Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie Overgedragen aan het ADNG in Groningen op 11 maart 2015 Samengesteld door: I.M.M. van der Knaap W.H. Kramer Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG -1- Stichting Het Johan Borgman Fonds Toelichting Het archief is samengesteld met materiaal afkomstig uit diverse bronnen. Het geheel geeft een ‘doorsnede’ van de geschiedenis van de parapsychologie in Nederland met links naar relevante internationale organisaties en publicaties. Het archief omvat stukken in zake het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek in de experimentele parapsychologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht (1953 – 1989), alsmede van de studentenwerkgroep SCEPP (1968 – 1976, map 1-6) aan de UvA en de ‘Vakwerkgroep Parapsychologie’ aan de Rijksuniversiteit Utrecht (1968 – 1972, map 2-15). Deze Vakwerkgroep heeft een universitair politieke rol gespeeld in Utrecht rond de opvolging van Prof. Dr. W.H.C. Tenhaeff (1894 -1981). De opvolging van Prof. Tenhaeff is een langjarige (1964 – 1978) en delicate kwestie geweest tussen de Rijksuniversiteit Utrecht en de Nederlandse S.P.R. die niet alleen binnenkamers maar ook intensief in de publieksmedia is uitgevochten. In 1971 werd het zelfs aanleiding tot Kamervragen. Het zeer hoog oplopen van deze kwestie was de directe aanleiding tot het opzetten van een tweede onderzoeksgroep (zie mappen 1-10; 2-11 – 14) onder de naam ‘Parapsychologisch Laboratorium’ (PL) binnen de Subfaculteit Psychologie (sectie psychonomie) aan de Varkenmarkt 2, Utrecht. Het PL heeft bestaan van 1971 – 1989. Het ‘Parapsychologisch Instituut’ (PI) van Prof. Tenhaeff was gevestigd aan de Springweg 5, Utrecht. Het PI heeft als universitair instituut van de Rijksuniversiteit Utrecht bestaan van 1953 – 1980. De universiteit heeft het instituut opgeheven en het pand aan de Springweg 5 in het voorjaar van 1980 afgestoten. Het is sindsdien als privé instelling onder dezelfde naam en vanaf het zelfde adres verder gegaan onder leiding van Prof. H. Van Praag (1916-1988) en aansluitend onder Douwe Bosga (zie mappen 1-2, 6-82). In de stukken van de Nederlandse S.P.R. en de krantenknipsels is veel over deze opvolgingskwestie te vinden. (mappen 2-20 – 2-37). De belangrijkste Nederlandstalige publicaties op parapsychologisch gebied zijn het ‘Tijdschrift van Parapsychologie’ (TvP, uitgave van de SPR, 1928 - heden) en de ‘Spiegel der Parapsychologie’ (SdP, uitgave van de NVP, 1960 – 2000, NB: editie 111, 1996, No. 4 bevat de index van artikelen verschenen in de SdP vanaf No. 1, 1960 t/m No 111, 1996). Het Parapsychologisch Laboratorium publiceerde twee Engelstalig wetenschappelijke tijdschriften: - ‘European Journal of Parapsychology’ (Vol. 1, 1975 - Vol. 7, 1989, publicatie is voortgezet na sluiting PL vanuit Zweden. Na 2010 niet verder verschenen. Zie boeken 51). -‘Research Letter’ (No. 1 Dec. 1971 – No. 12 May 1984, niet verder verschenen, zie boeken 54). Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG -2- Stichting Het Johan Borgman Fonds De stukken van de ‘Get Together’ groep (1980 – 1985, map 1-7) laten de vakinhoudelijke interesses zien van een aantal actieve onderzoekers uit die jaren. Thematisch is ondermeer materiaal aanwezig over: - Gebruik van paragnosten voor (politie) opsporingszaken (mappen 1-3, 1-4, 1-5, 4-47, boeken 3, 36, 40). - De z.g. ‘klinische parapsychologie’ (mappen 1-8, 4-48, boeken 14). - De paranormale geneeswijze (map. 4-50, boeken 34, 37, 38, 45). Inleiding in de Nederlandse Parapsychologie. Voor een inleidend overzicht van de historie van de parapsychologie als academische discipline in Nederland zie: 1) ‘PSI in Wetenschap en Wijsbegeerte’, geschiedenis van de parapsychologie in Nederland, H. van Dongen , J.L.F Gerding, 1983 (is tevens verschenen als uitgave van het TvP, 1983, No 2-3). NB: Beschrijft beknopt de geschiedenis tot 1983. Heeft goede literatuurreferenties voor verder onderzoek. (Boeken 6) 2) ‘Parapsychologie’, Johnson, Martin, De Kern, Baarn, z.j. (1982). Geeft een populair wetenschappelijk overzicht van de stand van zaken tot 1982. (Boeken 12) Een goede introductie geeft ‘Foundations of Parapsychology’ uit 1986. (Boeken 8) 3) Voor een gedegen overzicht van de wetenschappelijke stand van zaken tot 1977 zie ‘Handbook of Parapsychology’, (boeken 82) en de serie ‘Research in Parapsychology’, waarin abstracts zijn opgenomen van de jaarlijkse conferenties van de Parapsychological Association (PA) (Boeken, 16, 17, 29, 30, 31, 80, 81, 83). Het verslag van de conferentie ‘Utrecht II: Charting the future of Parapsychology’, Roe, C, cs., geeft een gedegen overzicht van ontwikkelingen in het vakgebied tot 2008. (boeken 28) Gebruik van het archief Het archief is ondergebracht in zes standaard (Amsterdamse) archiefdozen met 83 doorgenummerde mappen. De kolom D–M van de inventaris verwijst naar doos (D) en de map (M) waarin stukken zijn ondergebracht. Voorbeeld. 3-29 wil zeggen doos 3, map 29. De bij het archief meegekomen 95 stuks boeken, dissertaties, congresverslagen, ingebonden jaargangen tijdschriften, etc. zijn aangeleverd in vier dozen. Het geheel wordt opgenomen in de reguliere bibliotheekcollectie van het ADNG. Artefacten Bij het archief behoren drie artefacten Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG -3- Stichting Het Johan Borgman Fonds 1) Houten bord afkomstig van het Parapsychologisch Instituut (PI) van Prof. Tenhaeff van de Rijksuniversiteit Utrecht (Springweg 5, Utrecht). Dit bord is gebruikt bij experimenteel onderzoek naar helderziendheid en telepathie volgens de methode ‘Rhine’. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de z.g. Zenerkaarten. Het bord dateert uit de periode 1951 – 1955. Een foto van het gebruik van dit bord in het PI is te vinden in: ‘Tenhaeff, W.H.C., Telepathie en Helderziendheid, Beschouwingen over nog weinig doorvorste vermogens van de mens (Zeist 1958)’, afbeelding 22. 2) Stimulus aanbieder SCEPP. Een rechthoekig aluminium kastje (327 L X 75 B X 40 H mM) met vijf witte- en twee rode lampjes (van een rood lampje mist het rode afdekplaatje). Deze stimulus aanbieder is in 1970 gebruikt bij een experiment uitgevoerd door SCEPP over telepathie tussen docent en leerlingen op een middelbare school in Amsterdam Oost. Rapport met beschrijving experimentele opstelling: ‘ G.E.S.P. IN THE CLASSROOM SITUATION’, a preliminary experiment on general extra sensory perception using the large scale card guessing methode’ is aanwezig in map 1-6. 3) Doosje (zwart, plastic, met enveloppe, opgeborgen in archiefdoos 6) met pak originele Zenerkaarten zoals internationaal in gebruik bij het wetenschappelijk parapsychologisch onderzoek in de periode 1930 – 1975. Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG -4- Stichting Het Johan Borgman Fonds Een pak Zenerkaarten bestaat uit 25 kaarten. Er zijn vijf verschillende symbolen met van ieder symbool vijf kaarten. Deze Zenerkaarten en de z.g. Zenerkaartentesten voor onderzoek naar ‘Extra Sensory Perception’ (= ESP, in Nederlands ‘Buiten Zintuiglijke Waarneming’, BZW) zijn ingevoerd door de Amerikaanse onderzoeker J.B. Rhine in de jaren dertig van de twintigste eeuw en hebben decennia het experimenteel wetenschappelijk parapsychologisch onderzoek gedomineerd. (NB: Onder ESP (BZW) verstaat Rhine de algemene begrippen ‘Helderziendheid’ en ‘Telepathie’.) Zowel het onderzoek waarbij het houten bord (artefact 1) is gebruikt als ook het onderzoek waarbij de Stimulus aanbieder (artefact 2) is gebruikt, waren gebaseerd op de Zenerkaarten methodologie van Rhine. NB: Handleiding om zelf Zenerkaart experimenten te doen zie map 6-70. Odijk, 5 maart 2015, W.H. Kramer Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG -5- Stichting Het Johan Borgman Fonds Inventaris D-M 1-1 Beschrijving Conferentie, Preservering the Historical Collections of Parapsychology, (PHCP), Utrecht, June 12th -14th, 2014, conferentieboek en twee speciale uitgaven: 'Tijdschrift voor Parapsychologie’, Jrg. 81, no.1, [401] 2014 en ‘Paranormal Review', No.72, Oct. 2014. 1-2 ‘Parapsychologische Nieuwsbrief’, Nieuwsbrief van het Parapsychologisch Instituut, Vol. 1, No. 2 (2)-3 (3), juni 1988-dec. 1988, Vol. 3, No. 2 (9), aug. 1991, Vol. 4, No. 3 (10), dec. 1991, Vol. 5, No. 1 (11)-3 (13), mei 1992-dec. 1992, Vol. 6, No. 1 (14)-2 (15), juli 1993-nov. 1993, Vol. 7, No. 1 (17)-3 (19), juni 1994-dec. 1994, Vol. 8, No. 1 (20)-4 (23), mei 1995-dec. 1995, Vol. 9, No. 1 (24)-2 (25), mei 1996-sept. 1996, Vol. 10, no. 1 (28)-3/4 (30/31), aug. 1997-juni 1998. 1-3 Scriptie, 'De Paragnost, een tip voor de politie?’ Een aanzet tot nader onderzoek van paranormale verschijnselen en de bruikbaarheid hiervan in politiële zaken', H.B. de Valk, 1986. 1-4 Gebruik van paragnosten door politie, krantenknipsels en artikelen in politiebladen. 1-5 Gebruik van paragnosten door politie, persmap ontvoering G.J. Heijn, 6 feb. 1989. 1-6 Stukken m.b.t. SCEPP, studentenvereniging Amsterdam, 1970-1976. 1-7 Stukken m.b.t. de 'Get Together' groep, 1980-1985. 1-8 Stukken m.b.t. tot het ‘Gezelschap Parapsychiatrie’, 1987-1989. 1-9 Diverse folders en artikelen parapsychologie. 1-10 2 stuks ‘The Foundation for Research of the Nature of Man’, (FRNM), Durham,(N.C., USA), No. 29, March 1983, No. 30, Oct. 1983. Boekenlijst FRNM, 1987, 1991, z.j., 'A brief introduction to parapsychology', J.B Rhine, 1967 (?), 'The student's approach to parapsychology', J.B. Rhine, 1967 (?), 'New experiments in parapsychology', J.B. Rhine, 1976 (?), ‘The Question of Spirit Survival’, J.B. Rhine, 1949. 1-11 Stukken m.b.t. Parapsychologische Laboratorium van de Rijksuniversiteit Utrecht, o.a. beoordeling K.N.A.W., nov. 1987, 1971-1989. 2-12 Proefschrift 'De Standaardmethode als instrument voor Parapsychologisch Onderzoek', S.A. Schouten, 1973. 2-13 Voorbeelden briefpapier, Parapsychologisch Laboratorium (1971-1989). 2-14 Concept artikelen van experimenten uitgevoerd aan het Parapsychologisch Laboratorium. 2-15 Stukken m.b.t. Vakwerkgroep Parapsychologie Rijksuniversiteit Utrecht (1969 -1971). 2-16 Stukken, met name krantenknipsels etc. inzake interviews Prof. Dr. W.H.C. Tenhaeff. 2-17 Serie 'Is er leven na de dood?', 7-delige serie interviews met Prof. Dr. W.H.C. Tenhaeff in het dames weekblad ‘Margriet’, nov.-dec. 1971. 2-18 Fotoboek: 1st International Expert Meeting on Clinical Parapsychology, 2007. 2-19 Dossier ‘Utrecht II: Charting the Future of Parapsychology’, 16-18 okt. 2008, Utrecht, verslag door Ingrid Kloosterman gepubliceerd in TvP, okt. 2008, programmaboek, bevat onder meer achtergrondgegevens deelnemers, abstracts en fotoboek. 2-20 S.P.R., statuten 1953, algemene informatie. 2-21 S.P.R., verslag C.W.A.C., vergadering, 1952. 2-22 S.P.R., nota ‘Werkgroep Parapsychologie’, ‘W.H.C. Tenhaeff stichting’, okt. 1975. 2-23 S.P.R., Afdeling Amsterdam, 1958-1965. 2-24 S.P.R., financiële jaaroverzichten, 1975-2011. 2-25 S.P.R., notulen A.L.V., 1980-1991. Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG -6- Stichting Het Johan Borgman Fonds 3-26 3-27 3-28 3-29 3-30 3-31 3-32 3-33 3-34 3-35 3-36 3-37 3-38 3-39 4-40 4-41 4-42 S.P.R., correspondentie, notulen, HB-vergaderingen, stukken bijz. hoogleraar, 19581975. S.P.R., correspondentie, notulen, HB-vergaderingen, stukken bijz. hoogleraar, 19761978. S.P.R., correspondentie, notulen, HB-vergaderingen, stukken Bijz. hoogleraar, 19791983. S.P.R., correspondentie, notulen, HB-vergaderingen, stukken bijz. hoogleraar, 19841985. S.P.R., correspondentie, notulen, HB-vergaderingen, stukken bijz. hoogleraar, 19861988. S.P.R., correspondentie, notulen, HB-vergaderingen, stukken bijz. hoogleraar, 1989. S.P.R., correspondentie, notulen, HB-vergaderingen, stukken bijz. hoogleraar, 1990. S.P.R., correspondentie, notulen, HB-vergaderingen, stukken bijz. hoogleraar, 19912012. S.P.R., ‘Mededelingen van de SPR’, nr. 16, juni 1983. Rijksuniversiteit Utrecht, interne stukken bijz. hoogleraar parapsychologie,1971-1980. Krantenknipsels inzake opvolging bijz. hoogleraar, 1971-1973. Krantenknipsels inzake opvolging bijz. hoogleraar, 1991. 'The Explorer', Vol. 18, No. 3, summer 2003. ‘A.S.P.R. Newsletter’, 1970-1978, met hiaten. ‘A.S.P.R. Newsletter’, 1979-1984, met hiaten. ‘A.S.P.R. Newsletter’, 1984-1991, met hiaten. ‘Parapsychology Review', Vol. 1, No.1, March-April 1970, Special Issue, In Memoriam Eileen Garret, Oct. 1970, Vol. 9, No. 3, May-June 1978, 'Parapsychology Foundation NOW', No. 2, Winter 2003, No. 4, Spring 2005, No. 5, Spring 2006, ‘Newsletter of the Parapsychological Foundation, Inc.’, Feb. 1954, June 1954, z.j. (NB: voor ingebonden jaargangen van ‘Parapsychology Review’ zie nr. 51-52 in de boekenlijst.) 4-43 4-44 4-45 4-46 4-47 4-48 4-49 4-50 4-51 4-52 4-53 5-54 5-55 5-56 5-57 ‘Terugkeer', Jrg. 1, nr. 1, 1990, Jrg. 2, nr. 1-2, 199, Jrg. 6, nr. 1, 1995. ‘S.P.R. Newsletter’, No. 25, 27-28, 31-36, 1988-1991. ‘The PSI Researcher', No. 2, 1991, No. 16-19, 1995. ‘Spiegeloog’, Jrg. 15, nr. 150, nov. 1987, artikel: ‘Parapsychologie: het Smalle pad tussen occultisme en vooroordeel’, Nick Broers. ‘Politie en paragnosten’, onderzoeksproject Universiteit Utrecht, 1996. Informatie Parapsychologisch Adviesburo, Utrecht, 1986-1991. Rapport onderzoek ‘Is Buitenzintuigelijke Waarneming Kunstmatig Te Bewerkstellingen’,1962-1963. Stukken m.b.t. promotieonderzoek effectiviteit paranormale geneeswijzen, J.T.M. Attevelt, 1983-1988. Met dissertatie. Publicatie i.z. laboratorium Floris Jansen, Amsterdam, 1906-1908. Stukken m.b.t. conferenties W.G.F.P., 2005, 2007, 2008, 2014, Duitsland. Overdruk artikel uit tijdschrift ‘Nature’, 1968. Overdrukken artikelen uit tijdschrift ‘Zeitschrift für Parapsychologie und Grenzgebiete der Psychologie, 1964-1988. Overdrukken artikelen uit tijdschrift ‘Grenzgebiete der Wissenschaft’, 1981. Overdrukken artikelen uit tijdschrift ‘Journal of the American Society for Psychical Research’, 1960-1967. Overdrukken artikelen uit tijdschrift ‘Journal of the American Society for Psychical Research’, 1968-1987. Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG -7- Stichting Het Johan Borgman Fonds 5-58 5-59 5-60 5-61 5-62 5-63 5-64 5-65 5-66 5-67 5-68 5-69 6-70 6-71 6-72 6-73 6-74 6-75 6-76 6-77 6-78 6-79 6-80 6-81 6-82 6-83 6 Overdrukken artikelen uit tijdschrift ‘Journal of Parapsychology’, 1952-1968. Overdrukken artikelen uit tijdschrift ‘Journal of Parapsychology’, 1968-1989. Overdrukken artikelen uit tijdschrift ‘Journal of the Society for Psychical Research’,1960-1968. Overdruk artikel uit tijdschrift ‘International Journal of Parapsychology’, 1964. Overdruk artikel uit tijdschrift ‘Research Journal of Philosophy and Social Sciences’,1964-1965. Overdruk artikel uit tijdschrift ‘Psychische Studien’, 1921. Overdruk artikel uit tijdschrift ‘Corrective Psychiatry and Journal of Social Therapy’, 1963. Overdrukken artikelen uit tijdschrift ‘Anobiosis- The Journal for Near-Death Studies’, 1985. ‘PARAPSychika, Monatsschrift für Parapsychologie und verwandte Gebiete’, Jrg. 1, nr. 4, 1974. Programmaboek symposium ‘First Prague Symposium, Frontiers of Psychology’, March 29, 1999. ‘Revista Argentia De Psicologia Paranormal’, Vol. 8, Nr. 3(31), 1997. NB: zie artikel over situatie parapsycholgie in Nederland. Publicatie i.z. Prof. dr. E.A. Greven (1879-1956). Univ. Leiden (1942–1945). Boekje ‘Tests for Extrasensory Perception, an introductory guide’, West, D.J., Society for Psychical Research, London, 2-nd edition, 1954. Te gebruiken bij artefact nr. 1, 3. Kopieën correspondentie Parapsychological Foundation, Inc., Prof. W.H.C. Tenhaeff i.z. subsidieaanvraag onderzoek, 1954. Kopieën correspondentie Parapsychological Foundation, Inc., Prof. W.H.C. Tenhaeff, G. Zorab, Prof. Dr. H. Th. Fischer, Volkenkundig Instituut van de Rijksuniversiteit Utrecht, ‘Stichting Inzake het Vraagstuk Paranormale Geneeskunst en haar Maatschappelijke Betekenis’, 1955-1956. Kopieën correspondentie Parapsychological Foundation, Inc., G. Zorab, Gerda Walter, Prof. Dr. H. Th. Fischer, Nederlandse S.P.R., etc., 1957. Kopieën correspondentie Parapsychological Foundation, Inc., G. Zorab, 1958. Kopieën correspondentie Parapsychological Foundation, Inc., G. Zorab, 1973-1976, 1980. Informatiemap Parapsychological Foundation, Inc., z.j. Programma’s ‘Parapsychological Foundation, Inc., Annual International Conference’, No. 20-38, 1971-1989. ‘Annual Report’ van de Parapsychological Foundation, Inc., 1971, 1981-1988. ‘Newsletter of the Parapsychological Foundation, Inc.’, Vol. 2, No.3-Vol. 17, No.1, May/June 1955- Jan/Feb. 1970, met hiaten, 23 stukken. ‘Zetetic Scholar, An Independent Scientific Review of Claims of Anomalies and the Paranormal’, Vol. 1, No. 1-2, 1978, ingebonden. ‘Parapsychology Bulletin’, No. 15, Aug. 1949, No. 26-72, May 1952-Feb. 1965, met hiaten, 37 stukken. Stukken m.b.t. International University of Lugano (IUL). ‘Annual Report and Statement of Accounts’ van ‘The Incorporated Society for Psychical Research’, Oct. 2004/Sept. 2005-Oct. 2007/Sept. 2008. Artefact 3. Zwarte, plasticdoos bevat enveloppe met een pak originele Zenerkaarten. Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG -8- Stichting Het Johan Borgman Fonds Boeken m.b.t. parapsychologie 1. Belle, Jack van, Zienswijze op: Occultisme, meditatie, spiritisme, reïncarnatie, ufo’s (Laren, 1972). 2. Beloff, John, Parapsychologie vandaag, Nieuwe vormen van onderzoek (Rotterdam, 1975). 3. Boerenkamp, H.G., Helderziendheid bekeken (1e druk: Haarlem, 1988). 4. Carington, Whatley, Telepathie, een overzicht van de feiten, een theorie en wat daaruit valt af te leiden (Amsterdam, z.j.). 5. Dietz, P.A., Wereldzicht der Parapsychologie (Amsterdam, z.j.). 6. Dongen, H. van, en J.L.F. Gerding, PSI in wetenschap en wijsbegeerte, geschiedenis van de parapsychologie in Nederland (Deventer, 1983). 7. Driesch, Hans, Parapsychologie, die Wissenschaft vond den ‘Okkulten’ erscheinungen, methodik und theorie (Zürich, 1943). 8. Edge, Hoyt L. e.a. (ed.), Foundations of Parapsychology, Exploring the Boundaries of Human Capability (Boston, 1986). 9. Fukurai, T., Proeven van Gedachte-Grafie met Japanse Mediums (Amsterdam, z.j.) 10. Houtkooper, Joop M., Observational Theory: A Research Programme for Paranormal Phenomena (Dissertatie, Lisse, 1983). 11. Johnson, Martin, Parapsychologie, onderzoek in de grensgebieden van ervaring en wetenschap (Baarn, z.j.). 12. Jong, K.H.E., Parapsychologische Verschijnselen in en buiten de Mens (Leiden, 1947). 13. Kramer, Wim H., Eberhard Bauer en Gerd H. Hövelmann (ed.), Perspectives of Clinical Parapsychology, an introductory reader (Bunnik, 2012). 14. LeShan, Lawrence, Parapsychologie en de moderne wetenschap, van Newton tot ESP (Den Haag, 1985). 15. Morris, J.D., W.G. Roll en R.L. Morris (ed.), Research in Parapsychology, 1975, Abstract and Papers from the Eighteenth Annual Convention of the Parapsychological Association, 1975 (London, 1975). 16. Morris, J.D., W.G. Roll en R.L. Morris (ed.), Research in Parapsychology, 1976, Abstract and Papers from the Nineteenth Annual Convention of the Parapsychological Association, 1976 (London, 1976). 17. Osis, Karlis en Erlendur Haraldsson, Op de Drempel Visioenen van Stervenden (Amsterdam, 1979). 18. Palmer, John e.a., A Brief Manual For Work in Parapsychology (New York, 1990). 19. Parapsychology Foundation, Proceedings of the first International Conference of Parapsychological Studies, Utrecht, the Netherlands, July 30 to August 5, 1953 (New York, 1953). 20. Praag, H. van, Inleiding tot de parapsychologie, de stand van het parapsychologisch onderzoek (5e druk: Amsterdam, 1979). 21. Praag, H. van, Paranormale lichamelijkheid, paranormale zintuigen en organen, astraal lichaam, materialisaties, metaseksualiteit (2e druk: Amsterdam, 1979). 22. Praag, H. van, Paranormale manifestaties, apporten, duplicaten, magische afstandswerking, cultusobjecten, vliegende schotels (2e druk: Amsterdam, 1979) Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG -9- Stichting Het Johan Borgman Fonds 23. Praag, H. van, Parapsychologie en evolutie, nieuwe fases in de evolutie, de macht over het lichaam, over de emoties en over de seksualiteit, kosmische evolutie (2e druk: Amsterdam, 1980). 24. Praag, H. van, Parapsychologie en religies, hogere machten, primitieve religie, mystiek en kosmische religie, openbaringsreligie (2e druk: Amsterdam, 1980) 25. Praag, H. van, Telepathie en telekinese, parapsychologie en parafysica (5e druk: Amsterdam, 1979). Proceedings of the First International Conference of Parapsychological Studies, Utrecht, the Netherlands, July 30 to August 5, 1953 (Clinton, 1955). 26. Proceedings of the First International Conference of Parapsychological Studies, Utrecht, the Netherlands, July 30 to August 5, 1953 (Clinton, 1955). 27. Rhine, J.B., The Reach of the Mind, An account of the most remarkable experiments made by this great scientific pioneer into the questions of telepathy and extra-sensory perception (Bristol, 1954). 28. Roe, Chris A. Roe, Wim Kramer and Lisette Coly, Utrecht II: Charting the Future of Parapsychology, Proceedings of an International Conference held In Utrecht, the Netherlands October 16-18, 2008 (z.p., 2008), met CD. 29. Roll, William G. (ed.), Research in Parapsychology, 1978, Abstract and Papers from the Twenty-first Annual Convention of the Parapsychological Association, 1978 (London, 1978). 30. Roll, William G. (ed.), Research in Parapsychology, 1979, Abstract and Papers from the Twenty-second Annual Convention of the Parapsychological Association, 1979 (London, 1979). 31. Roll, William G. en John Beloff (ed.), Research in Parapsychology, 1980, Abstract and Papers from the Twenty-third Annual Convention of the Parapsychological Association, 1980 (London, 1980). 32. Romme, M, A. Escher en V. Habets, Omgaan met Stemmen Horen (Maastricht, 1998) 33. Schmeidler, Gertrude, ESP in Relation to Rorschach Test Evaluation (New York, 1960). Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG - 10 - Stichting Het Johan Borgman Fonds 34. Snel, F. P. van der Sijde en M. van Eck, Paranormale Geneeswijze anno 1987, Verslag van een symposium gehouden te Utrecht op 3 oktober (z.p., 1987), uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Parapsychologie (NVP). 35. Snel, F.W.J.J. e.a., In honour of G.A.M. ZORAB (z.p., 1986) Uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Parapsychologie (NVP). 36. Snel, F.W.J.J., P.C. van der Sijde, W.H. Kramer, Paragnosten in de (politie)praktijk, verslag van een symposium gehouden te Nieuwegein op 6 oktober 1990 (z.p., 1990), uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Parapsychologie (NVP). 37. Snel, W.J.J., Aspects of the paranormal healing phenomenon: the narrative approach (Thesis Master of Philosophy, Edinburgh, 2009). 38. Solfvin, Gerard Francis, Expectancy effects in Experimental Studies of Mental Healing (Proefschrift, Utrecht, 1995). 39. Tarq, Russel en Harold Puthoff, Zien met de geest, Paranormale vermogens wetenschappelijk onderzocht (Amsterdam, 1977). 40. Tenhaeff, W.H.C., Beschouwingen over het gebruik van paragnosten, voor politiële en andere practische doeleinden (Utrecht, 1962). 41. Tenhaeff, W.H.C., De Voorschouw, Onderzoekingen op het gebied van de helderziendheid in de tijd, Tweede herziene druk aangevuld met een uittrekstel uit het in 1948 verschenen Oorlogsvoorspellingen: een onderzoek met betrekking tot proscopie in verband met het wereldgebeuren (4e druk: Den Haag, 1979) 42. Tenhaeff, W.H.C., Experimentele Psychologie, Supernormale vermogens (Amsterdam, 1922). 43. Tenhaeff, W.H.C., Het Dierlijk Magnetisme (Amsterdam, 1922). 44. Tenhaeff, W.H.C., Het Spiritisme (Den Haag, 1936). 45. Tenhaeff, W.H.C., Magnetiseurs, Somnambules en Gebedsgenezers (’s-Gravenhage, 1951). 46. Tenhaeff, W.H.C., Ontmoetingen met Paragnosten (2e druk: Utrecht, 1979). 47. Tenhaeff, W.H.C., Oorlogsvoorspellingen, een onderzoek met betrekking tot proscopie in verband met het wereldgebeuren (Den Haag, 1948). 48. Tenhaeff, W.H.C., Parapsychologie, Feiten en Beschouwingen (Utrecht, 1968). 49. Tenhaeff, W.H.C., Telepathie en Helderziendheid, Beschouwingen over nog weinig doorvorste vermogens van de mens (Zeist, 1958). 50. Thouless, Robert H., Experimenten in de parapsychologie (Utrecht, 1967). 51. Tijdschrift: European Journal of Parapsychology, Vol 1, demonstration copy, No. 1-3, (August 1975-November 1976), Vol. 2, part 1, No. 1-4, (May 1977-May 1979), Vol. 3, No. 1-4, (November 1979-May 1981), Vol. 4, No. 1-4, (November 1981 - May 1983), Vol. 5, No. 1-4, (November 1983 - May 1985), Vol. 6, No. 1-4, (November 1985 - May 1987), Vol. 7, No. 1-2/4, (November 1987-1988/1989). Zie opmerking 1 52. Tijdschrift: Parapsychology Review, Jrg. 16-21 (1985-1990), gebonden,1 band. 53. Tijdschrift: Parapsychology Review, Jrg. 8-15 (1977-1984), met hiaten, gebonden,1 band. 54. Tijdschrift: Research Letter of the Parapsychological Division of the Parapsychological Laboratory, University of Utrecht, 3 ongenummerde uitgaves, (March 1972-February 1973), No. 6-12, (February 1976-May 1984). 55. Tijdschrift: Spiegel der Parapsychologie, Tijdschrift van de N.V.P, Jrg. 25 (1986), gebonden, 1 band. 56. Tijdschrift: Spiegel der Parapsychologie, Tijdschrift van de N.V.P, Jrg. 26 (1987), gebonden, 1 band. Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG - 11 - Stichting Het Johan Borgman Fonds 57. Tijdschrift: Spiegel der Parapsychologie, Tijdschrift van de N.V.P, Jrg. 27-29 (19881990) gebonden, 1 band. 58. Tijdschrift: Spiegel der Parapsychologie, Tijdschrift van de N.V.P, Jrg. 30-31 (19911992) gebonden, 1 band. 59. Tijdschrift: Spiegel der Parapsychologie, Tijdschrift van de N.V.P, Jrg. 32-33 (19921994), gebonden, 1 band. 60. Tijdschrift: Spiegel der Parapsychologie, Tijdschrift van de N.V.P, Jrg. 34-36 (19951997), gebonden, 1 band. 61. Tijdschrift: Spiegel der Parapsychologie, Twee-maandelijks tijdschrift uitgegeven door de parapsychologische studiekringen te Amsterdam, Den Haag, Haarlem en Rotterdam, Jrg. 1-4 (1961-1964), gebonden, 1 band. 62. Tijdschrift: Spiegel der Parapsychologie, Twee-maandelijks tijdschrift uitgegeven door de parapsychologische studiekringen te Amsterdam, Den Haag, Haarlem en Rotterdam, Jrg. 5-8 (1965-1968), gebonden, 1 band. 63. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 14-15 (1946-1947), gebonden, 1 band. 64. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 16-17 (1948-1949), gebonden, 1 band. 65. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 18-19 (1950-1951), gebonden, 1 band. 66. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 20-21 (1952-1953), gebonden, 1 band. 67. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 22-23 (1954-1955), gebonden, 1 band. 68. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 24-25 (1956-1957), gebonden, 1 band. 69. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 26-27 (1958-1959), gebonden, 1 band. 70. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 28-30 (1960-1962), gebonden, 1 band. 71. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 31-34 (1963-1966), gebonden, 1 band. Zie opmerking 2 72. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 35-38 (1967-1970), gebonden, 1 band. 73. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 39-43 (1971-1975), gebonden, 1 band. 74. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 44-46 (1976-1978), gebonden, 1 band. 75. Tijdschrift: Tijdschrift voor Parapsychologie, Jrg. 47-50 (1979-1982), gebonden, 1 band. 76. Tyrrel G.N.M., Ontdekkingen van de parapsychologie (Utrecht, 1964). 77. Uccusic, Paul, Buiten ruimte, materie en tijd, Een overzicht van de nieuwste ontdekkingen op parapsychologisch gebied en paranatuurkundig gebied (Haarlem, 1978). 78. Ullman, Montague en Stanley Krippner, Dream Studies and Telepathy, An Experimental Approach (New York, 1970). 79. Veen, C.W.C. van Willigen van der, Parapsychologie en haar betekenis voor het Christelijk Geloof (Leiden, 1947). 80. West, D.J., ‘Paranormale verschijnselen’ (Arnhem, 1965). Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG - 12 - Stichting Het Johan Borgman Fonds 81. White, Rhea A. en Jeffrey Solfvin (ed.), Research in Parapsychology, 1984, Abstract and Papers from the Twenty-seventh Annual Convention of the Parapsychological Association, 1984 (London, 1984). 82. Williams Cook, Emily (ed.), Research in Parapsychology, 1992, Abstract and Papers from the Thirty-Fifth Annual Convention of the Parapsychological Association, 1992 (London, 1992). 83. Wolman, Benjamin B. (ed.), Handbook of Parapsychology (New York, 1997). 84. Zingrone, Nancy L., The Parapsychological Association 38th Annual Convention, Proceedings of Presented Papers, August 5-8, 1995, Omni Durham Hotel and Civic Center Durham, North Carolina, USA (z.p.,1995). 85. Zorab, G., Bibliography of Parapsychology, Compiled by George Zorab (Clinton, 1957). 86. Zorab, G., De Derde Dag, het Opstandingsverhaal in het licht van de Parapsychologie (2e druk: ’s-Gravenhage, 1974). 87. Zorab, G., De Jacht op het Spiritistische Bewijs (Den Haag, 1940). 88. Zorab, G., Het Opstandingsverhaal in het licht van de Parapsychologie (’s-Gravenhage, 1949). 89. Zorab, G., Home, het krachtigste medium aller tijden (Den Haag, 1980). 90. Zorab, G., Magnetiseurs en Wondergenezers (Leiden, z.j.). 91. Zorab, G., Parapsychologie voor iedereen (Den Haag,1976). 92. Zorab, G., Proscopie, Het Raadsel der Toekomst (1e druk: Den Haag, 1953). 93. Zorab, G., Spoken en spookverschijnselen, Feiten en Hypothesen (Den Haag, 1974). 94. Zorab, G., Wichelroede en ‘Aardstralen’ (Amsterdam, z.j.). 95. Zorab, G., Wonderen der Parapsychologie (2e druk: Den Haag,1954). Opmerking 1: Voor informatie over de nummering van de European Journal of Parapsychology zie: Sybo A. Schouten, ‘The Relationship between volume and year of past and future issues of the European Journal of Parapsychology’, European Journal of Parapsychology Vol. 7, 2/4 (1988/1989) 237-238. Opmerking 2: Tijdschrift voor Parapsychologie, band 31-34, heeft drukfout in jaartal op de rug van de band. Er staat 1963 -1964, dit moet zijn 1963-1966. Stichting Het Johan Borgman Fonds Archief Parapsychologie t.b.v ADNG - 13 -