Ovulatie-inductie - Zaans Medisch Centrum

Ovulatie-inductie
Wat is ovulatie-inductie?
Ovulatie-inductie is een behandeling die een gynaecoloog vaak toepast bij een
verminderd vruchtbaar (echt)paar. Ovulatie-inductie is een procedure waarbij
vruchtbaarheid bevorderende medicijnen worden toegediend om eicelrijping te
stimuleren. Dit gebeurt bij vrouwen bij wie geen eisprong plaatsvindt of bij vrouwen bij
wie om andere redenen geen zwangerschap optreedt.
Vruchtbaarheidshormonen
De normale menstruele cyclus wordt gereguleerd door hormonen die door verschillende
organen in het lichaam worden gemaakt. Onderaan de hersenen bevinden zich twee
klieren: de hypothalamus en de hypofyse (of hersenaanhangsel). De hypothalamusklier
bestuurt de hypofyse door de afgifte van het zogenaamde GnRH-hormoon. Dit GnRH
zorgt ervoor dat de hypofyse twee belangrijke hormonen maakt. Deze twee hormonen
zijn: follikelstimulerend hormoon (FSH) en luteïniserend hormoon (LH). Deze hormonen
zijn belangrijk omdat zij ervoor zorgen dat er in de eierstok een eicel rijpt en er een
eisprong plaatsvindt.
FSH is het belangrijkste hormoon om elke maand een eicel te laten groeien. De eicel rijpt
in een blaasje gevuld met vocht: de follikel. LH helpt hierbij. Ongeveer halverwege de
menstruele cyclus zal de eicel groot en rijp genoeg zijn om eventueel bevrucht te kunnen
worden. Een toename in de afgifte van FSH en LH zorgt er op dat moment dan ook voor
dat de eicel zich kan losmaken uit de eierstok. Dit noemt men ovulatie of eisprong. Hierbij
is LH het belangrijkste hormoon.
Eierstokken
Vrouwen hebben twee eierstokken. Deze bevinden zich in de buikholte naast de
baarmoeder. Bij de geboorte bevatten de eierstokken miljoenen eitjes die zich in kleine
met vloeistof gevulde blaasjes bevinden. (follikels) Vanaf de pubertijd tot aan de
menopauze zal er maandelijks bij vrouwen met een regelmatige cyclus een eicel rijpen.
Ongeveer halverwege de cyclus zal de follikel groot genoeg en de eicel rijp genoeg zijn
om eventueel bevrucht te worden. Een toename in de afgifte van de hormonen FSH en
LH zorgt voor de eisprong (ovulatie). Ook de binnenkant van de baarmoeder, het
baarmoederslijmvlies, zal in dikte toenemen. De eicel wordt door één van de eileiders
naar de baarmoeder getransporteerd. Tijdens het transport door de eileider kan, indien er
zaadcellen van de man in de eileider aanwezig zijn, bevruchting optreden. Is de eicel niet
bevrucht, dan wordt het baarmoederslijmvlies ongeveer 14 dagen na de eisprong
afgebroken. Dit is de menstruatie.
Zaans Medisch Centrum, Maatschap gynaecologen, Koningin Julianaplein 58, 1502 DV Zaandam
Tel. 075-650 29 11 www.zaansmedischcentrum.nl
De eierstokken produceren zelf ook hormonen, waarvan de belangrijkste oestrogenen en
progesteron zijn. Oestrogenen zorgen voor de opbouw van het baarmoederslijmvlies
terwijl progesteron, dat pas na de eisprong wordt gemaakt, belangrijk is om het
baarmoederslijmvlies voor te bereiden op een eventuele zwangerschap.
Onvruchtbaarheid
Meestal worden vrouwen die kinderen willen binnen een periode van één jaar zwanger.
Als dat niet lukt, en men schat dat dit bij ongeveer 1 op de 6 paren het geval is, kan een
medische behandeling vaak wel tot een zwangerschap leiden. Daarom spreekt men
liever niet over onvruchtbare paren maar over verminderd vruchtbare paren. De oorzaak
van de verminderde vruchtbaarheid kan zowel bij de vrouw als de man gevonden
worden. Het komt ook voor dat de artsen geen duidelijke oorzaak kunnen vinden. Dan
spreekt men over de zogenaamde onverklaarde verminderde vruchtbaarheid.
Eén van de meest voorkomende oorzaken van verminderde vruchtbaarheid bij vrouwen
is een gestoorde menstruele cyclus. Als de normale afgifte van hormonen uit de
hypothalamus of hypofyse verstoord is, zullen er geen eicellen rijpen en zal er geen
eisprong plaatsvinden. Dit heet anovulatie. In heel zeldzame gevallen produceren
vrouwen helemaal geen FSH of LH. Ook bij deze vrouwen is er geen eisprong. Met
behulp van bepaalde medicijnen kan men proberen om een menstruele cyclus na te
bootsen om zo de eicelrijping en eisprong tot stand te brengen. Die eicel kan dan op de
normale manier bevrucht worden.
Voor welke patiënt?
1. Vrouwen met een gestoorde hormoonproductie. Een gestoorde productie van FSH of
LH vanuit de hypofyse heeft meestal tot gevolg dat er geen maandelijkse eicelrijping
plaatsvindt, en dus ook geen maandelijkse eisprong. Soms hebben deze vrouwen een
onregelmatige of helemaal geen menstruatie.
2. Vrouwen met polycysteuze (PCO) eierstokken. Dit zijn vrouwen die eierstokken
hebben waarin zich veel onrijpe blaasjes bevinden. Ook deze vrouwen hebben vaak
geen eisprong.
3. Vrouwen waarbij om andere redenen geen spontane zwangerschap optreedt,
bijvoorbeeld door onverklaarde verminderde vruchtbaarheid of verminderde
vruchtbaarheid bij de man.
De behandeling
De behandeling bij ovulatie-inductie bestaat uit het toedienen van medicijnen. Om de
groei van de eiblaasjes (follikels) te kunnen volgen en omdat de medicijnen hormonen
bevatten die bijwerkingen kunnen hebben, komt u regelmatig op controle.
Zaans Medisch Centrum, Maatschap gynaecologen, Koningin Julianaplein 58, 1502 DV Zaandam
Tel. 075-650 29 11 www.zaansmedischcentrum.nl
Wat is de kans op succes?
De kans op een gezonde baby na een ovulatie-inductie behandeling is moeilijk in te
schatten omdat vele factoren hierbij een rol kunnen spelen. De leeftijd van de vrouw, de
oorzaak van de verminderde vruchtbaarheid en eventuele andere problemen zijn
bijvoorbeeld factoren die invloed kunnen uitoefenen op de vruchtbaarheid. In het
algemeen is de kans op een zwangerschap na een behandeling ongeveer 15 tot 25 %.
Tot slot
Deze informatie betreft een algemene voorlichting en is bedoeld als extra informatie
naast het gesprek met uw behandelend arts.
Bronvermelding: MSD
Zaans Medisch Centrum, Maatschap gynaecologen, Koningin Julianaplein 58, 1502 DV Zaandam
Tel. 075-650 29 11 www.zaansmedischcentrum.nl