Schildklier - Orion huisartsen

Schildklierproblemen
Waarvoor heb ik een schildklier?
De schildklier zit aan de voorkant van de hals, als een soort vlinder, net onder de
adamsappel.
De schildklier maakt hormonen die je nodig hebt voor de stofwisseling. Die hormonen
regelen hoe je lijf werkt, hoe de darmen werken, het hart, de lichaamstemperatuur, je
gewicht. Daar merk je gewoonlijk niks van, dat wordt geregeld via een soort thermostaat in
je hersenen, de hypofyse.
Komen schildklierproblemen veel voor?
Dat wisselt een beetje met de leeftijd. Ongeveer een op de honderd mensen heeft iets met
de schildklier. Meestal is dat een te trage werking. Op jonge leeftijd komt het vaker voor dat
de schildklier juist te snel werkt. Vrouwen hebben er vaker last van dan mannen. Ook na de
zwangerschap komen schildklierproblemen voor maar dan gaat het in de regel vanzelf weer
over.
Ik heb zo’n verdikking in mijn hals. Betekent dat mijn schildklier te snel werkt?
Dat kan, maar het kan ook allerlei andere oorzaken hebben. Vroeger betekende het vaak
jodium gebrek. In het schildklierhormoon zit jodium en als je dat te weinig binnen krijgt
heeft het lichaam moeite dat hormoon te maken. Dan zet de schildklier op, krop noemen we
dat, of struma. Daarom zit er in het zout jodium, Jozo als afkorting voor jodiumzout. In brood
zit het ook. Sinds we dat toevoegen komt jodiumgebrek eigenlijk niet meer voor in
Nederland. Maar de schildklier kan ook om andere reden opzetten en dat kan zowel een te
snelle als een te langzaam werkende schildklier betekenen.
Wat houdt een te traag werkende schildklier in?
Dat noemen we hypothyreoïdie. Alles werkt dan trager: de darmen zodat je obstipatie krijgt,
het hart zodat je hartslag langzamer gaat, je bent kouwelijk en zelfs je haar groeit minder
goed. Je haar kan deels uitvallen. Je wordt zwaarder, je krijgt vaak een opgeblazen gezicht en
de stem kan lager worden of wat krakerig. Dat verandert allemaal heel langzaam, maar als je
iemand een tijd niet hebt gezien valt dat opeens op. Als je dan vergelijkt met een foto van
vroeger, dan zie je het verschil duidelijk.
Maar dat soort klachten heb je vaak ook als je gewoon overgewicht hebt?
Daarom kunnen we in het bloed de hoeveelheid schildklierhormoon meten. Dat geeft dan
precies aan of het teveel of te weinig is. En ook kan je nagaan wat de oorzaak is. Soms kun je
met een echo nagaan waardoor de schildklier vergroot is.
Waarom hebben veel ouderen last hiervan?
Het komt meer voor bij ouderen en dan vooral bij vrouwen. De oorzaak is meestal dat het
lichaam antistoffen maakt tegen het schildklierweefsel. Het afweersysteem vliegt uit de
bocht, wat natuurlijk niet de bedoeling is. Het is een van de vele auto-immuun ziekten. Het
gevolg is: de schildklier houdt op met werken. Dat merkt je niet meteen, maar na jaren gaat
het problemen geven. Vervolgens kan het behandeld worden met schildklierhormonen en
dan wordt alles weer normaal. Je overlijdt er dus niet aan, maar blijft wel altijd medicijnen
gebruiken.
En een te snel werkende schildklier?
Eigenlijk zijn de verschijnselen van een te snel werkende schildklier het tegenovergestelde
van de langzaam werkende schildklier: afvallen, warm hebben, snelle hartslag, trillerig,
zenuwachtig, diarree. Sommige patiënten krijgen ook last van de ogen, die worden dan
boller en lijken uit te puilen. De behandeling is langdurig: eerst medicijnen om de schildklier
stil te leggen en dan weer hormonen erbij om het tekort aan te vullen. Na een jaar is de
ziekte vaak over, maar soms komt het terug en dan kun je de schildklier uitschakelen met
radioactief jodium.
Ik hoorde ook praten over een operatie. Waarvoor is dat?
Soms moet dat omdat de schildklier te snel blijft werken. Dan kun je een stuk weghalen,
maar dat is een vervelende ingreep. Met radioactief jodium gaat dat veel gemakkelijker.
Soms is een operatie nodig omdat de schildklier te groot is en op de luchtpijn drukt. En soms
zit er een gezwel in waarvoor een operatie nodig is.
Kan zo’n operatie op de lange duur nog gevolgen hebben?
Ja, want op den duur kan dat leiden tot een te traag werkende schildklier. Een op de drie
mensen die vroeger aan de schildklier is geopereerd krijgt dat. Zo nu en dan moet je de
schildklier dan eens controleren.
Kun je oud worden met deze kwaal?
Als je de hormonen die je tekort komt gewoon in tabletvorm inneemt, dan werkt alles weer
gewoon. Dan kun je er 100 mee worden.