Orthomoleculaire haartherapie

20
Uit de praktijk
H ans van M ont f or t e n Y vo n n e Co o l e n
Orthomoleculaire haartherapie
V
oor vrouwen is een mooie bos haar verbonden met een gevoel van vrouwelijkheid en aantrekkelijkheid. Maar ook
veel mannen ontlenen zelfvertrouwen aan hun haardos en lijden onder kaalheid. Dit blijkt onder meer uit de bloei
van haartransplantatie-instituten. Bij zowel vrouwen als mannen is haaruitval goed te bestrijden, tenminste wanneer ze
zich op tijd melden.
Nadat we ons oor goed te luisteren legden in de omgeving
kwam mondjesmaat de bevestiging hoeveel mannen en vrouwen hun uiterste best doen voortschrijdende kale plekken
te camoufleren. Schaamte en onzekerheid bleken velen in de
greep te houden. De stress die haaruitval met zich meebrengt
doet de spanning in het gehele lichaam toenemen en is zeker
niet bevorderlijk voor een glanzende haarbos. Menigeen kent
de verhalen van mensen die een groot trauma te verwerken
kregen en in één nacht grijs en soms zelfs kaal wakker werden. Een nachtmerrie.
Alopecia
Bij haarverlies is een goede relatie met de behandelaar cruciaal. In het vertrouwen en de ontspanning die in zo’n relatie
ontstaan, kunnen de beste resultaten worden bereikt. Om tot
een juiste behandeling te komen is het nodig eerst de mogelijke vormen en oorzaken van haaruitval te onderzoeken.
Alopecia generalisata: dit is een auto-immuunziekte waarbij de haarzakjes over het gehele lichaam worden aangetast
waardoor ook lichaamsbeharing verdwijnt. Bij anagene alopecia leiden vergiftiging of bepaalde geneesmiddelen (bijvoorbeeld chemotherapie) tot deze haaruitval.
Hormonale haaruitval: deze vorm kan ontstaan door een
overmaat aan mannelijke hormonen of problemen met de
receptoren van deze hormonen. Dit noemen we alopecia androgenica. Ook een tekort aan schildklierhormoon of bijnierhormoon kan haaruitval veroorzaken. Zwangerschap en de
menopauze staan eveneens bekend als uitlokkende factoren.
Alopecia areata: bij deze aandoening ontstaan een of meer
kale plekken. De oorzaak is onbekend, maar een immunologische oorzaak is waarschijnlijk. De plekken kunnen spontaan
verdwijnen.
Telogene haaruitval: ook van deze vorm van haaruitval is
de oorzaak onbekend. Vaak ziet men deze vorm een drietal
maanden na een ziekte met koorts of na een klimaatwisseling
(verre reis). Daarnaast wordt deze vorm ook gezien na een
operatie of door inname van toxische stoffen.
Genetische factoren spelen eveneens een rol:
• Vrouwen hebben drie tot drieënhalf minder 5 alfa-reductase type 1 en 2 dan mannen. Dit reguleert de conversie
van testosteron naar dihydrotestosteron (DHT). Dit is het
sleutelandrogeen van de androgene kaalheid;
juli - augustus ‘14 /
107
• Onder invloed van het enzymsysteem cytochrome p450
wordt testosteron omgezet in oestradiol en oestron,
welke de conversie van testosteron in DHT reduceert. De
aromatase spiegel is significant hoger in de haarfollikels
van vrouwen, waarvan zes maal meer in de frontale en
vier maal meer in de occipetale haarfollikels. Dat verklaart
waarom vrouwen meestal de frontale haarlijn behouden;
• Zowel mannen als vrouwen hebben 30% meer androgeenreceptor-genen in de frontale haarfollikels, vergeleken
met de occipetale regionen. Het totaal van de receptorspiegel is bij vrouwen 40% minder dan bij mannen.
Cyclus
De haargroei kent een cyclus. De anagene (actieve) fase duurt
drie tot vijf jaar. Tijdens de anagene fase is de groeisnelheid
ongeveer 0.3 millimeter per dag. De catagene (overgang) fase
duurt een tot twee weken. De telogene (rust) fase duurt vijf
tot zes weken. Het korter worden van de anagene fase leidt
tot korter haar, terwijl een toename van de telogene fase de
regeneratie vertraagt. Dit proces resulteert in haren die zo
kort en zwak zijn dat deze het huidoppervlak niet meer bereiken. Ook de grootte van de follikels is van belang voor de
kwaliteit van het haar.
Diagnose
Om de mate van haarverlies te bepalen zijn er verschillende
schaalverdelingen. Bij mannen is dat de Hamilton of de Norwood-Hamilton schaal, bij vrouwen de Ludwig of de Savinschaal. Het nadeel van deze schaalverdeling is dat het blote
oog het haarverlies pas kan waarnemen als circa 50% van de
haren is verdwenen. Het komt voor dat het haarverlies al 10
jaar gaande is voordat het op deze manier gezien wordt. En
dat zijn voor een eventuele therapie verloren jaren. Een eenvoudige zelftest is de trektest. Hierbij worden ongeveer zestig haren afgescheiden van de rest op het niveau van de huid.
Vervolgens wordt er van proximaal naar distaal aan de haren
getrokken. Normaal komen dan zes haren mee (10%). Meer
dan deze zes is een positieve test. Test, zeker bij een negatieve
test, op verschillende plekken, zowel frontaal als occipetaal. In
de praktijk meten wij ook de afstand van de neuswortel naar
de haargrens, centraal en lateraal. Zo kan je een teruglopende
haargrens nauwkeurig in kaart brengen. Een wetenschappelijke methode om de haren te beoordelen is de trichometer. Een
pluk haar, afgemeten op de hoofdhuid van 4 cm2 , wordt gemeten in een apparaat dat de Haarmassa Index vaststelt door
een meting van haardikte en aantal haren. Hierdoor kan al in
21
Uit de praktijk
H an s van Montfort en Yvo n n e Co o l e n
zoals fosfatidylcholine en fosfatidylserine. Het activeert de
fosfo-inositiden turn-over in menselijke keratinocyten. Het
heeft mitogene en groeifactorachtige eigenschappen. Fosfatidezuur is een belangrijke component van de membraan van
mitochondriën. Het gaat daarbij ook een interactie aan met
de proteïnen in de mitochondriën. Het exacte mechanisme
op de haargroei is niet geheel duidelijk. Zowel uit literatuur
als uit eigen ervaring zien we de stimulerende werking op zowel haargroei als de gezondheid van de haren. Fosfatidezuur
wordt geïnjecteerd in de hoofdhuid.
Autologe therapie
De Norwood schaal of Norwood-Hamilton schaal is een score systeem voor
het uitdrukken van mannelijke kaalheid in een getal.
een vroeg stadium haarverlies worden vastgesteld en daarna
ook de resultaten van een therapie. Voorwaarde is dat het
haar minstens drie centimeter lang is. Bij langer haar is ook
het breken van de haren te meten met dezelfde technologie.
In de anamnese is het belangrijk te vragen naar het begin van
de haaruitval, de hormonale situatie goed te beoordelen en te
vragen naar intoxicaties. Indien bij vrouwen het vermoeden
bestaat van hormonale problematiek worden bepaalde hormonen gemeten zoals DHEA, testosteron en androsteendion,
het luteïniserend hormoon (LH), het follikelstimulerend hormoon (FSH), oestrogeen en progesteron. Dit bij voorkeur in
de tweede helft van de cyclus.
Gezonde haren worden opgebouwd van binnenuit. Er zijn
bepaalde voedingsstoffen die op de haren een bijzonder effect hebben. Bekend zijn onder andere de B-vitamines, het
methylsulfonylmethaan (MSM) en de mineralen zink, koper
en ijzer. Onze praktijkwaarnemingen laten ook zien dat mensen die voldoende vitamine K2 nemen vaak melden dat ze een
betere huid en stevigere nagels en haren hebben gekregen.
Therapie
Volledig herstel is mogelijk als de haarfollikels nog aanwezig
zijn. Meestal is dit als de haren op de betreffende plek niet
langer dan drie jaar verdwenen zijn. Zijn de haren langer dan
drie jaar weg dan kan een behandeling het proces wel stoppen. Daarom is het zo belangrijk zo vroeg mogelijk te diagnosticeren. Als er duidelijk aanwezige oorzaken zijn, worden
deze primair behandeld. De voeding wordt zo nodig aangepast, extra aandacht is er voor de inname van essentiële vetzuren, zink, ijzer en B-vitamines. Dit ondersteunt de locale
therapie.
Orthomoleculaire lokale methoden
Fosfatidezuur
Fosfatidezuur wordt door tal van cellen geproduceerd onder
invloed van calcium-mobiliserende hormonen, groeifactoren
en neurotransmitters. Het is de basis van andere fosfalipiden,
Als beginnend arts leerde ik dat het ontstaan van blauwe
plekken een helende werking kan hebben. Zo is de eigenbloed therapie ontstaan. De grootste werking van eigen
bloed is afkomstig van de thrombocyten. Deze bevatten circa
zestig verschillende groeifactoren en cytokines. Via centrifugeren van bloed in een bepaald medium wordt plaatjesrijk
plasma (PRP) gewonnen. Dit stimuleert de productie van de
keratinocyten via de Epidermale groeifactoren ( EGF) en PlateletDerived GF ( PDGF). Ook de angiogenese, de productie
van de Extracellulaire Matrix en de rijping van steunweefsel wordt geactiveerd. De autologe PRP wordt steeds meer
gebruikt in de orthopedie en sportgeneeskunde bij peesletsel, tennisarm en frozen shoulder. Het wordt dan gegeven in
plaats van de cortisoninjecties. De betreffende factoren uit
dit plasma hebben ook een herstellend vermogen op huid en
haar. Onderzoeken laten zowel een toename van de haargroei als het groter worden van de follikels zien.
Indien de oorzaak niet opgeheven kan worden is het bij alle
therapeutische maatregelen nodig de behandeling regelmatig te herhalen.
Mits de therapie tijdig wordt ingezet is het resultaat voor de
meeste patiënten zeer bevredigend, en kan een haartransplantatie worden voorkomen.
Bij een cliënt werd door de dermatoloog de diagnose telogene haaruitval gesteld. Ze was drie maanden ervoor in
de tropen geweest en had daar ook koorts gehad. Daarbij
stelden wij ook de diagnose subklinische hypothyreoïdie en
een Polycysteus Ovarium Syndroom. Deze patiënte werd
behandeld met een dierlijk schildklierpreparaat en kreeg
injecties in de hoofdhuid met een combinatie van fosfatidezuur, superoxide dismutase (SOD) en riboflavine. Reeds
na de eerste behandeling was de pluktest negatief. Vol trots
liet ze zien dat het haar ook weer ‘handelbaar’ was.
A
Auteursgegevens
Door Hans van Montfort, arts en Yvonne Coolen,
Gestalttherapeut en bewustzijnstrainer
Centrum voor Integrale Gezondheidszorg www.cigmtr.nl
107
/ juli - juli ‘14
OF