Kanker Made by: Sjors Trepels, Stijn Cuijpers, Tristan Verheijden, Niels Verheyden 1. Bij kanker is genezing mogelijk, maar alleen als de tumor tijdig wordt gesignaleerd. De primaire tumor alleen is meestal niet dodelijk. De tumor kan operatief worden verwijderd. Ook kan er radiotherapie worden toegepast, waarbij de tumorcellen door bestraling worden gedood. De meeste kankerpatiënten sterven aan metastase: de uitzaaiing van tumoren over andere lichaamsdelen. Cellen van de primaire tumor zijn dan terechtgekomen in het bloed of in de lymfe. In andere organen kunnen ze het ontstaan van secundaire tumoren veroorzaken. 2. De uitzaaiing van een tumor Wat kunnen andere oorzaken van kanker zijn? 4. De relatie tussen BMI en bepaalde ziektes 3. De wetenschappelijke wereld doet nog elke dag onderzoek naar overgewicht, en regelmatig komen daar interessante conclusies uit. Over de oorzaken van dat extra gewicht bijvoorbeeld, want er lijkt meer aan de hand te zijn dan een simpele optelsom van voeding en beweging. Diabetes en hart- en vaatziektes blijken slechts twee mogelijke gevolgen uit een lange, lange lijst. Er zijn meer ziektes gelinkt aan overgewicht dan we denken zoals een paar gevaarlijke soorten kanker. Wat voor soorten kanker worden veroorzaakt door overgewicht? 5. Een van de bekendste soorten kanker die als hoofdoorzaak overgewicht heeft, is alvleesklierkanker. 5 jaar na de diagnose is gemiddeld slechts 4 procent van de patiënten nog in leven. Lichaamsvet kan hormonen produceren die het kankerproces versnellen. Ook kan het leiden tot ontstekingen, die dan celdeling stimuleren. Celdeling vergroot de kans op de ontwikkeling van kanker. Volgens het CBS lijdt 42 procent, meer mannen dan vrouwen, van de Nederlanders aan overgewicht, waarvan 10 procent aan ernstig overgewicht. De alvleesklier is belangrijk voor de spijsverbetering en het reguleren van onze bloedsuiker. Het wordt jaarlijks bij 2.100 Nederlanders ontdekt. Waarom is kanker zo moeilijk te genezen ? 6. Sterfte cijfers aan alvleesklierkanker in Nederland tussen 2007-2010. 7. Vroeger stierven mensen aan longontstekingen en diarree, daar hebben wij nu nauwelijks meer last van. Maar doordat wij vaak ongezond leven en ouder worden hebben wij te maken gekregen met andere ziektes, zoals kanker. Kanker is geen bacterie die je zomaar kunt doden. Het zit namelijk vaak al in je DNA voordat je echt ziek wordt. Daar kun je het dus moeilijk vernietigen. Je krijgt kanker wanneer er fouten optreden tijdens het kopiëren van cellen. Deze fouten komen vanzelf maar soms worden ze veroorzaakt door bijvoorbeeld roken en zonnen 8. Fout in het DNA waardoor kanker wordt veroorzaakt. Welke technieken zullen er in de toekomst komen om kanker makkelijker te kunnen genezen? 10. Top 5 kankersoorten wereldwijd. 9. De manier van behandelen bij kanker is op dit moment nog niet de juiste, het moet persoonlijker worden. Mensen met dezelfde soort kanker reageren anders op een chemotherapie of medicijnen, dit komt doordat kanker cellen zich bij iedereen anders ontwikkelen. Er zijn al een paar soorten kanker waar behandelingen persoonlijker zijn gemaakt, hier moeten andere soorten volgen. Toch wordt niet verwacht dat kanker in elk geval te genezen is, het zal een chronische ziekte worden waar mensen niet aan overlijden. Dit proces zal niet snel gaan doordat de kankercellen lichaamseigen zijn en daardoor veel overeenkomsten tonen en moeilijk te herkennen zijn. Bijwerkingen zijn helaas niet de voorkomen door deze overeenkomsten in cellen. Deze bijwerkingen zijn gelukkig wel te verminderen. Hoe kan kanker opgespoord worden? 11. Wetenschappers ontdekten dat er in de adem van een darmkankerpatiënt 15 andere stoffen zitten dan in de adem van een persoon zonder darmkanker. In 76% van de gevallen had het ademonderzoek het bij het juiste eind. Het wordt echter nog niet gezien als een nieuwe manier om kanker te ontdekken maar als de eerste stap in het ademonderzoek. 12. Uitvoeren van een ademanalyse. Bij welke andere soorten kanker kan ademanalyse gebruikt worden? 14. Wang biopsie in zes stappen. 13. Via een scanner kan men kanker in een eerder stadium ontdekken. Hierbij worden foto’s gemaakt van het lichaam waarbij contrastvloeistof is geïnjecteerd. Later kunnen de foto’s worden geanalyseerd op een computer. Mochten er afwijkingen worden gevonden dan worden de betreffende cellen microscopisch onderzocht, dit heet een biopsie. Bloedonderzoek is een vorm van onderzoek waarbij bijna alleen verschillende soorten leukemie kunnen worden gevonden maar ook lang niet alle. Als er abnormaal veel tumormerkers in het bloed worden gevonden kan dit wijzen op kanker. Hoe zouden we in de toekomst kanker op kunnen sporen? 16. Mutatie in een gen. 15. De onderzoekers gebruikten muizen voor hun onderzoek. Een stukje natuurlijk muizen-DNA dat snel van plek wisselt en daarom vaak in contact komt met andere genen, werd aangezet in de darm- en levercellen van de muizenfamilie. Wanneer het ‘springgen’ in contact kwam met een voor kanker gevoelig gen, dan sloeg dat kankergen aan. Hierdoor ontstonden tumoren bij de muizen en er werden nieuwe kanker veroorzakende genen gevonden zo’n 30 verschillende voor leverkanker en 70 voor darmkanker. Hoe kan kanker erfelijk zijn? 18. Het overdragen van een mutatie 17. Als bij de geboorte een bepaald gen in álle lichaamscellen een mutatie heeft die de gevoeligheid voor kanker verhoogt, dan heeft iemand een erfelijke aanleg voor kanker. Die mutatie zat al in de samengesmolten ei- en zaadcel. Iemand heeft dan een verhoogd risico op kanker. Zo'n mutatie kan wel worden doorgegeven aan de volgende generatie en is dan wél erfelijk. Hoe kun je de kans op kanker verkleinen? 20. Het verschil tussen rokerslongen en niet-rokerslongen 19. Het krijgen van kanker ligt deels aan ons eigen gedrag. Niet roken of stoppen met roken is de belangrijkste maatregel die u kunt nemen om het risico op kanker te beperken. Als in Nederland alle rokers zouden stoppen, zouden er jaarlijks circa 11.000 mensen minder aan kanker overlijden. Dit is 30% van het totaal aan overledenen ten gevolge van kanker. Naast longkanker kan roken ook leiden tot kanker van de alvleesklier, blaas, nieren, baarmoederhals, huid en tot tumoren in het hoofd/halsgebied. Longkanker is in negen van de tien gevallen veroorzaakt door roken. Waarom verhoogt alcohol de kans op kanker? 21. 10% Van alle kankergevallen bij mannen wordt veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik. Bij vrouwen is dit 3%. Alcohol kan het DNA beschadigen wanneer het wordt afgebroken, dat vergroot de kans op kanker. Extra gevaarlijk is de combinatie van alcohol met roken. Mensen die dagelijks een pakje sigaretten roken én meer dan 6 glazen alcohol per dag drinken hebben ongeveer 50 keer hoger risico op mond-, keel, strottenhoofd- of slokdarmkanker vergeleken met iemand die niet rookt en dagelijks minder dan 3 glazen alcohol drinkt. Vrouwen die één glas alcohol per dag drinken hebben 7 tot 9 procent meer kans op borstkanker dan vrouwen die helemaal geen alcohol drinken. Ongeveer één op de 10 Nederlanders is een zware drinker: zij drinken minimaal eenmaal per week 6 glazen of meer. Bovendien zorgt overmatig alcohol gebruik ook voor overgewicht, dat kan op zijn beurt weer kanker veroorzaken. 22. De combinatie van alcohol en roken en de kans op endolarynxkanker. Waarom komt borstkanker zo veel voor bij vrouwen? 23. Per jaar krijgen ongeveer 12.000 mensen borstkanker, vooral vrouwen. Het is de meest voorkomende kankersoort in Nederland. 75% van de vrouwen met borstkanker zijn tussen de 50 en 75 jaar oud. Duidelijke oorzaken van borstkanker zijn nog niet bekend. Bij de meeste vrouwen ontstaat het in de melkbuisjes en soms in de melkkliertjes. Het gevaarlijke van borstkanker is dat het vaak uitzaait. De eerste uitzaaiing ontstaat meestal in de schildwachtklier. Vaak zaait het uit naar andere organen, zoals de longen en de lever, via het bloed. Borstkanker wordt vaak zo vroeg ontdekt dat het alleen nog in de melkbuisjes zit. Er is dan nog geen serieus risico. Dit wordt ook wel DCIS genoemd en wordt meestal ontdekt d.m.v. röntgenfoto’s. Meestal wordt het behandeld door borstamputatie of een borstsparende behandeling, waarbij de tumor met wat omliggend weefsel wordt verwijderd tijdens een operatie, later gevolgd door bestraling. 24. Sterfte aan borstkanker in Nederland tussen 2007-2010 Hoe kan borstkanker in de toekomst tegengegaan worden? 26. Pink Ribbon is erg belangrijk bij de preventie tegen borstkanker 25. Borstkanker is niet langer een ziekte waarbij vast staat dat een patiënt sterft, het lijkt een chronische ziekte te worden. Het aantal sterfgevallen is duidelijk teruggedrongen, dit komt deels door de intensievere preventie. Philippe Gautier heeft uitgebreid onderzoek naar borstkanker gedaan. Uit zijn onderzoek is gebleken dat de levensduur van mensen die aan borstkanker lijden sterkt verlengd kon worden doordat de medicijnen een stuk beter en doeltreffender werken. Door de uitkomst van dit onderzoek is preventief borstkanker onderzoek maar weer eens in het vraaglicht komen te staan. Van genezing van borstkanker is echter geen sprake. 3. Hoe kan het preventieve onderzoek doeltreffender worden? 27. Mammografie is een goede manier om te kijken of je borstkanker hebt. Om dit zo effectief mogelijk te maken moet je het regelmatig laten doen. Hoewel een mammografie het risico dat borstkanker zich ongezien ontwikkelt vermindert, is deze toch maar nauwkeurig in 1 op de 3 gevallen. Een MRI is een duur onderzoek maar kan met meer dan 70% accuratesse borstkanker aantonen. Een echo is als aanvullend onderzoek ook raadzaam, omdat het toch weer een ander beeld geeft dan een MRI of mammogram. Maar het begint natuurlijk met een gezonde levensstijl. Wat voor invloed heeft voedsel op je lichaam tegenover kanker? 28. Een mammografie. 29. Verkeerde voedingsgewoonten spelen volgens Dr. Moerman een zeer belangrijke rol bij het ontstaan van kanker en van borstkanker. Goede en gezonde voeding helpen vaak bij de genezing van kanker en van borstkanker. Een bekend dieet tegen kanker is het Moerman dieet. Overweeg om naast de gewone kanker behandeling en de behandeling tegen borstkanker (bestraling en operaties) de Moerman therapie te volgen. Laat je echter heel goed informeren, informeer bij je oncoloog! Deze therapie van Dr. Moerman KAN de genezingskansen verbeteren en de kans op terugkeer van kanker verminderen. Zeer de moeite waard om je in deze therapie van Moerman te verdiepen. 30. Boek met recepten volgens het Moerman dieet 31. Percivall Pott (1714 - 1788) Percivall Pott was een van de eersten betere chirurgen. Hij was lid van het 'Barbers' company' een soort gilde voor chirurgen. Hij ontdekte ziekten als tuberculose en schreef een boek over botbreuken dat in meerdere talen werd vertaald. In 1775 beschrijft hij dat sommige stoffen schadelijk zijn en kankerverwekkend zijn. Voorheen werd gedacht dat de balans tussen de vier lichaamssappen verstoord was (bloed, gele gal, zwarte gal en slijm.) Hij beschreef zijn bevindingen aan de hand van schoorsteenvegers die erg vaak scrotumkanker hadden. Dit kwam volgens hem door de roet in schoorstenen. Aanleiding + probleemstelling Aanleiding: Kanker is een actueel onderwerp. Wij hebben er binnen onze kringen ook mee te maken gehad. Het komt erg veel voor dit moment en wilden er daarom meer over te weten komen. Probleemstelling: Er lijden op dit moment veel mensen over de hele wereld aan deze ziekte. Hoewel onze technologie en medische wetenschap al heel ver zijn, sterven er nog heel erg veel mensen aan deze ziekte. Onderzoeksvraag+ hypothese Groep: Stijn Cuijpers, Niels Verheyden, Tristan Verheijden en Sjors Trepels Thema: Kanker Hoofdvraag: Hoe kunnen we het aantal kankergevallen in de toekomst terugdringen? Deelvraag 1: Welke middelen zijn er nodig om dit te bereiken? Deelvraag 2: Wat kunnen mensen aan hun levensstijl veranderen om het aantal kankergevallen te verminderen? Wij denken dat de technologie om kanker te kunnen bestrijden moet worden verbeterd zodat die doeltreffender wordt en dat mensen gezonder moeten gaan leven; niet roken, geen overmatig alcoholgebruik en een gezond gewicht. Bronnenlijst 1. biologiehandboek "Biologie voor jou", 4 vwo, thema 4 DNA, basisstof 7, kanker, blz. 132+133 2. Uitzaaiing van een tumor, http://www.kennislink.nl/publicaties/borstkanker-in-een-bakje-over-borstkanker-en-onderzoek-in-het-lab 3. tijdschrift "Kijk", nummer 13, 2012, "Over gewicht", blz. 14-23 4. Uitdagingen en toekomstperspectieven, http://www.wcrf.nl/gezondheidsdeskundigen/WCRFconferentie.php 5. Overgewicht verhoogt de kans op alvleesklierkanker. http://www.wcrf.nl/nieuws/persberichten/persberichten.php?ID=89 6. Sterfte aan alvleesklierkanker het hoogst in de regio Hollands-Midden. http://www.zorgatlas.nl/gezondheid-en-ziekte/sterfte/sterfte-naardoodsoorzaken/alvleesklierkanker/ 7. Waarom is kanker zo moeilijk te genezen?, http://www.tilburguniversity.edu/nl/onderwijs/wetenschap-voor-scholieren/kinderuniversiteit/genezenkanker/ 8. A1.8.4 Reparatiesystemen, Kanker(oorzaken). http://www.pathofysiologie.nl/aandoeningen/kanker-2/kanker-oorzaken/ 9. Kankerbehandeling op maat, http://www.gezondheidsnet.nl/duidelijkheid-over-kanker/artikelen/9111/kankerbehandeling-op-maat 10. Feiten en cijfers over kanker, http://www.wcrf.nl/onderzoek/feitenencijfers.php 11. Ademanalyse kan darmkanker opsporen, http://www.gezondheidsnet.nl/info-over-darmkanker/nieuws/9842/ademanalyse-kan-darmkanker-opsporen 12. Ademanalyse, http://www.maastrichtaktueel.nl/wp-content/uploads/2012/08/maastrichtumc_breath_test.jpg 13. Kanker en medisch onderzoek: hoe wordt kanker opgespoord?, http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/42039-kanker-en-medisch-onderzoek-hoe-wordt-kankeropgespoord.html 14. Punch biopsy, http://drugline.org/medic/term/punch-biopsy/ 15. Startpunten kanker vindbaar maken, http://www.kennislink.nl/publicaties/startpunten-kanker-vindbaar-gemaakt 16. Erfelijke kanker, https://www.hebon.nl/borst-eierstokkanker-erfelijkheid/erfelijkheid-en-kanker/erfelijke-kanker?id=20 17. Erfelijke aanleg, http://kanker.kwfkankerbestrijding.nl/kanker-in-de-familie-is-het-erfelijk/Pages/hoe-ontstaat-een-erfelijke-aanleg.aspx 18. Erfelijke kanker, https://www.hebon.nl/borst-eierstokkanker-erfelijkheid/erfelijkheid-en-kanker/erfelijke-kanker?id=20 19. Minder kans op kanker, http://kanker.kwfkankerbestrijding.nl/wat-is-kanker/Pages/gezond-leven-minder-kans-op-kanker.aspx 20. Roken, http://www.bvenema.nl/Roken.htm Bronnenlijst 21. Verhoogd risico op kanker bij overmatig alcoholgebruik. http://overons.kwfkankerbestrijding.nl/nieuws/Pages/nieuws-pagina.aspx?nieuwsid=282 22. Kanker. http://alcoholengezondheid.nl/gezondheidseffecten?id=108 23. Borstkanker bij vrouwen. http://kanker.kwfkankerbestrijding.nl/soorten-kanker/Pages/soorten-kanker-borstkanker-bij-vrouwen.aspx 24. Lage sterfte aan borstkanker in Amsterdam. http://www.zorgatlas.nl/gezondheid-en-ziekte/sterfte/sterfte-naar-doodsoorzaken/borstkanker/ 25. Geneesmiddelen voor bestrijding borstkanker worden steeds beter en doeltreffender, http://www.gezondheidsweb.eu/borstkanker/geneesmiddelen-voor-bestrijding-van-borstkanker-worden-steeds-beter-en-doeltreffender 26. Pink Ribbon, http://www.marketinginnovatie.org/wp-content/uploads/2010/12/pink-ribbon.jpg 27. Preventie: Borstkanker voorkomen en tijdig ontdekken, http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/44890-preventie-borstkanker-voorkomen-en-tijdig-ontdekken.html 28. Mammografie, http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mamograf%C3%ADa_BIRADs_IV.jpg 29.Gezonde voeding tegen kanker, http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/46130-gezonde-voeding-tegen-kanker.html 30. Receptenboek Moerman, http://www.boekned.nl/BoekDetail.aspx?bid=1595&rid=209&rn=Diverse+alternatieve+geneeswijzen 31. Geschiedenis van het kankeronderzoek, http://onderzoek.kwfkankerbestrijding.nl/geschiedenis-van-het-kankeronderzoek/Pages/default.aspx