Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011

Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (http://www.clo.nl)
Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
Indicator | 19 juni 2012
U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met
recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken.
Kruipend moerasscherm, groenknolorchis en drijvende waterweegbree zijn sinds 1980
achteruitgegaan. Zomerschroeforchis is al vóór 1950 uit ons land verdwenen.
[figuurgroep]
Download figuur [2]
Pagina 1 van 7
Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (http://www.clo.nl)
Download figuur [3]
Pagina 2 van 7
Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (http://www.clo.nl)
Download figuur [4]
Pagina 3 van 7
Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (http://www.clo.nl)
Download figuur [5]
[/figuurgroep]
Kruipend moerasscherm
Kruipend moerasscherm komt voor in weilanden die 's winters ondiep onder water staan. Vóór 1950
kwam kruipend moerasscherm in diverse delen van Nederland voor. Al in de eerste helft van de
twintigste eeuw was de soort op zijn retour en in 1961 verdween de laatste groeiplaats bij Zuiddorpe
in Zeeuws-Vlaanderen, waarna kruipend moerasscherm als verdwenen werd beschouwd. De oorzaak
werd gezocht in veranderingen in het waterbeheer.
In 1983 werd de soort voor het eerst weer aangetroffen in Zeeuws-Vlaanderen. Daarna volgden
andere vindplaatsen, vooral in Zeeland, maar ook in Overijssel, Brabant en Gelderland. Maar niet op
alle recente groeiplaatsen is de soort bestendig.
Groenknolorchis
Pagina 4 van 7
Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (http://www.clo.nl)
De groenknolorchis komt voor in vochtige duinvalleien, in trilvenen en op drooggevallen zandplaten.
Van oorsprong kwam de groenknolorchis in allerlei gebieden in Nederland voor. De groeiplaatsen in
Gelderland, Twente, Brabant en Limburg zijn echter allemaal verloren gegaan, als gevolg van
ontginningen en het wegvallen van kwelstromen. In de vastelandsduinen van Noord- en Zuid-Holland
is de groenknolorchis verdwenen als gevolg van de waterwinning. Momenteel is de soort nog
aanwezig op de Waddeneilanden, in Noordwest-Overijssel, het Eemshavengebied, de Lauwersmeer
en in enkele andere gebieden.
Drijvende waterweegbree
Het zwaartepunt in de verspreiding van drijvende waterweegbree ligt in de oostelijke en zuidelijke
provincies. Daarnaast zijn verspreide vindplaatsen bekend uit de kuststrook en uit
laagveengebieden. Inmiddels is de soort achteruitgegaan en uit bepaalde regio's geheel verdwenen,
waaronder het westen van Overijssel en de Gelderse Vallei. De drijvende waterweegbree is
tegenwoordig vooral te vinden langs waterlopen, zowel in beken als in slootjes in intensief gebruikt
agrarisch cultuurland. In poelen en vennen kan zij zich alleen handhaven wanneer die regelmatig
worden geschoond.
Klaverbladvaren
Het klaverbladvaren is een water- of moerasplant die in 1998 langs de Waal en in 2006 in een beek
in de omgeving van Venray is aangetroffen. De plant is ook in cultuur als vijverplant.
Zomerschroeforchis
De zomerschroeforchis komt voor op goed ontwikkelde blauwgraslanden en soortenrijke, vochtige
heidevelden op een meestal kalkrijke ondergrond. De soort kwam voor in het zuidoostelijk deel van
Brabant en het aangrenzende deel van Limburg. Op alle vindplaatsen is de soort verdwenen, als
gevolg van ontwatering en ontginning. De laatste goed gedocumenteerde waarnemingen van de
soort dateren uit 1936. Waarnemingen van latere datum in Budel konden niet worden bevestigd.
Overige soorten
Het gewoon sneeuwklokje, valkruid en het genus wolfsklauw (2 soorten) staan op bijlage V van de
Habitatrichtlijn.
Bescherming
Kruipend moerasscherm, groenknolorchis en drijvende waterweegbree staan op de Rode Lijst van
vaatplanten en op bijlage II en IV van de Habitatrichtlijn. De zomerschroeforchis staat ook op de
Rode Lijst van vaatplanten en op bijlage IV van de Habitatrichtlijn.
Referenties
Pagina 5 van 7
Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (http://www.clo.nl)
CBS (2012). Meetprogramma's voor flora en fauna. Kwaliteitsrapportage NEM over 2011.
Centraal Bureau voor de Statistiek, 's-Gravenhage. 173 p.
Groen, C.L.G. en B. Vreeken (2002). Voorkomen van habitatrichtlijnsoorten vaatplanten in
Nederland vóór en na 1980. Rapport 2002.27. Stichting FLORON. Leiden.
Janssen, J.A.M. en J.H.J. Schaminée (2008). Europese natuur in Nederland. Soorten van de
Habitatrichtlijn. KNNV Uitgeverij, Utrecht. 184 p.
Odé, B. en A. Bolier (2003). Groenknolorchis op de kaart. Gorteria 29 (1/2): 33-37.
Ronse, A., P.Maas en W. van Wijngaarden (2007). Betekenis van Natura 2000 voor Kruipend
moerasscherm (Apium repens) in België en Nederland. De Levende Natuur 108:263-265.
Rossenaar, A.J.R. (2001). Recent onderzoek naar Groenknolorchis: 20.000 exemplaren in
Nederland! Gorteria 28:49.
Relevante informatie
Europese Habitatrichtlijn [6]
Floron [7]
Technische toelichting
Naam van het gegeven
Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
Omschrijving
Verspreiding van planten van de Habitatrichtlijn
Verantwoordelijk instituut
Centraal Bureau voor de Statistiek
Berekeningswijze
De gegevens komen van FLORON en zijn ontleend aan de Atlas van de Nederlandse Flora, de
historische Floradatabank Florivon en de landelijke floradatabank Florbase. Andere bronnen zijn het
Landelijk Meetnet Flora-Aandachtsoorten en gegevens van provincies en terreinbeheerders. De
drijvende waterweegbree is na 1980 beter onderzocht dan in de periode vóór 1980, zodat de
werkelijke achteruitgang van deze soort waarschijnlijk groter is.
Basistabel
De basisgegevens zijn opgenomen in de databes van Floron (zie berekeningswijze)
Geografisch verdeling
Nederland
Pagina 6 van 7
Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011
Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (http://www.clo.nl)
Andere variabelen
geen
Verschijningsfrequentie
onregelmatig
Achtergrondliteratuur
Groen, C.L.G. en B. Vreeken (2002). Voorkomen van habitatrichtlijnsoorten vaatplanten in Nederland
vóór en na 1980. Rapport 2002.27. Stichting FLORON. Leiden.
Opmerking
Toelichting legenda kaart: Waargenomen sinds 2007 = er is ten minste één individu van de soort in
de periode 2007 t/m 2011 in het 10x10 km-hok waargenomen; Nulwaarneming sinds 2007 = in de
periode 2007 t/m 2011 is ondanks voldoende onderzoek in het potentieel leefgebied geen enkel
exemplaar van de soort waargenomen; Actueel + potentieel leefgebied: alle 10x10 km-hokken waar
de soort voortkomt of voorkwam en alle 10x10 km-hokken waar de soort op grond van het geschikte
biotoop voor zou kunnen komen.
Betrouwbaarheidscodering
Schatting, gebaseerd op een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of
gepubliceerde bronnen terzake.
Referentie van deze webpagina
CBS, PBL, Wageningen UR (2012). Planten van de Habitatrichtlijn, 2007-2011 [8] (indicator 1086,
versie 04 , 19 juni 2012 ). www.compendiumvoordeleefomgeving.nl. CBS, Den Haag; Planbureau
voor de Leefomgeving, Den Haag/Bilthoven en Wageningen UR, Wageningen.
Bron-URL: http://www.clo.nl/indicatoren/nl108604
Links
[1] http://www.clo.nl/indicatoren/nl1086
[2] http://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/1086_001k_clo_04_nl.jpg
[3] http://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/1086_002k_clo_04_nl.jpg
[4] http://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/1086_003k_clo_04_nl.jpg
[5] http://www.clo.nl/sites/default/files/infographics/1086_005k_clo_04_nl.jpg
[6] http://ec.europa.eu/environment/nature/legislation/habitatsdirective/index_en.htm
[7] http://www.floron.nl/
[8] http://www.clo.nl/indicatoren/nl108604
Pagina 7 van 7