Vijfde Leerjaar

Vijfde
Leerjaar
5
www.lessenpakket.be
Kamerplanten in de klas
het succes van de chlorophytum
Doelen
• de groei- en levenswijze van een veelvoorkomende plant vernemen;
• aan de hand van de identiteitskaart enkele
opdrachten uitvoeren.
Weetjes:
• Aan het uiteinde van de lange scheuten verschijnen kleine witte bloemen. Hieruit ontwikkelen zich opnieuw jonge plantjes. De plant
kan eenvoudig vermeerderd worden door deze
jonge plantjes op te potten.
• Het is een bijzonder sterke en zorgeloze plant.
Opdracht
• Ze verdraagt droge lucht en staat bekend als een
luchtzuiverende plant.
lees de gegevens over de graslelie (identiteitskaart)
en los daarna de opdrachten op.
a) Waarom is deze plant een aanrader om in de
klas te verzorgen?
Onderstreep in de tekst 5 positieve kenmerken
van de plant
Identiteitskaart
b) En nu aan het werk. Bespreek in je klas welke
materialen er nodig zijn om deze plant te verzorgen. Wat vangen jullie aan met de talrijke
nieuwe scheuten? Bedenken jullie een goed
initiatief?
Naam: chlorophytum
Nederlandse naam: graslelie
Chlorophytum komt oorspronkelijk uit ZuidelijkAfrika. De naam betekent ‘geelgroene plant’.
Standplaats: de graslelie heeft een voorkeur voor
schaduw maar in de zon mag ook. Ze kan in de
zomer buiten staan en is ideaal voor gebruik in
hangpotten. Kamertemperatuur is voldoende
c) Wie gaat de uitdaging aan? Wie verzorgt zijn
chlorophytum goed en kan iemand gelukkig
maken met een scheutje van zijn plant? Veel
succes ermee!
Water: ze dient regelmatig voorzien van water.
Laat de potgrond tussen twee gietbeurten in licht
opdrogen, maar de wortelkluit mag nooit uitdrogen.
Zorg er ook voor dat er geen water onderin de pot
blijft staan.
www.lessenpakket.be
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 87
5
Oosterse pracht in Gent
en omstreken over de teelt van azalea’s.
Doelen
• kennis maken met een veelvoorkomende plant
in de eigen streek;
• aan de hand van vragen en opdrachten, inzicht
betonen in de eigenschappen van de azalea;
• bijkomende informatie digitaal kunnen opzoeken
Lesgang
lees onderstaande tekst en los daarna de vragen op.
Tekst:
Al mijn hele leven ben ik gefascineerd door bloemen.
De vele verschillende vormen, de steeds wisselende
kleuren, de heerlijke geuren. Mijn tuin staat dan
ook vol met bloemen allerhande. Ik vind niets
leukers dan een middagje te genieten van de
bloemenpracht in mijn tuin… Of toch wel. Vorige
week werd ik uitgenodigd door Lennert, een
kweker van azalea’s. Hij kent mijn passie voor
bloemen en wou me heel graag wegwijs maken
in de wondere wereld van de azalea, het paradepaardje van de sierteelt.
www.lessenpakket.be
Volgens Lennert heeft de bloem heel wat troeven.
Je kan ze zowel binnen als buiten kweken. Buiten
bloeit ze van half maart tot mei, binnen van augustus tot mei. Het is bovendien een plant die weinig
onderhoud vraagt. Je zorgt er gewoon voor dat de
aardkluit vochtig blijft en voldoende licht krijgt.
Dit volstaat voor wekenlang plezier.
Ook wist Lennert mij te vertellen dat azalea’s oorspronkelijk afkomstig zijn uit het verre oosten.
Ze groeien er in bergachtige streken bij gematigde
temperaturen en op een vochtige bodem. Voor de
plaatselijke bevolking was de bloem een gelukssymbool. In 1744 werd de plant door de Gentse
hovenier Judocus Huytens naar België gebracht.
In de Gentse regio vond de plant de ideale omstandigheden om goed te groeien: een gematigd
zeeklimaat, een goed waterdoorlatende bodem en
de juiste waterkwaliteit.
Ook nu nog is de Gentse regio, en in het bijzonder
de omgeving rond Lochristi, de azaleastreek bij
uitstek. Zowat driehonderd bedrijven kweken er
samen veertig miljoen azalea’s per jaar. Dat is goed
voor meer dan de helft van de Europese productie.
Ik schrok er dan ook niet van wanneer Lennert me
vertelde dat het grootste deel van de azaleateelt
bestemd is voor de export.
Toen ik hem vroeg wanneer je azalea’s moet zaaien,
schoot hij in een lach. “Azalea’s worden niet gezaaid”,
vertelde hij. “De planten worden gestekt of afgelegd”.
Mijn gefronste wenkbrauwen waren hem niet ontgaan. “Bij het stekken van planten knip je een halfrijpe twijg af en plant die in een pot”, legde hij uit.
“De twijg zal wortel schieten en je hebt een nieuwe
plant. Bij het afleggen neem je één van de laaggroeiende scheuten. Je legt die vast in de grond en
daar zal hij ook wortel schieten. Maar waarom kom
je niet eens kijken?”
Dat moest hij geen twee keer vragen! Terwijl we
naar zijn bedrijf wandelden, vertelde hij dat de
teeltwijze de laatste jaren veel veranderd is.
Vroeger werden de potten met daarin één stekje in
de volle grond geplant. Daardoor ging veel water
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 88
5
Oosterse pracht in Gent
en omstreken over de teelt van azalea’s.
en meststof verloren. Bovendien zorgde die meststof ervoor dat het onkruid rond de potten welig
tierde. En daardoor was de azaleakweker verplicht
om regelmatig te sproeien tegen het onkruid.
“Op de hedendaagse azalea kwekerijen worden de
azalea’s rechtstreeks gestekt in de eindpot met drie,
vier of vijf stekken per pot. Zo bekomen we op
korte tijd een mooie, goed gevulde plant”, vertelde
Lennert toen we zijn grote serre betraden. “Na het
stekken dekken we de potten met een plastiekfolie
af. In de serre zorgen we voor een constante
bodemtemperatuur van 22°C. Door de folie en de
hoge temperatuur ontwikkelen de stekken voldoende wortels. Na zeven à acht weken worden
de jonge plantjes voor de eerste keer getopt. Dat
betekent dat we het bovenste van de plant wegsnoeien. Zo ontwikkelt onze azalea veel zijscheuten
en krijgen we een mooie plant. Later wordt er nog
tweemaal getopt alvorens de planten buiten op de
containervelden geplaatst worden.”
Wat moest ik me bij dat laatste voorstellen? Een
akker vol containers waarin de bloemen verder
moesten groeien? Lennert moest even glimlachen
toen hij me zo zag peinzen. Hij leidde mij naar een
stuk grond achter zijn serre: het containerveld.
Geen container te zien dus. Gelukkig wees onze
kweker mij op wat er wel te zien was. De potten
stonden niet meer in volle grond, maar op paletten.
Onder die paletten wees hij me op het antiworteldoek dat de grond bedekte. Daardoor kon er geen
onkruid meer groeien en moest er dus niet meer
gesproeid worden. Meteen een heel stuk beter
voor het milieu.
Maar wat mij het meest trof was de waterhuishouding van Lennerts bedrijf. De azalea’s stonden op
een licht hellende grond, zodat het overtollige
spoelwater over het antiworteldoek naar beneden
kon lopen. Aan het einde van de akker werd het
opgevangen en kon het opnieuw gebruikt worden.
Vooraleer dat het geval was, zorgde een ingenieus
zuiveringssysteem ervoor dat het water gezuiverd
en ontsmet werd. Dit om te voorkomen dat ziektes
zich via het water zouden verspreiden.
www.lessenpakket.be
Ook hier werd me duidelijk dat de siertelers bezorgd zijn
om het milieu.
En de ontwikkeling van nieuwe technieken gaat
verder. Nu bewaren sommige kwekers groene
azalea’s in de frigo zodat ze het hele jaar door
planten kunnen leveren.
Toen ik een paar uur later afscheid nam van
Lennert wees hij mij nog op de Gentse Floraliën,
de vijfjaarlijkse bloemententoonstelling. Voor het
eerst georganiseerd in 1809 is de tentoonstelling
nu uitgegroeid tot een must voor elke bloemenliefhebber. Ik was dan ook vastbesloten de volgende
editie niet te missen. En misschien moet ik straks
maar eens binnenspringen bij een bloemist en een
azaleaatje meenemen naar huis... en dan maar zelf
stekken of afleggen!
Neem ook een kijkje op www.opdesiertoer4kids.be.
HOE STAAT HET ONDERSTREEPTE DEEL
IN DE LES?
1. Ik genoot van de mooie bloemen in mijn tuin.
_______________________________________
_______________________________________
2. Zorg er voor dat de aarde in de bloempot
voldoende vochtig blijft.
_______________________________________
_______________________________________
3. In de streek rond Gent vond de azalea ideale
omstandigheden om goed te groeien.
_______________________________________
_______________________________________
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 89
5
Oosterse pracht in Gent
en omstreken over de teelt van azalea’s.
4. Je kan azalea’s kweken door een halfrijpe twijg
af te knippen, die in een pot te planten en te
wachten tot deze wortel schiet.
3. _______________________________________
_______________________________________
4. _______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
5. In 2010 ga ik naar de vijfjaarlijkse bloemententoonstelling in Gent.
_______________________________________
_______________________________________
_______________________________________
5. _______________________________________
_______________________________________
6. _______________________________________
_______________________________________
7. _______________________________________
KORT SAMENGEVAT.
Vat de tekst samen door bij elke alinea van de tekst
een passende tussentitel te verzinnen.
_______________________________________
8. _______________________________________
_______________________________________
1. _______________________________________
_______________________________________
9. _______________________________________
_______________________________________
2. _______________________________________
_______________________________________
10. _______________________________________
_______________________________________
VROEGER EN NU.
Vergelijk de azaleateelt vroeger en nu door onderstaande tabel in te vullen.
VROEGER
www.lessenpakket.be
NU
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 90
5
Oosterse pracht in Gent
en omstreken over de teelt van azalea’s.
DE GENTSE FLORALIËN.
6. Vul volgende gegevens aan:
De ‘Floraliën’ zijn een begrip voor iedereen die van
bloemen houdt. Voor wie ze niet kent, hoog tijd
om eens kennis te maken. Surf naar http://www.
floralien.be. . Zoek er het antwoord op onderstaande vragen.
1. In welk jaar werden de eerste ‘Floraliën’ georganiseerd. Hoe lang is dat geleden?
_______________________________________
_______________________________________
2. Wanneer gaan de volgende Gentse Floraliën
door? Hoe lang duren ze?
_______________________________________
_______________________________________
3. Waar vonden ze daarvoor plaats? Wees volledig!
De Floraliën van 2000 telden __________
bezoekers tussen 9 en 12 u. In totaal kon je
wandelen over __________ m wandelpaden.
Er was meer dan __________ m2 oppervlakte
beplant met bloemen door __________ wereldvermaarde bloemsierkunstenaars.
7. Doorstreep de landen die in 2000 niet deelnamen aan de Gentse Floraliën.
België – Nederland – Oostenrijk –
Zwitserland – Duitsland – Frankrijk –
Italië – Denemarken – Noorwegen –
Zweden – Egypte – Zuid-Afrika – Israël –
Japan – China – India – Verenigde Staten –
Canada – Brazilië – Peru – China.
_______________________________________
_______________________________________
4. Hoeveel edities vonden er daar plaats?
_______________________________________
_______________________________________
5. De hoeveelste editie van de Gentse Floraliën
gaat door in 2010?
Tip:
Breng een bezoek aan www.opdesiertoer4kids.
be. Daar vind je alle nodige info hoe je met je
klas een bezoek kan brengen aan een bedrijf
uit deze sector. Dit wordt beslist een boeiend
bezoek.
_______________________________________
_______________________________________
www.lessenpakket.be
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 91
5
Zoek je plantje
Doelen
• het internet kunnen raadplegen om informatie
over enkele planten te vernemen;
• gegevens over planten kunnen beoordelen en
controleren op hun juistheid.
• zicht krijgen op de groeiwijze van enkele veel
voorkomende planten.
Lesgang
Zoek de ontbrekende gegevens op van deze planten. Vul hun identiteitskaart verder aan of ga op
zoek naar de naam van de plant.
Raadpleeg zeker de website: www.zoekjeplant.be.
Deze helpt je aardig op weg.
K R E N T E N B O O M PJ E
Planttype:
____________________________
loofboom
Groeihoogte:
Planttype:
____________________________
vaste plant
Groeihoogte:
0 cm – 15 cm
Bloemkleur: ____________________________
Standplaats: schaduw
Bloeiperiode: ____________________________
Wintergroen: nee
Standplaats: halfschaduw, zon
Bladeren: hartvormig
Bladeren: fijngetande puntige bladeren
Bloemkleur: wit – roze
Winterhard: ja
Bloeiperiode: april tot oktober
PA L M B O O M PJ E
____________________________
Planttype:
____________________________
Habitat: taaie plant die weinig eisen stelt
Groeihoogte:
____________________________
Planttype:
____________________________
Gebruik: bodembedekking
Groeihoogte:
60 à 80 cm
Standplaats: (half )schaduw, zon
Bladkleur: donkergroen
Bloemen: kleine bloemen in de bladoksels
Bladeren: bosjes, lang, fijne naalden
Bloeiperiode: ____________________________
Bloemen: onopvallend
Wintergroen: nee
Vochtigheid: droog, normaal
Winterhard: ____________________________
Onderhoud: vereist nauwelijks snoei
www.lessenpakket.be
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 92
5
Een sierlijk memoryspel
Vooraleer je aan het memoryspel begint
Tip:
• Zoek elke plant op, geef de bloemen de juiste
kleur.
• Knip elk kaartje uit en leg ze met de witte zijde
naar boven.
• Wie verzamelt het meest, juiste combinaties?
www.zoekjeplant.be kan je helpen
PLANTENKENNERS GEZOCHT
Rubriceer deze planten in de juiste rubriek:
herfstaster k pluimspirea k Noorse esdoorn k chrysant
krentenboompje k lelietje-van-dalen k hartlelie k bittere wilg
klokjesbloem k ooievaarsbek k herfstanemoon k grote maagdenpalm
els k haagbeuk k vrouwenmantel k viooltje
BOMEN
www.tuinaannemer.be
STRUIKEN
Is je schooltuintje
aan een opknapbeurt
toe?
Willen je ouders
graag een dakterras?
Dan ben je bij een tuinaannemer aan het goed
adres.
Ga naar de website www.tuinaannemer.be en
zoek een tuinaannemer in je buurt.
Specialiteiten:
Zoekt je grootvader iemand om het
gazon te zaaien?
Moeten er
fruitbomen worden
gesnoeid?
VASTE PLANTEN
-- Geen voorkeur --
Bedrijf:
Contactpersoon:
Gemeente:
Postcode van:
Postcode tot:
www.lessenpakket.be
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 93
5
Een sierlijk memoryspel
Vul zoveel mogelijk gegevens in.
Nu verkrijg je de contactgegevens van een tuinaannemer.
Misschien wil deze tuinaannemer graag langskomen naar school om over zijn job te vertellen…
of nog beter…misschien mogen jullie wel een
bezoek brengen aan zijn bedrijf. Veel succes!
PLANT-EN-WEETJES
Is de planteninfo juist of fout? Kruis de juiste kolom aan
k Verbeter elke fout door onderaan de correcte zin te schrijven.
JUIST
FOUT
1. Aan een chlorophytum groeien snel jonge scheuten.
2. Muggen houden van citroengeranium.
3. De azalea is afkomstig van Japan.
4. In de middeleeuwen waren eens een ridder en zijn geliefde langs
een rivier aan het wandelen. Bij het plukken van een bosje bloemen viel hij door het gewicht van zijn harnas in het water. Terwijl
hij verdronk gooide hij het bosje bloemen naar zijn geliefde en
riep “Vergeet mij niet”.
5. Een leeuwenbek is een plant die bloemen draagt met de vorm
van leeuwenbek.
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
www.lessenpakket.be
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 94
5
Een sierlijk memoryspel
treurwilg
hulst
azalea
spirea
kornoelje
schubkamille
palmboompje
klokjesbloem
klimop
zwarte els
www.lessenpakket.be
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 95
5
Een sierlijk memoryspel
roos
paardenkastanje
cypres
hortensia
laurierkers
www.lessenpakket.be
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 96
5
Als ik kon toveren...
Doelen
• vanuit eigen voorstelling en fantasie een fictieve
lievelingsplant ‘ontwikkelen’;
• de kenmerken ervan weergeven in een schematisch overzicht.
Maak een schets/ontwerp van jouw uitverkoren
plant. Noteer rondom de schets de meest passende, nuttige en nodige informatie. Gebruik hiervoor
sleutelwoorden.
Vul nadien onderstaande identiteitskaart in van je
ontworpen plant.
We zijn ondertussen al aardig op weg om goede
plantenkenners te worden. Stel je voor dat je kunt
toveren en dat je, je dromen kunt waarmaken. Voor
een belangrijke bloemenparade vraagt men jou
om een speciale, nieuwe plant te ontwerpen. Laat
je creatieve geest werken!
•
•
•
•
Hoe ziet jouw ideale plant eruit?
Waar groeit ze?
Welke kleur heeft ze? En de bloemen?
Heeft het blad een bepaalde vorm?
En de bloemen?
• Ruiken de bloemen bijzonder? Omschrijf de
geur.
IDENTITEITSKAART
VAN
_____________________________________________________
Kenmerken
- Planttype: _________________________________________________________________________
- Groeihoogte: ______________________________________________________________________
Bijzondere kenmerken
- Bloemkleur: _______________________________________________________________________
- Bladkleur: _________________________________________________________________________
- Bloemen: _________________________________________________________________________
- Bloeiperiode: ______________________________________________________________________
- Wintergroen: ______________________________________________________________________
- Bladeren: _________________________________________________________________________
- Vruchten: _________________________________________________________________________
Standplaats en vereisten
- Standplaats: _______________________________________________________________________
Onderhoud
- Onderhoud: _______________________________________________________________________
www.lessenpakket.be
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 97
5
Begrippen in verband
met bloemen verwerven
in de Franse taal
Doelen
Opgave
• de juiste Nederlandse en bijhorende Franse term
eenzelfde kleur geven;
• bij twijfel de informatie kunnen opzoeken in het
woordenboek.
Kleur woorden met eenzelfde betekenis in dezelfde kleur (Frans - Nederlands)
un arbre
het gras
un bois
une fleur
een bloem
een struik
groen
een bos
un fleuriste
un rosier
een boom
een bloemenwinkel
vert
un buisson
la pelouse
un jardin
un jardin
un râteau
een hark
een rozenstruik
een tuinman
een markt
un marché
un jardinier
www.lessenpakket.be
sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 98
5
The green five
Doelen
• kennis maken met de vijf noodzakelijke elementen
die een plant nodig heeft;
• trefwoorden correct linken aan het juiste element
(water, licht, aarde, lucht, warmte).
Lesgang
Lees onderstaande tekstjes over de 5 elementen en
los daarna de opdracht op
Er zijn vijf elementen die elke plant, bloem en boom nodig heeft om te kunnen groeien, namelijk: water,
licht, lucht, aarde en warmte.
Green five = de groene vijf
Water. Water is leven hoor je wel eens. Juist ! Geen enkel levend wezen kan zonder water. Ook
planten niet. Vergeet niet ze tijdig water te geven !
Licht. Zonlicht is heel belangrijk voor de plant. Een plant die onvoldoende licht krijgt, vertoont
na enkele dagen al gele blaadjes. Zonnestralen leveren energie voor de plant ! Elke plant heeft
chlorofyl in zijn bladeren. Chlorofyl is een moeilijk woord voor een soort heel kleine groene
bolletjes. Dankzij het licht zetten die bolletjes koolzuur en water om in voedingsstoffen die
noodzakelijk zijn voor de plant. Daarbij komt ook zuurstof vrij.
Aarde. Aarde is op verschillende manieren nuttig voor een plant. Ten eerste biedt ze houvast.
Ten tweede halen de wortels van de plant na een regenbui water uit de bodem. En ten derde
bevat de aarde talloze voedingsstoffen (compost). Deze compost is een belangrijke voedselbron, het zorgt ervoor dat de plant krachtig kan groeien.
Lucht. Ook plantjes ademen ! Bladeren hebben talloze kleine ‘huidmondjes’. Langs deze microscopische kleine openingen nemen ze koolzuur op uit de lucht en ademen ze zuurstof uit.
Precies andersom. Dus als bij mensen: wij ademen zuurstof in en koolzuur uit. Mensen hebben
daarom planten nodig.
Warmte. Warmte bevordert de groei van de plant. De temperatuur mag niet te hoog zijn
aangezien de plant kan uitdrogen en de temperatuur mag ook niet te laag zijn want de planten ontkiemen pas bij een bepaalde minimumtemperatuur. Die temperatuur verschilt van plant
tot plant en is als het ware ‘voorgeprogrammeerd’.
www.lessenpakket.be
sierteelt-vijfde leerjaar-pagina 86
5
The green five
Zet het nummer van het woord in het vakje bij het juiste element.
1.
2.
3.
4.
5.
www.lessenpakket.be
chlorofyl
levensnoodzakelijk
houvast
huidmondje
ontkiemen
sierteelt-vijfde leerjaar-pagina 86
5