Bericht.dot - Regelingen en voorzieningen

Regelingen en voorzieningen
CODE 1.4.2.734
verwachte wijzigingen
Invoering prestatiebekostiging en DOT niet per 2011
bronnen
 NZa (Nederlandse Zorgautoriteit), Zorgonderwerpen, Dossiers, Prestatiebekostiging medisch
specialistische zorg, Actueel, www.nza.nl
 De Rijksoverheid, Onderwerpen, Prestaties belonen in ziekenhuizen, www.rijksoverheid.nl
 NZa (Nederlandse Zorgautoriteit), Zorgonderwerpen, Dossiers, Prestatiebekostiging medisch
specialistische zorg, Actueel, www.nza.nl
Invoering prestatiebekostiging en DOT niet per 2011
19-04-2010
De invoering van prestatiebekostiging en DBC's Op weg naar Transparantie (DOT) gaan definitief niet
door per 2011. Na de val van het kabinet is de brief 'Waardering voor betere zorg IV' controversieel
verklaard. Of en wanneer prestatiebekostiging wel wordt ingevoerd, zal door een volgend kabinet worden
bepaald.
Tijdens het Algemeen Overleg van 7 april is besloten dat DOT niet per 2011 wordt ingevoerd. Daarmee is
duidelijk geworden dat de invoering van prestatiebekostiging definitief niet doorgaat per 2011. De NZa is
op dit moment met veldpartijen aan het verkennen wat dit betekent voor de bekostiging van
ziekenhuiszorg per 2011 en welke voorbereidende werkzaamheden de NZa in dit kader kan uitvoeren
Geen consultatieronde
Nu DOT en prestatiebekostiging niet per 2011 worden ingevoerd, zal er geen consultatieronde meer
worden georganiseerd. De eerder afgegeven planning voor de invoering van prestatiebekostiging is dan
ook komen te vervallen. De NZa heeft onlangs wel een verantwoordingsdocument gepubliceerd in dit
dossier. Dit document bevat een uitwerking van de voorbereidingen die de afgelopen periode hebben
plaatsgevonden. Geïnteresseerden kunnen aan de hand van het verantwoordingsdocument een beeld
krijgen hoe de praktische invoering van prestatiebekostiging eruit zou kunnen zien, mocht
prestatiebekostiging op een later moment alsnog worden ingevoerd.
 De Rijksoverheid, Onderwerpen, Prestaties belonen in ziekenhuizen, www.rijksoverheid.nl
Prestaties belonen in ziekenhuizen
Ziekenhuizen zijn gewend om een budget te krijgen voor de meeste zorg die zij leveren. Vanaf 2011
verdwijnen deze budgetten [in verband met de controversieelverklaring na de val van het kabinet wordt
de invoering van prestatiebekostiging en DOT niet per 2011 ingevoerd; red. R&V]1) Ziekenhuizen krijgen
dan geld op basis van de prestaties die zij per patiënt leveren. De overheid noemt dit
prestatiebekostiging. Deze nieuwe manier van vergoeden prikkelt ziekenhuizen om behandelingen
efficiënter en beter uit te voeren. De overheid verwacht dat hierdoor de gezondheidszorg betaalbaar blijft
en de kwaliteit van de zorg verbetert.
CODE 1.4.2.734
Regelingen en voorzieningen
Prestatiebekostiging
Ziekenhuizen krijgen nu een vergoeding voor bijvoorbeeld het aantal ligdagen van een patiënt. Daardoor
kan het lonen om iemand langer op te nemen. Bij prestatiebekostiging krijgen ziekenhuizen één bedrag
voor alle zorg die zij leveren aan een patiënt met een bepaalde aandoening.
Over de hoogte van dat bedrag en de kwaliteit van de zorg maken ziekenhuizen afspraken met de
verzekeraar. Dit stimuleert ziekenhuizen om deze zorg beter te organiseren.
Een nieuwe manier van bekostigen
De overheid wil goede zorg ook in de toekomst kunnen garanderen. Dat lukt niet als de gezondheidszorg
op dezelfde manier georganiseerd blijft als nu. Prestatiebekostiging is een middel om betere zorg te
leveren met minder mensen. In dit systeem wordt goede zorg beloond.
Deze nieuwe manier van bekostigen is nodig om een aantal redenen:

Door de vergrijzing blijft de vraag naar zorg de komende jaren stijgen. De bevolking wordt steeds
ouder en het aantal chronisch zieken neemt toe.

De beroepsbevolking gaat krimpen. Over 20 jaar dreigt er een tekort van 450.000 werknemers in
de zorg. Gevolg: stijgende wachttijden en hogere (loon)kosten. Ook de kwaliteit van de zorg
komt onder druk te staan: de werkdruk zal toenemen en er moet (deels) onervaren personeel
worden ingezet.
Gunstig voor patiënt
Prestatiebekostiging leidt tot goedkopere én betere zorg voor de patiënt. Het prikkelt ziekenhuizen om de
zorg rond de patiënt beter te organiseren.
Ziekenhuizen en zorgverzekeraars gaan over steeds meer behandelingen onderhandelen. De
zorgverzekeraar zal het beste ziekenhuis kiezen tegen een scherpe prijs. Daarmee zorgt de verzekeraar
ervoor dat patiënten zich graag bij hem willen verzekeren. Een ziekenhuis zal op zijn beurt zo min
mogelijk overbodige kosten maken om voor een lage prijs te kunnen werken. Ook moet het ziekenhuis de
reputatie hoog houden op het gebied van kwaliteit.
Belangenorganisaties zoals brancheverenigingen van ziekenhuizen, medisch specialisten en
patiëntenorganisaties staan achter de invoering van prestatiebekostiging.
Betere zorg tegen minder kosten
Goede zorg voor steeds meer mensen betekent niet altijd dat méér zorg nodig is. Door de zorg rond een
patiënt beter op elkaar af te stemmen kan de zorg goedkoper en beter worden, zo leert de praktijk.
Ook is het voorkómen van zorg belangrijk, zoals:

onnodige ziekenhuisopnames;

onnodig dotteren;

onnodig terugkomen op de polikliniek;

onnodig opgenomen worden omdat een behandeling niet goed ging.
Overgangsmodel voor ziekenhuizen
De overheid wil voorkomen dat ziekenhuizen door de overstap naar prestatiebekostiging te maken
krijgen met abrupte omzetschommelingen. Zij moeten tijd krijgen om te wennen aan de nieuwe situatie
en mogen niet ineens veel minder geld verdienen (of juist buitensporig veel). Daarom krijgen
ziekenhuizen op basis van hun omzet in het verleden tijdelijk een vangnet en een plafond.
Dit overgangsmodel is tijdelijk en zal niet langer duren dan nodig. Er wordt uitgegaan van een periode
van ten minste een jaar.
Premie zorgverzekering laag houden
Prestatiebekostiging is een manier om de zorgverzekeringspremies minder hard te laten stijgen.
Zorgverzekeraars betalen het grootste deel van de kosten die ziekenhuizen maken. Als de kosten van de
gezondheidszorg stijgen, gaan patiënten steeds meer premie betalen voor hun zorgverzekering. Door te
onderhandelen kunnen verzekeraars behandelingen inkopen van goede kwaliteit tegen scherpe tarieven.
Dat is niet alleen gunstig voor de patiënt, maar ook voor de zorgverzekeraars. Consumenten zullen
immers sneller kiezen voor een goede zorgverzekeraar met een lage premie.
2
Regelingen en voorzieningen
CODE 1.4.2.734
Vergrijzing in cijfers

Tot aan 2040 stijgt het aantal 65-plussers naar 49 per 100 potentiële werkkrachten. Op dit
moment zijn er 25 op 100 potentiële beroepskrachten.

Het aantal chronisch zieken neemt de komende 15 jaar flink toe. Naar verwachting in 2025:

o
diabetes: 940.000 mensen
o
osteoporose: 1.200.000 mensen
o
COPD: 540.000 mensen
Het tekort aan werknemers in de zorg loopt de komende 15 jaar op tot 450.000.
Inzicht in prestaties
Om goede prestaties van een ziekenhuis te kunnen belonen moet duidelijk zijn wat deze prestaties
inhouden. Ziekenhuizen gaan daarom werken met ‘zorgproducten’. Zorgproducten zijn de verbeterde
versie van de huidige diagnosehandelcombinaties (DBC’s).
Van DBC naar zorgproduct
Een diagnosebehandelcombinatie (DBC) omschrijft een compleet zorgtraject, vanaf de diagnose tot en
met de (eventuele) behandeling die hieruit volgt. Bijvoorbeeld een operatie door een chirurg, narcose van
een anesthesioloog en een paar dagen verpleging.
De DBC’s zijn een eerste stap naar een goede beschrijving van de zorg rond een patiënt. Deze
beschrijvingen moeten nóg beter om de overstap te maken naar prestatiebekostiging. Deze nieuwe
beschrijvingen heten zorgproducten.
DBC’s op weg naar transparantie (DOT)
Ziekenhuizen werken vanaf 2011 niet meer met 30.000 DBC’s. Deze worden vervangen door circa 3.500
zorgproducten. Deze operatie heet plan DOT (DBC’s op weg naar Transparantie).
Voordelen van DOT

Transparantie: zorginstellingen, verzekeraars en patiënten krijgen meer helderheid over kwaliteit,
zorgproces en prijzen.

Medisch herkenbaarder: de mate waarin de medisch specialist zich herkent in het zorgproduct ten
aanzien van de werkelijke zorg die is geleverd.

Zorgzwaarte: de complexiteit van zorg voor patiënten komt beter tot uiting in de zorgproducten,
bv. lengte verpleegduur, zwaarte operaties.

Specialisme-overstijgend: niet elke specialisme heeft meer zijn eigen DBCs, maar specialismen
die dezelfde zorg leveren declareren dezelfde zorgproducten.

Kostenhomogener: de mate waarin de zorgproducten de kosten dekken bij alle zorgvragen
waaraan dit zorgproduct wordt gekoppeld.
Kwaliteitsindicatoren
De kwaliteit van zorg wordt met behulp van kwaliteitsindicatoren in 2011 voor de 80 meest
voorkomende aandoeningen zichtbaar. Een aandoening kent meerdere soorten behandelingen en
daarmee verschillende zorgproducten. In eerste instantie worden indicatorensets voor aandoeningen
ontwikkeld. In een later stadium kunnen de indicatorensets worden doorontwikkeld en specifieker worden
voor de verschillende zorgproducten die bij de behandeling horen.
Onderhandelen
Door de zorgproducten en kwaliteitsindicatoren kunnen ziekenhuizen worden afgerekend op hun
prestaties. Zorgverzekeraars onderhandelen met ziekenhuizen over deze prestaties.
3
CODE 1.4.2.734
Regelingen en voorzieningen
Geschikt of ongeschikt voor prijsonderhandelingen
Prestatiebekostiging betekent niet dat over de prijs van alle zorg onderhandeld mag worden. Dit gebeurt
alleen bij zorg die daarvoor geschikt is. Vanaf 2011 mag over bepaalde zorg wel onderhandeld worden en
over bepaalde zorg niet, of alleen tot een maximumtarief:

Vrije segment
Zorgverzekeraars en zorgaanbieders mogen vrij onderhandelen over deze zorg. Voorbeeld: zorg
die planbaar is en door veel zorgaanbieders wordt geleverd, zoals knie-, heup- of staaroperaties.

Gereguleerde segment
Over deze zorg mag vrij onderhandeld worden, maar tot een maximumtarief. Voorbeelden: dure
geneesmiddelen en intensivecarezorg.

Vaste segment
Zorg waarover geen prijsonderhandelingen kunnen plaatsvinden. Bijvoorbeeld omdat er geen
goede prestatieomschrijvingen voor zijn die bij een individuele patiënt of bij een zorgverzekeraar
in rekening kunnen worden gebracht, of omdat de kosten per patiënt vooraf moeilijk zijn in te
schatten. Voorbeelden: fundamenteel onderzoek, donoruitnameteams of delen van de
spoedeisende hulp.
4