecht afbreekbaar Wijdverspreid: blusschuim, pizzadozen, teflonpannen, waterdichte kleding/tapijt, shampoo, voedselverpakkingen Locaties: raffinaderijen, chemische industrie, trainingszones voor brandbluswerken, brandweer, stortplaatsen, vlieghavens, rangeerstations, militaire sites Wateroplosbaar en mobiel in grondwater: kunnen aanleiding geven tot grote verontreinigingen Environmental Quality Standard voor oppervlakte water in Europa zeer laag: 0,65 ng/L 5. “Opkomende” verontreinigingen PFAS (Poly- en perfluoroalkylsubstances): Analyse: niet eenvoudig Analysemethodes in ontwikkeling om totale massa aan PFAS te bepalen Sanering: moeilijk/duur Grond: Verbranden bij hoge temperaturen Stabilisatie maar geen destructie Grondwateronttrekking en sorptie op actief kool Zeer lage sorptie (0,002 – 0,1%) Actief kool: verbranden bij T >1.100°C Samenvatting 1. Hoge resolutie onderzoek 2. Injectietechnologie: optimaliseren contact verontreiniging - injectiestof 3. Aanpasbare saneringssystemen 4. Afstemmen op geochemische/biologische eigenschappen van de bodem 5. “Opkomende” verontreinigingen: PFAS Bedankt! Achterstraat 35 B-8790 Waregem e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] http://www.sodecon.be tel: ++32 (0) 56 32 08 75 fax: ++32 (0) 56 90 34 11