Verkoopstop Ephedra-producten is terecht

Berichten
Buitenlands nieuws
Verkoopstop Ephedra-producten is terecht
Eind juni zal de verkoop van Ephedra, een plantaardig middel,
zijn gestaakt. Voor het voedingsconcern Numico betekent dit
een eenmalige afschrijving van 16 miljoen euro. Het bedrijf
gelooft echter nog steeds dat Ephedra-producten veilig zijn als
ze volgens voorschrift worden gebruikt. Dit staat te lezen in het
kwartaalbericht van Numico (2 mei 2003). In de Annals of
Internal Medicine (2003;138:468-71) (www.annals.org) komen
Amerikaanse onderzoekers tot een heel andere conclusie: als
men Ephedra vergelijkt met andere kruidenproducten blijkt
het terecht dat dit middel uit de handel wordt genomen.
Ephedra (vaak ook verkocht als Ma Huang) bevat efedrine
en is als afslankmiddel zonder recept overal verkrijgbaar.
Veelvuldig gebruik kan leiden tot bloeddrukverhoging, versnelde hartslag en slapeloosheid, maar ook tot beroerten en
hartaanvallen. Er is vastgesteld dat een twintigtal jonge, gezonde mensen is overleden als gevolg van het gebruik van een
Ephedra-middel voor gewichtsverlies.
Bijwerkingen van Ephedra en andere kruiden worden in
Amerika geregistreerd via het ‘Toxic event surveillance system’, dat onderhouden wordt door de American Association of
Poison Control Centers. De databank bevat gestandaardiseerde informatie over bijwerkingen bij normaal gebruik volgens
voorschrift of gebruiksaanwijzing. In 2001 werden van Ephedra
1178 bijwerkingen gemeld. Het aantal gemelde bijwerkingen
van alle andere kruidenproducten bedroeg 654. Wordt daarnaast gekeken naar het aandeel van Ephedra op de totale
Amerikaanse kruidenproductenmarkt, dan komen de onderzoekers tot de conclusie dat het relatieve risico op een bijwerking bij Ephedra hoger is dan bij alle andere kruidenproducten. Dit risico is zelfs 100 keer zo hoog als dat bij een ander omstreden, en in veel landen al uit de handel genomen, middel:
kava kava (tabel).
Ephedra is verantwoordelijk voor 64% van alle gemelde bijwerkingen van kruidenpreparaten, terwijl het marktaandeel
maar 1% is. Zelfs als het marktaandeel hoog zou worden ingeschat, op 10%, zou het relative risico op bijwerkingen onder
Ephedra-gebruikers nog 10 tot 60 keer zo hoog zijn als onder
Het relatieve risico op een bijwerking door Ephedra vergeleken met het
risico bij andere kruidenproducten die in 2001 in de Verenigde Staten
werden gebruikt
kruid
aantal
bijwerkingen
aandeel
kruidenmarkt (%)
relatief
risico*
Ephedra
Ginkgo biloba
sint-janskruid
Echinacea
ginseng
valeriaan
kava kava
yohimbine
alle kruidenproducten
(exclusief Ephedra)
1 178
28
31
69
46
44
59
10
0,82
14,05
7,98
16,62
10,45
4,78
4,30
0,75
1,00
720
370
350
330
160
100
110
654
99,18
220
*Relatief risico is gedefinieerd als het aantal bijwerkingen per marktaandeel van Ephedra gedeeld door het aantal bijwerkingen per zelfde
marktaandeel van het product waarmee Ephedra wordt vergeleken.
1082
Ned Tijdschr Geneeskd 2003 31 mei;147(22)
gebruikers van andere kruidenproducten. De onderzoekers
geven aan dat, hoewel de studie een aantal beperkingen kent,
de enige verklaring voor het enorm verhoogde risico op bijwerkingen de toxiciteit van Ephedra is. Dat zou tevens verklaren waarom in een gerandomiseerde placebogecontroleerde
studie van een Ephedra-product 8 van de 35 deelnemers de trial
verlieten vanwege bijwerkingen. In de placebogroep waren dit
er nul.
Vitaminen en mineralen kunnen schadelijk zijn
Dagelijkse inname van vitaminen en mineralen is eerder
schadelijk dan goed voor de gezondheid. Eén multivitaminepil
per dag kan al leiden tot een ongezonde overdosis. Dit is de
conclusie van uitgebreid wetenschappelijk onderzoek, uitgevoerd door de Britse Expert Group of Vitamins and Minerals,
waarin vermeende gezondheidsvoordelen van diverse vitaminen en mineralen werden afgewogen tegen mogelijke schadelijke effecten. In het rapport roept de Expert Group ertoe op
om één voedingssupplement volledig te verbieden. Zes andere
kunnen de gezondheid blijvende schade toebrengen (Food
Standards Agency (FSA), 8 mei 2003).
In het bijzonder wordt gewaarschuwd tegen chroompicolinaat, een supplement dat de suikerstofwisseling beïnvloedt en
dat populair is bij afslankers, bodybuilders en patiënten met
diabetes mellitus type 2. Het kan kanker van de bovenste luchtwegen en van de longen veroorzaken. Het rapport refereert
aan twee vrouwen die nierfalen, leverfalen en anemie overhielden aan het gebruik van chroompicolinaat, waarbij wel
moet worden opgemerkt dat de hoeveelheid die zij innamen
3 tot 10 keer zo groot was als de aanbevolen dosis.
Verschillende veelgebruikte vitaminen en mineralen zoals
vitamine C en B3, calcium, ijzer, zink en betacaroteen kunnen
volgens het rapport in sommige gevallen blijvende schade toebrengen aan de gezondheid. Maar meestal blijven er geen langetermijneffecten over als met inname wordt gestopt. Er wordt
aangeraden om per dag niet meer dan 1000 mg vitamine C te
nemen om maag- en darmproblemen (diarree, winderigheid)
te voorkomen. Niet voor alle vitaminen en mineralen kon een
veilige maximale dosis aangegeven worden; daarvoor bleken
de gegevens te beperkt. Gebruikers krijgen daarom de waarschuwing dat zij de inname moeten beperken totdat er meer
gegevens bekend zijn.
Het rapport belicht hoe gemakkelijk men vitaminen en mineralen kan overdoseren door het nemen van één enkele tablet
of capsule. De tabletten of capsules bevatten namelijk vaak een
veelvoud van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Vitamine
B6 (pyridoxine) kan blijvend gevoelsverlies in armen en benen
veroorzaken als gedurende een lange periode meer dan 10 mg
per dag wordt ingenomen. Maar regelmatig, zo meldt het rapport, is veel meer dan 10 mg in één multivitaminepil aanwezig,
terwijl de aanbevolen hoeveelheid voor mannen slechts 1,4 mg
per dag is.
In The Daily Telegraph (8 mei 2003) stelt dr. Jay Herbert,
een van de adviseurs van de Expert Group, een kleine groep
van vitamineproducenten verantwoordelijk voor de absurde
hoeveelheden vitaminen en mineralen die in sommige pillen
zitten. Herbert: ‘De industrie lijkt haar eigen richtlijnen te hebben over veiligheid van doseringen. In grote lijnen komen ze
overeen met die welke in het rapport vermeld zijn. Maar
sommige fabrikanten lijken er grote moeite mee te hebben.’
Volgens een woordvoerder van de Health Supplement