Het intake gesprek

Gespreksvaardigheden
19/07/201
Inhoud
 Geschiedenis (Freud, Rogers ….)
 Gesprekstechnieken
 (praktrijkopdracht: gevoelsreflectie)
 Het intake gesprek
19/07/20
17

 Verschillende stromingen in de psychologie 
Verschil in mensbeelden 
Verschil in (psychotherapeutische) gesprekstechnieken
Gesprekstechnieken: verschillende oriëntaties
 Grove indeling:
 Psychoanalytisch
 Rogeriaans
 Gedragstherapeutisch
 Sociaal-leer theorethisch
Psychoanalytische gespreksmethode
 Slecht verwerkte conflicten jeugd --> heden
 Tijdsduur: gedurende enkele jaren 4 tot 5 x / week drie kwartier
 Analyticus zit achter pt. --> minder non-verbale communicatie
 Methode: vrije associatie, pt. vertelt wat in hem opkomt
 Analyticus geeft voorzichtige interpretaties van wat hij hoort: duidingen
 Duidingen toetsen bij de pt.
Rogeriaanse gespreksmethode
 “Client centered therapie” / optimistisch mensbeeld
 Tijdsduur: langere periode 1x/week
 Therapeut creëert sfeer waarin pt. zich geaccepteerd voelt
 Spiegelen: samenvattingen waarin de emotionele betekenis doorklinkt
 Empathie: door je houding en woorden laten merken dat je je zo goed
mogelijk tracht in te leven in wat de pt. zegt
Gedragstherapeutische gespreksmethode
 Consequenties van gedrag en de ervaring daarvan
 Hoe is klacht ontstaan en waarom volhardt iemand in bepaald
gedragspatroon (leergeschiedenis)
 Luisteren
 Concretiseren
 Doelgericht doorvragen
Verschillen en Overeenkomsten
 Bij zowel PA als Rogeriaanse oriëntatie is het van belang niet alleen
wat iemand zegt, maar ook hoe hij iets zegt
 PA interpreteren, Rogerianen willen zo min mogelijk interpreteren, maar
zo goed mogelijk de cliënt helpen zaken te ordenen
 Evenals PA proberen GT oorzaken van klachten te achterhalen, maar
de aandacht is bij gedragstherapeuten niet exclusief gericht op
ervaringen in de vroege jeugd
 PA en Rogeriaanse behandelingen verlopen via gesprekken; GT praten
niet alleen met pt., maar kunnen ook gebruik maken van oefeningen die
pt. moet uitvoeren
Het intake gesprek: aanmelding / verwijzing
 Doorverwijzing; via wie? ‘vrijwillig’?
 Aanmelding
Indicatie en contra-indicatie:
Is het klachtenpatroon van degene die zich aanmeldt
dusdanig, dat hij of zij inderdaad in aanmerking komt voor
een behandeling zoals we die hier kunnen bieden?
Contra-indicatie / indicatie
psychoanalytische gespreksmethode
 Contra-indicatie:
 Klachten zijn eigenlijk van medische aard
 Psychiatrische problematiek
 Indicatie:
 Een vermogen om op een bepaalde manier te kunnen (leren) praten
over de eigen moeilijkheden
Contra-indicatie / indicatie
Rogeriaanse gespreksmethode
 Contra-indicatie:
 Extern gericht: cliënten moeten de oorzaak van hun problemen niet
uitsluitend bij anderen of bij externe omstandigheden zoeken
 Sterke afhankelijkheid: juist omdat Rogeriaanse therapeuten veel
overlaten aan hun cliënten
 Indicatie:
 Motivatie: de bereidheid de eigen problematiek kritisch te onderzoeken
 Frustratietolerantie: Therapie is inspannend en tijdrovend
Contra-indicatie / indicatie
gedragstherapeutische gespreksmethode
 Contra-indicatie:
 De therapeut vindt het gepresenteerde probleem niet psychologisch
van aard (voorbeeld problemen op werk / beroepskeuze)
 De klachten lijken een natuurlijke reactie te vormen op ernstige
gebeurtenissen in iemands leven (bijv. rouw)
 De th. kan de gepresenteerde problematiek zelf te zwaar vinden om
ermee aan de slag te gaan
 Sommige van de zojuist genoemde contra-indicaties zijn algemeen
(geldend voor alle “stromingen”)
Intakegesprek
 Welke onderwerpen komen er aan de orde?
Onderwerpen intake (Turner en Hersen)
1. Geestestoestand
2. Klachten zoals gepresenteerd
3. Psychiatrische voorgeschiedenis
4. Psychiatrische voorgeschiedenis verwanten
5. Medische voorgeschiedenis
6. Sociale voorgeschiedenis
7. Opleiding / militaire ervaring
8. Werk ervaring
Intake: werkervaring
Onderwerpen intake (Turner en Hersen) vervolg
9. Partner relaties / huwelijksgeschiedenis
10. Alcohol en drugs
11. Seksuele ervaringen
12. Relaties met anderen
13. Eventueel contact met justitie
14. Ziekenhuisopnames
15. Hobby’s
Het intake gesprek (1)
 Eerste indruk
 manier van kleden
 leeftijd/kalender leeftijd
 manier van uitdrukken
 manier van contact maken
Het intake gesprek (2)
 Reden van aanmelding
 Klachten en symptomen
 Luxerende factoren
 Duur
 Impact op dagelijks leven
 Manier van klachten hanteren tot nu toe
 Eerdere hulpverlening
 Hulpvraag / Eerste formulering therapieverwachting
Het intake gesprek (3)
 Biografische gegevens:
 Naam, geboortedatum, adres, telefoonrs., verzekeringsvorm
 Biografie:
 Gezin van herkomst: plaats v. pt. In gezin, gezin van herkomst ouders,
beroep ouders/ grootouders, contact ouders/ groot-ouders
 Ontwikkelingsanamnese: info over zwangerschap/geboorte, vroege
ontwikkeling, beleving school, beroepskeuze
 Psychoseksuele ontwikkeling:ontdekken geslachtsverschil, seksuele
voorlichting, ervaring, beleving huidige relatie
Het intake gesprek (4)
 Overige aandachtspunten:
 Justitie
 Verslavend middelengebruik
 Ingrijpende levensgebeurtenissen en hanteren daarvan
 Therapieverwachtingen (m/v, individueel/groep, manier van werken)
 Toestemmingsverklaring
 Laatste opmerkingen
 Bij de gehele intake zoveel mogelijk werken via schema gebeurtenis,
gedachten, beleving (gevoel), gedrag
Verslaglegging
 Reden van verwijzing, personalia pt.
 Verslaglegging consult in “kopjes”
 - eerste indruk
 - voorgeschiednis (eerdere hulpverleners)
 - samenvatten van eerder genoemde onderwerpen
 Soms ook DSM-IV diagnose
 Testuitslagen
 Conclusie en advies
Valkuilen intake gesprek
 Teveel gericht op het verzamelen van gegevens, te weinig letten op
belevingscomponent. Of andersom.
Onvoldoende uitdiepen van een onderwerp (te weinig doorvragen).
Te weinig structuur bieden (de pt. laten praten, zonder aan te geven
wat je wilt horen).
Te snel aannemen dat wel duidelijk is wat de pt. zegt.
Aanbevelingen intake gesprek
 Beschouw het als eerste stadium in een beslissingsproces: wat ga je
hierna doen? Welk alternatieven zijn er?
 Welk informatie heb ik nodig om dat te beslissen?
 Denk in termen van indicatie en contra-indicatie
 Realiseer je dat informatie niet alleen vervat is in de inhoud maar ook in
de stijl van antwoorden
 Realiseer je dat je eigen stijl van praten en houding invloed hebben op
wat de ander zegt en doet