Korte omschrijving workshops - Samenlevingsopbouw Oost

Trefdag ‘Wonen aan de onderkant in Waas en Dender’
KAHO Sint-Lieven Sint-Niklaas - donderdag 3 februari 9.00 – 14.00 uur
Doelstelling van de workshops
Op de Trefdag ‘Wonen aan de onderkant in Waas en Dender’ worden de resultaten voorgesteld
en besproken van het actieonderzoek dat Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen vzw heeft
uitgevoerd bij middel van een bevraging van doelgroep en actoren en een literatuurstudie.
In de workshops worden een aantal belangrijke aspecten die in dit onderzoek werden aangekaart
verder uitgediept, maar willen we aan het eind van de workshop vooral het engagement hebben
van minstens een aantal deelnemers om met elkaar en andere belangrijke actoren in het
komende jaar daarop verder te werken aan maatregelen en beleidsaanbevelingen.
Andere aspecten die in het onderzoek aan bod kwamen en die deelnemers aan de trefdag ook
belangrijk vinden, willen we ook een plaats geven. Daarom wordt in elk van de workshops wat tijd
gegeven om ook andere belangrijke kwesties kort aan te kaarten en daarvoor een engagement
uit te drukken.
Lokaal woonbeleid
“Mijn huis is onbewoonbaar verklaard, het was een zeer oud huisje. Toen we er in trokken, werd
wel een nieuwe badkamer en wc geplaatst omdat het anders niet mocht verhuurd worden. Maar
er was zoveel kapot dat het onbewoonbaar werd verklaard. Het werd om drie redenen
onbewoonbaar verklaard: stabiliteit (er waren zo’n grote scheuren in de muren dat je er een hand
kon in steken), vocht en elektriciteit.”
“Als ik aanspraak wil maken op zo’n premie dan moet ik het wel eerst zelf betalen voor ik mijn
geld terugkrijg, maar ik heb dat geld niet. Die premies steunen enkel de mensen met geld”
De Vlaamse Wooncode maakt van het gemeentebestuur de regisseur van het lokaal woonbeleid
maar ook andere Vlaamse regelgeving responsabiliseert gemeentebesturen steeds meer op vlak
van wonen. Het gemeentebestuur krijgt tal van instrumenten aangereikt om in te grijpen op
woonaanbod, kwaliteitsbewaking en betaalbaarheid en wordt ook uitgenodigd om in overleg met
andere actoren een gedegen visie op wonen in de gemeente uit te werken en te
operationaliseren. Dit ook in praktijk brengen is echter niet altijd even makkelijk en
vanzelfsprekend. In deze workshop willen we verkennen hoe we in de regio Waas en Dender
stappen kunnen zetten om woonoverleg en woonbeleid lokaal en/of bovenlokaal op gang te
trekken of verder te intensifiëren. We willen dit doen vanuit het standpunt dat vooral kwetsbare
bewoners er beter moeten van worden.
Dak- en thuisloosheid
“Ik vind deurwaarders verschrikkelijk. Als die komen, nemen ze echt alles mee. De deurwaarder
is bij mijn mama geweest en heeft alles meegenomen, ook de foto’s en zo en die zijn gewoon
verbrand. Mijn mama is al haar herinneringen kwijt”
We leven in een veeleisende samenleving waarin niet iedereen zich kan handhaven:
arbeidssituaties worden steeds onzekerder, gezinsrelaties onstabieler, de woningmarkt
onbetaalbaarder en selectiever. Mensen verliezen hun ankerpunten in de maatschappij en een
stijgend aantal komt op straat te staan. De mechanismen om dak- en thuisloosheid tegen te gaan
sputteren, de opvangmogelijkheden (in alle betekenissen van het woord) zijn te beperkt en het
tekort is nijpend. Diverse actoren doen wat ze kunnen, maar dikwijls in verspreide slagorde. Er is
nood aan meer overleg, gedeelde visie en middelen. Met deze workshop hopen we de
problematiek op de politieke agenda te krijgen en het engagement te kunnen aangaan om met
beleids- en andere actoren, in dialoog met de betrokkenen, op zoek te gaan naar gedegen
maatregelen en aanbevelingen.
(ex-)Gedetineerden
“Ik vind dat je met een strafblad geen eerlijke kans meer krijgt. Eens crimineel, altijd crimineel. De
straf na de straf.”
De regio Waas en Dender telt met de gevangenis van Dendermonde een niet te onderschatten
aantal gedetineerden. Ex-gedetineerden ervaren heel vaak discriminatie op de private huurmarkt
en hebben vaak moeite om degelijke huisvesting en een nieuwe job te vinden. Laat vast werk
hebben en een vast onderkomen nu juist twee pijlers zijn die enorme invloed hebben op de reintegratie van gedetineerden in de samenleving. Niet enkel na de detentie maar ook tijdens die
detentie en er net voor ervaren gedetineerden heel wat problemen qua huisvesting. Ze kunnen
hun verplichtingen als huurder dikwijls niet nakomen, verliezen hun woning, worden op kosten
gejaagd, kunnen heel moeilijk afspraken maken om na detentie een nieuwe woning te vinden,
worden geconfronteerd met discriminatie, ... De woonproblematiek van (ex-)gedetineerden is
zeer complex en heel wat aspecten ervan zijn exemplarisch voor andere specifieke doelgroepen
en voor kwetsbare bewoners in het algemeen. Daarom zoeken we in deze workshop naar
concrete antwoorden en engagementen om de woonsituatie en –positie van (ex-)gedetineerden
aan te pakken, maar hopen we ook op weg gezet te worden naar de aanpak van woonproblemen
voor andere doelgroepen.
Informatieverspreiding / dienstverlening
“Als je bij de gemeente langsgaat voor een renovatiepremie krijg je te horen dat alles in orde is
en achteraf bellen ze op dat het toch niet goed is. Het is zeer moeilijk om dingen daar uitgelegd te
krijgen. Bovendien zegt iedere dienst iets anders en sturen ze je van het ene naar het andere.
Dan krijg je een brochure mee, maar daar kun je niet aan uit, het is veel te moeilijk omschreven,
het is geschreven voor architecten. Ze geven je dat, je moet het lezen en je plan trekken, er is
niemand die meer uitleg geeft.”
Iemand die weet wat kan en mag is al een heel eind op weg. Veel mensen kennen hun rechten
en plichten niet waardoor hun woonsituatie, vaak onnodig, bemoeilijkt wordt. Heel wat
bevraagden geven aan door de bomen het bos niet meer te zien en klagen van het kastje naar de
muur gestuurd te worden. Ook binnen de sector wordt dit probleem als nijpend ervaren en is men
op zoek naar oplossingen. Kunnen we zorgen voor een toegankelijker en klantvriendelijker
informatie en dienstverlening? Hoe maken we informatie en informatiekanalen op maat van
kwetsbaren? Kunnen we in sommige gevallen gaan naar automatische rechtentoekenning?
Welke structuren moeten we in de gemeente of de regio uitbouwen om hieraan tegemoet te
komen? Welke instrumenten en subsidiekanalen zijn er daar voor? Allemaal vragen waar we in
deze workshop een begin van antwoord voor zoeken en waarvoor we partners zoeken die daar
samen en in dialoog met de doelgroep het komende jaar willen aan werken.