Effectieve verpleegkundige zorg bij de klinische behandeling van anorexia nervosa Joyce van Ommen René Bakker Laura Beukers Inhoud Voorstellen Achtergrond onderzoekslijn Doelstelling onderzoekslijn Onderzoek patiëntenperspectief Onderzoek verpleegkundig perspectief Onderzoek begeleiding bij het opnieuw leren eten Vragen en discussie Achtergrond Prevalentie - 5500 personen in Nederland - 95% vrouw Incidentie - 1300 patiënten per jaar 15% overlijd aan de gevolgen Verpleegkundige interventies Patiëntenperspectief Behoefte aan kennis over verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (bron: Multidisciplinaire richtlijn eetstoornissen, 2006) Doelstelling Effectieve zorg beschrijven in een model Verpleegkundige interventies ontwikkelen Onderzoek perspectief patiënten op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa Joyce van Ommen Onderzoek perspectief patiënten op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (1) Vraagstelling Welke aspecten van verpleegkundige zorg dragen naar oordeel van patiënten met AN bij aan hun gewichtsherstel? Methode Kwalitatief onderzoek (grounded theory) Interviews (N=13) Respondenten - ontslag met gewicht in normale marge - ontslag minder dan 3 maanden terug - gem. 15 jaar oud [13 – 17] - gem. opnameduur 131 dagen [67 – 246] Onderzoek perspectief patiënten op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (2) Methode Analyse d.m.v. transcriberen met WinMax Genereren van codeboom en kerncategorieën Data-analyse met twee onderzoekers Resultaten Fases gewichtsherstel Drie thema’s: verantwoordelijkheid structuurbiedende interventies normaliseren Onderzoek perspectief patiënten op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (3) Fase 1 Patiënt Verpleegkundige Geen verantwoordelijkheden Emotionele beschikbaarheid Structuurbiedende interventies Fysieke aanwezigheid Direct eten (normaliseren) Opbouw samenwerkingsrelatie Opnieuw leren eten Attitude Groepsgenoten Onderzoek perspectief patiënten op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (4) Fase 2 Patiënt Verpleegkundige Terugkrijgen van verantwoordelijkheden Opbouwen vertrouwensrelatie Betrokkenheid kenbaar maken Normaliseren van het dagelijks leven Oefenen samen met verpleegkundige Modeling Groepsgenoten Begeleiding ouders Onderzoek perspectief patiënten op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (5) Fase 3 Patiënt Verpleegkundige Zelf verantwoordelijk Ruimte geven Leven buiten de kliniek Goede dosering afstand nabijheid Herontdekken van levensaspecten Onderzoek perspectief patiënten op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (6) Theoretisch model Phase 1 Phase 2 Phase 3 nurses as substitute decision makers nurses as role models nurses as 'fall-back' Nurses take over responsibility for a healthy eating and exercise pattern. Nurses practice with patients how to take responsibility for a healthy eating and exercise pattern. Patients take back responsibility for a healthy eating and exercise pattern. Compelling structureproviding interventions. Directional structureproviding interventions. Supportive structureproviding interventions. Normalisation of eating and exercise habits. Normalisation of everyday life in a secure clinical environment. Normalisation of everyday life at home. sick patient recovering patient recovering adolescent Body weight recovery healthy adolescent Onderzoek perspectief patiënten op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (7) Conclusie Verpleegkundige zorg voor patiënten met anorexia nervosa is specialistisch werk De resultaten gebruiken om bestaande behandelprogramma’s te analyseren Onderzoek perspectief verpleegkundigen op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa René Bakker Onderzoek perspectief verpleegkundigen op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (1) Vraagstelling Welke aspecten van verpleegkundige zorg dragen naar oordeel van verpleegkundigen bij aan het gewichtsherstel van patiënten met AN? Methode Kwalitatief onderzoek (grounded theory) Interviews (N=8) Focusgroep (experts) Respondenten ETEN NORMALISEREN NORMALISEREN NORMALISEREN STRUCTUUR STRUCTUUR STRUCTUUR VERANTWOORDE LIJKHEID VERANTWOORDE LIJKHEID VERANTWOORDE LIJKHEID 1 2 3 BEWEGEN ETEN - Contract 24 uur of meer - Minimaal 1 jaar klinische werkervaring - ETEN Verpleegkundig gediplomeerd BEWEGEN BEWEGEN FASE Onderzoek perspectief verpleegkundigen op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (2) Methode Analyse d.m.v. transcriberen met MaxQDA Genereren van codeboom en kerncategorieën Data-analyse met twee onderzoekers Peer-review Resultaten Verandering therapeutische relatie in 3 fases Onderzoek perspectief verpleegkundigen op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (3) Instrumentele drang attitude – eten is normaal (vplk maakt keuzes) er zijn – benoemen/controle herhalen – gewoonte aanleren groep – voorbeeldgedrag ouders – normaliseren kennis – duidelijkheid Relationele sturing attitude – eten is normaal (vplk begeleidt keuzes) er zijn – toezicht bespreken – eetstoornisgedachten verantwoordelijkheid – verschuift vertrouwen – experimenteren Relationele support attitude – eten is normaal (vplk als back-up) er zijn – beschikbaar zijn verantwoordelijkheid – patiënt/ouders hobby's – normaliseren leven na de kliniek – preventieplan Onderzoek perspectief verpleegkundigen op verpleegkundige zorg bij anorexia nervosa (4) Conclusie Verpleegkundige zorg voor patiënten met anorexia nervosa is specialistisch werk waarbij kennis een belangrijke rol speelt De resultaten gebruiken om bestaande behandelprogramma’s te analyseren Onderzoek verpleegkundige begeleiding bij het opnieuw leren eten Laura Beukers Onderzoek verpleegkundige begeleiding bij het opnieuw leren eten (1) Aanleiding - Vplk begeleiding bij het opnieuw leren eten van essentieel belang - Hoe dient deze begeleiding er concreet uit te zien? Doel • Kennis en inzicht verkrijgen in de verpleegkundige begeleiding tijdens de maaltijden die het herstel van het eetgedrag van jongeren met AN bevordert. • Bijdragen aan richtlijnen en educatie voor verpleegkundigen over verpleegkundige zorg bij AN. Onderzoek verpleegkundige begeleiding bij het opnieuw leren eten (2) Vraagstelling Op welke wijze dienen verpleegkundigen begeleiding tijdens de maaltijd aan tafel te bieden aan jongeren met Anorexia Nervosa, zodat het opnieuw leren eten wordt bevorderd en daarmee hun eetgedrag wordt hersteld? Methode • Video-observaties in best-practice setting • Ongeveer 14 maaltijden (± 7 uur materiaal) • Video-analyse d.m.v. programma Transana© • Scènes selecteren (aanleiding / interventie / effect) Vragen en discussie ?