herstel_eiken-berkenbos

Herstel gemengd Eiken-Berkenbos in de Boterbergen
Zoals je kunt zien op onderstaande oude kaart was het perceel rechts, dus ten oosten van het
Stappersven, de Boterbergen genaamd, een heel gevarieerd gebied. Je ziet nog de restanten
van de ooit afgegraven Boterbergen, je had natte en droge heide, …. De Boterbergen kan je
nu wel beschouwen als het kasteeltuin van Carlier, met alle gevolgen van dien. Op de
percelen werd er ooit om economische redenen grove den aangeplant, een boom die hier van
nature niet voorkwam. De zuidelijke grens waar de grove den van nature voorkwam was
Noord-Nederland, op hoogveen, maar is door de veenafgravingen volledig verdwenen. Later
werd het aangeplant op arme zandgronden uit buitenlands zaad. Je ziet er ook de rechtlijnige
wandeldreven. Alles is nog aanwezig, maar nu wel met overwoekering van de exoten
rododendron, Amerikaanse vogelkers, en hier en daar Amerikaanse eik.
Oude stafkaart van 1863 : “wie het verleden kent, begrijpt het heden beter en kent en
aanvaardt zijn toekomst”
In het beheerplan staat dat de oorspronkelijke situatie hersteld gaat worden, met duinherstel,
droge en natte heide, maar ook met percelen gesloten en open bos.
Dat wordt een werk van lange adem.
Toch is het beheerteam van het Stappersven al begonnen met de percelen aan te pakken die in
het beheerplan bos zijn en blijven. Op sommige plaatsen werd al rododendron en
Amerikaanse Vogelkers aangepakt.
In oktober 2013 gaan we hiermee verder. Een bosbouwer gaat op 2 kleine percelen de
rechtlijnige aanplant van jonge Amerikaanse eiken verwijderen in de Boterbergen, en 1
perceel aan het boswachtershuisje. Het geld dat we hiervoor ontvangen wordt gebruikt om
Rododendron te laten verwijderen door middel van frezen.
Hiermee kan het type Eiken-Beukenbossen, maar dan onder de associatie ‘BerkenZomereikenbos’, op voedselarme grond herstellen, en de typische ondergroei van struikheide
en blauwe bosbes terug komen. Dat is goed voor de biodiversiteit, en wordt het zo nog
plezanter om te komen wandelen.
Door het systematisch wegkappen van zieke en dode bomen door de vorige eigenaars is er nu
te weinig tot geen dood hout. Een natuurlijk Midden-Europees bos heeft normaal gezien tot
30% aan staand en liggend dood hout. De gekapte stammen kunnen we spijtig genoeg niet
laten liggen. Het geld hebben we nodig voor het frezen van de rododendron en de nieuwe
aanplant, maar de takkenhopen, met zowel fijn als dik takhout is ook een biotoop op zich (en
geen afval) en blijft ter plaatse. Wist je dat bepaalde paddenstoelen enkel op fijn dood
takhout leven ? Een onderzoek in Zweden leverde 400 soorten zwammen op op dood hout,
waarvan ruim 170 soorten exclusief op fijn takhout, tegenover 61 soorten exclusief op zwaar
dood hout. Door te proper beheer zijn die paddenstoelen nu zelfs zeldzaam in Vlaanderen.
De stobben die blijven staan dienen dan als dood dik hout.
1 perceel in de Boterbergen wordt terug opgeplant met zomereik en spork. Het ander perceel
blijft open. Een open plek met bloeiende struikhei in een bos is een hotspot voor insecten,
zoals dagvlinders. Het perceel aan het boswachtershuisje is een nat bos en wordt terug
opgeplant met zwarte els.
Foto : Igor Vandamme, bos aan De Ster met Bosbes ondergroei
Igor Vandamme 19/09/2013
Beheerteam Stappersven, Natuurpunt Noorderkempen