METAMODERNISME Handout bij referaat

Metamodernisme
Door Marieke Verberne
Wat is metamodernisme?
Het is nog te voorbarig om te spreken van de nieuwste kunststroming, het
metamodernisme zou je eerder kunnen zien als een attitude, een
kunstenaarspraktijk, die naast andere attitudes en kunstenaarspraktijken
bestaat. Het metamodernisme is een complexe samenhang van veranderingen in
onze cultuur en onze manier van denken, onze focus en ons bewustzijn. Een
steeds groter wordende groep jonge kunstenaars laat een afkeer zien voor de
postmoderne sceptische houding, ironie en relativisme die de jaren ’80 en ’90 zo
kenmerkten. Tegelijkertijd tonen zij een hernieuwd enthousiasme en
engagement en een naïviteit en oprechtheid in hun werk. 1 Het woord meta komt
van metaxis, een woord dat Plato gebruikte om ‘bewegen tussen’ aan te duiden.
Veranderende tijdsgeest
Metamodernisten kennen de waarde van het postmoderne gedachtegoed, maar
beseffen dat de mogelijkheden van de postmoderne esthetiek zijn uitgeput, ze
kunnen met deze esthetiek geen uitdrukking geven aan hun eigen
ervaringswereld. Dit besef komt voort uit een veranderende tijdsgeest,
kunstenaars moeten zich verhouden tot een nieuwe culturele gevoeligheid, die
alles te maken heeft met sociaaleconomische en sociaal-culturele ontwikkelingen
van de afgelopen jaren. Denk hierbij aan de kredietcrisis, de klimaatcrisis en de
politieke centrum-crisis. 2
Neoromantische sensibiliteit
Op dit moment vindt er ook een opleving van de romantische traditie plaats. Het
Romantische gedachtegoed wordt gekarakteriseerd door de botsing en
aantrekkingskracht tussen verschillende tegengestelde begrippen: het eeuwige
en het vergankelijke, natuur en cultuur, het bijzondere en het alledaagse,
enthousiasme en ironie enz.
Dit gedachtegoed zien we nu terug in het metamodernisme. We noemen dit ook
wel neoromantische sensibiliteit. Als uitgangspunt worden de woorden van de
romantische schrijver Novalis gebruikt: “Die Welt muss romantisiert werden. So
findet man den ursprunglichen Sinn wieder.” 3
Combinatie van modernisme en post-modernisme
Het metamodernisme is een soort combinatie van het modernisme en het
postmodernisme. Metamodernisten hebben een modern verlangen naar
waarachtigheid, betekenis en richting en een postmoderne sceptische houding
Akker, R. Van den. Vermeulen, T. Metamodernisme, 2011. Gepubliceerd in
Twijfel op 3 januari 2011
2Akker, R. Van den. Vermeulen, T. Metamodernisme, 2011. Gepubliceerd in
Twijfel op 3 januari 2011
3Romantisches Bewusstsein – Das Goethezeitportal
http://www.goethezeitportal.de/wissen/projektepool/intermedialitaet/interme
dialitaet-romantik.html (geraadpleegd op 3 december 2013)
1
wat betreft de mogelijkheden daartoe. Deze moderne verlangens zorgen ervoor
dat de postmoderne twijfels niet de overhand krijgen, en andersom.
Kunstenaars die bij het metamodernisme passen:
Dylan Hollingsworth (1978)
- Afbeelding: Tachowa Covington, 2008
- fotograaf/verhalenverteller
- Tanja Wagner, een gallerist uit Berlijn, zegt o.a. over zijn werk: “I am
seeing a lot of new tendencies and sensibilities in terms of artists really
wanting to have a dialogue again. They want to engage again, but not in a dry
conceptual way. These artists want affect again, they want to talk about love,
which I thought was almost not possible.” 4
Sejla Kameric (1976)
- Afbeelding: Bosnian girl, 2003. (Verspreid op posters, billboards enz.)
- Engagement: internationale conflicten (Balkanoorlog, belegering
Sarajevo)5
- Trauma’s en herinneringen worden in het werk verwerkt op een
persoonlijke manier
- Bevraging van collectieve identiteit
- Trauma’s en dromen hebben in Kameric’s werk veel overeenkomsten.
- De wereld opnieuw betekenen.
Olafur Eliasson (1967)
- Afbeelding: The Weather Project, 2003
- Relatie tussen techniek en natuurkundige fenomenen
- Mystificeren van het alledaagse
- Etherische, kosmopolitieke installaties 6
Ragnar Kjartansson (1976)
- Afbeelding: Filmstill uit The Visitors, 2013
- Filmfragment vanaf 5.30
- http://www.youtube.com/watch?v=lcwGnWuXJuU
- Contrast tussen alleen en samen
- Sociaal aspect van muziek maken
- Idee achter het werk en performance/het uiteindelijke beeld zijn even
belangrijk. 7
The Anti-Rebel – Notes on metamodernism
http://www.metamodernism.com/2013/04/24/the-anti-rebel/ (geraadpleegd
op 6 december 2013)
5 Sejla Kameric – Notes on metamodernism
http://www.metamodernism.com/2010/08/12/selja-kameric-1/ (geraadpleegd
op 6 december 2013)
6 Olafur Eliasson – The Weather Project
http://www.olafureliasson.net/works/the_weather_project_9.html
(geraadpleegd op 9 november 2013)
4
The Young Berlin Artists – Notes on metamodernism
http://www.metamodernism.com/2011/06/08/the-young-berlin-artists/
(geraadpleegd op 9 december 2013)
7