Vooraan in dit Berichtenblad staat natuurlijk de aankondiging van

VAN NAAST DE TOREN
Vooraan in dit Berichtenblad staat natuurlijk de aankondiging van onze jaarlijkse tweedaagse
conferentie op Aswoensdag en de dinsdag daarvoor. Als het thema is “messianisme”, dan heeft het ook
te maken met toekomst en hoe die toekomst naar ons toekomt : de beloften uit het positieve boek,
worden die aangeboden, en aan wie dan, of moet er door ons toch nog iets gebeuren ? De dinsdagavond
staat open voor iedereen die het Engels machtig is, en dan kunt u snoepen van een machtige spreker :
Rabbijn Professor Jonathan Magonet over de Messiasverwachting in het Psalmenboek.
Verder wordt al een tipje van de sluier opgelicht over de reis naar Berlijn van 8 tot 12 juni 09. Het
wordt weer een studiereis, die ernstig zal voorbereid zijn. Details in ons volgend nummer. U hoeft
vandaag nog niet te reageren. Inschrijvingen gebeuren later. Nu reeds de data noteren.
In Antwerpen loopt tot het najaar 2009 een Joods Cultuurfestival.
De joodse bijdrage tot onze wereldcultuur is nauwelijks te overschatten. Via het Joods Cultuurfestival,
dat loopt tot het najaar 2009, wordt getracht een beeld te geven van de joodse gemeenschap en hun
banden met en invloed op het cultuurleven in de wereld. Hierbij wordt ook het spanningsveld belicht
tussen joodse cultuur en cultuur door joden.
Het Joods Cultuurfestival is een initiatief van de Provincie Antwerpen in samenwerking met
verschillende cultuurhuizen en organisaties. Het festival wil de joodse gemeenschap een herkenbaar
cultureel gezicht geven in onze maatschappij. Er is plaats voor muziek, podium, expo, literatuur en film,
met in januari o.a. het toneelstuk gebaseerd op het boek van T. Schiff : Terug op de plaats die ik nooit
heb verlaten.
Info en volledig programma: www.joodscultuurfestival.be
Er gebeurt heel wat in onze omgeving, maar ook verder weg kan men het gaan zoeken.
Achteraan in deze Berichten is weer een lijst met internetadressen toegevoegd, die - voor zover u deze
niet moest kennen - op het spoor kunnen zetten van wat wereldwijd op het vlak van de Joodschristelijke relaties gebeurt. Deze staat ook op onze site ( www.acjcb.be ) waar u dan weer gemakkelijk
kan doorklikken. Bezorgd als we zijn om betere wederzijdse contacten, hebt u de gelegenheid om de
deur bij elkaar plat te lopen en een eerlijke kijk naar binnen te gooien zonder op de bel te moeten
drukken. De wetenschap dat iedereen zo maar kan komen binnenlopen, zal ieder ook dwingen om een
duidelijke taal te gebruiken op de eigen sites, in de wetenschap dat niet elk woord zo maar onmiddellijk
begrepen wordt.
Sinds kort is de site van de Antwerpse Contactgroep voor Joods-Christelijke Betrekkingen
( www.acjcb.be ) volledig.
Recent is nog de volledige historiek van de ACJCB (sinds het begin en bijgewerkt tot vandaag)
toegevoegd.
Aan dit nummer is weer een geheugensteun bijgevoegd om uw abonnementsgeld voor 2009 over te
maken. Indien U nog oude nummers van deze Berichten hebt, houdt U er dan ook rekening mee dat het
postchequenummer van de ACJCB geschrapt is.
WE WENSEN U - NA HET KERSTFEEST EN NA HET LICHTFEEST - EEN GEZOND 2009.
______________________________________________________________
Dit tijdschrift wordt normaal slechts toegestuurd aan de leden van de
gespreksgroepen, de Vrienden van de Antwerpse Contactgroep voor
Joods-Christelijke Betrekkingen ( zij die ons werk van onderling
contact willen steunen met minstens 25 EUR per jaar ) en aan hen die
2,50 EUR per jaar betalen. Als U het Berichtenblad verder wenst te
ontvangen, stort dan even 2,50 of 25 EUR.
Indien U belangstelling hebt om de mailberichten toegezonden te krijgen , dan vragen wij U vriendelijk
om uw e-mailadres door te willen mailen naar [email protected] . Vermeld U wel in de e-mail
uw reële naam. Het spreekt vanzelf dat U altijd de mogelijkheid hebt om een einde te stellen aan
toezending (een e-mail volstaat), liever dat dan dat alles toch maar in de spammap terecht komt.
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 2
Tweedaagse theologische conferentie: “Zijt gij het die komen zou?”
Binnen de christelijke traditie lijken de evangelische beweging, de orthodoxe stromingen van
protestantse en katholieke kerken en deelnemers van leerhuizen van Kerk & Israël anders om te gaan
met dezelfde teksten. Staan de dogma’s van de kerk ons in de weg om de Bijbel, in zijn diversiteit, te
laten spreken?
Over deze en andere vragen gaat een tweedaagse conferentie met als thema
“Zijt gij het die komen zou? ”.
De bijdragen zijn onder andere van
prof.dr Cees J. den Heyer : Algemene inleiding. Vruchten van de joods-christelijke dialoog aangaande
het zicht op de Messias
Drs. Leo Mock : Workshop Psalmen
Dr. Michael N. van der Meer : Messianisme en Septuaginta
Rabbijn Professor Jonathan Magonet : Messiasverwachting in de Tehilliem (Lezing in het Engels)
Prof. Dr. Peter J. Tomson : Het Jood-zijn van Paulus , en
De waardering van Paulus door de geschiedenis heen, toegespitst op het
verstaan van de Messias.
Prof.Dr. Cees J. den Heyer : Wat is vervulling? Wie heeft het laatste woord ?
Zij nodigen uit na te denken over de vraag: wat zeggen Bijbel en traditie over de Messias. Lezen Joden
en christenen dezelfde psalmen verschillend, en waarom dan? Of ligt het nog complexer: zijn er
binnen beide tradities meerdere interpretaties?
De organisatie van de conferentie is in handen van de Provinciale werkgroep Kerk en Israël voor
Noord-Brabant en Limburg (NL) en de Antwerpse Contactgroep voor Joods-Christelijke
Betrekkingen.
De conferentie wordt op 24 en 25 februari 2009 gehouden in het Theologisch en Pastoraal Centrum te
Antwerpen, Groenenborgerlaan 149, 2020 Antwerpen-Wilrijk.
Aanmelding door het opgavenformulier ingevuld terug te sturen voor 1 februari 2009; dit kan
opgevraagd worden op tel. 03.454.40.15 van de permanentie van de ACJCB elke woensdagnamiddag
van 14 tot 17 uur (vanaf 7 januari 2009) of per mail : [email protected]. Daar kan U ook het
gedetailleerde programma krijgen. Men schrijft in voor de volledige reeks van dinsdag en woensdag.
Bij de opzet van de tweedaagse studieconferentie van de ACJCB over het messianisme :
Zijt gij het die komen zou ? - waarvoor moet worden ingeschreven - is de voordracht van
dinsdagavond bedoeld voor het grote publiek.
Op dinsdagavond 24 februari 2009 om 20.00 uur spreekt
Rabbijn Professor Jonathan Magonet over : Messiasverwachting in de Tehilliem / Psalmen
(Lezing in het Engels)
Plaats: Theologisch- en Pastoraal Centrum, Groenenborgerlaan 149, Antwerpen,
achter Middelheim, hoek Beukenlaan, te bereiken vanuit Antwerpen Centraal Station met bus 27 en
vanuit Berchem Station met bus 21
Hiervoor is iedereen hartelijk uitgenodigd
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 3
Aanmelding vanuit België en Nederland : Uitsluitend door storting van: € 95,00. Dit is inclusief 1
overnachting. Voor 2 overnachtingen betaalt u € 115,00. Wie niet overnacht betaalt € 75,00. Het
studententarief is € 55,00 (inclusief 1 overnachting).
Te storten op rekeningnummer IBAN : NL92 FVLB 0635 8031 94 , Bic-code : FVLBNL22
t.n.v. werkgroep Kerk-Israël te Geldrop, o.v.v. ‘Conferentie Antwerpen’.
Uw opgave is definitief indien het benodigde bedrag is overgemaakt voor 1 februari 2009.
Gelieve ook het bijgaande opgavenformulier voor die datum ingevuld te verzenden naar
Douwe Wielenga, Hofmeierstraat 8, 5663 CK Geldrop.
Na opgave volgt twee weken voorafgaande aan de conferentie per e-mail of reguliere post een
routebeschrijving. Op de conferentie wordt het programmaboekje uitgereikt .
Inlichtingen bij: K. Minzinga, tel 00 31 76 514 23 83, secretaris werkgroep K&I
e-mail [email protected] en bij
D. Rouges, tel. 034544015 (elke woensdag van 14 tot 17 uur – niet in de schoolverlofperiodes) ; email [email protected]
Boekentafel: In de pauzes van de conferentie is er een boekentafel.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
OPGAVENFORMULIER
Opsturen naar: D. Wielenga Hofmeierstraat 8, 5663 CK Geldrop Nederland
Ondergetekende,
Naam, de heer en/of mevrouw......................................................................................................
Aantal personen ..........................................
Adres...............................................................................................................................................
Postcode..........................................................................................................................................
Woonplaats ....................................................................................................................................
Land................................................................................................................................................
E-mail .............................................................................................................................................
wenst/wensen deel te nemen aan de conferentie Antwerpen 2009
en zal/zullen ……… nacht(en) in het conferentieoord verblijven.
Wenst/wensen maaltijd: wel / niet vegetarisch
Eventuele praktische wensen m.b.t. logies:
Het verschuldigde bedrag van € ………… is aan de penningmeester overgemaakt.
(rekeningnummer IBAN : NL92 FVLB 0635 8031 94 , Bic-code : FVLBNL22
t.n.v. werkgroep Kerk-Israël te Geldrop, o.v.v. ‘Conferentie Antwerpen’).
Handtekening
Datum
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 4
ACJCB (BE)ZOEKT JOODSE AANWEZIGHEID IN BERLIJN
Studie-excursie 8-12 juni 2009
De ACJCB organiseerde in het verleden reeds tweemaal zeer geslaagde studie-excursies naar plaatsen
waar de joodse geschiedenis en aanwezigheid betekenisvol zijn.
Toen in Speyer de prachtige tentoonstelling Europas Juden im Mittelalter werd gehouden, bezochten
we de drie Schum-steden: Speyer-Worms-Mainz.
De Europese Route van de Joodse Cultuur kende in de provincie Antwerpen een succesvolle start. We
gingen het programma officieel bekendmaken bij de vertegenwoordigers van B'nai B'rith in de Raad
van Europa, de initiatiefnemer van de diverse Europese routes. We bezochten toen Straatsburg en
Colmar en reisden via de synagoge van Arlon en het prachtige glasraam van Chagall te Sarrebourg.
In 2009 kiezen we voor een ontdekking van de Joodse aanwezigheid in Berlijn. De Duitse hoofdstad
heeft in dit verband heel wat te bieden. Het thema voor de reis is " integratie ". Er zijn hiervoor heel
wat dwarsverbindingen tussen de situatie in Berlijn (Duitsland) en in Antwerpen (België). Het wordt
weer een bijzonder interessante verkenning!
Programma :
Maandag 8 juni 2009 : we rijden met de bus naar Berlijn. Op weg daarheen bezoeken we de grote
synagoge in Bochum. We krijgen een toelichting over de situatie van het jodendom in het Ruhrgebied.
Het hele Ruhrgebied is in 2009 culturele hoofdstad van Europa.
Tijdens de drie dagen in Berlijn (dinsdag – woensdag – donderdag) staan een aantal belangrijke
punten op het programma :
- Bezoek aan de Reichstag, waar een parlementslid ons ook zal spreken over integratie (voorbereid
door B'nai B'rith Antwerpen)
- Bezoek aan de Belgische Ambassade met referentie naar de familie Mendelssohn
- Haus der Wannsee-Konferenz, met toelichting door de educatieve dienst
- Jüdisches Museum (het gebouw werd ontworpen door de beroemde architect Libeskind)
- Neue Synagoge en de oude joodse begraafplaats
- Stehlen-museum in het groot gedenkmonument van de Sjoa
- Brandenburger Tor en omgeving.
Vrijdag 12 juni 2009 : op de terugreis maken we kennis met een stukje geschiedenis van de joodse
aanwezigheid in Magdeburg.
We hopen in de komende weken het definitieve programma af te ronden. Dat vermelden we, samen
met de prijs, in het volgende nummer van de ACJCB Berichten (eind februari 2009).
Wie belangstelling heeft voor deze reis schrijft alvast de data (8 tot en met 12 juni 2009) op in
zijn/haar agenda van 2009. Later vindt U dan in deze bladzijden het definitieve programma en het
inschrijvingsformulier. Op dit ogenblik heeft het nog geen zin om reeds te reageren.
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 5
BIJ ONZE BUREN
De werkgroep Jodendom VPKB / Coördinatie Dialoog richt in :
Informatieve discussieavond m.m.v. drs. Douwe van der Sluis
”60 jaar Israël: zegen en vloek”
dinsdag 17 maart 2009 17u00-19u30
Met inachtneming van de verbondenheid met het Jodendom en de Joden die Christenen van
nature eigen hoort te zijn, willen wij de feiten van 60 jaar staat Israël onder ogen te zien.
Hoofdspreker is drs. Douwe van der Sluis, die vele jaren studiereizen in Israël en Palestina en
ontmoetingen tussen Joodse en Arabische jongeren organiseerde.
Reacties op zijn verhaal worden gegeven door:
Said Mdaouchi, voorzitter Islamitisch en Cultureel Centrum van Hoboken (ICCH),
Aaron Malinsky, lector Hebreeuws UA, leraar jodendom, bezig met interreligieuze dialoog.
Organisatie: werkgroep Jodendom VPKB / Coördinatie Dialoog VPKB; FPG; Motief en
VVW.
Plaats: gebouw VPKB, Bollandistenstraat 40, 1040 Brussel
Bereikbaarheid: zie www.protestafac.be > “Welkom” > “Bereikbaarheid”.
Op deze website vindt u ook de meest actuele informatie over de discussieavond.
Toegangsprijs € 7,50.
Instituut voor Joodse Studies
In het kader van de gezamenlijke leerstoel die het Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen (UCSIA) en het
Instituut voor Joodse Studies, Universiteit Antwerpen (IJS) sinds dit academiejaar inrichten, worden er twee
(Engelstalige) publiekslezingen georganiseerd met de eerste houder van de leerstoel, professor David B.
Ruderman van het ‘Center for Advanced Judaic Studies’, Universiteit van Pennsylvania. Hij zal tevens een
(Engelstalige) cursus van vijf lessen verzorgen over ‘Modern Jewish Intellectual and Cultural History’.
Cross-Cultural Dialogues in Early Modern Europe:
A Textual Seminar and Conversation between Anthony Grafton (Princeton University / Universiteit
Leiden) and David Ruderman (Center for Advanced Judaic Studies, University of Pennsylvania /
Universiteit Antwerpen)
Donderdag 12/2/2009, 20:00
Universiteit Antwerpen, Prinsstraat 13 (Hof van Liere), 2000 Antwerpen
Het startschot voor de UCSIA/IJS-leerstoel 2008-2009 wordt gegeven door deze ontmoeting tussen twee experten
op het gebied van joods-christelijke relaties. Uitgaand van een analyse van een aantal primaire teksten zullen prof.
David Ruderman en prof. Anthony Grafton in dialoog treden over de joodse en christelijke cultuur in het
vroegmoderne Europa.
Two American Jewish Responses to Modernity: Mordechai Kaplan and Abraham Heschel
David Ruderman (Center for Advanced Judaic Studies, University of Pennsylvania / Universiteit
Antwerpen)
Donderdag 5/3/2009, 20:00
Universiteit Antwerpen, Prinsstraat 13 (Hof van Liere), 2000 Antwerpen
Naar aanleiding van de cursus “Modern Jewish Intellectual and Cultural History” die prof. David Ruderman van
begin februari tot midden maart 2009 aan de Universiteit Antwerpen zal doceren, zal prof. Ruderman een
avondlezing wijden aan leven en werk van Mordechai Kaplan, een van de sterkste critici van het orthodoxe
jodendom en de reform beweging, en Abraham Joshua Heschel, een van de door christenen meest gelezen joodse
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 6
theologen en vertegenwoordiger van de joodse gemeenschap op het Vaticaans Concilie II.
“Modern Jewish Intellectual and Cultural History”
David Ruderman (Center for Advanced Judaic Studies, University of Pennsylvania / Universiteit
Antwerpen)
Dinsdag 10, 17, 24 februari, en dinsdag 3 en 10 maart 2009, 18:00-21:15
Universiteit Antwerpen, Rodestraat 14 (R.013), 2000 Antwerpen
De cursus “Modern Jewish Intellectual and Cultural History” biedt een overzicht van de joodse intellectuele
culturele geschiedenis van de late 18de eeuw tot vandaag. De joodse verlichting, het conservatieve en neoorthodoxe judaïsme, het zionistische en joodse socialistische denken, evenals het joodse denken in de 20ste eeuw,
in het bijzonder in de context van de Holocaust komen achtereenvolgens aan bod. Hiervoor worden primaire
teksten van o.a. Mendelssohn, Geiger, Hirsch, Herzl, Achad-ha-Am, Baeck, Buber, Kaplan, worden gelezen en
wordt de interactie van deze denkers met hun christelijke, Europese omgeving geanalyseerd.
Deze cursus kan gevolgd worden door elke geïnteresseerde maar ook als keuzevak binnen de Faculteit Letteren en
Wijsbegeerte (niveau: Bachelor). Er is geen specfieke voorkennis vereist, behalve de kennis van het Engels.
Syllabus met teksten beschikbaar en mogelijkheid tot ‘take home’ examen.
Voor meer informatie en inschrijvingsmodaliteiten, gelieve contact op te nemen met het Instituut voor Joodse
Studies: (03) 275 52 43 - [email protected]
David B. Ruderman is the Joseph Meyerhoff Professor of Modern Jewish History and the Ella Darivoff director of the Center
for Advanced Judaic Studies at the University of Pennsylvania. Professor Ruderman was educated at the City College of New
York, the Teacher’s Institute of the Jewish Theological Seminary of America, and Columbia University. He received his
rabbinical degree from the Hebrew Union College-Jewish Institute of Religion in New York, and his PhD in Jewish history
from the Hebrew University of Jerusalem. Professor Ruderman has taught in the Graduate School of the Jewish Theological
Seminary of America in New York, the Hebrew University in Jerusalem, and was a fellow at the Institute for Advanced Study at
the Hebrew University. In June 2001, the National Foundation for Jewish Culture honored him with its lifetime achievement
award for his work in Jewish history.
Selected Publications: Connecting the Covenants: Judaism and the Search for Christian Identity in Eighteenth-Century
England (2007); Cultural Intermediaries: Jewish Intellectuals in Early Modern Italy (2004); Jewish Thought and Scientific
Discovery in Early Modern Europe (2001); Jewish Enlightenment in an English Key: Anglo-Jewry’s Construction of Modern
Jewish Thought (2000); Jewish Thought and Scientific Discovery in Early Modern Europe (1995).
Instituut voor Joodse Studies, Universiteit Antwerpen, Prinsstraat 13, L.400, 2000 Antwerpen, T: +32
(0)3 275 52 43, F: +32 (0)3 275 52 41, [email protected], www.ua.ac.be/ijs
Bezoekersadres : Lange Winkelstraat 40-42, 4de verdieping ,
2000 Antwerpen
MATERIAAL
Tenachon Van de reeks: ‘de Psalmen - worstelen met God, met hart en ziel’ verscheen reeds deel 1 ‘Psalm 7,
9, 10, tussen hoop en vrees’, deel 2 ‘Psalm 13, 14, 21, 22, een zee van emoties’, deel 3 ‘Psalm 25, 27, de
dynamiek van een spiritueel leven’, deel 4 ‘Psalm 33, 34, weest dankbaar en blij’, deel 5 ‘Psalm 23, 37, 38', deel
6 ‘Psalm 44,52,53, over ballingschap en verlossing in een gefragmenteerde wereld’, deel 7 ‘Psalm 54,55, 57 de
pijn van het verraad’, deel 8 ‘Psalm 58,59,60 en 62 Geloof en waar(achtig)heid', deel 9 ‘Psalm 73,74 en 78 De
grote en kleine verhalen van de geschiedenis', deel 10 ‘Psalm 83 en 84 In dialoog met de Allerhoogste'. Een
abonnement kan genomen worden aan 49,50 EUR bij de abonnementenadministratie Tenachon,
Antwoordnummer 17, NL-7940 VB Meppel.
Nadere info: Folkertsma Stichting, Burg.Lambooylaan 18, NL-1217 LD Hilversum; tel.00-31-35-6219406;
e-mail: [email protected] ; www.folkertsmastichting.nl
Buchenwald
Een 300-tal originele foto’s uit het concentratiekamp Buchenwald, bij Weimar (Duitsland) zijn sinds september
te bekijken. Deze virtuele tentoonstelling “Zwart op Wit” is opgezet met een pedagogische en wetenschappelijke
doel. Te vinden op http://www.buchenwald.de/fotoausstellung/ausstellung/index.html
Brochure over de Sjoa
In Frankrijk is in november bij het Ministère Education Nationale een brochure verschenen die handig kan zijn
om lessen op te stellen over de sjoa.
Deze brochure heet Mémoire et histoire de la Shoah à l’école, is bedoeld voor het middelbaar onderwijs,
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 7
en bestaat ook als pdf-file. Te vinden op www.shoah.education.fr.
MEDEDELINGEN
Holocausteducatie
Minister van Onderwijs Vandenbroucke maakte 50.000 EUR vrij voor projecten rond herinneringseducatie. Mits
akkoord van Financiën gaat 25.000 naar het tijdschrift Sporen, 5.800 naar de Dag van de Democratie, en 20.000
naar een toegankelijk boek op basis van de studie ‘Gewillig België’. (Persmededeling Kabinet 271108)
Antisemitisme en islamofobie
In een verklaring van 18/9/08 maakte Terry Davis, secretaris-generaal van de Raad van Europa, duidelijk dat het
antisemitisme en islamofobie in Europa erger zijn geworden. De gegevens uit enkele landen van de Europese
Unie zijn onrustwekkend. Meer dan de helft van hun inwoners hebben negatieve meningen tegenover Joden en
Moslims. Twee aspecten zijn belangrijk: de onverdraagzaamheid ten overstaan van anderen geldt in heel
Europa, zowel West als Oost, én het zijn dezelfde mensen die zowel Joden als Moslims haten. Sommige mensen
zijn geobsedeerd door conflicten tussen godsdiensten. Het echte probleem situeert zich echter tussen
fanatiekelingen en de rest van de wereld. De meeste vooroordelen zijn gebaseerd op domheid, maar niets
rechtvaardigt een al te grote inschikkelijkheid. Extremisten van allerlei slag kunnen dergelijke gevoelens
uitbuiten in hun ideologische propaganda en hun schrikbewind.
Positief legt de enquête dan weer de nadruk op de meest efficiënte manier om deze tendens om te gooien : de
opvoeding. De Europese Unie gaat daarom een nieuwe campagne lanceren naar de pers onder de titel “allen
verschillend, allen gelijk”.
Bron : www.coe.int/press
Calvijnjaar
De opening van het Calvijnjaar 2009 is bekendgemaakt met een aantal artikels in het nummer van januari 2009
van Kerkmozaïek, het kerkblad van de VPKB, Marsveldstraat 5, 1050 Brussel ( [email protected] ).Op de
site www.calvijn09.be worden de verschillende komende iniatieven in protestants midden aangekondigd.
Het Litouwse Vilnius en het Oostenrijkse Linz werden op oudejaarsnacht ingehuldigd als
culturele hoofdsteden van 2009
Een gewone mededeling tussen de zoveel andere die hoogstens een ‘tiens’ uitlokt, zeker als met geen woord
melding gemaakt wordt van de belangrijkheid van de stad Vilnius (of Vilna) in de Joodse geschiedenis.
Inderdaad in deze stad waar reeds sinds de 16de eeuw een Joodse aanwezigheid was, en waar voortdurend
vervolgingen waren - zo erg dat zelfs het stadsbestuur de Joodse gemeenschap in bescherming moest nemen was de Joodse aanwezigheid aan het einde van de 17de eeuw kunnen aangroeien tot 227 families. Einde 18de
eeuw waren er bijna 7000 Joodse belastingbetalers. Ondertussen was Vilna een belangrijk centrum geworden
voor rabbijnse studies en was men in 1799 begonnen met het drukken van Hebreeuwse boeken. Het Russisch
verbod om zich te vestigen in de dorpen deed Vilna nog verder aangroeien. Einde 19de eeuw moeten er meer dan
63.000 Joodse burgers geweest zijn. Werkloosheid dwong meer en meer mensen om uit te wijken naar de USA.
Vilna werd een centrum voor de Socialistische Bund. Vilna was het knooppunt van de Jiddische culuur en de
meeste belangrijke schrijvers hadden hier hun wortels. De Joodse aanwezigheid werd nog op de gevoelige plaat
vastgelegd door Vishniac, voor zij in WO-II bijna volledig werd weggevaagd.
Wij zijn benieuwd in welke mate de huidige stad dit facet uit haar geschiednis gaat uitspelen. Zeker te volgen.
Inhuldiging van het Maharal Instituut , Kozí 8, Praag 1 (dichtbij de oude Joodse begraafplaats met het graf van
R.Loew)
Praag heeft twee beroemde zonen: Kafka en de Maharal. Het instituut houdt zich bezig met de werken van
Rabbi Loew (1520-1609), bijgenaamd de Maharal. Deze heeft in de stad een zeer beroemde talmoedschool
gesticht (waar nu de Klaus-synagoge staat) en leeft voort in veel volkslegenden. De belangrijkste is
waarschijnlijk bekend geworden via het verhaal van Gustav Meyer (later genoemd Gustav Meyrink 1868-1932)
over de Golem, een mensfiguur gemaakt van klei en tot leven gewekt door Rabbi Loew. Dit verhaal werd dan
weer een inspiratiebron voor veel andere verhalen en films.
Einde september zijn de cursussen begonnen die er moeten voor zorgen dat meer geweten zal zijn van de
Maharal dan dit bekende verhaal. De studie van de filosofische en mystieke werken richt zich op Joden en nietJoden. Dit jaar 2009 zal van 31/7 tot 9/11 een grote tentoonstelling opgebouwd worden ter gelegenheid van zijn
sterfdatum 400 jaar geleden.
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 8
Paulus in joods perspectief
De hoogleraren Bieringer en Pollefeyt van de KUL en Tomson van de FPG organiseren op maandag 30 maart
2009 in Leuven een experten-colloquium onder de titel “Jewish Perspectives on Paul: 2 Corinthians and Late
Second Temple Judaism”. Het colloquium wordt mede gedragen door het Institutum Iudaicum. Behalve de
genoemden zullen onder meer spreken: prof. Martin Goodman (Oxford), prof. Friedrich Avemarie (Marburg),
prof. Zeev Safrai (Bar Ilan, Israël), dr. Christopher Morray-Jones (Oakland Cal., VS). Toegang voor
(aankomende) onderzoekers; informatie bij prof. Tomson ([email protected]).
Stage Hebreeuws in Wavreumont (Stavelot)
Van vrijdag 27 maart 17 uur tot zondag 29 om 16 gaat een studieweekend door in het klooster Sint Remaclus.
Van het boek Genesis worden de hoofdstukken 12 tot 17 gelezen in de grondtekst : Abraham of een andere
nabijheid. Inschrijvingsformulier op te vragen en ingevuld terug te sturen vóór 27 februari 2009 naar
Ludovic Robberechts, François Lesninostraat, 63 1020 Brussel tel: 02 426 39 08 ; e-mail
[email protected]
Christenen en Joden
De relatie tussen christelijke en Joodse gelovigen was tot ver in de elfde eeuw nog hecht. Eerder werd
aangenomen dat de scheiding van hun wegen in de eerste eeuwen van de jaartelling plaatsvond. De nieuwe
conclusie komt uit het proefschrift ‘Establishing bounderies’ van Elisabeth Boddens Hosang. Zij promoveerde
op 10 september 2008 aan de Universiteit van Tilburg op dit onderwerp. Bodden Hosang deed onderzoek naar
bronnen die tot nu toe niet waren geraadpleegd. De theologe nam concilieteksten uit de vierde tot de zesde eeuw
op onder de loep, waarin kerkleiders iets zeggen over de relatie tussen christenen en Joden. Tevens gebruikte zij
archeologische bronnen. De christelijke kerk vaders blijken niet anti-Joods te zijn geweest, maar bezorgd over de
populariteit van het Jodendom onder christelijke gelovigen. Hun preken leken weliswaar anti-joods, maar in
werkelijkheid waren de kerkleiders boos op hun eigen gelovigen. Dat kwam ondermeer doordat sommige
christenen landzegeningen lieten uitvoeren door Joden, omdat een Joodse zegen ‘krachtiger’ zou zijn.
(overgenomen uit Woord en Dienst 57/16 van 26/9/08)
OPPERRABBIJN HAIFA PRIJST DIALOOG MET KATHOLIEKE KERK
Volgens de opperrabbijn van Haïfa, Shear-Yashuv Cohen, mag dialogeren niet langer worden opgevat als een
manier om de gesprekspartner van mening te doen veranderen. “We leven niet langer in de Middeleeuwen.
Vandaag zoeken we in de dialoog wat we gemeenschappelijk hebben. Dat is allereerst het Oude Testament”,
zegt Cohen in een gesprek met de Italiaanse krant ‘La Repubblica’. Gisteren lichtte rabbijn Cohen de
synodevaders in Rome toe hoe het joodse volk de Schrift leest en interpreteert. Hij prees bij die gelegenheid het
werk van de dialoogcommissie van het Vaticaan en de Heilige Stoel en onderstreepte ook het belang van zijn
aanwezigheid tijdens deze synode, vooral tegen de achtergrond van de haat en vervolging in de loop van de
geschiedenis, ook al liet hij doorschemeren dat oorlogspaus Pius XII volgens hem onvoldoende ondernam om
joden te beschermen. Aan de Israëlische krant ‘Ha’Aretz’ zei de rabbijn dat vele joden met de vraag zitten of de
paus, die allicht joden hielp onderduiken en gered heeft, niet meer kon doen door zijn stem te verheffen: “Wij,
als slachtoffers, zijn van oordeel van wel. Ik ben door de miljoenen families van overledenen niet gerechtigd om
te zeggen dat wij vergeven en vergeten.” De 82-jarige rabbijn erkende dat er mede daarom in joodse kringen
weerstand was tegen zijn toespraak in Rome, maar hij benadrukte: “Toch spreek ik niet uit eigen naam, maar
namens het joods centraal rabbinaat, de hoogste instantie van rabbijnen in Israël.“ Opperrabbijn Cohen besloot
dat de joods-christelijke dialoog slechts kan slagen als hij gebaseerd is op wederzijds respect. “Op basis van de
ervaringen uit het verleden bestaat er nog veel wantrouwen, maar ik geloof niet dat dit nog langer terecht is.”
Jerusalem Hug
(op 16 december 2008 ontvangen)
Op 24 juni 08 omhelsden ca. 2000 mensen de Oude Stad van Jeruzalem. Zij liepen hand in hand rond de
stadsmuren en brachten daarmee de eenheid van de Oude Stad tot uitdrukking. Bewoners van Jeruzalem,
Israëliërs en Palestijnen, alsmede vredesactivisten uit de gehele wereld stonden zij aan zij in hun wens naar vrede
en in hun liefde voor Jeruzalem. De Oude Stad als geheel is een heiligdom en dient een vrij toegankelijk gebied
te zijn in een onverdeeld Jeruzalem, als hoofdstad van zowel Palestina als Israël.
Reeds voor het 2e jaar werd deze ‘Big Hug’ van Jeruzalem tot stand gebracht. Naast Palestijnen en Israëliërs
heeft de organisatie een internationaal karakter. De ‘Jerusalem Hug’ wordt elk jaar grootser opgezet. De intentie
is om de activiteiten te laten uitgroeien tot een allesomvattend vredesapotheose in 2012, waar Palestijnen en
Israëliërs voor altijd in vrede worden verenigd.
In 2009, op 21 juni, wordt een volgende ‘Jerusalem Hug’ georganiseerd. De Palestijnse en Israëlische drummers
die elk jaar het publiek met hun klanken opzwepen en tot dansen uitnodigen, krijgen dan wellicht ondersteuning
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 9
van internationaal befaamde musici en zangers. Ook toonaangevende wereldleiders worden benaderd om aan de
volgende ‘Jerusalem Hug’ deel te nemen. Palestijnse en Israëlische schoolkinderen zullen voor de stadsmuur van
de Oude Stad aanwezig zijn om gezamenlijk hun vliegers voor vrede op te laten.
Meer informatie op het adres : [email protected]
Nederlandse Synagogen weer in Joodse handen
Steeds meer voormalige synagogen in Nederland buiten Amsterdam komen weer in Joodse handen. Van de 158
synagogen die er aan het begin van de Tweede Wereldoorlog waren, hebben er nu 26 de functie van Joods
gebedshuis. Bijna de helft (67) is gesloopt.
Dat blijkt uit een becijfering van het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW). Kort na de oorlog had acht procent
van de gebouwen de functie van gebedshuis. Nu is dat zestien procent. De laatste jaren zijn diverse voormalige
gebedshuizen weer als synagoge opengegaan. Voorbeelden daarvan zijn te vinden in Weesp, Groningen,
Nijmegen en Arnhem. In Weesp kon het gebouw aan de Nieuwstraat, waarin een modezaak dreigde te komen, na
een actie van econoom Arnold Heertje weer als synagoge worden ingericht.
Een van de mooiste synagogen buiten Amsterdam, die in Arnhem, werd eind 2003 heringewijd. De synagoge
aan de Folkingestraat in Groningen ging begin jaren tachtig weer open. Het gebedsgebouw in het Drentse
Zuidlaren, dat een tijd als parkeergarage en kleuterschool diende, is nu in handen van de liberaal-Joodse
gemeente. Vijftien vroegere synagogen zijn nu kerkgebouw. De grote synagoge aan de Wagenstraat in Den
Haag, die uit 1842 dateert, is sinds 1979 moskee, die van Tiel sinds 1995. Twintig vroegere synagogen hebben
nu een culturele functie. Het komt ook voor dat de commercie het gebedshuis heeft overgenomen.
(overgenomen uit Woord en Dienst 57/15 van 15/8/08)
Liberale rabbijnen in Nederland
De eerste vijf liberaal-Joodse rabbijnen die in Nederland zijn opgeleid, ontvingen op 27 augustus hun
bevoegdheid. Het betrof vier vrouwen en een man. Aan de ceremonie in de liberaal-Joodse synagoge in Den
Haag namen hoogwaardigheidsbekleders uit talrijke landen deel. Het aantal liberaal-Joodse gemeenten is de
afgelopen jaren tot negen gegroeid. Voor de ongeveer 1100 gezinnen waren tot nu zes rabbijnen beschikbaar.
Omdat de vraag naar voorgangers toeneemt, stelde het Verbond van Liberaal-Religieuze Joden in Nederland de
Stichting Robert A. Levisson en het Levisson Instituut in, die de opleiding van rabbijnen zou verzorgen. Tot nu
toe zochten de liberale Joden rabbijnen in het buitenland of gingen studenten voor hun opleiding naar Londen.
Volgens decaan David Lilienthal is het mogelijk gebleken een volwaardig liberaal-Joods kader op te bouwen,
bestaande uit rabbijnen en voorzangers die in Nederland zijn geboren en getogen. De studenten aan het instituut
volgen colleges aan de universiteiten van Amsterdam en Leiden. Het instituut biedt ook zelf colleges aan en
regelt stages.
(overgenomen uit Woord en Dienst 57/16 van 29/8/08)
Joods museum
De belangstelling voor het nieuwe museum Sjoel Elburg is boven verwachting groot. Het museum voor Joods
leven in de provincie is sinds de opening in juni door zesduizend belangstellenden bezocht. Het museum hield
rekening met acht- totΑ tienduizend bezoekers per jaar. Naast bezoekers uit alle delen van het land kwamen ook
belangstellenden met Nederlandse wortels uit de Verenigde Staten, Israël, België en Duitsland naar het museum.
Het is het tweede Joodse museum van Nederland. De opmerkelijke geschiedenis van de Elburger Joden geldt als
voorbeeld voor het leven in de provincie. Elburg kende ooit een bruisend Joods leven. Na de deportaties in de
Tweede Wereldoorlog keerde in 1945 slecht één Jood terug. Na de oorlog sloot de synagoge en werd de inboedel
verhuisd naar Winterswijk.
(overgenomen uit Woord en Dienst 57/16 van 26/9/08)
en een exclusief verhaal van daar van E.H. J. Hendrickx :
De Sjoel in Noord-Nederland
We kennen de prachtige synagogen van Groningen - een mooi gebouw uit de dertiger jaren.
Nu kwamen we in de Sjoel van de toeristische vestingsplaats Elburg bij de vroegere Zuiderzee. In het museum
van de stad, het voormalige Agnietenklooster, liep een tentoonstelling “Uw Volk, Mijn Volk” met hedendaagse
schilderijen van Yanneke Wijngaarden rond bijbelse teksten. Affiches en folder toonden de enige Joodse vrouw
van de stad, die na de oorlog kon terugkeren. Aan de andere zijde van de straat ligt/lag de sjoel. Er is geen
Joodse gemeenschap meer om ze te gebruiken, maar het kleine gebouw is mooi gerestaureerd en men toont er
naast een mooie maquette vele foto’s van Joodse families uit de stad en haar geschiedenis. Veel geluidsmateriaal
is er hoorbaar. In de kleine filmzaal krijgen we uitgebreid vooroorlogse filmfragmenten samengevoegd tot een
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 10
overzicht van Joods leven in de noordelijke provincies. Met een mooi onthaal is het zeker de moeite waard voor
een bezoek.
Hattem
Iets noordelijker, onder Zwolle op de IJssel liepen we door Hattem. Een mooi bakstenen gebouwtje met neogotische ramen viel op: “te koop , geschikt voor burelen”. Een erg verzorgde informatieplaat naast de deur
verwees naar het vroeger gebruik van het gebouw als synagoge.
Zuidlaren
Joods leven was al lang uitgestorven voor de oorlog in het bekende paardenmarktdorp Zuidlaren in het noorden
van Drente. Een losstaand gebouwtje op de grote brink droeg de gedenksteen van de oprichting aldaar door het
“Joodse Kerkgenootschap” zoals de officiële titel toen luidde. Het gebouw werd na de oorlog een peutertuin,
verkoopadres van tweedehands kleding, derde wereldwinkel. Onder stimulans van de dominee kon het gebouw
heringericht worden als synagoge. De liberale Joodse gemeenschap uit deze noordelijke provincies maken er
geregeld gebruik van.
‘t Zand
We waren op tocht in noord-oost Groningen langs de Romaanse vroegere katholieke kerken uit de jaren 1300.
Voor de kerk in ‘t Zand stond een oorlogsmonument 40-45 met uitzonderlijk veel namen. Wellicht stonden er
veel vernederlandste namen op van Joodse medeburgers. In de film in Elburg hadden we al gehoord dat veel
Joden daar en in Friesland dergelijke namen aangenomen hadden. Integratie die vernield werd.
J. Hendrickx
De naam van God
In Exodus/Sjemot 3:14 wordt aan Mozes gezegd: “Zeg tegen de Israëlieten : IK ZAL ER ZIJN heeft mij naar u
toe gestuurd”. Vermits het Hebreeuws geschreven werd zonder klinkers, en vermits de naam van God enkel
uitgesproken werd in de tempel en op speciale momenten (Grote Verzoendag) kennen wij de juiste uitspraak
daarvan niet. Uit groot respect voor de heiligheid werd de naam nooit uitgesproken. Joden spreken dan ook
slechts over “de Naam”, “haSjem “ of gebruiken titels, zoals “de Heer”.
De meeste christelijke bijbelvertalingen gebruiken “de Heer”. Toch wordt soms nog Jahweh of Jehova gebruikt.
En daartegen reageert nu het Vaticaan.
Op 29 juli 2008 heeft kardinaal Francis Arinze , president van de Vaticaanse Congregatie voor de Goddelijke
Eredienst en de Sacramenten aan alle bisschoppenconferenties opgedragen om betreffende de vertaling en
uitspraak in de eredienst van de goddelijke naam van het Tetragrammaton (de vierletterige aanduiding) te laten
gebeuren op een manier die gelijkwaardig is met het Latijnse ‘Dominus’. Hij reageert hierbij tegen de gewoonte
om in lied, gebed en liturgie klinkers toe te voegen en termen als Yahweh, Jahweh, Yehova en Jehova te
gebruiken. Door deze woorden te laten vallen en het woord Heer te gebruiken komt men dichter bij de
oorspronkelijke eerbied voor de Eeuwige.
Het zou tevens ook een respect tonen voor Joodse oren met een andere gevoeligheid. Mede daarom schrijven
orthodoxe Joden zelfs “ G’d ”.
(cfr. F. Voll in www.jcrelations.net , de site van de ICCJ)
Noot : iets dergelijks gebeurde ook in de nieuwe Studiebijbel van de NBV, waar men besloten heeft de
vierletterige naam weer te geven met HEER.
HEBRAICA VERITAS revisited
(n.a.v. de tentoonstelling in het Plantinmuseum Antwerpen van mei tot aug.08)
Met grote interesse heb ik de tentoonstelling Hebraica Veritas bezocht, zelfs meer dan één keer. Geweldig om
al die kostbare en kostelijke boeken eens bij elkaar te zien, gedrukt eerst in Venetië (maar door een Antwerpse
drukker: Bomberg[hen]) en later in Parijs en in Straatsburg en de Zwitserse steden en dan ook in Antwerpen.
Plantin komt pas laat kijken en eigenlijk heeft de Hebreeuwse boekdrukkunst dan zijn gloriejaren al achter de
rug en is de “Entdeckersfreude” er al een beetje af, als hij zijn prachtige meertalige bijbel drukt. Waren de
eerdere drukken echte ‘tools’ voor exegeten, Plantins grote bijbel is al een museumstuk als hij ’m drukt.
Achter deze tentoonstelling zit een verborgen tragiek. In zekere zin was het een stille getuige van een intense
wisselwerking tussen Joodse en christelijke bijbelliefhebbers, waarin confessionele grenzen even verdampt
waren, omdat men elkaar vond in diepe interesse in hetzelfde object: de Joodse geschriften, hun taal, hun
achtergrond etc..
Aan het eind van de 15de en in het begin van de 16de eeuw maakten christelijke geleerden dankbaar gebruik van
de Joodse kennis van de bijbel, de Joodse grammatica’s en woordenboeken (voor intern gebruik geschreven,
reeds in de 13de eeuw). Ze werden door al dan niet bekeerde Joden ter beschikking gesteld, ijverig bestudeerd,
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 11
gekopieerd, vertaald (in het Latijn) en geplagieerd (maar dat begrip bestond nog niet in die tijd). Daarna, toen
men het eenmaal zelf kon (zo vanaf de jaren 1530), werden de Joden bedankt voor hun diensten (“Der Moor hat
sein Pflicht getan, der Moor kann gehn”) en ging men zelf ijverig de Hebreeuwse teksten lezen. Deze teksten
legde men dan graag uit, met behulp van de eveneens Joodse 12de en 13de eeuwse uitleggingsmethode, die
bekend staat als “pesjat” : een uitleg die door nauwkeurig lezen zoekt naar een historisch en psychologisch
invoelbare uitlegging van bijbelteksten (heel anders bijv. dan Rasji). Zo werden veel Joodse verklaringen
gemeengoed in de christelijke wereld. Heel wrang is dat in bijv. de Kimchi’s in dit soort uitleggingen vaak
duidelijk probeerden te maken dat veel teksten die christen als profetie van Jezus lazen (bijv. Psalm 2), perfect
uitgelegd kunnen worden binnen een gewone historisch Joodse setting (in Psalm 2: Davids omstreden kroning
als koning van gans Israël).
Met name voor de protestanten kwam deze bijbelse exegese-methode als een geschenk uit de hemel: Zij moesten
immers heel de theologie bouwen op de Bijbel en hadden dus een veel objectievere uitlegmethode nodig dan de
allegorische die gebruikelijk was en waarmee je met om het even welke tekst eender wat kon betogen. Eigenlijk
kun je zeggen dat de boeken, die tijdens de tentoonstelling Hebraica Veritas werden tentoongesteld, het begin
markeren van de moderne bijbeluitleg: de alomtegenwoordige allegorie en directe christologische toepassing
wordt vervangen door een nieuwsgierige lezing, gevolgd door een psychologisch- historische reconstructie van
de achtergrond (van bijv. Psalmen en bijbelse gebeurtenissen), die dan via een algemene moraal of een typologie
op Christus of de kerk wordt toegepast. Iedereen die wel eens Middeleeuwse preken heeft gelezen, weet hoe
groot het verschil is met de zakelijk redenerende commentaren van bijv. Martin Bucer (Straatsburg) of Jean
Calvin (Genève).
Dick Wursten
De bijdrage van de Joods-Christelijke-Moslim dialoog aan de vredesopbouw in het Midden-Oosten
Dat was het thema van de Conferentie van het ICCJ (Internat. Council of Christians and Jews) in Jeruzalem juli
jongstleden. 180 gedelegeerden uit 30 landen waagden het dit heikele onderwerp, precies in Jeruzalem, in
plenaire vergaderingen, 35 werkgroepen en 13 bezoeken aan vredesinitiatieven aan te pakken. Zij konden een
schat aan gegevens en ervaringen boven water brengen en een veel genuanceerder beeld dan de media van de
situatie geven. Hieruit bleek duidelijk dat enkel een diepgaande ontmoeting en dialoog voor vrede door de
godsdienstige leiders in het hele Midden-Oosten de onontbeerlijke voorwaarde voor het welslagen van een
politieke oplossing is. De tientallen groepen, die samen al jarenlang voor vrede en verzoening ijveren in Israël en
Palestina d.m.v. ontmoetingen, opleidingen, opvangcentra, studiegroepen, liggen aan de basis van deze
bewustwording. Toch er is nog een lange weg te gaan.
De inleidingen van de Joodse, Christelijke en Moslimsprekers op de eerste avond lieten daar geen misverstand
over bestaan. Hun lezingen waren realistisch en ter zake en schuwde de kritische kanten van deze ontmoeting
niet. Rabbi Rosen stelde dat de dialoog door 90% van de mensen nauwelijks of niet wordt opgemerkt, dat de
grote religieuze instellingen ook maar weinig interesse hebben en dat het voor de seculiere samenleving al
helemaal een marginale kwestie is en de politici er daarom weinig aandacht aan schenken. Toch waren er in de
laatste jaren dramatische dingen gebeurd: bij zijn bezoek aan de klaagmuur had de paus geheel onverwacht om
een ontmoeting met de opperrabbijnen gevraagd. Dit was het begin van een reeks regelmatige gesprekken, die
ook met Anglicanen, Moslims en Hindoes gehouden werden. Langzaam maar zeker kreeg zo het politiek
leiderschap aandacht voor de godsdienstige wortels van het conflict.
– De Latijnse patriarch Sabbah zei dat het conflict niet enkel over land ging, maar nog meer het respect en
vertrouwen voor elkaar wil terug te vinden. En dat was enkel mogelijk indien Joden en Palestijnen elkaars
geschiedenis van lijden en ballingschap leren kennen en begrijpen. Want wat is legitieme zelfverdediging,
wanneer wordt het geweld of verdrukking? Alleen een gemeenschappelijke visie op de mens als beelddrager
Gods kan die spiraal doorbreken.
– De Kadi van Jeruzalem, Muhammed Zibdi, zei volkomen onverwachte dingen, toen hij ‘de zes pilaren van de
tolerantie’ in de Islam opsomde: b.v. dat God een pluralistische samenleving heeft gewild, en verschillende
godsdiensten, en dat de dialoog de beste wijze is om met gelovigen van andere godsdiensten om te gaan. Daarom
pleitte hij voor gebedsruimten voor moslims in de Israëlische ziekenhuizen, voor de herbevolking door de
oorspronkelijke bewoners van vernietigde dorpen, waar nu toch geen mensen wonen, en stelde nog andere
scherpe vragen.
Op de plenaire zitting ’s maandags zei rabbi Melchior (lid van de Knesset, het Israëlisch parlement), dat het
conflict zijn wortels in de godsdienst heeft. Wij kennen elkaar niet! “Er kan geen politieke vrede zijn zonder dat
de Israëli’s weten dat de Islam hier is, noch dat de Islam weet dat hier Joden zijn in een kleine Joodse Staat met
volledige rechten voor de ander in respect en waardigheid”. Hij verwees naar de Verklaring van Alexandria
(2002), opgesteld door hoge gezaghebbers van de drie godsdiensten (zie noot 1), die de hoop vasthield, dat
ondanks de politieke problemen, een besef van de heiligheid van het land voor allen tenslotte zou zegenvieren.
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 12
Er waren 35 werkgroepen en werkbezoeken (zie daarom noot 1). Opvallend aktueel voor ons in België, zowel
politiek als kerkelijk, was de inbreng van een vertegenwoordiger van de WRK over ‘het conflict als obstakel of
kans voor de dialoog’: Luister diep en wandel lang in de schoenen van de ander, stel je oordeel uit, heb het
geloof van de ander lief, wees kritisch voor je eigen geloof, zo achtte hij dat de WRK onvoldoende aandacht had
getoond voor de Joodse bekommernis, wanneer zij bezig was met die van de Palestijnen. Het is tijd dat wij als
religieuze leiders ééndrachtig durven te spreken tot de politieke gezagsdragers, de religieuze wortels van het
conflict maakt dit absoluut noodzakelijk.
Men begint zich dit te realiseren, zowel van politieke als van godsdienstige zijde. Wij behoeven enkel maar te
kijken naar bepaalde zaken die er onlangs gebeurd zijn: de brief van 138 Moslimgeleerden, die onder impuls van
de Sultan van Bahrein, aan de Paus en andere kerken om een gesprek over vrede vragen, omdat “wij allen in het
Joodse gebod van de liefde voor God en de naaste geloven”; de bijeenkomst voor toenadering van de
godsdiensten tot elkaar, waartoe de Koning van Saoudi-Arabië de leiders van de wereldgodsdiensten onlangs in
Madrid uitnodigde. En zo kunnen er nog enkele recente en belangrijke ontmoetingen genoemd worden, die een
nieuw élan voor vrede tussen de godsdiensten weerspiegelen.
1) Zie ook: www.iccj.org.
Ds.
P.
Janssen
Internetadressen
10 jaar geleden stelden wij al een bladzijde met adressen voor en wij wezen toen al op dat in die
wereld onmogelijk veel tijd gestoken / vergooid wordt. Maar toegegeven, de wereld wordt kleiner, en
het wiel moet niet opnieuw uitgevonden worden. We profiteren en leren van elkaar. Een massa
materiaal staat ter beschikking. In de werkgroep kwamen volgende adressen alvast te voorschijn. Doe
er links en rechts uw voordeel mee.
Specifieke sites :
http://www.jewishcom.be/
het officieel adres van het Centraal Israëlitisch Consistorie (heleboel
nuttige links o.a. naar het Joods Museum Brussel en het Joods Museum van Deportatie en Verzet in
Mechelen) – spijtig genoeg nog altijd maar in het Frans
http://www.fjo.be/ Forum der Joodse Organisaties vzw, Antwerpen
http://www.ua.ac.be/ijs Instituut voor Joodse Studies Antwerpen
http://www.cicb.be/nl/home_nl.htm Joods Museum van Deportatie en Verzet, Mechelen
http://www.joodsactueel.be/ Maandblad Joods Actueel, Antwerpen
http://bnaibrith.org/ B’nai B’rith international , met Europese Dag van de Joodse cultuur
http://www.nik.nl/default.asp?oUrl=home.asp?rubriek=xxxxxxxxsoort NIK Nederland
http://www.akadem.org:80/ le campus numérique juif, Frankrijk
http://www.kerknet.be/kerkinvlaanderen/ bisschoppenconferentie van de RKK
http://www.kerknet.be/ actualiteit van de RKK
http://www.arpee.be/ Administratieve Raad van de Protestants-Evangelische Eredienst
http://www.vpkb.be/ site van de VPKB
https://www.musee-reforme.ch/ Musée International de la Réforme, Genève
http://www.embnet.be/ Executieve van de Moslims België (tijdelijk onbereikbaar) – uitvoerige
gegevens op http://www.kuleuven.be/icrid/religies/wr_nl_islam.htm
http://www.flwi.ugent.be/cie/CIE/index.htm Centrum voor Islam in Europa -Universiteit Gent
http://www.uvv.be/uvv5/indexnew.html Unie Vrijzinnige Verenigingen
http://www.h-vv.be/ humanistisch vrijzinnige vereniging
BERICHTEN van de ANTWERPSE CONTACTGROEP - nov.-dec.08 - jan.2009 -
blad 13
Nuttige adressen voor het Joods-christelijk gesprek :
http://www.jcrelations.net/en/?area=New%20Material : de MUST voor de studie van het Joodschristelijk gesprek wereldwijd met basisdocumenten , in verschillende talen
http://www.iccj.org/en/ International Council of Christians and Jews, Heppenheim Duitsland
http://www.theo.kuleuven.ac.be/institutumiudaicum/homepagened.htm Institutum Iudaicum
http://www.sion.org/juifchre.htm Zusters van Sion Wereldwijd
http://www.sion.org/Bruxelles/activités_interconvictionnelles.htm Zusters van Sion Brussel
http://ajcf.over-blog.org/ : Amitié Judéo-chrétienne de France
http://www.folkertsmastichting.nl/ : studiedagen, bibliotheek, uitgave Tenachon
http://www.kri-web.nl/ Katholieke Raad voor Israël , Nederland
http://www.dagvanhetjodendom.nl/ 17 januari : dag van het Jodendom in Nederland
http://www.pkn.nl/kerk%26israel/ Kerk en Israël van de PKN Nederland
http://www.kerkenisrael.nl/ deputaten ‘Kerk en Israël’ van de Geref. Kerken in Nederland
http://www.deutscher-koordinierungsrat.de/ koepel van meer de 80 plaatselijke groepen
Koordinierungsausschuss
für
http://www.christenundjuden.org/de/?area=Neues%20Material
Christlich-Jüdische Zusammenarbeit, Oostenrijk (ook in het Engels)
http://www.compass-infodienst.de/ Joods-christelijke thema’s in dagelijkse actualiteit
http://www.lomdim.de/ Evang. Arbeitskreis Kirche und Judentum in Hessen und Nassau
http://www.sidic.org/en/default.asp Service International de Documentation Judéo-Chrétienne
http://www.icjs.org/index.html Institute for Christian and Jewish Studies, Baltimore USA
http://www.elca.org/ELCA/Search.aspx?q=Jewish Evangelical-Lutheran Church in USA
http://urj.org/opendoors/index.cfm Open Doors, Open Minds, URJ USA
http://www.bc.edu/research/cjl/ Center for Christian-Jewish Learning, Boston College
http://www.freiburger-rundbrief.de/de/ tijdschrift ‚Freiburger Rundbrief’
http://www.xs4all.nl/~fvds/jcp/publications.html uitgaven ‘Jewish and Christian Perspectives’
Nuttige adressen algemeen :
http://www.kuleuven.be/icrid/religies/religies_overzicht.htm#mundiaal Centrum Religiestudie
http://ccat.sas.upenn.edu/rs/resources.html Univ.Pennsylvania, links naar studie van J-Chr.-I
______________________________________
Noot : deze adressen staan ook op de site van de ACJCB (www.acjcb.be) waar dan eenvoudig kan doorgeklikt worden