Stedenreis Praag, de gouden stad……. KEIZER KAREL COLLEGE 2012 naam: Niet Vergeten! Paspoort of id Pinpas Regenkleding of paraplu Kleren natuurlijk (let bij keuze op weerbericht) Zwemkleding en handdoek Telefoonnummer en adres achterlaten Fototoestel Recepten van eventuele medicijnen; je kunt extra medicijnen ter bewaring aan je begeleider geven. Tip 1: neem dit boekje vanaf nu altijd overal mee naartoe! Tip 2: gedraag je altijd als een gast in het land en in alle situaties! Beste Praagreizigers, Praag wordt beschouwd als een van de mooiste steden van Europa en het historische centrum staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het is dan ook de op vijf na meest toeristische stad van Europa (bron: wikipedia, 2012). De Gouden Stad, zoals de bijnaam van Praag luidt is hopelijk het decor van een onvergetelijke reis voor ons allemaal! Je staat nu op het vliegveld, slaap nog uit je ogen te wrijven….op zoek naar koffie! Maar waarschijnlijk ook enigszins opgetogen….. wat staat je te wachten, bij wie mag je op de hotelkamer etc.?! Niet alles zal dit boekje beantwoorden maar wel veel! Veel leesplezier! Y. Goselink, I. Takens en B. Wesseling KEIZER KAREL COLLEGE GYMNASIUM TECHNASIUM ATHENEUM HAVO Elegast 5 tel: 031206415700 1185 AA Amstelveen The Netherlands fax: 031206459245 [email protected] www.keizerkarelcollege.nl 2 Overzicht programma Maandag 15/10 Dinsdag 16/10 Woensdag 17/10 Donderdag 18/10 Vertrek Schiphol Theresia stad Fietstoer door Praag Pennen opdracht verzamelen: 7.30 uur Tot ± 15.00 uur 10.50 uur Praag Vrije tijd Vrije tijd Lunch (souvenirs en lunchen) Aankomst hotel Karelbrug 14.15 uur Stad verkennen + lunch Praagse Burcht Bezoek Joodse wijk ’s Avonds wandeling naar kleine Eiffeltoren Vertrek naar vliegveld Eten Eten + zwemmen Fonteinen Aankomst Schiphol Eten 18.50 uur Dagverslag door: Praktische zaken HOTEL CITY INN Hybernska 13, Praha 1 / Tel.: 00 42 0224216776 / Vluchtschema (Czech airlines) OK617 15OCT Amsterdam – Praag OK618 18OCT Praag – Amsterdam 0925 1050 1715 1850 www.city-inn.cz 7:25u in vertrekhal van Czech!!! Je checkpoint & telefoonnummers Y. Goselink +31652166411 I. Takens +31681918736 B. Wesseling +31652631909 Wist je dat Er 2 Thomassen mee zijn! 3 De leerlingen Danny Baltus Darcy van Berkel Bas van der Bijl Joey van Blanken Sophie de Bruijn Florence Bürmann Vincent Chin Neftali Cohen Floris Deimann Teske de Groot Bart-Jan van Heeswijk Liad Joosten Yuval Karo Rijk Keij Madelon Lanting Thomas van der Linden Merel van de Mortel Devin Mulder Jelger Oud Ad Ruigrok van der Werve Thomas Schilt Jeroen Stokkel Michèl de Winter 4 Tsjechië regio’s Tsjechië heeft zeven regio’s; West Bohemen, Noord Bohemen, Zuid Bohemen, Oost Bohemen, Praag en Centraal Bohemen, Het Reuzengebergte en Moravië. Praag en Centraal Bohemen Deze regio staat vooral bekend om zijn historie en cultuur, waar de stad Praag natuurlijk een belangrijke bijdrage aan levert. Er zijn hier veel bekende kerken, kloosters, burchten en kastelen. Hier ligt ook de stad Kutna Hora, dit was in de Middeleeuwen de belangrijkste en rijkste stad van Tsjechië. Er lagen hier grote zilvervoorraden onder de grond, waardoor de stad in de 12e eeuw gesticht is als mijnbouwnederzetting. De zilvermijnen liepen zelfs onder de stad door. Doordat de stad zilver leverden aan Europese machthebbers is het een welvarende stad geworden. Praag Praag is in het Tsjechisch Hlavni Mesto Praha. Toen Praag nog in Tsjecho-Slowakije lag was het daar ook de hoofdstad van. Het centrum van Praag is zo mooi dat het op de werelderfgoedlijst staat van UNESCO. Het is de op 5 na toeristische stad van Europa en het wordt ook wel de Gouden Stad genoemd. Het heeft iets meer dan 1,2 miljoen inwoners. Dit is ongeveer een tiende van de totale bevolking van Tsjechie. Het heeft een heel erg rijke geschiedenis waar er door anderen wat over wordt vertelt. Praag is ongeveer 500 km2 en het is verdeeld in 22 districten. Dat is iets meer dan 2 keer Amsterdam. Je kan in Praag heel goedkoop winkelen en er zit een groot warenhuis dat Palladium heet tegenover ons hotel. Uitgaan in Praag is ook heel goedkoop. 5 Bestaansmiddelen De belangrijkste industrietak van Tsjechië is de transportmiddelensector. Allerlei transportmiddelen worden gebouwd in Tsjechië zoals auto enzo. Het bekendste automerk dat uit Tsjechie afkomstig is, is Skoda. Tsjechische producten: Škoda,Boheemse kristal, Becherovka likeur Pils (ongeveer 5% alcohol) Opdracht: probeer ze allemaal op de foto te krijgen! Inwoners: Het grootste deel van de bevolking heeft het Tsjechisch als moedertaal, zo’n 97%. Alleen in de gebieden die grenzen aan de buurlanden wordt een andere taal gesproken, dit kan Pools, Duits en een heel klein gedeelte Slowaaks zijn. Er is ook nog een andere taal, Roma, in Tsjechië. Dat is de zogenaamde ‘zigeunertaal’, gesproken door ongeveer 140.000 mensen. Het aantal inwoners van Tsjechië bedraagt zo’n kleine 11 miljoen. Over het algemeen is het grootste deel van de Tsjechen atheïstisch, oftewel niet religieus. Daarbuiten is het Rooms-Katholicisme de grootste godsdienst en zijn er nog kleine groepen Protestanten, Joden en Orthodoxen. Ruim een tiende van de Tsjechische bevolking woont in Praag, verder zijn er nog enkele grote steden maar die halen het qua inwoners niet bij de hoofdstad. Over het algemeen is het land vrij dunbevolkt. Heel erg multicultureel is Tsjechië niet, 95% van de inwoners is van Tsjechische afkomst. De overige groepen zijn voornamelijk Slowaken, Duitsers, Polen en Roma (zigeuners). Het aantal Roma is niet helemaal duidelijk. Dit volk wordt nogal achtergesteld, dus geven zij vaak een andere nationaliteit op. Vanwege de groeiende haatgevoelens tegenover hen voelden sommigen zich genoodzaakt te vluchten. Het veiligheidsgevoel bij deze groep is erg laag, en het onderwijs laat ook te wensen over. Het percentage Roma in Tsjechië is nu ongeveer 3%. 6 Als je in Praag bent, is het ook wel handig om een paar woorden en korte zinnetjes te kennen voor het geval je plotseling in je eentje ergens bent beland en je de weg niet meer weet, of als je op een extra fanatieke manier de pennenruilwedstrijd wilt winnen. Roma is niet zo slim en Duits als toerist ook niet, want dan zijn de Tsjechen waarschijnlijk niet zo behulpzaam meer. Dus zie hier; een minicursus zelfredzaamheid in Praag! Goedendag! Ahoj! Dank u wel! Děkujeme! Waar is het centrum? Kde je centrum? Spreekt u engels? Mluvíte anglicky? Bier! Pivo! Mag ik wat vragen? Jestli se můžu zeptat? Mag ik met je op de foto? Měl bych jít s vámi na obrázku? Deed het pijn toen je uit de hemel viel? To bolí, když spadl z nebe? Ik kom uit Amsterdam Jsem z Amsterdamu Ik ben verdwaalt Ztratil jsem se Wilt u deze pen met mij ruilen? Byste se mnou prohodit toto pero? Excuses/ sorry _______________________ Ja _______________________ Nee _______________________ 7 De Karelsbrug (Danny, Devin en Ad) Wij gaan iets vertellen over de Karelsbrug, wij zijn alle 3 nog nooit in Praag of Tsjechië geweest, dus weten er ook niet zo heel veel van net zoals jullie denken we, dus gaan we iets over de Karelsburg vertellen. In 1357 gaf koning Karel de 4de opdracht om een brug te bouwen over de moldau. Deze brug werd in 1342 verwoest door een vloedstroom. Een bekende bouwmeester in die tijd Peter Parler stelde voor een nieuwe brug te maken die in 1403 . Deze brug moest een aantal keer worden herbouwd omdat: hij was beschoten door Zweedse troepen en gedeeltelijk was verwoest door natuurrampen. De brug die eerst de Praag brug heette werd van naam veranderd , dit werd gedaan ter nagedachtenis van de Koning Karel de 4de Architectuur De Karelbrug is gemaakt van zandsteen, cement en ijzeren haken zodat het water de brug niet zou verwoesten. De brug heeft zoals gebruikelijk in de Romaanse en Gotische periodes, ronde bogen en is gebouwd op grote blokken die pijlers heten. Functie van de brug Elke brug heeft een functie, zo ook deze. Mensen moesten van de oude stad naar de kleine stad kunnen lopen of rijden. In de oude stad lag de markt en de mensen van de kleine stad moesten dus de mogelijkheid hebben om van die markt gebruik te maken. Sinds 1974 is de brug alleen toegankelijk voor voetgangers. 8 Mucha Museum (Nefatli, Bas, Jelger en Michèl) Adolf Mucha Adolf Mucha (1860-1939) wordt het meest herinnerd voor zijn vormgeving over de Franse nieuwe kunst. Hij kwam uit Tsjechië, maar woonde in Parijs. Hij werd eigenlijk pas beroemd na dat hij een opdracht aanvaarde in december 1894 om een grote actrice in die tijd na te maken: Sarah Bernhardt. Sarah Bernhardt vond deze poster geweldig. Zijn stijl werd genoemd: Le Style Mucha. Dit succes van de poster bracht hem een 6 jarig contract met Sarah Bernhardt. Hij maakte haar kostuums en podium decoratie, sieraden, boekomslagen, posters, meubels en omslagen voor tijdschriften. In 1910 ging Mucha terug naar Tsjechië waar hij de rest van zijn leven schilderijen maakte over de geschiedenis van het Slavische volk. Het Mucha Museum Dit museum geeft je een blik op het werk van Adolf Mucha. Dit museum geeft je vooral een blik op zijn tijd in Parijs van 1887 tot 1904, de meest beroemde tijd van hem. Het meeste staat er in van Sarah Bernhardt. Er zitten pagina’s uit zijn Parijse schetsboeken die nog nooit eerder gezien zijn ook in het museum: sierlijke accessoires, maar ook zijn 3D werken waaronder voorbeelden van versierde boeken die je kan zien in de vitrines Het werk dat hij gemaakt na zijn terugkeer naar Tsjecho-Slowakije (19101939) vormt een speciale groep, die bestaat uit affiches, tekeningen en olieverfschilderijen. Aan het einde van de tentoonstelling zie je hoe zijn werk studio er thuis zou uit hebben moeten zien met een aantal meubels die echt in zijn studio stonden en foto’s van zijn familie en foto’s die genomen zijn in de studio. Op het einde krijg je nog een half uur durende documentaire over het leven en werk van hem 9 Petrinpark & uitkijktoren (Thomas S, Joey en Jeroen) De kleine Eiffeltoren van Praag is een van de mooiste bezienswaardigheden en uitkijkpunten van Praag. De uitkijktoren is gelegen op de Petrinheuvel. De heuvel is alleen te voet of met een kabelbaan te bereiken. De kabelbaan is aangelegd ter gelegenheid van een Jubileumtentoonstelling in 1891. In 1965 is de kabelbaan echter gesloten omdat de heuvel door de steenkoolwinning begon in te storten. Daarop werd besloten de kabelbaan te restaureren. Dat heeft uiteindelijk 20 jaar geduurd. Sindsdien kan men weer via de kabelbaan naar boven. Met de kabelbaan de heuvel op is overigens veel populairder dan te voet de 318 meter hoge heuvel te beklimmen. De toren wordt “de kleine Eiffeltoren” genoemd. De toren heeft inderdaad wel wat weg van zijn Franse broer, hoewel de kleine Eiffeltoren maar één vijfde hoog is in vergelijking met de Franse Eiffeltoren. Toch zijn de toppen van de beide torens ongeveer op dezelfde hoogte door de Petrinheuvel. Om de 60 meter hoge toren te beklimmen moet je de uit 299 treden bestaande wenteltrap beklimmen. (let op: er is GEEN lift) Als je jezelf uiteindelijk omhoog hebt gesleept over de wenteltrap wacht je een fantastisch uitzicht over Praag. In het Petrinpark liggen o.a. 3 kerken, een observatorium, spiegeldoolhof en het reliek van de wereld. Stadsplein (Merel, Sophie en Florence) Het Oude Stadsplein plein ligt tussen het Wenceslausplein en de Karelsbrug. Het plein was het handelscentrum van Praag. Er werden onder andere ook markten gehouden. Het Plein stamt uit de 11e eeuw. In de 13e eeuw verkreeg deze wijk stadsrechten, waarna in 1338 het stadhuis werd gebouwd. Daarnaast vonden er op Het Oude Stadsplein een paar belangrijke gebeurtenissen plaats. Zo werden er in 1621 27protestanten tegelijkertijd onthoofd, dit waren Boheemse prinsen. In 1948 werd het Oude Stadsplein gebruikt door de communisten om de burgers aan te kondigen. Zij namen de huidige regering over. Daarnaast was het Oude Stadsplein het centrum van de feesten, onder andere in 1989 bij de val van het communisme. Nu zijn er overal gezellige terrasjes. Het plein wordt omringd door mooie huizen en een paar bezienswaardigheden. Onder andere het Oude Raadhuis. In de gevel van het Oude Raadhuis zie je de beroemde Astronomische Klok. Deze geeft niet alleen de tijd, maar ook de dagen en de maandstand aan. Vele toeristen blijven naar het klokkenspel kijken Verder zijn er nog de St. Nicolaaskerk, het Kinskypaleis en de Tynkerk. Het is dé ontmoetingsplek van de oude stad! Vooral in de zomer wordt het meer dan 9000m² grote plein overspoeld door toeristen. 10 Het Dansende Huis (Liad, Madelon, Teske en Darcy) Het dansende huis is ontworpen door de KroatischTsjechische architect Vlado Milunic, geholpen door de Canadees-Amerikaanse architect Frank Gehry. De Tsjechische naam voor het huis is Tančicí dům. Het is een deconstructivistisch(kunststroming) kantoorgebouw in de nieuwe stad van Praag. Het ontwerp was klaar in 1992 en in 1994 begonnen ze officieel met de bouw. In 1996 was de bouw klaar. Het gebouw staat op een opvallende plek naast de rivier de Moldau. Op deze locatie stond eerst een gebouw wat is vernietigd in de Tweede Wereldoorlog. De Tsjechische president Václav Havel, die lange tijd naast de plaats woonde waar nu het het Dansende Huis staat, was een voorstander van het gebouw. Hij hoopte dat het gebouw een centrum van culturele activiteiten zou worden. Het huis is momenteel eigendom van de ING. De oorspronkelijke bijnaam van het pand was Ginger en Fred. Deze naam was gekozen omdat het net op een paar dansers lijkt, vandaar dat het is genoemd naar de dansers Ginger Rogers en Fred Astaire. Ginger en Fred hebben samen in een serie van 10 zingende en dansende Hollywood musicals gespeeld. Fred overleed in 1987 op 88 jarige leeftijd aan een longontsteking. Ginger overleed in 1995 op 83 jarige leeftijd. Ze zijn vlak bij elkaar op de Oakwood memorial park begraafplaats in Chatsworth Californië begraven. Praag staat bekend om zijn gebouwen en huizen in de stijlen baroque, gothic en Art nouveau die de stad een authentieke uitstraling geven. In tegenstelling tot het dansende huis dat een unieke moderne uitstraling heeft. 11 Het kindje van Jezus (Thomas vdrL en Rijk) Het wonder roept! Al 300 jaar richt de bevolking haar wensen tot het 45 centimeter hoge wassen beeld. Kopieën hiervan vind je nog in Zuid-Amerika en op de Filippijnen. Het 'genadige kind' krijgt vele geschenken, van ringen met briljanten tot en met broches met smaragden. De nonnen kleden het afwisselend in 39 gewaden, wat telkens met een ceremonie gepaard gaat. Dit gebeurt nog maar enkele keren per jaar, vaak tijdens feestdagen. Nadat het beeld in de 16de eeuw aan de Karmelieten werd nagelaten, werden er al snel wonderen aan het beeld toegeschreven. De wijngaarden van Petrin leverden een recordoogst op, het klooster ontving een financiële schenking van keizer Ferdinand I, het Kindje Jezus redde Praag en weerhield in 1648 de Zweden van brandschatting. Na dag en nacht bidden bleef ook het Karmelietenklooster gespaard voor de pest. Nog altijd worden er wonderen aan de voorspraak van het Kindje Jezus van Praag toegeschreven. Zelfs Maria Theresia was onder de indruk en borduurde voor het Kindje Jezus een gewaad met gouddraad. Intussen staat het in een zilveren beschermend omhulsel. Het beeld is al door talloze gelovigen gekust, en is nu tot op de heupen afgebrokkeld. Het Kindje Jezus van Praag is te bezoeken in de oudste barokkerk van Praag, Maria de Victoria, waar het beeld sinds 1613 op dezelfde plaats staat. De kerk is gebouwd in 1611 en herbouwd in 1644. Het kindje van Jezus lijkt op een pop van een klein meisje, wat ze aangekleed heeft. 12 Joodse wijk Praag (Bart-Jan, Yuval en Vincent) De Joodse wijk in Praag is een erg bijzonder deel van de stad. Op deze plek staat de oudste bewaarde synagoge van heel Europa. Deze synagoge heette de Oud-nieuw-synagoge. Hij werd gebouwd in de 13e eeuw door de joden. De bouw van de Oud-nieuw-synagoge is een vroeg gotische stijl, dat wil zeggen dat de synagoge gebouwd is met een stijltype wat je vooral veel rond 1250 – 1300 tegenkwam. De joodse bevolking leefde veel van de handel. Ze woonde ook maar in een gedeelte van de stad omdat ze werden buitengesloten in de rest van de stad door de christelijke bevolking. Ze moesten dan ook binnen de stadpoorten wonen tot 1848. In 1848 kreeg de joodse bevolking pas burgerrechten en twee jaar later in 1850 werd de wijk een officieel gedeelte van Praag. Rond 1900 werden de meeste van de joodse bevolking slecht onderhouden en door het slechte onderhoud afgebroken. Alleen het raadshuis, een paar synagogen en de joodse begraafplaats werd nog in stand gehouden. Deze gebouwen vormen nu het Nationaal Joods museum. Verder kun je in de joodse wijk ook de joodse begraafplaats bezichtigen. Deze begraafplaats is erg indrukwekkend. Tot de 15e eeuw mochten er geen joden buiten de stadsmuren begraven worden. Elke overledenen werd op een kleinstukje van de joodse begraafplaats begraven. Omdat de begraafplaats later die tijd helemaal vol lagen, werden er massagraven gebruikt om de overledenen in te begraven. In zo’n massagraf lagen wel tienduizenden mensen, allemaal in twaalf lagen boven elkaar. 13 Theresienstadt Aan het einde van de 18e eeuw werd de vesting Theresienstadt gesticht door Jozef II. De bouw begon in het jaar 1780 en duurde tien jaar. De totale oppervlakte van het fort was 3,98 vierkante kilometer. Het fort bestaat uit een "grote" vesting (woongedeelte) en een "kleine" vesting. Normaal gesproken was Theresienstadt de basis van 5.655 soldaten, maar in tijden van oorlog konden zelfs 11.000 soldaten in het fort worden geplaatst. Tijdens de 2e wereldoorlog gebruikte Gestapo Theresienstadt als een getto voor joden over heel Europa. Het was ontworpen om als een modelstad te functioneren voor de inspecteurs van het rode kruis. Meer dan 150.000 waren naar Theresienstadt toegestuurd en hoewel het geen concentratie kamp was zijn er toch 33.000 joden overleden. Voornamelijk door de slechte omstandigheden door de hoge bevolkings dichtheid. Aan het einde van de oorlog waren er 17.247 overlevenden. Vesting Theresiastadt Theresienstadt (Duits) of Terezín (Tsjechisch) is de naam van een fort binnen de Tsjechische vestingstad Theresienstadt. Het fort, waar het voormalige concentratiekamp van Theresienstadt ligt, heet "Kleine Vesting", de stad zelf noemt men "Grote Vesting". De vestingstad en het fort (zogenaamd 'Kleine Fort') werden in de 18e eeuw gebouwd in opdracht van het OostenrijkHongaarse rijk en genoemd naar de keizerin Maria Theresia. Zowel de rivier de Elbe als de Eger stromen nabij het fort. De bouw startte in 1780 en duurde tot 1790; uiteindelijk besloeg het fort een oppervlakte van 3,89 km². Er waren ongeveer 5600 soldaten gestationeerd. Terezín werd tijdens oorlogen niet gebruikt. 14 Functies Theresiastadt Het fort diende tijdens het eind van de 19e eeuw als gevangenis. het fort deed tijdens de Eerste Wereldoorlog dienst als krijgsgevangenenkamp, waar ook de moordenaar van Franz Ferdinand, Gavrilo Princip tot 1916 werd opgesloten. Hij had tuberculose, daaraan stierf hij uiteindelijk in een nabijgelegen ziekenhuis. De nazi’s gebruikten Theresienstadt in de Tweede Wereldoorlog als concentratiekamp terwijl het Kleine Fort als gevangenis door de Gestapo in gebruik werd genomen. Van november 1941 tot april 1945 werden ca. 144.000 Joden gedeporteerd naar Theresienstadt, 33.000 van hen stierven in de stad zelf aan ontbering, ziekte, marteling of door executie. 88.000 Joden werden vanuit Theresienstadt gedeporteerd naar vernietigingskampen (vooral Auschwitz en Treblinka). Bij de bevrijding waren nog 19.000 gevangenen in leven. Van de gedeporteerde Joden die in de vernietigingskampen terechtkwamen overleefden slechts 3000. Van de 10.500 kinderen in het getto zouden er een schamele 142 de oorlog overleven. Een groot deel van de gevangenen werd geëxecuteerd net voordat de geallieerden Theresienstadt bevrijdden, en in massagraven gedumpt. Deze werden na de oorlog herbegraven naast de vesting. 15 16