kunststelling - 1 november 2009

KUNSTSTELLING - 1 NOVEMBER 2009
JOS SMEETS – SAM MIDDLETON – EDWIN KRAGTEN – YOLANDA GERRMANN - BRENDAN
BOOTS
Het idee dat ik een kunstwerk en de kunstenaar die erachter staat ga ontmoeten
vervult mij altijd met gespannen verwachting.
Vandaag ben ik verwend want ik ontdek vijf artiesten en een galerie.
Natuurlijk is er een klein onderzoek aan deze ontmoeting vooraf gegaan. En ik
stelde me de vraag: waarom heeft Anemieke Severijn deze vijf bij elkaar
gebracht. Antwoord van Anemieke: ik vertrouw op het kompas van mijn gevoel.
Een mooi antwoord dat even ruim is als geheimzinnig. Ik ben dus gaan
onderzoeken hoe deze kunstenaars, zo verschillend in stijl en techniek toch iets
met elkaar hebben.
Bij Jos Smeets, Sam Middleton en Edwin Kragten, ligt het accent op de vrijheid
van expressie van lijnen, vormen en materie. Bij Yolanda Gerrmann uit deze
vrijheid zich in het scheppen van een eigen fantasie wereld.
Het uitgangspunt van Jos Smeets is het uitschakelen van het verstand om
vrijgang te geven aan het ontstaan van lijnen en vormen; een proces dat
vergelijkbaar is met wat de Surrealisten in de jaren 20 van de vorige eeuw
noemden “écriture automatique” of wel automatisch schrift. Smeets vergelijkt
dit met de tekeningen die je maakt tijdens een telefoongesprek; de lijnen zoeken
hun weg op een associatief organische wijze, onverwachte figuren komen tot
stand.
De wandsculpturen zijn het resultaat van uitvergrote en uit een staalplaat
gesneden lijnen waarvan de taal haar bron vindt in het onbewuste. Telkens
intrigerend en verrassend.
In de recentere cirkelachtige structuren van Smeets en in zijn keuze voor
primaire kleuren zoals geel en blauw ligt het accent meer op de groei en de
dynamiek; deze vormen wekken energie bij de kijker op.
Sam Middleton verdient zijn naam van “Master of Collage”, een techniek die hij
volledig beheerst en in grootste vrijheid hanteert met jubelende verve.
Flarden van kranten en tijdschriften uitknipsels, plaatjes van Noord Hollandse
landschappen, schaar, penseel, verf en aquarel zijn de materialen voor zijn
composities. Zijn werken hebben iets van moderne visuele partituren
gekenmerkt door precisie maar ook door exuberantie. De exuberantie die je
terugvindt in barokmuziek of in jazz. Sam Middelton houdt van muziek en dat
voel je wanneer je naar zijn composities kijkt, droomlandschappen vaak
geïnspireerd door het Noord Hollandse platteland waar hij, kind van Harlem
NY, na jaren zwerven door de wereld, eindelijk rust heeft gevonden.
Edwin Kragten laat zijn werk spreken vanuit de materie. De wandobjecten en
schilderijen verraden een verlangen naar vrijheid van beweging en emotionele
expressie.
De diepzwarte teer vloeit over het metaal, mengt zich met de witte olieverf,
schept zijn eigen ruimte en fascineert het oog.
De beelden tonen dezelfde bewogenheid. Oud roest bij de sloperijen vandaan
gehaald, aangespoelde en door het zoute water verweerd wrakhout worden door
de kunstenaar een nieuw leven ingeblazen. Die beelden drukken vitaliteit uit.
Sommigen roepen mythische gestalte op zoals b.v. het beeld Vogel dat op de
tafel staat doet mij denken aan de Niké van Samothrakia dat zich in het Louvre
bevindt.
Bij Edwin Kragten worden natuurlijke materialen uit het proces van vergaan
gehaald.
Dit proces lijkt op Yolanda Gerrmann een soort fascinatie uit te óefenen. Haar
werk hanteert het thema op een gesofistikeerde manier; futiliteit, praal en
vergankelijkheid lijken te koketteren met elkaar. Maar de twijfel is te lezen in de
blik van de met parels bekleedde dames of in het mediteren van de schone over
de witte veer van de dode pauw.
Het werk uit de vorige jaren kenmerkte zich door de enscenering van de vrouw
in gecompliceerde decors - interieurs waar tal van rekwisieten van
uiteenlopende aard met de vrouw een dialoog aangaan - In haar recentere
schilderijen kiest Yolanda Gerrmann voor meer helderheid van compositie, van
toon. De transparantie van haar techniek geeft de voorkeur aan attributen als de
spiegel, glaswerk en parelsnoeren. De taal is die van het magisch realisme; de
precisie in de weergaven schept bij de toeschouwer een zekere vertrouwdheid
terwijl hij bij de combinatie van de verschillen elementen op het doek een
malaise ervaart.
Met de Dode Kraai en de Dode Reiger lijkt de kunstenaar te kiezen voor de
harde werkelijkheid van de vergankelijkheid. Maar met hoeveel tederheid
worden die vogels neergezet!
Nog een woord voor de sobere en subtiel gestroomlijnde meubels van Brendan
Boots. De stevige tafel waarvan het contactpunt van poten en blad transparant is,
geeft het gevoel dat het laatste rustig zweeft.
De knipoog naar Rietveld in de X rated ligstoel en de organische vormgeving
van de Tong stoel. Ik ondervind bij deze een gevoel van humor dat het object
zijn functionaliteit doet ontstijgen en ik heb een tijdje staan nadenken over het
waarom van dat gevoel. En waaraan herinnerde mij die stoel. En ineens zag ik
het: het portret van Einstein met uitgestoken tong. Puur subjectiviteit zult u
zeggen. Maar dat is juist zo aardig met kunst, er bestaat altijd ruimte in voor
eigen interpretatie. Ieder beleeft haar met zijn eigen bagage.
Colette Noël
Bergen, zondag 1 november 2009