Telogeen haarverlies: uitleg, diagnose en behandeling

Dermatologie
Patiënteninformatie
Telogeen haarverlies: uitleg, diagnose en behandeling
U ontvangt deze informatie, omdat bij u telogeen haarverlies is geconstateerd. Wij informeren u
graag over het ontstaan, de diagnose en de behandeling van deze aandoening.
Wat is telogeen haarverlies?
Telogeen haarverlies is de overmatige uitval van haren door een verstoring van de haargroeicyclus.
Hoe werkt de haargroeicyclus en wat zijn telogene haren?
Haren groeien in zogenaamde haarzakjes, of haarfollikels. Bij de geboorte bevat de (behaarde)
hoofdhuid ongeveer 100.000 haarfollikels. Tijdens het leven neemt dit aantal geleidelijk af. Elke
haarfollikel produceert steeds opnieuw haren. Het proces van aanmaak, groei en uitval noemen we
een haarcyclus.
Haarcyclus: drie fasen
Elke haarcyclus kent drie fasen: anageen, katageen en telogeen.
In de anagene fase groeit een haar. Dit duurt ongeveer drie jaar. Vervolgens komt het haar in de
katagene fase (de overgangsfase van groei naar rust) die enkele weken duurt. Daarna belandt een
haar in de telogene fase of rustfase. Aan het eind van deze laatste fase, die gemiddeld vier
maanden duurt, valt het haar uit. Op dat moment is de nieuwe, anagene haar alweer aangemaakt
in de follikel en herhaalt de cyclus zich.
Harige feitjes
Bij een volwassene bevindt 85 tot 90 procent van het hoofdhaar zich in de anagene groeifase. Per
maand groeit het haar ongeveer 1 centimeter. Gemiddeld verliest een mens vijftig tot honderd
hoofdharen per dag.
Hoe ontstaat telogeen haarverlies?
We maken onderscheid tussen acuut telogeen haarverlies en chronisch telogeen haarverlies.
Hierna leest u hoe de verschillende soorten haarverlies ontstaan.
Acuut telogeen haarverlies
Aan acuut telogeen haarverlies gaat meestal een uitlokkende gebeurtenis vooraf die de
haargroeicyclus verstoort. Daarna gaan plotseling veel haren van de anagene (groei)fase over in
de katagene fase. Na enkele weken komen al die haren in de telogene fase en vallen vervolgens
min of meer tegelijkertijd uit. Voorbeelden van deze uitlokkende situaties zijn:
•
een bevalling (meest voorkomende oorzaak);
•
een ernstige ziekte;
•
een periode met hoge koorts;
Pagina 1/3
•
een chirurgische operatie onder algehele narcose;
•
bloedingen;
•
of een sterke beperking van voedselinname (bijvoorbeeld door een crashdieet of bij
anorexia nervosa).
Het is niet zeker of emotionele stress een oorzaak is van acuut telogeen haarverlies.
De meeste patiënten merken pas twee tot vijf maanden na de oorzakelijke gebeurtenis dat zij last
hebben van haaruitval. Bij ongeveer een derde van de patiënten met acuut telogeen haarverlies
wordt geen oorzaak gevonden.
Chronisch telogeen haarverlies
Als het haarverlies langer dan zes maanden aanhoudt, noemen we het chronisch telogeen
haarverlies. Hiervoor bestaan veel mogelijke oorzaken. De bekendste zijn: schildklierafwijkingen,
bloedarmoede (door ijzergebrek) en bepaalde geneesmiddelen. Bekende geneesmiddelen die
chronisch telogeen haarverlies kunnen veroorzaken, zijn de retinoїden (acitretine, isotretinoïne),
bloedverdunners, bètablokkers, schildklierremmers en cytostatica (chemotherapie). Ook overmatig
gebruik van voedingssupplementen, zoals vitamine A, kan leiden tot telogeen haarverlies. Verder
veroorzaken sommige ziekten van de alvleesklier, lever en nieren telogeen haarverlies. Die ziekten
zijn meestal al bekend voordat het haarverlies optreedt.
De chronische vorm van telogeen haaruitval komt vooral voor bij vrouwen tussen de dertig en vijftig
jaar. Bij ongeveer 30 procent van de patiënten blijft de oorzaak onbekend.
Wat zijn de verschijnselen van telogeen haarverlies?
Telogeen haarverlies komt vrijwel alleen bij vrouwen voor. Waarschijnlijk treedt de aandoening ook
op bij mannen, maar die gaan er vermoedelijk niet mee naar de dokter.
Het enige symptoom van telogeen haarverlies is haaruitval zonder dat echt kale gebieden ontstaan.
Patiënten merken haarverlies vooral op als zij hun haar kammen of wassen. De haaruitval kan
plotseling optreden en zo ernstig zijn dat het haar in korte tijd duidelijk dunner wordt. Ook kan het
haarverlies langzaam beginnen, maar langer aanhouden. De soms forse haaruitval valt anderen
(omgeving, huisarts, dermatoloog) vaak niet op. Dat komt doordat eerst 20 tot 50 procent van het
haar moet uitvallen voordat het haarverlies zichtbaar is.
Hoe stellen wij de diagnose?
Wij stellen de diagnose telogeen haarverlies als u veel telogene haren verliest. U kunt telogene
haren herkennen aan de haarwortel die er als een licht knopvormig uiteinde los aanzit. Soms trekt
uw dermatoloog een aantal haren uit uw hoofd om die met een loep te bekijken. Dit noemen we de
haartrektest. Of de arts bestudeert een plukje uitgetrokken haren onder de microscoop
Pagina 2/3
(trichogram). In een enkel geval neemt de dermatoloog onder plaatselijke verdoving een stukje huid
weg (biopt).
Wij vragen altijd naar de mogelijke oorzaken van acuut telogeen haarverlies (bevalling, operatie
enzovoort) en bij langdurige uitval naar symptomen van schildklierziekte, bloedarmoede en andere
oorzaken van chronisch telogeen haarverlies. Afhankelijk van de omstandigheden doen wij in
sommige gevallen bloedonderzoek. Als een medicijn de mogelijke oorzaak is van haarverlies, dan
moet u minstens drie maanden stoppen met het gebruik hiervan voordat wij het resultaat kunnen
beoordelen.
De behandeling van telogeen haarverlies
Acuut telogeen haarverlies herstelt altijd vanzelf. Behandelingen om het herstel te bespoedigen zijn
niet bekend. Voor chronisch telogeen haarverlies bestaat ook geen behandeling, tenzij wij een
oorzaak voor het haarverlies vinden en deze kunnen verhelpen. Als uw haardos te dun wordt, is het
tijdelijk dragen van een pruik een goede mogelijkheid om dit te verbergen.
Wat zijn uw vooruitzichten?
De vooruitzichten voor patiënten met acuut telogeen haarverlies zijn uitstekend. De haaruitval stopt
meestal binnen drie tot zes maanden (maximaal een jaar) als de uitlokkende factor zich niet
herhaalt. Hierna herstelt de haardos zich met volledige uitgroei van nieuwe haren.
Bij chronisch telogeen haarverlies treedt geleidelijk herstel op als we de oorzaak kunnen vinden en
kunnen behandelen (schildklier, bloedarmoede) of wegnemen (medicijnen). Bij vrouwen met
chronisch telogeen haarverlies bij wie we geen oorzaak kunnen vinden, gaat de haaruitval vaak op
en neer gedurende verschillende jaren. Toch zien we gelukkig ook bij hen – maar soms pas na
lange tijd – meestal een spontaan herstel.
Meer informatie over patiëntenorganisaties?
U vindt meer informatie over patiëntenorganisaties op www.huidpatienten-nederland.nl of op
www.huidfonds.nl.
Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie www.huidarts.info
Versie: augustus 2015
Pagina 3/3