De huwelijkssluiting in de kerk. Best bruidspaar, Jullie hebben gevraagd te mogen trouwen in de kerk. Proficiat met dit mooie voornemen. We hopen dat de huwelijksdag en speciaal de huwelijksviering in onze kerk voor jullie onvergetelijk worden. Dit document is bedoeld als een hulp bij de voorbereiding van de viering. We vragen jullie daarom om het goed door te nemen en samen de nodige keuzes te maken. Veel succes en plezier! Vooraf Een kerkelijk huwelijk wordt in de kerk door beide echtelieden – man en vrouw - samen gesloten ten overstaan van een priester of diaken én twee door het bruidspaar gekozen getuigen. De twee getuigen hoeven niet katholiek te zijn. In de praktijk geldt als regel, dat tijdens huwelijksviering niet de eucharistie wordt gevierd of communie wordt uitgereikt. Alleen wanneer zowel bruid als bruidegom tot de katholieke kerk behoren kan eventueel eucharistie worden gevierd. De huwelijksmap die jullie nu voor je hebben, is bedoeld voor wanneer we wél eucharistievieren. Wat betreft de muziek tijdens de liturgie, geldt als uitgangspunt dat alleen live wordt gemusiceerd. Vanuit de parochie is er een koor beschikbaar. Uiteraard kunnen familie, vrienden of bekenden een bij het moment en de plaats passende muzikale bijdrage leveren. Eén en ander graag in (tijdig) overleg met de priester. Voor de viering: ringen aan de priester geven (door bijvoorbeeld de ceremoniemeester). trouwboekje aan de priester laten zien (kan de ceremoniemeester doen of iemand anders). De beide getuigen stellen zich aan de priester voor. Begin van de huwelijksviering De huwelijksliturgie begint achter in de kerk. Aan het begin van de viering worden jullie door de priester1bij de deur begroet. Het is overigens wel handig als de priester al voor de viering begint de ringen heeft gekregen én het trouwboekje heeft kunnen inzien. Met de priester gaan jullie, bruid en bruidegom, naar het altaar. Jullie lopen direct achter de priester. Indien je zo wenst kunnen bruidspersoneel, ouders, getuigen en eventuele andere dierbare mensen meelopen. Tijdens deze processie – waarbij alle aanwezigen staan- wordt een lied gezongen (A). Vóór de treden van het priesterkoor zijn de zitplaatsen voor het bruidspaar. Het is elegant als de bruidegom zijn bruid de helpende hand biedt bij het tussen de stoel en de knielbank gaan staan. De bruid loopt, staat en zit rechts van de bruidegom. Het bruidsboeket wordt doorgaans door een acoliet of misdienaar aangenomen en op een mooie plek gelegd. Ouders, getuigen en anderen nemen plaats in de banken. Zowel een priester als een diaken kunnen bij een huwelijkssluiting assisteren, dat wil zeggen: in de viering voorgaan en als kerkelijk getuige de huwelijksbelofte aanhoren. Als er in het vervolg dus priester staat kan meestal ook diaken gelezen worden. 1 1 Bespreek samen hoe je de intochtsprocessie wil vormgeven. Wie lopen er met jullie mee? Overleg dit met de priester en vraag de personen tijdig. De priester en zijn assistenten lopen het priesterkoor op. Hij kust het altaar en gaat naar zijn zitplaats. Staande maakt hij met de gemeenschap het kruisteken en begroet hen (B). In de kerk gaat men nu zitten. Jullie mogen ook gaan zitten. Nu heet de priester iedereen welkom in de kerk, in het huis van de Heer, en leidt kort de viering in. Het is mogelijk dat iemand een gedicht of gedachte voordraagt (C). Na de inleiding roepen we de Heer aan in het “Heer, ontferm u”. Bij voorkeur zingen we dit (eventueel meerstemmig) samen met het koor in het Nederlands, in een andere taal of volgens de tekst van de gregoriaanse muziek (D). Hierna wordt eventueel een Glorialied gezongen (E), behalve tijdens de Advent en de Veertigdagentijd. De opening van de huwelijksliturgie wordt afgesloten met het openingsgebed (F). Nadat de priester “Laat ons bidden” heeft gezegd volgen er een paar momenten in stilte, zodat iedereen voor zichzelf kan bidden. Dan spreekt de priester het gebed uit. Dit gebed kan meestal uit de in deze map gegeven mogelijkheden gekozen worden. Dienst van het Woord Na de opening volgt de dienst van het Woord en gaan we luisteren naar verhalen uit de Bijbel. De kerk vindt het belangrijk dat in een christelijke viering van het huwelijk teksten uit de Bijbel centraal staan. Eventuele buiten-Bijbelse teksten ter overweging kunnen in overleg bij wijze van openings- of slottekst worden gebruikt of wellicht nog een andere plek in de viering vinden. De eerste lezing (G) wordt gekozen uit het Oude Testament of uit één van de brieven uit het Nieuwe Testament. Het is het mooist als deze eerste lezing door één van de aanwezigen worden voorgelezen. Dienst van het Woord vraag iemand om de eerste lezing te verzorgen. Na de eerste lezing wordt er een lied gezongen. Bijvoorkeur kiest men in overleg met het koor een antwoordpsalm. Mocht geen psalm gekozen kunnen worden, dan een tussenzang. Meestal volgt hierna de lezing uit het evangelie, die staande wordt beluisterd. De priester of diaken leest het evangelie. Voor het evangelie kan een alleluia-vers gezongen worden. Na het evangelie volgt een gezongen acclamatie. Na de lezingen houdt de priester een homilie, dat is het woord voor een preek door een bisschop, priester of diaken. De huwelijksviering Het eigenlijke moment van de huwelijkssluiting begint nu en kan vooraf worden gegaan door een lied. Na het lied komen de priester en zijn assistenten naar jullie toe. Hij komt 2 voor jullie staan met gezicht de kerk in. Iedereen gaat staan (tenzij dat niet gaat natuurlijk). De beide getuigen komen ieder aan een kant van het bruidspaar staan. Het liefst zo dat ze niet het zicht voor de mensen in de kerk blokkeren. Eerst leidt de priester het moment van de huwelijkssluiting in (K). Daarna spreken jullie je bedoelingen uit in de ondervraging (L). De trouwbelofte daarna (M) is het moment dat bruid en bruidegom met elkaar trouwen en – als beide gedoopt zijn – elkaar dus het sacrament van het huwelijk toedienen. Daarom is het eigenlijk het mooiste dat zij aan elkaar de trouwbelofte doen. Het kan echter ook in de vorm van vragen door de pastor gesteld en waarop jullie dan “ja” zeggen. Nu jullie elkaar huwelijkstrouw hebben beloofd, bevestigt de priester jullie gehuwd zijn (N). De ringen worden gezegend en jullie doen ze elkaar om de (meestal) linker ringvinger (O). Hierna steken jullie samen de huwelijkskaars aan én loven en/of te danken we de Heer in een bijvoorkeur door alle aanwezigen gezongen lied. Het kan mooi zijn om jullie beide doopkaarsen te gebruiken bij het aansteken van de huwelijkskaars. Een andere mogelijkheid is twee kleine kaarsjes te gebruiken die aan de Paaskaars zijn ontstoken. De beide getuigen gaan nu weer naar hun zitplaats Nu volgen de voorbede, oftewel het gebed van de gelovigen. De voorbede is als volgt opgebouwd: - Oproep tot gebed door de priester. Uitspreken van de intenties door één of meerdere aanwezigen. Elke intentie wordt met “laat ons bidden” beëindigd, waarna de hele gemeenschap een acclamatie zegt of zingt. (R, voor voorbeelden) Afsluitend gebed door de priester. - De intenties kunnen jullie in overleg met de priester zelf maken. Voorbede: Maak samen de intenties van de voorbede en bespreek deze met de priester. Vraag iemand of meerdere mensen om de intenties van de voorbede voor te lezen. Viering van de Eucharistie De Eucharistieviering begint met de offerande: brood en wijn worden naar het altaar gebracht. De aanwezigen sluiten zich aan bij deze offerande door de collecte. Ondertussen wordt een lied gezongen (S). Dan bidt de priester het gebed over de gaven, waarna het eucharistisch gebed begint (T.) Het “Heilig” tijdens dit gebed alsook de acclamatie na de consecratie kunnen worden gezongen door (en met) het koor. Na het eucharistisch gebed bereiden we ons voor op de communie in wat wordt genoemd de communieritus. De bestaat uit het Onze Vader, de vredeswens, het breken van het brood waaronder het Lam Gods wordt gezongen, de uitnodiging tot de communie, de communie waaronder een lied wordt gezongen (W) én tot slot het gebed ná de communie. Tijdens een huwelijksviering is er één wijziging! Volgens een oud gebruik volgt na het Onze Vader volgt namelijk de huwelijkszegen. (V) Na deze zegen gaat de viering verder met de vredeswens. Slot van de viering 3 Met het gebed na de communie is de viering in feite afgerond. Tot slot geeft de priester nog de zegen aan alle aanwezigen en gaan de priester, zijn assistenten en jullie zelf, als nu pasgetrouwde bruidspaar, de kerk uit onder het zingen van het slotlied. Het is mogelijk dat iemand nog een tekst voordraagt vlak voor de zegen. Geen speech, maar bijvoorbeeld een gedicht. Natuurlijk kan iemand ook nog iets voorspelen op een muziekinstrument of iets passends zingen. Als de bruid en bruidegom dat op prijsstellen kunnen de bruid of zij beide na de zegen op bijzondere wijze de bijstand van de maagd Maria vragen. De gemakkelijkste manier is om in de Mariakapel een kaars op te steken en samen een “Wees gegroet Maria” te bidden. Er zijn echter meer mogelijkheden en eigen ideeën zijn mogelijk. Een kwestie van overleggen dus. Na de viering Na de viering dienen de priester en de beide getuigen het huwelijksformulier te ondertekenen. Na de viering Beide getuigen ondertekenen het huwelijksformulier. Zij worden zeer dringend verzocht niet weg te gaan voor dit gebeurd is! Soms kan er in het trouwboekje worden aangetekend dat jullie ook voor de kerk zijn getrouwd. Dit kan meteen na de viering door de priester worden ingevuld. 4 Liturgie van het huwelijk samenstellijst. Opening van de viering A. Intredelied B. Kruisteken en begroeting C. Inleiding D. Heer, ontferm U E. Glorialied F. Openingsgebed Dienst van het Woord G. Eerste lezing H. Antwoordpsalm / Tussenzang Alleluia-vers (overleg met het koor) I Evangelielezing Acclamatie op het evangelie (overleg met het koor) J. Homilie De huwelijksviering Lied K. Inleiding L. Ondervraging M. Trouwbelofte N. Bevestiging O. Zegening en overreiking van de ringen P. Huwelijkskaars Q. Lofzang/Danklied R. Voorbede Viering van de Eucharistie S. Offerandelied T. Gebed over de gaven U. Eucharistisch gebed. V. Communieritus met huwelijkszegen W. Communielied X. Gebed na de communie Slot van de viering Y. Zegen en wegzending Opdracht aan Maria Z. Slotlied 5 Bladzijde Nummer Opening van de viering A. Openingslied B. Kruisteken en begroeting Na het openingslied opent de priester de viering met het kruisteken en de liturgische groet. p. a. p. a. In de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest. Amen. De genade van de Heer Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen. En met uw geest. C. Inleiding Daarna heet hij het bruidspaar en alle andere aanwezigen van harte welkom en leidt hij de viering in. Het is ook mogelijk om aansluitend aan het openingswoord van de pastor door een familielid, vriend of vriendin een openingstekst of gedachte uit te laten spreken. Voorbeelden van deze teksten vind je in bijlage achter in de map. D. Heer, ontferm U Dit kan door het koor gezongen worden. De exacte tekst hangt van de toonzetting af. Meestal ziet het er als volgt uit: 1. Heer, ontferm U over ons (2x) Christus, ontferm U over ons (2x) Heer, ontferm U over ons (2x) 2. Kyrie, eleison (2x) Christe, eleison (2x) Kyrie, eleison (2x) E. Glorialied Een glorialied hoeft niet. Kies je er wel voor, dan kun je het beste in overleg met het koor een keuze maken. Gedurende de advent en in de veertigdagentijd wordt er geen glorialied gezongen. F. Openingsgebed 1. (niet bij een huwelijk tussen een gedoopte katholiek en een ongedoopte) p. God, het huwelijk van man en vrouw hebt Gij tot een heilig verbond gemaakt, een geheim zo verheven en diep dat het beeld en teken is van de geheimvolle band tussen Christus en de kerk, zijn bruid, in liefde met Hem verbonden. Daarom bidden wij U voor ... en ...: dat zij de kracht van deze liefdesband vanuit hun geloof steeds inniger ervaren en in hun omgaan met elkaar van dag tot dag tot vollere ontplooiing brengen. Dat vragen wij U door onze Heer Jezus Christus, uw Zoon, die met U leeft en heerst in de eenheid van de heilige Geest, God, door de eeuwen der eeuwen. a. Amen. 6 2. p. a. 3. p. a. God, Gij hebt de mens geschapen -naar uw beeld, op U gelijkend: man en vrouw hebt Gij hen geschapen en hen voorbestemd tot onderlinge eenheid. Daarom bidden wij U voor ... en ..., nu zij op deze dag door het huwelijk hun liefde gaan bezegelen: houd hen vast in deze liefdesband, versterk hun trouw jegens elkaar, doe hen groeien in onderlinge Iiefde en laat deze liefdesband vrucht dragen. Mogen zij zo als christelijke echtgenoten getuigen van de liefde die Gij zelf zijt. Dat vragen wij U door onze Heer Jezus Christus, uw Zoon, die met U leeft en heerst in de eenheid van de heilige Geest, God, door de eeuwen der eeuwen. Amen. God, wees ons nabij en hoor ons gebed. Voor uw altaar gaan deze bruid en bruidegom, ... en ..., hun trouwbelofte uitspreken en zich als man en vrouw binden aan elkaar. Wij bidden U: zie met welgevallen naar hen en versterk in hen de liefde die zij elkaar toedragen. Dat vragen wij U door onze Heer Jezus Christus, uw Zoon, die met U leeft en heerst in de eenheid van de heilige Geest, God, door de eeuwen der eeuwen. Amen. 4. (niet bij een huwelijk tussen een gedoopte katholiek en een ongedoopte) p. God, groot en heilig is uw Naam, deze bruid en bruidegom, ... en ..., gaan in het sacrament van het huwelijk hun leven met elkaar delen. Wij bidden U: laat hen groeien in het geloof dat zij belijden, en in de trouw die zij elkaar beloven. Mogen hun kinderen voor hen een zegen zijn en voor uw geloofsgemeenschap toegewijde leden. Dat vragen wij U door onze Heer Jezus Christus, uw Zoon, die met U leeft en heerst in de eenheid van de heilige Geest, God, door de eeuwen der eeuwen. a. Amen. 5. p. God, wees hier aanwezig en luister welwillend naar ons gebed. Vanaf de schepping hebt Gij het huwelijk van man en vrouw ingesteld, om het voortbestaan te waarborgen van het menselijk leven. Daarom bidden wij U: moge de eenheid van de huwelijksband, waarvan Gij de schepper zijt, door uw helpende hand behouden blijven. Dat vragen wij U door onze Heer Jezus Christus, uw Zoon, die met U leeft en heerst in de eenheid van de heilige Geest, God, door de eeuwen der eeuwen. Allen: Amen. 6. p. a. 7. p. a. God, sinds de dag van de schepping rust uw zegen op ons; onder uw zegenende hand worden mensen vruchtbaar en talrijk, groeit het welzijn op aarde en wordt uw wereld bewoonbaar. Hoor dan welwillend onze beden en schenk aan deze bruid en bruidegom, ... en ..., de rijkdom van uw zegen. Mogen zij daardoor in hun verbondenheid als man en vrouw groeien in een liefdevolle eensgezindheid van hart en ziel en het geestelijk welzijn van elkaar bevorderen. Dat vragen wij U door onze Heer Jezus Christus, uw Zoon, die met U leeft en heerst in de eenheid van de heilige Geest, God, door de eeuwen der eeuwen. Amen. Getrouwe God, Gij behoedt de mensen met wie Gij U verbonden hebt; Gij trekt met ons mee, beschermt ons in gevaar en wijst ons de weg. Spreek een woord van leven nu twee van uw mensen met elkaar verder willen gaan en sterk hen in deze samenkomst met de genade van Jezus Christus, onze Heer. Die met U leeft en heerst in de eenheid van de heilige Geest, God, door de eeuwen der eeuwen. Amen. 7 Dienst van het Woord G. Eerste lezing Hieronder vinden jullie enkele teksten waar je uit kunt kiezen. Wanneer jullie een Bijbelse lezing willen kiezen die hier niet bij staat, is dat meestal mogelijk. Overleg dat even met de pastor. Na de lezing zegt degene die voorleest (de lector): l. a. Zo spreekt de Heer. Wij danken God 1. Genesis 1,26-28.31a Uit het boek Genesis In het begin, bij de schepping van hemel en aarde, sprak God, toen Hij de dieren had geschapen: “Nu gaan Wij de mens maken, als beeld van Ons, op Ons gelijkend; hij zal heersen over de vissen van de zee, over de vogels van de lucht, over de tamme dieren, over alle wilde beesten en over al het gedierte dat over de grond kruipt.” En God schiep de mens als zijn beeld; als beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen. God zegende hen, en God sprak tot hen: “Weest vruchtbaar en wordt talrijk; bevolkt de aarde en onderwerpt haar; heerst over de vissen van de zee, over de vogels van de lucht, en over al het gedierte dat over de grond kruipt.” God bezag alles wat Hij gemaakt had en Hij zag dat het heel goed was. 2. Genesis 2,18-24 Uit het boek Genesis In het begin, bij de schepping van hemel en aarde, na de schepping van de eerste mens, sprak God de Heer: “Het is niet goed dat de mens alleen blijft. Ik ga een hulp voor hem maken die bij hem past.” Toen boetseerde God de Heer uit de aarde alle dieren op het land en alle vogels van de lucht en bracht die bij de mens om te zien hoe hij ze noemen zou: zoals de mens ze zou noemen: zo zouden ze heten. De mens gaf dus namen aan alle tamme dieren en aan al de vogels van de lucht en aan al de wilde beesten; maar een hulp die bij hem paste vond de mens niet. Toen liet God de Heer de mens in een diepe slaap vallen; en terwijl hij sliep nam Hij één van zijn ribben weg en zette er vlees voor in de plaats. Daarna vormde God de Heer uit de rib die Hij bij de mens had weggenomen, een vrouw en bracht haar naar de mens. Toen sprak de mens: “Eindelijk been van mijn gebeente en vlees van mijn vlees! Mannin zal zij heten want uit een man is zij genomen.” Zo komt het dat een man zijn vader en moeder verlaat en zich zo aan zijn vrouw hecht dat zij volkomen één worden. 3. Genesis 12, 1-9 Uit het boek Genesis God de Heer sprak tot Abram:”Trek weg uit uw land, uw stam en uw familie, naar het land dat Ik u zal wijzen. Ik zal een groot volk van u maken. Ik zal u zegenen en uw naam groot maken, zodat hij een zegen zal zijn. Ik zal zegenen die u zegenen, maar die u vervloeken zal Ik vervloeken. Door u zal zegen komen over alle geslachten op aarde.” Toen trok Abram weg, zoals de Heer hem had opgedragen, en Lot ging met hem mee. Abram was vijf en zeventig jaar toen hij Haran verliet. Met zijn vrouw Sarai en met Lot, 8 de zoon van zijn broer, met al hun bezittingen en met degenen die zij in Haran in dienst hadden genomen, ging Abram op weg naar Kanaän. In Kanaän aangekomen, trok Abram het land in, tot bij de heilige plaats van Sichem, de eik van More. Toentertijd waren de Kanaänieten nog in het land. Daar verscheen God, de Heer aan Abram en zei:”Aan uw nageslacht zal ik dit land in bezit geven.” Toen richtte hij daar een altaar op ter ere van de Heer, die hem verschenen was. Vandaar trok hij verder naar Beth-el, sloeg zijn tent op tussen Beth-el in het westen en Ai in het oosten, richtte een altaar op ter ere van de Heer en riep de naam van God de Heer aan. Daarna trok Abram verder naar de Negeb toe. 4. Tobit 8,5-10 Uit het boek Tobit Op de avond van hun huwelijk zei Tobias tot Sara:”Wij zijn kinderen van heiligen en wij kunnen dus niet zó gehuwd zijn als de heidenen die God niet kennen.” Zij stonden beiden op en samen baden zij vurig dat ze gezond zouden blijven. En Tobias bad:”Gezegend zijt Gij, God van onze vaderen, moge de hemel en de aarde, de zee, de bronnen en de rivieren en alle schepselen die erin wonen, U prijzen. Gij hebt Adam gemaakt uit het stof van de aarde en hem Eva tot hulp en stut gegeven. Welnu Heer, als ik mijn zuster hier tot me neem, ga ik geen ongeoorloofde verbinding aan, maar verlang ik naar een nageslacht, waarin uw Naam geprezen wordt door de eeuwen heen.” En ook Sara bad:”Ontferm U over ons, Heer, ontferm U over ons, en laat ons samen oud worden in een goede gezondheid.” 5.Hooglied 2, 8-10.14.16a; 8,6-7a Uit het Hooglied. Hoor, daar is mijn geliefde; kijk, daar komt hij aan, over de heuvels snelt hij voort. Mijn geliefde is als een gazel, hij lijkt wel het jong van een hert. Daar staat hij achter de muur van ons huis. Hij ziet door het raam en kijkt door de tralies naar binnen. Nu roept mijn geliefde en zegt tegen mij: “Sta op, mijn liefste, komt toch, mijn schoonste. Mijn duif, die u verscholen hebt in de kloven van het gesteente, in de holten van de rotsen, laat mij uw gezicht zien, laat mij uw stem horen want uw stem is zo mooi, uw gezicht zo lieftallig !” Mijn lief is van mij en ik ben van hem. En hij zei tegen mij: “Draag mij als een zegel op uw hart, als een zegel aan uw arm: want sterk als de dood is de liefde, met de onverbiddelijkheid van het dodenrijk sluit zij ieder ander buiten. Haar vonken zijn bliksemschichten, vlammen van de Heer. Geen stortvloed van water kan de liefde blussen, geen rivier spoelt haar weg. 6. Romeinen 12, 9-18 Uit de brief van de heilige apostel Paulus aan de Romeinen. Broeders en zusters, Uw liefde moet ongeveinsd zijn. Haat het kwaad, houdt vast wat goed is. Bemint elkander hartelijk met broederlijke genegenheid. Acht anderen hoger dan uzelf. Laat uw ijver niet 9 verflauwen, weest vurig van geest, dient de Heer. Laat de hoop u blij maken, houdt stand in de verdrukking, volhardt in het gebed. Draagt bij voor de noden van de heiligen, beoefent de gastvrijheid. Zegent hen die u vervolgen; ge moet hen zegenen in plaats van hen vervloeken. Verblijdt u met de blijden en weent met hen die wenen. Weest eensgezind. Schikt u zonder hooghartigheid in de omgang met gewone mensen. Weest niet eigenwijs. Vergeldt niemand kwaad met kwaad. Hebt het goede voor met alle mensen. Leeft voor zover het van u afhangt met alle mensen in vrede. 7. 1 Korinthiërs 13, 1-8a Uit de eerste brief van de heilige apostel Paulus aan de christenen van Korinthe Al spreek ik met de tongen van engelen en mensen: als ik de liefde niet heb, ben ik een galmend bekken of een schelle cimbaal. Al heb ik gave van de profetie, al ken ik alle geheimen en alle wetenschap, al heb ik het volmaakte geloof dat bergen verzet: als ik de liefde niet heb, ben ik niets. Al deel ik heel mijn bezit uit, al geef ik mijn lichaam prijs aan de vuurdood: als ik de liefde niet heb, baat het mij niets. De liefde is lankmoedig en goedertieren; de liefde is niet afgunstig, zij praalt niet, zij beeldt zich niets in. Zij geeft niet om de schone schijn, zij zoekt zichzelf niet, zij laat zich niet kwaad maken en rekent het kwade niet aan. Zij verheugt zich niet over onrecht, maar vindt haar vreugde in de waarheid. Alles verdraagt zij, alles gelooft zij, alles hoopt zij, alles duldt zij. De liefde vergaat nimmer. De gave der profetie zal verdwijnen, tongen zullen verstommen, de kennis zal een einde nemen. Want ons kennen is stukwerk, en stukwerk ons profeteren. Maar wanneer het volmaakte komt, heeft het onvolmaakte afgedaan. Toen ik een kind was, sprak ik als een kind, voelde ik als een kind, dacht ik als een kind. Nu ik man geworden ben, heb ik het kinderlijke afgelegd. Thans zien wij in een spiegel, onduidelijk, maar dan van aangezicht tot aangezicht. Thans ken ik slechts ten dele, maar dan zal ik ten volle kennen zoals ik zelf gekend ben. Nu blijven van kracht: geloof, hoop en liefde, dit drietal. Maar de grootste van de drie is de liefde. 8. Efeziërs 4, 1-6 Uit de brief van de heilige Apostel Paulus aan de christenen van Efeze. Broeders en zusters, ik, Paulus, gevangene in de Heer, vraag u met aandrang: leidt een leven dat beantwoordt aan de roeping die gij van God ontvangen hebt, in alle deemoed en zachtheid, in lankmoedigheid, liefdevol elkaar verdragend. Beijvert u de eenheid van de Geest te behouden door de band van de vrede: één lichaam en één Geest, zoals gij ook geroepen zijt tot een en dezelfde hoop waarvoor Gods roeping borg staat. Eén Heer, één geloof, één doop. Eén God en Vader van ons allen, die is boven allen en met allen en in allen. 9. Efeziërs 5, 2a.25-32 Uit de brief van de heilige Apostel Paulus aan de christenen van Efeze. Broeders en zusters, leidt een leven van liefde naar het voorbeeld van Christus, die ons heeft bemind en zich voor ons heeft overgeleverd. Mannen, hebt uw vrouw lief, zoals Christus de kerk heeft liefgehad: Hij heeft zich voor haar overgeleverd om haar te heiligen, haar reinigend door het waterbad met het woord. Hij heeft de kerk tot zich gevoerd als een heerlijke bruid, zonder vlek of rimpel of fout, heilig en onbesmet. Zo moeten ook mannen hun vrouwen liefhebben, zoals ze hun eigen lichaam liefhebben. Wie zijn vrouw bemint, bemint zichzelf. Niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat; integendeel, hij voedt en koestert het. En zo doet Christus met de kerk, omdat wij ledematen zijn van zijn lichaam.”Daarom zal de man vader en moeder verlaten om zich te hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één vlees zijn.” Dit geheim heeft een diepe zin. Ik voor mij betrek het op Christus en de kerk 10 10. Filippenzen 4, 4-9 Uit de brief van de heilige apostel Paulus aan de christenen van Filippi. Broeders en zusters, verheugt u in de Heer te allen tijde. Nog eens: verheugt u! Uw vriendelijkheid moet bij alle mensen bekend zijn. De Heer is nabij. Weest onbezorgd. Laat al uw wensen bij God bekend worden in gebed en smeking, en nooit zonder dankzegging. En de vrede van God, die alle begrip te boven gaat, zal uw harten en uw gedachten behoeden in Christus Jezus. Tenslotte, broeders en zusters, houdt uw aandacht gevestigd op al wat waar is, al wat edel is, wat rechtvaardig is en rein, beminnelijk en aantrekkelijk, op al wat deugt heeft en lof verdient. En brengt in praktijk wat u geleerd is en overgeleverd, en wat gij van mij hebt gehoord en gezien. Dan zal de God van vrede met u zijn. 11. Kolossenzen 3, 12-17 Uit de brief van de heilige apostel Paulus aan de christenen van Kolosse. Broeders en zusters, bekleedt u als Gods heilige en geliefde uitverkorenen met tedere ontferming, goedheid, deemoed, zachtheid en geduld. Verdraagt elkander en vergeeft elkander, als de een tegen de ander een grief heeft. Zoals de Heer u vergeven heeft, zo moet ook gij vergeven. Voegt bij dit alles de liefde als de band der volmaaktheid. En laat de vrede van Christus heersen in uw hart; daartoe zijt gij immers geroepen als leden van één lichaam. En weest dankbaar. Het woord van Christus moge in volle rijkdom onder u wonen. Leert en vermaant elkander met alle wijsheid. Zingt voor God met een dankbaar hart psalmen, hymnen en liederen, ingegeven door de Geest. En al wat gij doet in woord of werk, doet dit alles in de naam van Jezus de Heer, God de Vader dankend door Hem. 12. 1 Johannes 4, 7-12 Uit de eerste brief van de heilige apostel Johannes Vrienden, laten wij elkander liefhebben, want de liefde komt van God. Iedereen die liefheeft, is een kind van God en kent God. De mens zonder liefde kent God niet, want God is liefde. En de liefde die God is, heeft zich onder ons geopenbaard, doordat Hij zijn enige Zoon in de wereld gezonden heeft om ons tot het leven te brengen. Hierin bestaat de liefde: niet wij hebben God liefgehad, maar Hij heeft ons liefgehad, en Hij heeft ons zijn Zoon gezonden om door het offer van zijn leven onze zonden uit te wissen. Vrienden, als God ons zozeer heeft liefgehad, moeten ook wij elkander liefhebben. Nooit heeft iemand God gezien, maar als wij elkaar liefhebben, woont God in ons, en is zijn liefde in ons volmaakt geworden. H. Antwoordpsalm / Tussenzang Te kiezen in overleg met het koor. I. Evangelielezing Hieronder vinden jullie enkele teksten waaruit je een keuze kunt maken. Ook hier zijn jullie vrij om een lezing te kiezen die hier niet bij staat. Zorg er wel voor dat het een evangelielezing is, dat wil zeggen: genomen uit Mattheus, Marcus, Lucas of Johannes uit het Nieuwe Testament. Overleg altijd even met de priester. 11 Aan het begin van de evangelielezing zegt de diaken of priester: p. De Heer zij met u. a. En met uw geest. p. Lezing uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens ... (naam evangelist). a. Lof zij U, Christus. Aan het einde van de lezing zegt de diaken of priester: p. Zo spreekt de Heer a. Wij danken God. 1. Mattheüs, 5, 1-12a In die tijd, toen Jezus de menigte zag, ging Hij de berg op, en toen Hij was gaan zitten, kwamen zijn leerlingen bij Hem. Hij nam het woord en onderrichte hen met deze toespraak: Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het rijk der hemelen. Zalig de treurenden, want zij zullen getroost worden. Zalig de zachtmoedigen, want zij zullen het land bezitten. Zalig die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden. Zalig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden. Zalig de zuiveren van hart, want zij zullen God zien. Zalig die vrede brengen want zij zullen kinderen van God genoemd worden. Zalig die vervolgd worden om de gerechtigheid, want hun behoort het rijk der hemelen. Zalig zijt gij, wanneer men u beschimpt, vervolgt en lasterlijk van allerlei kwaad beticht om Mijnentwil. Verheugt u en juicht, want groot is uw loon in de hemel. 2. Mattheüs 5, 13-16 In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen:”Gij zijt het zout der aarde. Maar als het zout zijn kracht verliest, waarmee zal men dan zouten? Het dient nergens meer toe dan om weggeworpen en door de mensen vertrapt te worden. Gij zijt het licht der wereld. Een stad kan niet verborgen blijven als ze boven op een berg ligt! Men steekt toch ook niet een lamp aan om ze onder de korenmaar te zetten, maar men plaatst ze op de standaard, zodat ze licht geeft voor allen die in huis zijn. Zo moet ook uw licht stralen voor het oog van de mensen, opdat zij uw goede werken zien en uw Vader verheerlijken die in de hemel is.” 3. Mattheüs 7, 21.24-29 In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen:”Niet ieder die tot Mij zegt: Heer, Heer! zal binnengaan in het koninkrijk der hemelen, maar die de wil doet van mijn Vader die in de hemel is. Ieder nu, die deze woorden van Mij hoort en er naar handelt, kan men vergelijken met een verstandig man die zijn huis op rotsgrond bouwde. De regen viel neer, de bergstromen kwamen omlaag, de storm stak op en zij stortten zich op dat huis, maar het viel niet in, want het stond gegrondvest op de rots. Maar ieder die deze woorden van Mij hoort, doch er niet naar handelt, kan men vergelijken met een dwaas die zijn huis bouwde op het zand. De regen viel neer, de bergstromen kwamen omlaag, de storm stak op en zij beukten dat huis, zodat het volledig verwoest werd.” Toen Jezus deze toespraak beëindigd had, was het volk buiten zichzelf van verbazing over zijn leer. Want Hij onderrichte niet zoals hun schriftgeleerden, maar als iemand die gezag bezit. 4. Mattheüs 6, 25-34 In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: “Maak je niet bezorgd over wat je zult eten of drinken om in leven te blijven, en ook niet over de kleding voor je lichaam. Is het leven niet meer dat het eten, en het lichaam niet meer dan de kleding ? Kijk naar de vogels van de hemel: zij zaaien niet en maaien niet en oogsten niet, je hemelse Vader voedt ze. Zijn 12 jullie niet meer waard dan de vogels ? Wie van jullie kan met al zijn zorgen een el toevoegen aan zijn leven En wat maak je je bezorgd over je kleren ? Leer van de lelies op het veld hoe ze groeien. Ze werken niet, ze spinnen niet. Maar Ik zeg jullie: zelfs Salomo met al zijn pracht en praal ging niet gekleed als een van hen. Als God nu het gras op het veld, dat er vandaag staat en morgen in de oven wordt gegooid, zo kleedt, hoeveel te meer kleedt Hij dan jullie, kleingelovigen ? Vraag je dus niet bezorgd af: Wat zullen we eten ? Wat zullen we drinken ? Wat zullen we aantrekken ? Want naar dat alles zijn de heidenen op zoek. Jullie hemelse Vader weet wel dat je dat allemaal nodig hebt. Zoek eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, dan krijg je dat alles erbij. Maak je dus niet bezorgd over de dag van morgen, want de dag van morgen zal zich wel bezorgd maken om zichzelf. Iedere dag heeft genoeg aan zijn eigen leed. 5. Mattheüs 19, 3-6 In die tijd kwamen er Farizeeën naar Jezus toe om Hem op de proef te stellen. Ze zeiden: “Is het een man geoorloofd zijn vrouw te verstoten om een willekeurige reden?” Hij gaf hen ten antwoord: “Hebt u niet gelezen dat de Schepper vanaf het begin als man en vrouw heeft gemaakt? En dat Hij gezegd heeft: Daarom zal een mens zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één zijn? Ze zijn dus niet meer twee, maar één. Dus, wat God verbonden heeft, moet de mens niet scheiden.” 6. Marcus 12, 28-34 In die tijd trad er een schriftgeleerde op Jezus toe, die naar hun woordenwisseling geluisterd had en, begrijpende dat Hij hun een raak antwoord gegeven had, legde hij Hem de vraag voor: “Wat is het allereerste gebod?” Jezus antwoordde: “Het eerste is: Hoor, Israël! De Heer, onze God, is de enige Heer. Gij zult de Heer, uw God, beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel, geheel uw verstand en geheel uw kracht. Het tweede is dit: Gij zult uw naaste beminnen als uzelf. Er is geen ander gebod voornamer dan deze twee.” Toen zei de schriftgeleerde tot Hem:”Juist, Meester, terecht hebt Gij gezegd: Hij is de enige en er bestaat geen andere buiten Hem; en Hem beminnen met heel zijn hart, heel zijn verstand en heel zijn kracht en de naaste beminnen als zichzelf, gaat boven alle branden slachtoffers.” Omdat Jezus zag dat hij wijs gesproken had, zei Hij tot hem:”Gij staat niet ver af van het Koninkrijk Gods.” En niemand durfde Hem nog een vraag te stellen. 7. Lucas 8, 4-15 Toen zich een grote menigte verzamelde, en uit de steden de mensen naar Jezus toestroomden, sprak Hij in een gelijkenis:”De zaaier ging uit om zijn zaad te zaaien. En bij het zaaien viel een gedeelte op de weg; het werd vertrapt en de vogels uit de lucht aten het op. Een ander gedeelte viel op de rotsgrond; het schoot wel op, maar droogde uit omdat het geen vocht had. Weer een ander gedeelte viel tussen de distels, maar tegelijkertijd schoten de distels op en verstikten het. Nog een ander gedeelte viel op de goede grond; het schoot op en bracht honderdvoudige vrucht voort.” En met luider stem voegde Hij eraan toe: “Wie oren heeft om te horen, hij luistere!” Zijn leerlingen vroegen Hem wat die gelijkenis wel betekende. Hij antwoordde: “Aan u is het gegeven de geheimen van het Rijk Gods te kennen, maar de overigen ontvangen ze in gelijkenissen, opdat zij ziende niet zien en horende niet begrijpen. Welnu, de betekenis van de gelijkenis is deze: Het zaad is het woord van God. Die op de weg zijn zij, die geluisterd hebben. Maar dan komt de duivel en rooft het woord uit hun hart weg, opdat ze niet door te geloven gered worden. Die op de rots zijn zij, die het woord met blijdschap ontvangen wanneer ze het horen, maar ze hebben geen wortel; zij geloven voor een ogenblik, maar ten tijde van de beproeving vallen ze af. Wat onder de distels viel zijn zij, die wel geluisterd hebben, maar gaandeweg door de zorgen, de rijkdom en de genoegens van het leven verstikt raken en niet tot rijpheid komen. Het zaad in de goede aarde zijn zij, die het woord dat zij hoorden in en goed en edel hart bewaren en vrucht voortbrengen door hun standvastigheid.” 13 8. Johannes 2, 1-11 In die tijd was er een bruiloft te Kana in Galilea, waarbij de moeder van Jezus aanwezig was. Jezus en zijn leerlingen waren eveneens op die bruiloft uitgenodigd. Toen de wijn op raakte zei de moeder van Jezus tot Hem: “Ze hebben geen wijn meer.” Jezus zei haar: “Vrouw, is dat soms uw zaak? Nog is mijn uur niet gekomen.” Zijn moeder sprak tot de bedienden: “Doet maar wat Hij u zeggen zal.” Nu stonden daar volgens het reinigingsgebruik der Joden zes stenen kruiken, elk met een inhoud van twee of drie metreten. Jezus zei hun: “Doet die kruiken vol water.” Zij vulden ze tot bovenaan toe. Daarop zei Hij hun: “Schept er nu wat uit en brengt dat aan de tafelmeester.” Dat deden ze en zodra de tafelmeester het water proefde dat in wijn veranderd was - hij wist niet waar die wijn vandaan kwam, maar de bedienden die het water geschept hadden, wisten het wel - riep hij de bruidegom en zei hem: Iedereen zet eerst de goede wijn voor en wanneer men eenmaal goed gedronken heeft de mindere. U hebt de goede wijn tot nu toe bewaard.” Zo maakte Jezus te Kana in Galilea een begin met de tekenen en openbaarde zijn heerlijkheid. En zijn leerlingen geloofden in Hem. 9. Johannes 15, 9-17 In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: “Zoals de Vader Mij heeft liefgehad, zo heb ook Ik u liefgehad. Blijft in mijn liefde. Als gij mijn geboden onderhoudt, zult gij in mijn liefde blijven, gelijk Ik, die de geboden van mijn Vader heb onderhouden, in zijn liefde blijf. Dit zeg Ik u, opdat mijn vreugde in u moge zijn en uw vreugde volkomen moge worden. Dit is mijn gebod, dat gij elkaar liefhebt, zoals Ik u heb liefgehad. Geen groter liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden. Gij zijt mijn vrienden, als gij doet wat Ik u gebied. Ik noem u geen dienaars meer, want de dienaar weet niet wat zijn heer doet, maar u heb Ik vrienden genoemd, want Ik heb u alles meegedeeld wat Ik van mijn Vader heb gehoord. Niet gij hebt mij uitgekozen, maar Ik u en Ik heb u de taak gegeven op tocht te gaan en vruchten voort te brengen die blijvend mogen zijn. Dan zal de Vader u geven al wat gij Hem in mijn naam vraagt. Dit is mijn gebod, dat gij elkaar liefhebt.” 10. Johannes 17, 20-23 In die tijd sloeg Jezus zijn eigen ten hemel en bad: “Heilige Vader, niet alleen voor hen bid Ik, maar ook voor degenen die door hun woord in Mij geloven: dat zij allen één mogen zijn. Zoals U, Vader, in Mij bent en Ik in U, zo moeten zij in Ons zijn, zodat de wereld kan geloven dat U Mij hebt gezonden. Ik heb hen laten delen in de heerlijkheid waarin U Mij hebt laten delen, opdat zij één mogen zijn, zoals Wij één zijn: Ik in hen en U in Mij; dat hun eenheid volkomen mag zijn, zodat de wereld kan erkennen dat U Mij hebt gezonden en dat U hen hebt liefgehad met de liefde die U Mij hebt toegedragen. J. Homilie 14 De huwelijksviering Lied Eventueel kan een lied worden gezongen. Kies het in overleg met het koor. Wil iemand musiceren, dan kan dat ook. K. Inleiding 1. ....... en ......., jullie zijn naar de kerk gekomen om voor de hier aanwezige geloofsgemeenschap en haar bedienaar, jullie wil om in het huwelijk te treden te laten bezegelen door de Heer. In het doopsel heeft Christus jullie leven al geheiligd. Nu schenkt Hij overvloedige zegen aan jullie echtelijke liefde. En aan de goede voornemens om elkaar tot in lengte van dagen trouw te blijven, alsook om de andere plichten van het huwelijk te aanvaarden geeft Hij innerlijke kracht door het sacrament van het huwelijk. Daarom verzoek ik jullie ten overstaan van deze kerkgemeenschap van jullie bedoelingen te getuigen en te antwoorden op de volgende vragen. 2. ........ en ........, wij zijn gekomen bij het moment van de huwelijkssluiting. Jullie liefde wil je laten bevestigen en inzegenen door God. In jullie liefde zien wij een teken: liefde verandert het bestaan, liefde maakt het leven goed, liefde is een teken dat God onder ons aanwezig is. Toen jullie gedoopt werden heeft God jullie al gezegend. Nu jullie elkaar gevonden hebben wil Hij je opnieuw zegenen. Zijn kracht zal dan met jullie zijn. Ik wil jullie vragen voor de kerk, voor de geloofsgemeenschap die hier is samengekomen, te getuigen van je vrije wil, van je liefde, en van je hoop op de toekomst. Antwoord daarom op de vragen die ik ga stellen. 3. (voor een huwelijk waarbij één van de partners niet gedoopt is): ...... en ......, jullie zijn naar hier gekomen om voor de gemeenschap, hier tegenwoordig, en haar kerkelijke bedienaar, jullie liefde te laten bevestigen en bezegelen, zodat jullie trouw kunnen zijn aan elkaar en de plichten van het huwelijk op jullie kunnen nemen. Willen jullie daarom op de volgende vragen antwoorden. L. Ondervraging 1. p. ......... en ..........., zijn jullie hierheen gekomen om met elkaar te trouwen. Doen jullie dit uit vrije wil en met de volle instemming van je hart ? .... en .... p. Jullie gaan elkaar trouw beloven. Zijn jullie bereid elkaar lief te hebben en te waarderen, al de dagen van jullie leven ? .... en .... p. Ja, (dat doen wij) Ja, (wij zijn daartoe bereid) Zijn jullie bereid kinderen als geschenk uit Gods hand te aanvaarden, hen in jullie liefde te laten delen en hen in de geest van Christus en zijn kerk op te voeden? .... en .... Ja, (wij zijn daartoe bereid) 15 2. p. De diepe zin van het huwelijk is dat man en vrouw zich binden aan elkaar, zonder daartoe door iemand gedwongen te zijn; zij beloven elkaar trouw voor heel hun leven en aanvaarden de verantwoordelijkheid om in de geest van het evangelie echtgenoten te zijn en ouders. ....... en ......., willen jullie met deze bedoeling en op deze wijze jullie huwelijk beleven ? .... en .... Ja, dat willen wij. M. Trouwbelofte 1. p. Met elkaar willen jullie het huwelijksverbond aangaan. Mag ik jullie dan vragen elkaar de rechterhand te geven en hier in deze gemeenschap voor familie en vrienden, voor de kerk en voor God, jullie trouwbelofte uit te spreken ? ........ ......, ik aanvaard je als mijn vrouw en ik beloof je trouw te blijven in goede en kwade dagen, in armoede en rijkdom, in ziekte en gezondheid. Ik wil je liefhebben en waarderen al de dagen van mijn leven. ....... ......., ik aanvaard je als mijn man en ik beloof je trouw te blijven in goede en kwade dagen, in armoede en rijkdom, in ziekte en gezondheid. Ik wil je liefhebben en waarderen al de dagen van mijn leven. 2. p. Met elkaar willen jullie het huwelijksverbond aangaan. Mag ik jullie dan vragen elkaar de rechterhand te geven en hier in deze gemeenschap voor familie en vrienden, voor de kerk en voor God jullie trouwbelofte uit te spreken ? ......., wil je ....... aanvaarden als je vrouw en beloof je haar trouw te blijven in goede en kwade dagen, in armoede en rijkdom, in ziekte en gezondheid ? Wil je haar liefhebben en waarderen al de dagen van je leven ? ....... p. ....... Ja, dat wil ik. ......., wil je ....... aanvaarden als je man en beloof je hem trouw te blijven in goede en kwade dagen, in armoede en rijkdom, in ziekte en gezondheid ? Wil je hem liefhebben en waarderen al de dagen van je leven ? Ja, dat wil ik. N. Bevestiging 1. p. Voortaan zal de kerkgemeenschap u beschouwen als gehuwden. Moge de Heer uw huwelijksverbond bevestigen en uw leven zegenen. Wat God verbonden heeft dat zal de mens niet scheiden. 16 2. p. Voortaan zal de kerkgemeenschap u beschouwen als gehuwden. Moge de God van Abraham en Sara, de God van Isaak en Rebekka, de God van Jacob en Rachel, de God die in het begin de eerste mensen aan elkaar geschonken heeft, uw huwelijksverbond in Christus bevestigen en uw leven zegenen. Wat God verbonden heeft, dat zal de mens niet scheiden. O. Zegening van de ringen 1. p. a. Moge de Heer zijn zegen doen neerdalen op deze ringen, want jullie geven ze elkaar als teken van jullie liefde en trouw. Amen. bruidegom: ……, draag de Zoon en bruid: ……, draag de Zoon en 2. p. a. a. deze ring als teken van mijn liefde en trouw. (In de naam van de Vader, de heilige Geest.) Heer, zegen deze ringen. Mogen …. en …. dit sieraad dragen onder de zegen van uw Naam en hun trouw bewaren als een kostbaar goed. Mogen zij naar uw bedoeling in uw vrede leven en gelukkig zijn in uw liefde voor elkaar. Door Christus onze Heer. Amen. bruidegom: ……, draag de Zoon en bruid: ……, draag de Zoon en 3. p. deze ring als teken van mijn liefde en trouw. (In de naam van de Vader, de heilige Geest.) deze ring als teken van mijn liefde en trouw. (In de naam van de Vader, de heilige Geest.) deze ring als teken van mijn liefde en trouw. (In de naam van de Vader, de heilige Geest.) Heer, geef uw zegen aan …. en … en heilig in hen de liefde voor elkaar. Voor hen zijn deze ringen een kostbaar symbool van hun trouw. Mogen zij hen steeds weer opwekken elkaar met genegenheid lief te hebben. Door Christus onze Heer. Amen. bruidegom: ……, draag de Zoon en bruid: ……, draag de Zoon en deze ring als teken van mijn liefde en trouw. (In de naam van de Vader, de heilige Geest.) deze ring als teken van mijn liefde en trouw. (In de naam van de Vader, de heilige Geest.) P. Aansteken van de huwelijkskaars p. Een kaars geeft door zijn vuur licht. Ik hoop, dat jullie voor elkaar vuur en licht mogen zijn. Een kaars geeft ook warmte. Geef elkaar warmte en laat elkaar niet in de kou staan. Een kaars brandt op, wanneer ze vuur, licht en warmte wil geven. Mogen jullie ook voor elkaar opbranden om vuur, licht en warmte te zijn. 17 Q. Lied Een feestelijke lofzang of een danklied te kiezen in overleg met het koor. Bijvoorkeur zo dat alle mensen kunnen meezingen. R. Voorbede Hier een aantal voorbeelden om inspiratie op te doen. Je hoeft ze niet zo over te nemen en je kunt – vooral met betrekking tot de eerste – ook een aantal eruit kiezen of uit deze voorbeelden een nieuwe samenstellen. Het mooiste is als jullie samen in jullie eigen woorden proberen gebeden te formuleren. Vergeet daarbij niet degenen die door ziekte of dood of om welke reden dan ook niet bij jullie huwelijk kunnen zijn. 1. l. a. l. a. l. a. l. a. l. a. l. a. Laat ons de Heer bidden voor .... en ..... die zojuist hun trouwbelofte hebben uitgesproken, dat de Heer hun samenzijn zegent en dat hun leven gedragen wordt door een waarachtig Christelijke liefde. Laat ons bidden. Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Bidden wij voor allen die reeds eerder gehuwd zijn, dat zij elkaar trouw mogen blijven, dat hun geloof in elkaar nooit mag verkillen of verschralen. Laat ons bidden. Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Bidden wij voor allen die het moeilijke besluit namen van elkaar te scheiden, dat zij niet verbitterd raken maar nieuwe wegen zoeken en kracht vinden in uw blijvende liefde. Laat ons bidden. Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Bidden wij voor hen die hun man of vrouw verloren hebben, zodat zij alleen achter bleven met de zorg voor hun kinderen, dat zij troost vinden in hun verdriet en Gods hulp mogen blijven ondervinden. Laat ons bidden. Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Bidden wij voor allen die ongehuwd zijn omwille van het rijk der hemelen, dat zij niet voor zichzelf leven maar hun aandacht richten op de noden van anderen. Laat ons bidden. Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Bidden wij voor hen die ongehuwd zijn gebleven om welke reden dan ook, dat zij mogen blijven geloven tegen alles in en openstaan voor het goede tot zegen van iedere mens die zij ontmoeten. Laat ons bidden. Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. 2. l. a. l. a. Laten we bidden voor ..... en ....., dat hun liefde mag groeien door de jaren heen in een huis vol hartelijkheid, vreugde en genegenheid. Dat zij elkaars mening mogen respecteren en elkaar gelukkig mogen maken in hun huwelijk. Dat zij elkaar altijd tot steun mogen zijn. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Laten we bidden voor hun ouders en familieleden, voor alles wat zij voor hen betekend hebben en nog betekenen. Wij willen hen danken voor alle liefde en zorg. Ook bidden we voor de mensen met wie ze vreugde en verdriet hebben gedeeld. We hopen dat ze bij hen openheid en vriendschap mogen blijven vinden. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. 18 l. a. l. a. Laten we bidden voor degenen die wij op deze dag graag in ons midden hadden gezien, maar die door de dood van ons zijn heengegaan. Dat zij altijd een plaats in onze gedachten mogen hebben en mogen wonen in het licht van Gods liefde. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Tot slot bidden wij voor alle mensen die het moeilijk hebben en verdrietig zijn. Voor hen die zich eenzaam voelen of ziek zijn. Laten wij bidden dat ze de kracht en de liefde mogen vinden in de medemens en in God. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. 3. l. a. l. a. l. a. Laten wij bidden voor de ouders en familie van ...... en ......, voor het gezin waarin ze zijn opgegroeid, dat ze open blijven voor elkaar en dat hun geloof mag groeien tot steun en geluk van hun beiden. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Laten wij bidden voor de vrienden en bekenden van ...... en ......., voor allen die hen nabij waren op weg naar vandaag, dat de vriendschap bewaard blijft en de deur van huis en hart altijd open mag staan. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Laten wij bidden voor al degenen die ons na aan het hart liggen en die deze dag niet meer mee mogen maken. Dat zij altijd een plaats in onze gedachten mogen hebben en dat zij vanuit de eeuwige vrede dit feest met ons mee vieren. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. l. Laten wij bidden voor ..... en ......, dat zij gelukkig mogen worden in hun huwelijk, dat ze vol vreugde met elkaar mogen leven en dat hun liefde mag blijven groeien de jaren door. Laat ons bidden: a. Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. 4. l. a. l. a. l. a. l. Laat ons bidden voor ..... en ....., dat ze gelukkig mogen worden in hun huwelijk. Geef hen beiden de kracht om altijd eerlijk tegen elkaar te zijn, om altijd voor elkaar klaar te staan, om te luisteren en te helpen. Dat hun huis een “thuis” mag zijn, waarin je kunt zijn wie je bent en je niet anders hoeft voor te doen dat je bent. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Laten we bidden voor hun ouders, broers en zussen en alle andere familieleden, vrienden, met wie zij vreugde en verdriet hebben gedeeld en die zo’n belangrijke plaats innemen in hun hart. In het bijzonder voor hun ouders, die hen met liefde hebben opgevoed, en altijd voor hen hebben klaargestaan. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Laten we bidden voor al degenen die wij op deze dag graag bij ons hadden willen hebben om samen met ons dit feest te vieren, Dat zij altijd in onze herinnering blijven voortleven en mogen delen in Gods vrede. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Laten wij ons vandaag niet beperken tot ons eigen wereldje, maar ook denken aan mensen die in grote problemen leven, zoals honger, eenzaamheid en geweld. Dat 19 a. wij openstaan voor onze medemensen en dat wij blijven werken aan een betere en rechtvaardiger wereld. Laat ons bidden: Heer onze God, wij bidden U verhoor ons. Viering van de eucharistie S. Offerandelied In overleg met het koor en de priester te kiezen Oproep tot gebed c. Bidt, broeders en zusters, dat mijn en uw offer aanvaard kan worden door God, de almachtige Vader. a. Moge de Heer het offer uit uw handen aannemen, tot lof en eer van zijn Naam, tot welzijn van ons en van heel zijn heilige kerk. T. Gebed over de gaven 1. p. a. 2. p. a. 3. p. a. 4. p. a. God, deze dag bieden wij U onze gaven aan bij de bezegeling van het huwelijk van N. en N.: aanvaard deze offergave, dit brood en deze wijn. Wij bidden U: behoed en bewaar de liefde die Gij gewekt hebt in hun hart, en breng deze tot volle ontplooiing. Door Christus onze Heer. Amen. God, vol vreugde bieden wij U deze gaven aan, aanvaard is uw mildheid wat wij U schenken. Wij vragen U: zegen de liefde waarin N. en N. zich door de band van het huwelijk met elkaar verbonden hebben. Bewaar hen, bidden wij, met vaderlijke genegenheid. Door Christus onze Heer. Amen. God, bij het huwelijk van N. en N. bieden wij U deze gaven aan, nu zij op deze dag met elkaar in een heilige verbintenis verenigd zijn. Ga dan welwillend in op wat wij U vragen: keer U naar ons en aanvaard de offergave van dit bruidspaar. Bevestig hen beiden door deze viering van de eucharistie in lieve waardering voor elkaar en in dankbare liefde jegens U. Door Christus onze Heer. Amen. Getrouwe God, aanvaard in deze gaven van brood en wijn onze inzet vor de schepping en onze genegenheid voor elkaar. Heilig het verbond van N. en N. in ons midden, bekrachtig ook onze onderlinge liefde en versterk onze toewijding aan U. Door Christus onze Heer. Amen. Let op! Wat betreft het eucharistisch gebed zijn de keuzes divers. Het eucharistisch gebed bestaat uit een prefatie, waarna het heilig gezongen wordt. Dan volgt het zogeheten canongebed. Je zult dus én een prefatie moeten kiezen én een canongebed. Als laatste in onderstaand overzicht zie je een eucharistisch gebed speciaal voor huwelijken. Deze heeft alles in een. Eucharistisch gebed: c. De Heer zij met U. a. En met uw geest. c. Verheft uw hart. a. Wij zijn met ons hart bij de Heer. c. Brengen wij dank aan de Heer onze God. 20 a. Hij is onze dankbaarheid waardig. Prefatie 1 van het huwelijk p. Heilige Vader, machtige eeuwige God om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil en genezing te vinden zullen wij U danken, altijd en overal, door Christus onze Heer. Een nieuw verbond hebt Gij gesloten met uw volk; door het geheim van Christus' dood en verrijzenis zijn nu de mensen verlost; zo hebben zij deel aan uw goddelijk wezen, en de heerlijkheid van Christus wordt hun erfdeel in de hemel. Het verbond van man en vrouw hebt Gij gemaakt tot een teken van overvloedige genade; telkens toont Gij ons in de viering van dit sacrament het onuitsprekelijke plan van uw liefde. Daarom aanbidden wij U, samen met de engelen en alle heiligen, en zingen wij U toe vol vreugde: Prefatie 2 van het huwelijk p. Heilige Vader, machtige eeuwige God om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil en genezing te vinden zullen wij U danken, altijd en overal, door Christus onze Heer. Een nieuw verbond hebt Gij gesloten met uw volk; door het geheim van Christus' dood en verrijzenis zijn nu de mensen verlost; zo hebben zij deel aan uw goddelijk wezen, en de heerlijkheid van Christus wordt hun erfdeel in de hemel. Het verbond van man en vrouw hebt Gij gemaakt tot een teken van overvloedige genade; telkens toont Gij ons in de viering van dit sacrament het onuitsprekelijke plan van uw liefde. Daarom aanbidden wij U, samen met de engelen en alle heiligen, en zingen wij U toe vol vreugde: Prefatie 3 van het huwelijk p. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil en genezing te vinden zullen wij U danken, altijd en overal. Gij hebt de mensen door een geschenk van uw goedheid geschapen en hen een bijzondere waardigheid verleend: want de levensgemeenschap van man en vrouw is een beeld van uw goddelijke liefde. Deze mensen, door uw liefde geschapen, roept Gij onophoudelijk tot de plicht van liefde; en het is uw bedoeling, dat zij eens uw eeuwige liefde zullen delen. Zo is het huwelijk een sacrament, dat uw goddelijke liefde openbaart en de liefde van mensen heiligt, door Christus onze Heer. Door wie wij samen met de engelen en alle heiligen U aanbidden en U toezingen vol vreugde: Heilig Gezongen of gebeden. Heilig, heilig, heilig de Heer, de God der hemelse machten. Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid. Hosanna in den hoge. Gezegend Hij die komt in de Naam des Heren. Hosanna in den hoge. Canongebed IIc p. Gij zijt waarlijk heilig, onze Heer, de bron van alle heiligheid. Heilig dan deze gaven, met de dauw van uw heilige Geest, dat zij voor ons worden tot lichaam en bloed van Jezus Christus onze Heer. Toen Hij werd overgeleverd en vrijwillig zijn lijden op zich nam, nam Hij het brood, sprak de dankzegging uit, brak het en gaf het aan zijn leerlingen met deze woorden: Neemt en eet hiervan, gij allen, want dit is mijn lichaam dat voor u gegeven wordt. 21 Zo nam Hij na de maaltijd ook de kelk, sprak opnieuw de dankzegging uit, en gaf hem zijn leerlingen met deze woorden: Neemt deze beker en drinkt hier allen uit, want dit is de beker van het nieuwe, altijddurende verbond; dit is mijn bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden. Blijft dit doen om Mij te gedenken. Verkondigen wij het mysterie van het geloof. a. Heer Jezus, wij verkondigen uw dood en wij belijden tot Gij wederkeert dat Gij verrezen zijt. p. Zijn dood en verrijzenis indachtig, God, bieden wij U aan het levensbrood en de kelk van het heil. Wij danken U omdat Gij ons waardig keurt om voor uw aangezicht te staan en uw heilige dienst te verrichten. Zó delen wij in het lichaam en bloed van Christus en wij smeken U dat wij door de heilige Geest worden vergaderd, tot één enige kudde. Denk toch, Heer, aan uw Kerk, verspreid over de hele wereld, dat haar liefde volkomen wordt, één heilig volk met N. onze paus en N. onze bisschop en allen die uw heilig dienstwerk verrichten. Gedenk ook onze broeders en zusters reeds ontslapen zijn in de hoop der verrijzenis, ja, alle gestorvenen dragen wij op aan uw zorg. Neem hen aan en laat hen verschijnen in het licht van uw gelaat. Wij vragen U, ontferm U over ons allen, opdat wij te zamen met de Maagd Maria, de Moeder van Christus, met de apostelen en met alle heiligen, die hier eens leefden in uw welbehagen, waardig bevonden worden het eeuwige leven deelachtig te zijn en U loven en eren door Jezus Christus, uw Zoon. Door Hem en met Hem en in Hem zal uw Naam geprezen zijn, Heer, onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest, hier en nu en tot in eeuwigheid. Amen. a. IIIb p. Ja Heer, Gij zijt werkelijk de heilige; heel uw schepping moet U wel prijzen, want door Jezus Christus, uw Zoon, onze Heer, maakt Gij alles levend en heilig, in de kracht van de heilige Geest. Altijd blijft Gij bezig, U een volk bijeen te brengen uit alle naties en rassen en talen; want van oost en west moet door een zuivere offergave hulde worden gebracht aan uw Naam. Wij hebben deze gaven dan ook hier gebracht om ze aan U toe te wijden. In alle ootmoed vragen wij U, ze te heiligen door uw Geest, en ze lichaam en bloed te doen worden van Jezus Christus, uw Zoon, onze Heer, op wiens woord wij deze geheimen vieren. Want in de nacht dat Hij werd overgeleverd, nam Hij brood en sprak daarover het dankgebed om uw Naam te verheerlijken. Toen brak Hij het brood, gaf het aan zijn leerlingen en zei: Neemt en eet hiervan, gij allen, want dit is mijn lichaam dat voor u gegeven wordt. Zo nam Hij ook na de maaltijd de beker en sprak een zegenbede om uw Naam te verheerlijken. Hij gaf hem aan zijn leerlingen en zei: 22 Neemt deze beker en drinkt hier allen uit, want dit is de beker van het nieuwe, altijddurende verbond; dit is mijn bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden. Blijft dit doen om Mij te gedenken. Verkondigen wij het mysterie van het geloof. a. Heer Jezus, wij verkondigen uw dood en wij belijden tot Gij wederkeert dat Gij verrezen zijt. p. Daarom, Heer, gedenken wij het heilzaam lijden en sterven van uw Zoon, zijn glorievolle verrijzenis, en zijn verheffing aan uw rechterhand; zo staan wij vol verwachting open voor zijn wederkomst en bieden U vol dankbaarheid dit offer aan, zo levend en heilig. Wij vragen U, Heer: zie welwillend neer op het offer van uw Kerk, en wil er uw Zoon in herkennen, door wiens dood Gij ons met U verzoend hebt. Geef dat wij mogen worden verkwikt door het nuttigen van zijn lichaam en bloed. Vervul ons van zijn heilige Geest opdat men ons in Christus zal zien worden tot één lichaam en één geest. Moge Hij ons maken tot een blijvende offergave voor U: dan zullen wij het erfdeel verkrijgen dat Gij ons beloofd hebt, samen met Maria, de heilige Maagd en Moeder van God; samen met uw apostelen en martelaren, (met de heilige N.) en met allen die in uw heerlijkheid zijn en daar voor ons bidden. Mogen de vrede in de wereld en het heil van alle mensen toenemen door dit offer van uw Zoon, dat ons in handen is gegeven opdat wij met U worden verzoend. Maak uw volk, onderweg hier op aarde, sterk in liefde en geloof: samen met uw dienaar N., onze paus, en N., onze bisschop, met alle bisschoppen, de geestelijkheid en heel het gelovige volk dat Gij U hebt verworven. Wij vragen U, welwillend te staan tegenover de wensen van deze gemeenschap die hier bij U is, en waarvan Gij de Vader zijt. Goede God, breng in uw barmhartigheid al uw kinderen van overal bijeen. Laat onze overleden broeders en zusters, ja, laat allen die U lief waren en die van hier zijn heengegaan, genadig binnen in uw Rijk. Ook wijzelf hopen daar eens te mogen zijn, om met hen samen voor altijd te mogen genieten van uw heerlijkheid, door Christus onze Heer. In Hem schenkt Gij alles wat goed is aan deze wereld. Door Hem en met Hem en in Hem zal uw Naam geprezen zijn, Heer, onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest, hier en nu en tot in eeuwigheid. Amen. a. V p. God, onze Vader, wij danken U met heel ons hart, want Gij hebt ons tot leven geroepen, Gij hebt ons bestemd voor het geluk in Jezus, uw Zoon, onze Heer. In Hem zien wij uw goedheid en uw wil om ons allen te redden. Hij is het verlossende woord, uw helpende hand. Nooit willen wij vergeten, hoe Hij één werd met ons in lijden en dood. Onze last maakte Hij tot de zijne, zijn trouw werd de onze. Blijvend zijn wij U dank verschuldigd om Hem. God, onze Vader, wij vragen U: zend over dit brood en deze wijn de kracht van uw heilige Geest; dat zij voor ons het lichaam en bloed worden van uw veelgeliefde Zoon, Jezus Christus. 23 Toen het paasfeest op handen was kwam zijn uur. Hij had de zijnen in de wereld bemind; nu gaf Hij hun een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe. In het bewustzijn dat Hij van U was uitgegaan en naar U terugkeerde, heeft Hij het brood in zijn handen genomen, en zijn ogen opgeslagen naar U, God, zijn almachtige Vader, de zegen uitgesproken, het brood gebrokenen aan zijn leerlingen gegeven met de woorden: Neemt en eet hiervan, gij allen, want dit is mijn lichaam dat voor u gegeven wordt. Zo nam Hij ook, toen zij gegeten hadden, de beker in zijn handen, Hij sprak de zegen en het dankgebed, reikte hem over aan zijn leerlingen en zei: Neemt deze beker en drinkt hier allen uit, want dit is de beker van het nieuwe, altijddurende verbond; dit is mijn bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden. Blijft dit doen om Mij te gedenken. Verkondigen wij het mysterie van het geloof. a. Heer Jezus, wij verkondigen uw dood en wij belijden tot Gij wederkeert dat Gij verrezen zijt. p. Trouw aan dit woord, Vader, gedenken wij Jezus Christus, uw Zoon, onze Heer: zijn overgave in lijden en dood, de overwinning van zijn verrijzenis en de glorie van zijn hemelvaart; wij bieden U deze gaven aan, het levende brood en de heilzame beker, terwijl wij vol vertrouwen uitzien naar zijn komst in heerlijkheid. Zend nu, Vader, de Trooster en Helper in ons midden, uw heilige Geest. Wek de gezindheid van Jezus Christus in ons hart. Sterk ons vertrouwen, verruim onze liefde. Raak ons met het vuur van uw Geest en breng ons elkaar nabij. Vrijmoedig in deze geest bidden wij U, Vader, voor uw heilige Kerk. Bescherm haar en leid haar; geef haar vrede en eenheid over de hele wereld. Geef wijsheid en kracht aan paus N., aan onze bisschop en aan allen die Gij als herders in uw Kerk hebt aangesteld. Gedenk in uw goedheid ook degenen, die een bijzondere plaats innemen in ons hart, en vergeet niet hen, die door de dood van ons zijn heengegaan. Samen met heel uw volk, met de Maagd Maria, de Moeder van de Heer, met de apostelen, martelaren en al uw heiligen; samen ook met allen ter wereld, die op U hun vertrouwen hebben gesteld, vragen wij om uw barmhartigheid, erkennen wij uw grootheid en brengen wij U onze dank door Jezus, uw Zoon, onze Heer. Door Hem en met Hem en in Hem zal uw Naam geprezen zijn, Heer, onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest, hier en nu en tot in eeuwigheid. Amen. a. XIII (voor het huwelijk) Dit eucharistisch gebed is speciaal voor het huwelijk samengesteld en heeft een eigen prefatie. Men kan echter ook één van de bovenstaande 3 huwelijksprefaties nemen p. a. p. a. De Heer zij met u. En met uw geest. Verheft uw hart. Wij zijn met ons hart bij de Heer. 24 p. a. Brengen wij dank aan de Heer onze God. Hij is onze dankbaarheid waardig. p. Goede Vader, wij prijzen en danken U om de wonderen van uw liefde. Ja, wij brengen U dank, levende God, want vanaf het begin van de wereld worden leven en liefde één en vruchtbaar door de adem van uw Geest. Wees gezegend om Jezus, hier in ons midden. Door U gezonden, heeft Hij ons uw liefde geopenbaard, zich vrijwillig voor ons prijsgegeven. Door Hem loven en aanbidden U bruid en bruidegom, hun ouders, hun vrienden, wij allen. Met de engelen en de heiligen verkondigen wij uw heerlijkheid en zingen U toe vol vreugde: Heilig, heilig, heilig de Heer, de God der hemelse machten. Vol zijn hemel en aarde van uw heerlijkheid. Hosanna in den hoge. Gezegend Hij die komt in de Naam des Heren. Hosanna in den hoge. p. Gij zijt waarlijk heilig, Heer van het heelal, want toen Gij de mens gemaakt hebt naar uw beeld, hebt Gij hen man en vrouw gemaakt. Gij hebt in hun hart de liefde gelegd waardoor de één tot de ander gaat en nieuw leven wordt geboren. Gij zijt de ziel van hun liefde en op de hoeksteen van hun verbond bouwt Gij de gemeenschap der mensen. Om het verbond met de mens te hernieuwen hebt Gij uw geliefde Zoon in onze wereld gezonden. Door Hem hebt Gij de eenheid van man en vrouw vernieuwd en het huwelijk gemaakt tot het zegel van hun verbintenis en tot een bijzonder teken van uw liefde voor ons. Goede Vader, om U te danken voor uw wondere daden, doen wij hier wat Jezus heeft gedaan, toen zijn uur was gekomen om zijn leven te geven. Wij bidden U: zend nu uw heilige Geest over dit brood en deze wijn, dat zij worden tot Lichaam en Bloed van uw Zoon, tekenen van uw verbond met ons. Toen Hij met zijn leerlingen zijn laatste maaltijd hield, nam Hij het brood, sprak de dankzegging uit, brak het en gaf het aan zijn leerlingen met deze woorden: Neemt en eet hiervan, gij allen, want dit is mijn Lichaam, dat voor u gegeven wordt. Na de maaltijd nam Hij de kelk, sprak opnieuw de dankzegging uit, en gaf hem zijn leerlingen met deze woorden: Neemt deze beker en drinkt hier allen uit, want dit is de beker van het nieuwe, altijddurende verbond, dit is mijn Bloed, dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden. Blijft dit doen om Mij te gedenken. Verkondigen wij het mysterie van het geloof. a. Als wij dan eten van dit Brood en drinken uit deze Beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt. ofwel Heer Jezus, wij verkondigen uw dood 25 en wij belijden tot Gij wederkeert, dat Gij verrezen zijt. p. a. Goede Vader, wij gedenken de dood van uw geliefde Zoon, bewijs van zijn liefde voor ons tot het uiterste toe. Wij gedenken ook zijn verrijzenis en zijn ingaan in uw heerlijkheid, waarop onze hoop is gegrondvest ééns te mogen leven bij U. Aanvaard welwillend het offer van Christus, dat het offer is geworden van heel uw gezin. Denk toch, Heer, aan uw kerk, verspreid over de hele wereld. Gij wenst haar schoon als een bruid, jong, vrij en trouw. Moge uw Geest haar altijd leiden op de weg van waarheid en eenheid in gemeenschap met uw geliefde Zoon. God van alle verbond en alle leven, Gij hebt de handen van N. en N. bij hun trouwbelofte ineengelegd en hun harten samengesmeed om elkaar hun leven te schenken. Bestendig de genegenheid waarmee Gij vandaag dit bruidspaar omringt, en bevestig hun liefde die uitgaat naar U. Gedenk ons allen, die hier bijeen zijn in vreugde en gebed. Versterk onze band met de herders van uw volk, paus N. en onze bisschop N. Wij bidden U ook voor al degenen die het geluk kennen lief te hebben en te worden bemind; mogen zij een steun en bemoediging zijn voor hun broeders en zusters. Wij smeken U, toon ook uw goedheid aan zovelen die zijn teleurgesteld in hun verlangen naar geluk en liefde. Wees Gij hun vrede, vertroosting en hoop, zodat zij de vreugde hervinden te leven in uw liefde, dienstbaar aan anderen. Ontvang allen die ons dierbaar zijn en ons naar U zijn voorgegaan, met open armen in uw heerlijkheid, uw rijk van vrede. God, onze Vader, Gij wilt ons geluk. Verlevendig onze liefde tot U en onze hoop samen bij U te wonen, met de maagd Maria, de moeder van Jezus, met de ontelbare menigte van heiligen, om U te loven en te prijzen door Jezus, uw welbeminde Zoon. Door Hem en met Hem en in Hem zal uw Naam geprezen zijn, Heer onze God, almachtige Vader, in de eenheid van de heilige Geest, hier en nu en tot in eeuwigheid. Amen. V. Communieritus met huwelijkszegen Onze Vader p. a. Laten wij bidden tot God onze Vader met de woorden die Jezus ons gegeven heeft. Onze Vader, die in de hemel zijt, uw Naam worde geheiligd, uw Rijk kome, uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven; en leid ons niet in bekoring, maar verlos ons van het kwade. Amen. T. Huwelijkszegen Jullie kunnen kiezen uit de onderstaande nummers. Als het een huwelijk betreft tussen een gedoopte katholiek en een niet-gedoopte, moet je altijd 3 kiezen. 1. N.B. Deze tekst kan niet worden gebruikt, als F1 gekozen is. 26 p. Broeders en zusters, laat ons met deemoed bidden tot God dat Hij overvloedig zijn milde zegen uitstort over ... en ... Zij hebben elkaar gehuwd in Christus. Moge Hij hen beiden in liefde één van hart maken nu Hij hen met elkaar in een heilig verbond verenigd heeft. Allen bidden enige tijd in stilte. p. God, Gij hebt door de volheid van uw kracht alles uit het niets geschapen, Gij hebt door uw voorzienigheid de schepping haar eerste ontstaan gegeven. Gij hebt naar uw eigen beeld de mens uit aarde geboetseerd en de vrouw aan de zijde van de man geplaatst. Zo schenkt Gij man en vrouw aan elkaar: zij zijn niet langer alleen, maar elkaar tot blijvende steun en vormen één levensgemeenschap; en wat Gij in uw goedheid tot eenheid hebt gebracht, mag, naar uw woord, niemand meer scheiden. God, Gij hebt de gemeenschap tussen man en vrouw tot sacrament geheiligd en verheven. Daardoor is de verbondenheid in het huwelijk teken van de liefde die Christus de kerk toedraagt. God, Gij brengt man en vrouw samen en zolang de aarde al bestaat, schenkt Gij aan deze verbondenheid uw zegen in overvloed. Die zegen is ons gebleven, ook toen Gij om hun zonde de eerste mensen uit de tuin van Eden hebt verjaagd en Gij door de zondvloed alle leven op aarde hebt weggevaagd. God, zie genadig neer op dit bruidspaar dat door het huwelijk met elkaar verbonden is en hier vraagt om uw bescherming en uw zegen. Laat de gave van uw Geest op hen rusten: dat zij als echtgenoten elkaar trouw blijven door de liefde die Gij in hun hart hebt uitgestort. Mogen liefde en vrede de gaven zijn van deze vrouw als het evenbeeld van die moedige vrouwen van wie in de Schrift de lof bezongen wordt. Geef dat zij het hartelijk vertrouwen geniet van haar man: dat hij haar erkent als een gelijkwaardige levenspartner en haar de eer bewijst die haar toekomt, want samen met hem is zij de erfgenaam van de gave van het leven. Moge hij haar omringen met de liefde waarmee Christus de kerk heeft liefgehad. Wij vragen U dan, God, voor ... en ..., dat zij verbonden blijven in het geloof, vasthouden aan uw gebod en in hun echtelijk samenzijn getuigen van een onberispelijke levenswandel; dat zij kracht putten uit het evangelie en Christus' goedheid uitdragen naar andere mensen. Schenk hun de rijkdom vader en moeder te worden, dat zij voor hun kinderen goede ouders zijn en de kinderen van hun kinderen zien. Geef hun gezondheid en levensvreugde tot in hoge ouderdom en leid hen aan het eind van hun leven binnen in de gemeenschap van de heiligen en de vreugde van het hemels rijk. Door Christus onze Heer. a. Amen. 2. p. Broeders en zusters, laat ons met deemoed bidden tot God dat Hij overvloedig zijn milde zegen uitstort over ... en ... Zij hebben elkaar gehuwd in Christus. Moge Hij hen beiden in liefde één van hart maken nu Hij hen met elkaar in een heilig verbond verenigd heeft. Allen bidden enige tijd in stilte. 27 Barmhartige God, Gij hebt de mens geschapen naar uw beeld, man en vrouw schiep U hen, en Gij zegende hen. Zegen ook ... en ... en maak hun liefde volkomen. Zegen hun verbond in ons midden. Wij bidden U voor deze man en vrouw: schenk hen aan elkaar, leer hen elkaar aanvaarden en vertrouwen, maak hen ontvankelijk en oprecht van hart. a. p. a. p. a. Bezegel hun verbond met uw Geest, wees het vuur in hun liefde, de bron voor hun dorst, en vervul hun verlangen. Geef adem aan hun woorden, dat zij oprecht spreken; wek uw mildheid in hen, dat zij elkaar bijstaan. Bezegel hun verbond met uw Geest, wees het vuur in hun liefde. Geef, dat zij op hun levensweg tochtgenoten ontmoeten, die hen bijstaan en de goede richting wijzen, die hun brood met hen delen en het leven met hen vieren. Geef, dat zij steeds meer verbonden raken met U, hun oorsprong en hun toekomst, dat zij zich gedragen weten en geliefd. Geef hun vertrouwen in uw zorg, dat zij niet wanhopig of verkrampt het leven naar hun hand zetten. Bezegel hun verbond met uw Geest, wees het vuur in hun liefde. Geef hun oog voor de nood van de ontheemde, dat hun hart niet verstokt raakt, hun huis niet gesloten. Geef, dat zij delen uit hun overvloed met wie hongeren en dorsten: dat er plaats is aan hun tafel. Moge hun liefde en arbeid vruchten dragen en ten goede komen aan uw schepping. Dat vragen wij U door Jezus, uw geliefde, onze Heer. Amen. 3. p. Laat ons nu in alle deemoed Gods zegen vragen over het bruidspaar ... en ... God heeft hun woord van trouw bevestigd door de band van het huwelijk. Moge Hij op hen zijn kracht doen neerdalen en hun leven met milde hand begeleiden. Allen bidden enige tijd in stilte. p. Heilige Vader, Schepper van al wat bestaat, man en vrouw hebt Gij naar uw beeld geschapen en hun samenzijn hebt Gij overvloedig willen zegenen: U bidden wij in alle ootmoed voor deze bruid en bruidegom die zich op deze dag door hun huwelijk met elkaar verbinden. Laat, Heer, over deze bruid ..., en haar levensgezel ..., uw zegen in overvloed neerdalen. Laat uw Geest op hen rusten: vervul hun hart met zijn kracht en ontsteek in hen de gloed van zijn liefde. Mogen zij de vreugde genieten van hun samenzijn, wederzijds een hechte band opbouwen en onberispelijk zijn in hun levenswandel en voor hun kinderen toegewijde ouders. Mogen zij U dankbaar zijn in voorspoed, bij tegenslag U zoeken; laat hen bij al hun werkzaamheden met blijdschap uw bijstand ervaren, en in moeilijke omstandigheden uw vertroosting ondervinden. a. Geef hun levensvreugde tot in lengte van dagen, voorspoed te midden van hun dierbaren en leid hen na dit leven binnen in uw hemels rijk. Door Christus onze Heer. Amen. 4. 28 p. Richten wij ons tot de Heer met een gebed voor dit bruidspaar dat deze dag hier voor het altaar komt om zegen te vragen over hun huwelijk, tot blijvende vereniging van hun onderlinge liefde. Allen bidden enige tijd in stilte. Heilige Vader, naar uw beeld hebt Gij de mens geschapen man en vrouw hebt Gij aan elkander toevertrouwd, om in eenheid van lichaam en geest hun zending in de wereld te volbrengen. God, in de onderlinge genegenheid van bruid en bruidegom hebt Gij aan de mensen uw liefde doen kennen. Hun wederzijdse trouw hebt Gij tot teken gesteld van het verbond tussen U en uw volk. In de liefdesband tussen man en vrouw verheldert Gij de diepe zin van het geheim van het huwelijk van Christus met zijn kerk. Zo wordt in het sacrament duidelijk hoe groot Christus' liefde is voor zijn kerk. Laat uw zegenende hand dan rusten op ... en ..., zo bidden wij U, en stort de kracht van uw heilige Geest in hun hart. Geef, Heer, dat zij in hun gemeenschap, die geheiligd is in de viering van dit sacrament, elkaar de gaven van uw liefde schenken: dat zij voor elkaar een teken zijn van uw aanwezigheid in hun leven en zo één van hart zijn en één van ziel. Geef ook, Heer, dat het huis, het werk van hun handen, een thuis wordt, waar het goed wonen is, dat zij hun kinderen opvoeden in de geest van het evangelie en vormen tot goede leden van uw volk. Zegen ... met overvloed van gaven geef dat zij als echtgenote en moeder haar taak in haar huis ter harte neemt en warmte brengt door haar toewijding en hartelijkheid. Zegen ook ... met rijkdom aan gaven geef dat hij als echtgenoot en vader getrouw het welzijn van zijn huis behartigt door zijn inzet en welwillende goedheid. a. Wij vragen U, heilige Vader: geef dat zij die in uw tegenwoordigheid met elkaar getrouwd zijn, blijven verlangen naar de vreugde van uw hemels feestmaal. Door Christus onze Heer. Amen. Vredeswens: c. Heer Jezus Christus, Gij hebt aan uw apostelen gezegd: Vrede laat Ik u; mijn vrede geef Ik u, let niet op onze zonden maar op het geloof van uw kerk; vervul uw belofte: geef vrede in uw naam en maak ons één. Gij, die leeft in eeuwigheid. a. Amen. c. De vrede des Heren zij altijd met U. a. En met uw geest. d. Wenst elkaar de vrede. Het breken van het brood Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, ontferm u over ons. Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, ontferm u over ons. Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, geef ons de vrede. Uitnodiging tot de communie 29 c. a. Zalig zij die genodigd zijn aan de Maaltijd des Heren. Zie het Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld. Heer, ik ben niet waardig, dat Gij tot mij komt, maar spreek en ik zal gezond worden. Communie W. Communielied Te kiezen in overleg met het koor en de priester X. Gebed na de communie 1. p. a. 2. p. a. 3. p. a. 4. p. a. God, Gij hebt op deze dag [naam] en [naam] in een heilig verbond verenigd; hun huwelijk is een geschenk van uw voorzienigheid. Wij bidden U: toon hun voortdurend uw liefde en begeleid hen op hun levensweg. Laat de onderlinge liefde van dit bruidspaar tot diepe eensgezindheid uitgroeien. Dat vragen wij U door Christus onze Heer. Amen. God, wij mochten deelgenoot zijn van uw tafel door het ontvangen van het lichaam van de Heer. Wij bidden U: laat deze pasgehuwden hun belofte trouw blijven; mogen zij door hun leven voor alle mensen getuigen van uw Naam en zich al hun dagen toevertrouwen aan U. Door Christus onze Heer. Amen. God, in het sacrament van de eucharistie hebben wij uw kracht ontvangen. Geef aan N. en N., zo bidden wij U, dat deze kracht in hun huwelijk tot ontplooiing komt. En schenk aan ons allen dat deze viering van het offermaal vrucht draagt in ons leven. Door Christus onze Heer. Amen. Getrouwe God, wij danken U voor de liefde die Gij ons hebt gegeven; wij danken U voor deze man en vrouw die deelhebben aan uw overvloed. Geef, dat zij hun opdracht ontdekken en aanvaarden. Maak ons allen tot delen bereid, in staat tot zorg en aandacht voor elkaar in verbondenheid met de gemeenschap van Jezus Christus, onze Heer. Amen. Slot van de viering Gedicht of muziek Hier kan iemand een gedicht voordragen of muciseren. V. Zegen en wegzending 1. p. a. p. a. p. a. De Heer zij met u. En met uw geest. Zegene u de almachtige God, de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Amen. Gaat allen heen in vrede. Wij danken God. 30 2. p. a. p. a. p. a. p. a. p. a. p. a. De Heer zij met u. En met uw geest. God, onze Vader, die leeft in eeuwigheid, beware u in zijn liefde en Hij schenke u eensgezindheid van hart. Moge zo de vrede van Christus, de Heer, voor altijd in u wonen en in uw huis. Amen. Weest u rijk gezegend in uw kinderen, ontvangt de warme steun van goede vrienden en leeft altijd met iedereen in vrede. Amen. Getuigt in uw leven van de liefde Gods, brengt op uw levensweg troost aan de bedroefde en steunt de armen en behoeftigen: dat zij u eens dankbaar welkom heten in het eeuwig huis van God onze Vader. Amen En u allen die hier nu aanwezig zijt, moge de almachtige God zegenen, de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Amen. Gaat allen heen in vrede Wij danken God. 3. p. a. p. a. p. a. p. a. p. a. p. a. De Heer zij met u. En met uw geest. God, de hemelse Vader, die alles vermag, verlene aan u zijn vreugde en blijdschap, zegene u beide in uw kinderen. Amen Jezus, de eniggeboren Zoon van God schenke u zijn bijstand en zijn bescherming, alle dagen, bij voorspoed en tegenslag. Amen. De heilige Geest van God, onze Helper, vervulle uw hart steeds weer met zijn liefde tot blijvende vreugde en vrede in u. Amen. En u allen die hier nu aanwezig zijt, moge de almachtige God zegenen, de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Amen. Gaat allen heen in vrede Wij danken God 4. p. a. p. a. p. a. p. a. p. a. De Heer zij met u. En met uw geest. De heer Jezus die aanwezig was op de bruiloft te Kana zegene u met uw familie en vrienden. Amen De Heer Jezus die zijn kerk heeft liefgehad tot het uiterste, vervulle steeds opnieuw uw hart met zijn liefde. Amen De Heer Jezus die ons laat getuigen van zijn verrijzenis, schenke u beiden de blijde hoop op geluk. Amen. En u allen die hier aanwezig zijn, moge de almachtige God zegenen, de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Amen. U. Slotlied: Te kiezen in overleg met het koor. 31 Teksten om eventueel uit te kiezen Het geluk van de liefde De mooiste dingen in je leven kun je niet kopen, omdat ze onbetaalbaar zijn; een fijne vader en moeder, fijne broers en zussen. De warmte van vriendschap, het gevoel dat je echt meetelt thuis, in je omgeving en op je werk. De zon na wekenlang regen, een bloem zomaar geven door iemand die van je houdt. Tranen van vreugde, een schouder om op te huilen, ogen die begrijpen, handen die je koesteren, geborgenheid en veiligheid, bij iemand die kan zwijgen. Vergeving na een domme fout, genieten van de stilte en de natuur, vertrouwen krijgen en geven, iemand die je ruimte geeft jezelf te zijn. Een bevrijdend gesprek, stille aanwezigheid bij verdriet, weten dat je verwacht wordt. Het geloof in het leven. Kortom: het geluk van de liefde. Vriendschap Wanneer je iemand ontmoet in je leven, tegen wie je alles kunt zeggen, die naar je luistert, op wie je kunt rekenen, iemand die je begrijpt, zonder dat je alles onder woorden hoeft te brengen, iemand die je zorgen, je vreugde en je leven deelt, als je zo iemand ontmoet, heb je een vriend. Vriendschap is een prisma van vele kleuren: je kunt uren praten en uren zwijgen, een glimlach, een knipoog, een handdruk, en zelfs een traan vertellen een verhaal. Wie een vriend heeft gevonden heeft een kostbaar geschenk gekregen. Vriendschap zegt: ik ben blij dat je er bent. Het geluk van de vriendschap vind je soms heel onverwacht. Ze kan beginnen op een dag 32 dat je voor het eerst je gedachten met iemand deelt. Je weet wanneer ze er is, omdat je dan ineens niet meer alleen bent. Echte vriendschap woont voor de rest van je leven in je hart. Ik wil er zijn voor jou. Ik ben ik, jij bent jij. Beiden hebben we ons eigen leven, onze eigen ervaringen en bezigheden. Toch zijn we vrienden, uren kunnen we praten, samen lachen, samen in de put zitten. Woorden zijn niet eens nodig. Een gebaar, een knipoog, een glimlach, even elkaar aankijken, zegt evenveel. We weten wat we aan elkaar hebben, vertrouwen en waarderen elkaar, kunnen op elkaars steun rekenen. Jij bent er voor mij, ik ben er voor jou. Toch blijven we onszelf. Soms ben ik prikkelbaar, onzeker en al kan of wil ik dan niet praten, jij vraagt niet door. Soms ben ik heel enthousiast en jij luistert dan naar mijn verhalen. Jij accepteert mij zoals ik ben, bij jou kan ik mezelf zijn. Als anderen zich tegen mij keren neem jij het voor mij op, hoewel je misschien ook wel eens kritiek op mij hebt. Jij bent voor mij een steun in de rug, een lichtpuntje in de duisternis, dat me kracht geeft om door te gaan, als ik het niet meer zie zitten. Jij bent er als ik je nodig heb. Zoals jij er bent voor mij zo wil ik er zijn voor jou. Twee mensen. Twee mensen, die twee individuen zijn, daar kan niemand iets aan veranderen. Het is onmogelijk om in elkaars huid te kruipen, dat is ook niet nodig. Elk mens is afzonderlijk geschapen met zijn eigen gedachten en een eigen wil. Toch kan de ene mens niet zonder de ander bestaan. Daarom zoekt hij die persoon waarbij hij zich uit kan spreken, bij wie hij zichzelf kan zijn, met wie hij zijn leven kan delen. 33 Niet alleen de fijne dingen, maar ook de minder fijne dingen. De ander zal vol begrip zijn. Dit is de liefde, die twee personen elkaar willen geven. Samen zoeken naar die ene weg. Elkaar de helpende hand blijven bieden ook al is dit niet altijd gemakkelijk. Maar je doet het en je kunt het omdat je van elkaar houdt. De zevende hemel. Als twee mensen in liefde samen zijn en in een omhelzing gevangen, de tederheid van een warm hart ervaren, wordt het leven een feest. Dan zijn er geen grenzen meer, geen aarde en geen hemel. De klokken tikken niet meer, de tijd staat stil. De maan wordt zo helder als de zon. De vogels fluiten in de winter, en er bloeien bloemen in je ogen. Alles wordt een feest. Er zit een ster in alle dingen en over alle wegen klinkt muziek. Alles is goed. De zevende hemel. Niet alleen Er zijn momenten in je leven, die je wilt delen met anderen. Momenten van vreugde, verdriet en zorgen en momenten van gewone, alledaagse dingen. Elke dag honderd mensen die je tegen het lijf loopt, maar slechts een paar ervan noem je vrienden. Honderden mensen die je nodig hebt, om te leven, te werken. Vrienden die je nodig hebt, om mee te kunnen praten, te lachen, die jouw idealen hebben, mensen om jouw leven mee te delen. Maar dan opeens merk je dat er één is, die meer voor je is dan een gewone vriend of een leuke vriendin. Dat er één is die meer voor je betekent dan wie ook. Het is een gevoel dat je niet kunt omschrijven. Je weet dat het iets te maken heeft met fijn kunnen praten, 34 samen aan je idealen kunnen werken. Het heeft iets te maken met eerlijk tegenover jezelf staan, elkaar vertrouwen. Jezelf kunnen zijn. Maar je voelt dat het meer is dan dat. Je kunt elkaar z’n goede kanten waarderen en elkaar z’n fouten accepteren. Jouw idealen worden jullie idealen. Jouw zorgen worden jullie zorgen. Jouw geluk wordt jullie geluk. Jouw leven wordt jullie leven. Je weet dat je niet meer alleen staat. Waar het om gaat Niets geeft meer geluk dan voor een ander iets te mogen zijn, te zijn zoals je bent. Alles is goed als jij maar in de buurt bent. Ben je laat, dan is hij ongerust, ben je vroeg, dan is hij verrast, ben je weg, dan mist hij je. Je hoeft niets te verbergen, je mag een open boek voor hem zijn. Hij mag je hartsgeheimen weten, zoals jij de zijne kent. Gaat er iets fout: je kunt het van harte vergeven want je weet dat het een vergissing was, zoals die ander dat altijd bij jou veronderstelt. Z’n relatie is het belangrijkste in je leven. Wat betekent de mooiste auto, het duurste kostuum in vergelijking met je vrouw, je ouders, je vriend ? Dat is echte liefde: er zijn voor de ander met hart en ziel. Gewoon, oprecht, zonder masker. Een manier van leven Wat een geluk als je kunt luisteren. Wat een geluk als iemand naar jou luistert. Een mens die kan luisteren: wie zoekt daar niet naar? Als je verdriet hebt, wil je dat kunnen uiten. Als je gelukkig bent, wil je dat met iemand kunnen delen. Zoeken we niet steeds naar een mens die echt kan luisteren ? Luisteren is een manier van leven. Luisteren is aandachtig omgaan met jezelf, met mensen om je heen en met het leven. Luisteren naar jezelf en luisteren naar een ander horen bij elkaar. Wie zichzelf serieus neemt, neemt ook een ander serieus. Geborgenheid Iedere mens die op de wereld komt 35 is zijn leven lang op zoek naar geborgenheid. Hij wil een thuis vinden, een beetje zekerheid en menselijke warmte. Wie geen geborgenheid vindt is een geschonden mens, een mislukte, een ongelukkige, iemand die zich niet goed voelt in zijn eigen vel. Een kind moet tedere, zachte geborgenheid vinden bij een vader en een moeder. Begrijp je de verschrikkelijke verantwoordelijkheid van twee mensen, die een kind ter wereld brengen ? Een jongen zoekt geborgenheid bij een meisje en omgekeerd. En mensen zoeken geborgenheid bij elkaar in het huwelijk en in vriendschap. De grond van elke geborgenheid is: LIEFDE !!!! Reisgenoot worden Sprakeloos worden is niet gemakkelijk, maar het opent wel de weg naar de ander. Het opent de weg naar de ander die ook zoekt naar woorden. Woorden zijn vaak als een wapen. Je kunt er mee schermen. Je kunt er mee verdedigen. Echter, met de mond vol tanden staan: dat ontwapent een mens. Een mens die ontwapend is, die kan een ander mens ontmoeten en zijn reisgenoot worden. De woorden die gemeenschap stichten en nabij brengen, zijn de woorden uit het hart, stuntelig gesproken misschien, maar wel echt, eerlijk. Ze zijn eenvoudig, hartelijk en warm. Ze worden geboren in een mens die eerst sprakeloos kan worden. Uniek Een keer moet het begin zijn of je nu wilt of niet; een keer wil je bereiken wat je in de verte ziet; een keer zul je moeten kiezen uit alles om je heen; een keer zul je zeggen: er is er voor mij maar een. Een persoon om van te houden een hart dat voor je vecht; een plaats om thuis te komen een thuis, maar dan ook echt. Het klinkt misschien kortzichtig met al die inspraak om je heen, toch is het goed te zeggen: er is er voor mij maar een. 36 En soms begint het te rommelen te scheuren hier en daar en heel jouw zekere wereld die valt totaal in elkaar. En toch, vanuit de resten, al gebeurt dat niet meteen, komt toch weer het verlangen: er is er voor mij maar een. Een thuis zijn... Wij kunnen voor elkaar een thuis zijn als wij kunnen luisteren naar elkaar als wij er mogen zijn zoals we zijn als verdriet en spanning erkent worden als kwetsbaarheid ruimte krijgt. Een gebaar, een woord van begrip kan een thuis scheppen. Thuis is meer dan een woning thuis is meer dan een tehuis thuis is meer dan een onderkomen. Thuis is: mensen die elkaar verstaan. Thuis is: mensen die elkaar steunen. Soms is thuis ook dat heimwee, dat diepe verlangen eens thuis te zullen komen waar geen pijn, verdriet of eenzaamheid zal zijn. 37