Publieksvragen tijdens de lezing bloedarmoede Lees voor

Medische Publieksacademie UMCG
Onderwerp
Datum
Sprekers
1.
: publieksvragen bloedarmoede
: 2 april 2013
: prof.dr J.C. (Hanneke) Kluin-Nelemans en dr. J.T.M. (Joost) de Wolf
Vraag: Waaruit bestaat de zenuwbeschadiging in geval er sprake is van een tekort aan vitamine B
12?
Antwoord: Dit heeft voor een deel te maken met de schede die om de zenuw zit. Herstel is
mogelijk als vitamine B 12 gegeven wordt. Dit kan echter lang duren omdat de zenuwen vanuit
het ruggenmerg groeien. Over het algemeen beginnen de problemen met pijn en zere voeten.
2.
Vraag: Iemand met één nier en de andere aangetast met cysten is bij tijden vreselijk moe. Kan er
geconcludeerd worden dat er bepaalde vitaminetekorten zijn?
Antwoord: Het bloed zal zeker gecontroleerd zijn, waaruit zou moeten blijken dat er
bloedarmoede is. Moeheid kan zich echter ook voordoen zonder bloedarmoede. Moeheid is een
lastig symptoom. Er kunnen legio oorzaken zijn van moeheid terwijl het hemoglobinegehalte
goed is. Eén nier is voldoende in staat om Erythropoietine (EPO) te produceren voor een normale
bloedaanmaak. Men kan oud worden met één nier.
3.
Vraag: Op welke wijze worden rode bloedcellen afgebroken en aangemaakt en hoe is de balans
tussen deze. Wanneer krijgt de nier signalen om bloed aan te maken?
Antwoord: Bij de rode bloedcellen wordt over het algemeen het zuurstofgehalte in weefsels als
uitgangspunt gebruikt. Als het zuurstofgehalte in de weefsels te laag is, krijgen de nieren een
signaal om extra EPO aan te maken en gaat er een seintje naar het beenmerg om actief te worden.
Het beenmerg (zit in de botten) is zo gemaakt dat er altijd een derde vetcellen beschikbaar is, die
samengedrukt kunnen worden als er extra ruimte nodig is. Dus als er bloedcellen nodig zijn
kunnen die in korte tijd worden aangemaakt. Dit is ook belangrijk bij het bestrijden van infecties,
waarvoor in korte tijd witte bloedcellen nodig zijn.
4.
Vraag: Geven antistoffen tegen de eigen rode bloedcellen nog andere verschijnselen bij een
verhoogde afbraak van rode bloedcellen? De vraagsteller doelde hierbij op verschijnselen die op
kunnen treden bij koude.
Antwoord: Er is een bepaald type antstoffen in rode bloedcellen die aan elkaar kleven en die
meerdere ‘pootjes’ hebben. Door het aan elkaar kleven vormen de rode bloedcellen klontjes, m.n.
in de vingers, neus en in de dunnere gedeelten aan de buitenkant van het lichaam. Dit gebeurt
ook wel specifiek bij lagere temperaturen. Dit wordt agglutinatie genoemd. Dat kan extra
klontvorming veroorzaken en dit veroorzaakt op zijn beurt extra afbraak van rode bloedcellen en
(ter plaatse) zuurstoftekort. De uitstekende delen worden dan erg koud door een tekort aan
bloedtoevoer.
5.
Vraag: Er zijn mensen die hun leven lang ijzer slikken — kan dat op den duur schadelijk zijn?
Antwoord: Als ijzer gebruikt wordt voor een levenslang tekort aan ijzer is het niet schadelijk. Als
ijzer alleen gebruikt wordt om bloedarmoede te behandelen, en er geen tekort aan ijzer is, kan het
zeker schadelijk zijn. IJzer wordt dan in het lichaam gestapeld en dan ontstaat er een ‘ overschot’.
Teveel ijzer is slecht voor veel organen.
6.
Vraag: Ferrograd of ferrofumeraat is goedkoop, maar levert problemen op met de stoelgang. Zijn
er alternatieven?
Antwoord: De meeste ferrofumeraatpreparaten kunnen wat verstopping geven of zwaar op de
maag liggen. Het is de moeite waard om verschillende soorten preparaten uit te proberen, om te
bekijken of de klachten verminderen. Een enkeling heeft echter zoveel problemen met het slikken
van ijzer dat het ook wel eens via een infuus wordt gegeven.
7.
Vraag: Vitamine B12 zit vooral in dierlijke voedingsstoffen. Een vegetariër drinkt wellicht melk,
hoe zit het met een veganist? Zijn er plantaardige voedingsstoffen die voldoende vitamine B12
bevatten?
Antwoord: Nee, die zijn er niet, maar mensen die streng veganistisch zijn kunnen het met een
hoge dosis vitamine B 12 compenseren. Daar is goede voorlichting over en deze mensen weten
dat ze het met supplementen kunnen aanvullen.
8.
Vraag: Bloeddonoren moeten ‘hard werken’ om nieuwe rode bloedcellen aan te maken. Is dit op
termijn schadelijk en hoe lang kan worden doorgegaan met bloeddonatie?
Antwoord: Het kan geen kwaad: het bloed van een donor wordt onderzocht op veiligheid en
zorgvuldigheid t.a.v. de ontvanger van het bloed en zorgvuldigheid t.a.v. de donor zelf. Voor elke
donatie wordt het HB-gehalte getest van de donor; als het te laag is wordt er geen bloed
afgenomen. Bloeddonatie stopt na het 65e jaar, dit is de limiet die de bloedvoorziening heeft
gesteld.
9.
Vraag: Hoelang duurt het, na donatie, voordat het bloed weer is aangemaakt?
Antwoord: Dat duurt 1-1,5 maanden. Twee maal per jaar doneren is gebruikelijk. Soms vaker als
er behoefte bestaat aan bloed met bepaalde bloedgroepen.
10.
Vraag: De milt speelt een belangrijke rol bij de bloedafbraak. Hoe gaat dit als de milt is
weggehaald?
Antwoord: De lever speelt ook een belangrijke rol bij de afbraak. Verder kunnen sommige
antistoffen rode bloedcellen afbreken zonder tussenkomst van de milt.
11.
Vraag: Kunnen rode bloedcellen worden afgebroken door hardlopen?
Antwoord: Ja, dit komt wel voor bij marathonlopers. Zij kunnen als het ware rode bloedcellen in
de hielen ‘kapotslaan’. Mensen die veel en langdurig hardlopen kunnen een beetje bloedarmoede
krijgen, doordat zij hun eigen bloedcellen afbreken. Deze rode bloedcellen worden via de urine
afgevoerd, hetgeen kan leiden tot een ijzertekort.
12.
Vraag: Kunnen antibiotica effect hebben op bloedplaatjes, waardoor spontaan bloedverlies
optreedt in darm/maag/neus?
Antwoord: Ja, dat is mogelijk, meestal gebeurt dit via de afbraak van bloedplaatsjes door
antistoffen. Er zijn ziekten waarbij antistoffen worden aangemaakt tegen de bloedplaatjes
(Immuun Trombopenie (ITP). Soms kan die afbraak door geneesmiddelen versneld worden. Het
kan ook zijn dat de geneesmiddelen de bloedplaatsjes rechtstreeks afbreken.
13.
Vraag: Kan het gebruik van bloedverdunners een tekort aan rode bloedcellen veroorzaken?
Antwoord: Ja, een voorbeeld hiervan is ASCAL. Het bloed stolt minder gauw. Als er dan kleine
beschadigingen in de maag of darm zijn ontstaan kan dit aanleiding geven tot langdurig
bloedverlies. Het kan ook zijn dat dankzij de bloedverdunners een aandoening van de darm wordt
ontdekt.
14.
Vraag: Voor de chronische ziekte Reumatoïde Artritis wordt methotrexaat voorgeschreven, maar
ook foliumzuur. Waarom?
Antwoord: Methotrexaat remt de werking van foliumzuur. Daarom wordt ter bescherming van de
bloedaanmaak vaak extra foliumzuur bijgegeven. Voor de aanmaak van rode bloedcellen is het
foliumzuur nodig, om bloedarmoede te voorkomen.
15.
Vraag: Zijn de verschijnselen/symptomen van bloedarmoede bij kinderen gelijk aan die bij
volwassenen?
Antwoord: Ja, de klachten worden veroorzaakt door een tekort aan zuurstof. Kinderen herstellen
echter sneller dan volwassenen.
16.
Vraag: Ga je van appelstroop sneller fietsen?
Antwoord: nee, is in ieder geval niet bewezen.