STEREVOLUTIE

RECAPITULATIE:
KOELE ZWAKKE STERREN
MOETEN KLEIN ZIJN, KOELE
LICHTSTERKE STERREN
GROOT!
STEREVOLUTIE
Het Hertzsprung-Russell
diagram is een uiterst
nuttig hulpmiddel om de
veranderingen te volgen
die sterren gedurende
hun levensloop
ondergaan.
IDEM MET HETE STERREN,
ZIJ HET IN MINDER STERKE
MATE
WE KENNEN DUS BIJ
IEDERE OPPERVLAKTETEMPERATUUR
(SPECTRAAL TYPE)
REUZEN- EN
DWERGSTERREN
Veranderingen in hun
structuur manifesteren
zich als veranderingen
in hun temperatuur,
lichtkracht en afmeting.
BELANGRIJK:
VOOR HOOFDREEKSSTERREN GELDT EEN
MASSA-LICHTKRACHT
RELATIE:
RECAPITULATIE:
DRUKKLASSEN DEFINIEREN
DE ZGN. LICHTKRACHTKLASSEN (LUMINOSITY
CLASSES) – STERREN
BOVEN IN HET HRD HEBBEN
IJLE ATMOSFEREN EN
DERHALVE NAUWE
ABSORPTIELIJNEN
Lhoofdreeks = C.M3.5
m.a.w. een ster die 3x
zwaarder is dan de zon
straalt 47x zo fel!
DIT HEEFT
IMPLICATIES
VOOR HUN
LEVENSDUUR !
N.B. ZON IS G2V
ZWARE STERREN
DOORLOPEN HUN
HOOFDREEKSFASE SNEL
BLAUWE STERREN
EVOLUEREN SNEL:
ZE ZIJN DUS ALTIJD
JONG!
MEN VINDT ZE I.H.A.
IN DE BUURT VAN
GAS- EN STOFWOLKEN:
KRAAMKAMERS
VOOR STERREN IN EEN GROEP (ZELFDE AFSTAND!)
VERTELT HET HRD HUN HISTORIE / LEEFTIJD
DE ZON DAARENTEGEN HEEFT NOG EEN
PAAR MILJARD JAAR VOOR DE BOEG
1
EEN JONGE STERHOOP, ZOALS DE PLEIADEN, BEZIT
NOG VEEL MEER ZWARE BLAUWE STERREN OP DE
HOOFDREEKS DAN EEN OUDE STERHOOP ZOALS M11
KARAKTERISTIEK IS HET ZGN. AFBUIGPUNT
THEORETISCH
BEREKENDE
EVOLUTIESPOREN
GEVEN ZGN.
ISOCHRONEN VOOR
STERCLUSTERS
NGC2362 IS HEEL JONG, M67 HEEL OUD
NA HUN
HOOFDREEKSFASE
EVOLUEREN
STERREN NAAR
RECHTS IN HET HRD:
BOLVORMIGE
STERHOPEN
BEVATTEN
MILJOENEN OUDE
STERREN
HET WORDEN RODE
REUZENSTERREN,
MET WATERSTOFSCHILVERBRANDING
ROND EEN HELIUMKERN
OPEN STERHOPEN
ZOALS DE PLEIADEN
VEEL MINDER, EN
OOK VEEL JONGER
STERREN
Omega Centauri, ofwel Messier15
RODE REUZENSTERREN ZIJN INDERDAAD REUZEN!
ONZE ZON
OVER
6 MILJARD
JAAR
COMPUTERMODELLEN
VAN DE INWENDIGE
STRUCTUUR VAN
STERREN LEVEREN
ZOGENAAMDE
EVOLUTIESPOREN OP –
HIER DIE VOOR TWEE
ZWARE STERREN
VOOR STERREN VAN VERSCHILLENDE MASSA ZIJN
DIE EVOLUTIESPOREN ZEER VERSCHILLEND
2
BIJ VOLDOEND ZWARE STERREN WORDEN CENTRALE
DRUK EN TEMPERATUUR ZODANIG HOOG DAT HELIUMFUSIE MOGELIJK WORDT: EINDPRODUCT IS KOOLSTOF
HEEL ZWARE STERREN KUNNEN VERVOLGENS NOG
ZWAARDERE ELEMENTEN IN HUN KERNEN OPBOUWEN,
ZOALS ZUURSTOF, STIKSTOF, MAGNESIUM, IJZER, ENZ.
LICHTE STERREN EVOLUEREN TOT REUZENSTERREN
EN EINDIGEN HUN LEVEN, VIA DE PLANETAIRE
NEVELFASE, ALS WITTE DWERGEN
WITTE DWERGEN
HEBBEN DICHTHEDEN
VAN 106 G/CM3 !
DE ZON ZAL STERVEN ALS
WITTE DWERG TER
GROOTTE VAN DE AARDE
PLANETAIRE NEVELS LIJKEN DOOR EEN SLECHT
TELESCOOPJE OP PLANETEN MAAR ZIJN HET GEENSZINS
– IN HUN CENTRUM STRAALT ALTIJD EEN WITTE DWERG
3