De precolumbiaanse culturen: Azteken 1 Geografie verbetersleutel Suggestie lesaanpak algemeen: Wanneer de leerkracht alle onderdelen in 1 les wil behandelen, kan hij elk aspect integreren in een hoek voor hoekenwerk. Suggestie lesaanpak Brainstormen rond precolumbiaanse beschavingen Mind map op bord Hoekenwerk met atlassen + tijdlijn aan de hand van tekst of internet Doelstellingen De leerlingen kunnen Mexico, Spanje en België aanduiden op een kaart. De leerlingen kunnen het Azteekse rijk situeren in Meso-Amerika. Opdrachten 1. Duid aan op de kaart: België, Mexico en Spanje. 2. Wat was de hoofdstad van het Azteekse rijk? Tenochtitlán. 1 De precolumbiaanse culturen: Azteken 3. Duid het Azteekse rijk aan op de kaart. 2 De precolumbiaanse culturen: Azteken 2 Chronologie verbetersleutel Suggestie lesaanpak Zie suggestie lesaanpak ligging. Doelstellingen De leerlingen kunnen het Azteekse rijk situeren in de tijd. De leerlingen kunnen de legende van het ontstaan van Tenochtitlán in eigen woorden omschrijven door middel van een afbeelding. Opdrachten 1. Duid op de tijdslijn het begin en het einde aan van het Azteekse rijk. 1100 1150 1200 1250 1300 1350 1400 1450 1500 1550 1600 2. Wat stelt deze afbeelding voor? Een adelaar die een slang verslindt. 3. Vertel kort welk verhaal hier bij hoort: De god Huitzilopochtli gaf aan waar de Azteken hun hoofdstad moesten vestigen door een teken. Dit teken was een adelaar op een cactus die een slang verorbert. Deze plek zou Tenochtitlán blijken te zijn. Dit betekent: ‘De plek van de Cactus’. 4. Hoe kwam het Azteekse rijk aan zijn einde? De Spaanse Cortés en zijn expeditieleden werden verwelkomd door de Azteken. De Spanjaarden namen echter misbruik van de Azteekse gastvrijheid. Het Azteekse goud liet hen verlangen naar al de rijkdom en macht. De Spanjaarden overmanden het Azteekse volk. Vele Azteken stierven in de strijd. Anderen werden ziek (epidemieën). 3 De precolumbiaanse culturen: Azteken 3 Politiek verbetersleutel Suggestie lesaanpak Leerlingen analyseren politiek van het Azteekse rijk. Klasgesprek over de Azteekse politiek en dit linken met België Azteekse krijgers: leerlingen analyseren afbeeldingen per twee. Klasgesprek over de Azteekse straffen + vergelijking met België. Doelstellingen De leerlingen kunnen verklaren op welke manier de Azteekse stadstaten bondgenootschappen aangaan. De leerlingen kunnen de politieke piramide binnen het Azteekse rijk opnoemen. De leerlingen kunnen de begrippen wetgevende macht, uitvoerende macht en rechterlijke macht aan de politieke piramide linken en kort toelichten. De leerlingen kunnen de reden uitleggen waarom de Azteken oorlog voeren en deze kort toelichten. De leerlingen kunnen de drie misdrijven opnoemen waar zware straffen op staan. De leerlingen kunnen de drie zware straffen uitleggen. Opdrachten 1. Het Azteekse rijk werd gevormd door een Driebond. Leg uit. Het Azteekse rijk werd gevormd door de Azteekse driebond (stadstaten: Tenochtitlán, Texcoco en Tlacopan). Deze bond werd opgericht nadat de steden zich hadden ontdaan van de Tepaneekse overheersing. Ondanks dat de samenwerking de ‘driebond’ genoemd werd, was Tenochtitlán de overheersende stad. 2. Vul de politieke organigram aan. tlatoani Koning cithuacoatl Raadgevers Vice-koning Generaals Bevelhebber Hogepriesters Rechters Gouverneurs 4 De precolumbiaanse culturen: Azteken 3. Waar staat de kleine man op politiek vlak? Nergens. Hij heeft geen stem binnen het Azteekse rijk 4. Wanneer is een oorlog afgelopen? Als het slachtoffer om te offeren gevangen is genomen. 5. Welke oorlog wordt hier afgebeeld? De bloemenoorlog. 6. Waarom werden deze oorlogen gevoerd? Ze planden zelfs oorlogen met andere partijen om zo gevangenen te verkrijgen voor offerrituelen. De krijgsgevangenen werden uitgedost met een bloemenkrans. Vandaar de naam ‘bloemenoorlog’ (xochiyaóyotl). De bloemenoorlogen waren oorspronkelijk een soort spel. Deze sport was een rituele opvoering van de kosmische strijd tussen goed en kwaad. Door deze oorlogen wilden ze slachtoffers maken om te offeren. 7. Hoe zag de legeruitrusting van een Azteek eruit? De belangrijkste legerordes zijn herkenbaar aan hun veren, capes en sieraden die symbool stonden voor hun positie. Soldaten werden niet betaald voor bewezen diensten, maar ze kregen soms wel een stuk land, kledij of slaven. Wanneer een soldaat gewond geraakte in de strijd, kreeg zijn familie een schadevergoeding. Azteekse mannen die weigerden mee te strijden, werden gestenigd. 8. Welke functie had de afgebeelde persoon? 5 De precolumbiaanse culturen: Azteken Een Azteekse officier wordt afgebeeld. 9. Op misdrijven stonden zware straffen binnen het Azteekse rijk. Wat hielden deze straffen in? Een zware straf was slavernij. De misdadiger moest zolang werken totdat de schade dubbel terugbetaald was. De grote misdaden, zoals diefstal of moord, werden bestraft met steniging. Iemand met een leeg strafblad kwam er beter vanaf; hun huis werd gesloopt of hun hoofd werd kaalgeschoren. Andere straffen waren: gevangenschap, wurging of verbranding. 6 De precolumbiaanse culturen: Azteken 4 Sociaal verbetersleutel Suggestie lesaanpak Klassengesprek rond hedendaagse klassenmaatschappij. Leerlingen analyseren sociale gelaagdheid in het Azteekse rijk. Klasgesprek hedendaagse klassenmaatschappij vergelijken met de standenmaatschappij binnen het Azteekse rijk. Doelstellingen De leerlingen kunnen de sociale piramide opsommen en kort toelichten De leerlingen kunnen verklaren in welk geval men van de afkomst kan ontsnappen. De leerlingen kunnen verklaren of de situatie ooit veranderd is voor de kleine man. Opdrachten 1. Vul de sociale piramide aan. Kies uit: Raadgevers van de keizer, het gewone volk, edelen, slaven, keizer Keizer + raadsman Edelen Edelen + priesters Gewone volk Ambachtslui, boeren, handelaars, soldaten Gewone volk Slaven 2. Welke twee bevolkingsgroepen kunnen we onderscheiden? Duid dit aan op de piramide. 3. Kan men ontsnappen aan zijn afkomst? De kleine man kan enkel ontsnappen aan zijn afkomst als hij erkend wordt als een succesvolle krijger. 7 De precolumbiaanse culturen: Azteken 4. Is de sociale situatie voor de kleine man ooit verbeterd? Neen, de kleine man heeft altijd zijn lage positie onderaan de ladder moeten behouden. 8 De precolumbiaanse culturen: Azteken 5 Economie verbetersleutel Suggestie lesaanpak: Hoekenwerk in combinatie met wetenschappen en cultuur. Doelstellingen De leerlingen kunnen de voornaamste primaire activiteit van de Azteken benoemen. De leerlingen kunnen de landbouwtechniek die de Azteken gebruikten benoemen De leerlingen kunnen de term ‘Chinampa’ uitleggen. De leerlingen kunnen de tweede voorname bezigheid van de Azteken opsommen. De leerlingen kunnen vier ambachten binnen het Azteekse rijk opsommen. De leerlingen kunnen de twee transportmiddelen van de Azteken opsommen. De leerlingen kunnen een betaalmiddel benoemen. Opdrachten 1. Wat was de voornaamste primaire activiteit van de Azteken? De landbouw. 2. Welke landbouwtechniek gebruikten ze om het land te bewerken? De aanleg van de Chinampa’s. 3. Wat is een Chinampa? Dit is een Azteekse akker. De akkers dreven op het Texcocomeer. Men sloeg palen in de bodem van het meer. Een vlechtwerk werd hieraan vastgemaakt. De fundering werd gemaakt door bossen riet en takken, verzwaard door stenen. Daarboven werd modder gestort. 4. Wat was een andere voorname bezigheid van de Azteken? De handel. 5. Welke ambachten werden er uitgeoefend in het Azteekse rijk? Geef vier voorbeelden. Wevers, metaalbewerkers, veerbewerkers en pottenbakkers. 6. Over welke transportmiddelen beschikten de Azteken? - Over water: kano’s Over land: te voet. 7. Welk betaalmiddel gebruikten de Azteken? Ruilhandel. 9 De precolumbiaanse culturen: Azteken 6 Dagelijks leven verbetersleutel Suggestie lesaanpak Groepswerk: groepen werken per onderdeel en analyseren de afbeeldingen. Klasgesprek: vergelijking hedendaagse woningen, hedendaagse technieken van bouwen, hedendaagse kledij, (+ het onderscheid tussen arm en rijk vandaag: zichtbaar in woning en kledij). Doelstellingen De leerlingen kunnen de woning van een Azteekse boer omschrijven. De leerlingen kunnen de kledij van de Azteken (rijke en gewone) in eigen woorden omschrijven en herkennen. De leerlingen kunnen de 2 Azteekse onderwijsvormen onderscheiden. Opdrachten Wonen 1. Vragen bij de afbeelding a) Van welke materialen is dit huis gemaakt? De muren waren gemaakt uit steen of adobe. b) Beschrijf de delen van het huis: Slaapkamer, woonkamer en stoombad. c) Had elk gewoon gezin een stoombad? Nee, de arme gezinnen wasten zich in een rivier. d) Leefde hier een rijk of een arm persoon? Een boer, er zijn maar 2 vertrekken te zien. Adel leefde in grotere huizen. 10 De precolumbiaanse culturen: Azteken Kledij 1 2 1. Wie stellen deze afbeeldingen voor? Waar leid je dat aan af? 1: Een gewone boer, deze droeg alleen een lendendoek. Bij speciale gelegenheden (feesten) droegen zij ook versierde kledij en sierraden. De boer draagt een knuppel. 2: Iemand van adel. De kledij verschilt van de gewone Azteken. De rijken droegen katoenen mantels, een haarband, sierraden… De man van adel draagt een stok, als teken van zijn macht. 2. Vul in: juist of fout: Jongens en meisjes kregen dezelfde opleiding. Fout De Calmécac was de eliteschool. Juist Na de geboorte van een kind kwam een priester langs om de toekomst te voorspellen. Juist De Azteekse vrouw trouwde rond haar 20ste. Fout De huwelijksceremonie werd verspreid over 5 dagen. Fout De Azteken maakten chocolade. Juist 11 De precolumbiaanse culturen: Azteken 7 Religie verbetersleutel Suggestie lesaanpak Groepswerk: één groep werkt rond priesters, één groep werkt rond de goden, één groep werkt rond offers, één groep werkt rond de religieuze feesten. Na dit groepswerk worden de groepen herverdeeld. In elke nieuwe groep moet één iemand van elk aspect zitten. Op deze manier kunnen ze de nieuwe kennis met elkaar delen. Vergelijking met hun eigen godsdienst. Doelstellingen De leerlingen kunnen de drie delen waarin de wereld volgens de Maya’s onderverdeeld is, opsommen. De leerlingen kunnen de belangrijkste Azteekse goden benoemen en uitleggen wat hun taak was. De leerlingen kunnen de taken van de priesters omschrijven. De leerlingen kunnen het belang van de tempels beschrijven op politiek en religieus vlak. De leerlingen kunnen het offerritueel in eigen woorden beschrijven aan de hand van een afbeelding. De leerlingen kunnen de term ‘Mitclan’ in eigen woorden uitleggen. Opdrachten 1. Hoe zagen de Azteken de kosmos? Volgens de Azteken was de kosmos verdeeld in 3 niveaus. De hemel De aarde De onderwereld (Mictlan) 2. Hoe zagen de Azteken de aarde? De Azteken dachten dat de aarde plat was, omgeven door zee. De aarde zou op een bepaald punt overlopen in lucht. De lucht bestond volgens hen uit hemelwater dat op ieder moment naar onder kon vallen en zo de wereld vernielen. Tenochtitlán stond in het centrum van de aarde. 3. Zet de juiste naam bij de juiste god. Verklaar hierna waarvoor zij stonden en waarom zij belangrijk waren. Kies uit: Chalchiuhtlicue, Quetzalcoatl, Chicomecoatl, Xipe Totec, Tlaloc, Huitzilpochtli, Chantico, Zwarte Tezcatlipoca, Mictlentecuhtli. 12 De precolumbiaanse culturen: Azteken Tlaloc Huitzilpochtli Quetzalcoatl Tlaloc: God van de regen Huitzilpochtli: Dit was een erg belangrijke god voor de oorlogszuchtige Azteken. Deze god stond voor de oorlog. Quetzalcoatl: God van de kennis en de schepping. 4. Wat was de taak van de priesters? De meeste priesters werkten in tempels. Organiseren en deelnemen aan rituelen waren de belangrijkste taken van de priesters. Mensenoffers waren hier ook een onderdeel van. Een priester kon ook het beroep leerkracht, krijger of rechter uitvoeren. De hogeropgeleide priesters waren ook astronoom. Zij bestudeerden de sterren. Voorspellingen werden gedaan door berekeningen. Tempels 1. Vul de tekst aan: De Grote Tempel was het belangrijkste religieuze gebouw in de stad Tenochtitlán. Het was een enorme trappenpiramide met vier verdiepingen. De piramide was gebouwd van steenblokken uit de bergen en was versierd met kunst zoals schilderwerk en beeldhouwwerk. De dubbele trap leidde naar een 30 meter hoge top. Het dubbel heiligdom was gewijd aan twee verschillende goden: Tlaloc, god van de regen en de vruchtbaarheid en Huitzilopochtli, god van de zon en de oorlog. Deze goden stonden voor de belangrijkste dingen in de Azteekse maatschappij; regen, noodzakelijk voor een goede oogst, en oorlog, de leverancier van gevangenen voor mensenoffers. Binnenin de piramiden stonden reusachtige beelden van de goden. Het beeld van Huitzilopochtli was bedekt met edelstenen, goud en parels. Hierdoor leek het alsof zijn ogen spiegels waren. De voorstelling van Tlaloc was half mens, half krokodil. Om de vruchtbaarheid te symboliseren, werd zijn lichaam bedekt met zaden. 2. De Azteekse leiders verbouwden de Grote Tempel, zodat deze steeds groter werd. Waarom? De kunst en de verbouwingen reflecteerden de macht van de heersers. Het was ook een manier om de goden gunstig te stemmen. Het was dus een soort van godsverering. 13 De precolumbiaanse culturen: Azteken 3. Beschrijf het offerritueel aan de hand van de afbeelding. De slachtoffers werden op de offersteen gehouden met het hoofd naar boven gericht. Hierna werd de borst van het slachtoffer opengesneden door een priester. Het hart werd naar de zon geheven en daarna in een heilige schaal gelegd. Het offerritueel nam plaats bovenaan een tempel. Het slachtoffer werd van de tempel afgerold en vormde onderaan de tempel een bloederige stapel. Volgens ooggetuigen stroomde het bloed van de treden. Bij sommige offerdiensten werden ook de armen, benen en hoofd afgehakt. 4. Wat betekent de term ‘Mitclan’? Mitclan is het hiernamaals. Mensen werden begraven en gingen naar mitclan die ze bereikten na enkele zware beproevingen. Zo kwam de gestorven Azteek bijvoorbeeld voorbij de ‘Wind van de Messen’ die al het vlees van je botten sneed. Deze reis duurde vier jaar, zolang werd er ook gerouwd voor de dode. Jaarlijks werden de doden herdacht. De overledenen werden geëerd door bloemen, eten en drinken. Dit was omdat men dacht dat de dode voorouders macht hadden over de overlevenden. In Mexico wordt deze dag nog steeds gevierd op 2 november (Dag van de Doden). Op deze dag versieren de mensen alles met schedels en skeletten. 14 De precolumbiaanse culturen: Azteken 8 Kunst verbetersleutel Suggestie lesaanpak Deze les kan door middel van groepswerk gedoceerd worden. Laat een eerste groep werken rond bouwkunst, een tweede groep rond beeldhouwkunst, nog een derde groep rond schilderkunst en een laatste groep rond de weefkunst. Laat ze dit achteraf presenteren aan hun medestudenten via een PPT. Op deze manier kunnen ze hun uitleg gemakkelijker toelichten en aanwijzen. Doelstellingen De leerlingen kunnen de belangrijkste Azteekse tempel analyseren. De leerlingen kunnen aan de hand van afbeeldingen de algemene kenmerken van de schilderkunst opsommen. De leerlingen kunnen de beeldhouwkunst analyseren aan de hand van een afbeelding. De leerlingen kunnen de schilderkunst analyseren aan de hand van een afbeelding. De leerlingen kunnen in eigen woorden uitleggen hoe juwelen werden gemaakt. De leerlingen kunnen in eigen woorden uitleggen waarom er amper sierraden zijn teruggevonden in het Azteekse rijk. Opdrachten Bouwkunst 1. Waarom werden er grootse bouwwerken gebouwd in het Azteekse rijk? Zo konden de heersers hun macht tonen. 2. Welke tempel is dit? De Templo Mayor of Grote Tempel. 3. Waar bevond zich deze tempel? De Azteekse hoofdstad Tenochtitlán. 15 De precolumbiaanse culturen: Azteken Beeldhouwkunst 1. Hoe werden de standbeelden weergegeven? Vaak werden er standbeelden gemaakt van gewone mensen. De mensen werden al zittend of staand afgebeeld. Meestal werden jongemannen naakt of met een lendendoek weergegeven. Dit was een ode aan de jeugd. De Azteekse sculptuur had een verbazingwekkende levendigheid. Tijdens een festival kon het zijn dat de beelden aangekleed werden, om een bepaalde godheid uit te beelden. Beeldhouwwerken werden ook beschilderd. Hier is echter niks meer van te merken. 2. Welk kenmerk van de Azteekse beeldhouwkunst is terug te vinden bij deze chac mool? Het beeld is beschilderd. 16 De precolumbiaanse culturen: Azteken Schilderkunst 1. Zoek aan de hand van bovenstaande afbeeldingen de algemene kenmerken van de Azteekse schilderkunst. De felle kleuren en de hoekige figuren. Deze figuren stellen goden voor. Edelsmeedkunst 1. Waarom werd Tenochtitlán de stad van goud genoemd? Toen de Spanjaarden aankwamen in het Azteekse rijk ontvingen ze sierraden en geschenken van goud en zilver. 2. Hoe werden deze juwelen gemaakt? Gouden klompjes werden uit de rivieren uit de heuvels gevist. Het goud werd hierna gesmolten in de ateliers in Tenochtitlán. De hoge temperatuur werd verkregen door met lange buizen op houtskoolvuren te blazen. (de verloren was techniek) De kunstenaars werkten in het paleis van Moctezuma. Sommige smeden werkten zelfs uitzonderlijk voor de tlatoani en zijn vrienden. De juwelen werden samengesteld door metaal en waardevolle stenen. 3. Waarom zijn er niet veel gouden voorwerpen teruggevonden in het oude Azteekse rijk? De Spanjaarden smolten alle juwelen zodra ze de Azteken hadden overwonnen. Vloeibaar goud was meer waard. Alleen de juwelen die ze echt prachtig vonden lieten ze intact. 17 De precolumbiaanse culturen: Azteken 9 Cultuur verbetersleutel Suggestie lesaanpak Hoekenwerk in combinatie met wetenschappen en economie. Doelstellingen De leerlingen kunnen in eigen woorden uitleggen hoe het schrift van de Azteken eruitzag. De leerlingen kunnen uitleggen welke muziekinstrumenten de Azteken kenden. Opdrachten 1. Wat voor schrift kenden de Azteken? De Azteken kenden het schrift. Toch zag dit er niet uit zoals we het nu kennen. Het Azteekse volk gebruikte tekeningen en hiërogliefen om woorden of begrippen uit te beelden. Het was heel eenvoudig om objecten als pictogrammen voor te stellen. 2. Waar schreven de Azteken op? Vanzelfsprekend hadden de Azteken iets nodig om hun hiërogliefen op neer te schrijven. Het papier werd gemaakt van de schors van wilde vijgenbomen. De schors werd in kalkwater geweekt om de vezels los te maken. De pulp werd vervolgens samen met gom tot vellen geslagen. De vellen werden aan elkaar vastgemaakt als een harmonica bij een codex (boek). 3. Omschrijf aan de hand van onderstaande afbeeldingen de muziekinstrumenten. 1 2 De Azteken kenden al een aantal verschillende instrumenten. Trommels, ratels en raspen fluiten en trompetten zorgden voor een ritmisch geheel. De trommels werden gemaakt van boomstronken en hertenhuid. 18 De precolumbiaanse culturen: Azteken 10 Wetenschappen verbetersleutel Suggestie lesaanpak Hoekenwerk in combinatie met cultuur en economie. Doelstellingen De leerlingen kunnen het twintigdelig stelsel uitleggen. De leerlingen kunnen de 2 soorten kalenders benoemen en uitleggen. De leerlingen kunnen de wetenschappelijke en spirituele visie van de geneeskunde in eigen woorden uitleggen. Opdrachten De wiskunde 1. Werken de klassieke Azteken net zoals ons met het tiendelig stelsel? Neen, zij werken met een twintigdelig stelsel. 2. Waarom is dit systeem zo uniek? Omdat dit systeem werkt met symbolen, waarbij de waarde van het symbool bepaald wordt door de positie in het getal. Het is dus niet nodig om nieuwe symbolen te ontwikkelen voor steeds hogere getallen. De kalender 1. Welke twee soorten kalenders hadden de Azteken? De zonnekalender en de heilige kalender. 2. Waarom twee kalenders? De zonnekalender was voor het dagelijkse bestuur, de heilige kalender werd bijgehouden door priesters (astrologen). De heilige kalender werd gebruikt om voorspellingen te bepalen. 3. Hoe werkt de zonnekalender? Een jaar was verdeeld in 18 periodes, met elk 20 dagen. Het getal 20 was het meest praktisch omdat dat het aantal vingers en tenen is van een mens. In een jaar zitten 365 dagen, dus bleven er 5 dagen over. Deze dagen werden dan ook als erg ongunstig gezien. 4. Hoe werkt de heilige kalender? Deze kalender werkt als twee tandwielen die in elkaar grijpen. Op het linker tandwiel staan 13 cijfers. Op het rechtertandwiel staan de namen van de 20 dagen. Wanneer de tandwielen 19 De precolumbiaanse culturen: Azteken draaien, valt een cijfer samen met een dagnaam. De cyclus begint bijvoorbeeld op 1 Krokodil, de dag erna is 2 Wind. De tandwielen blijven draaien tot de cyclus terug is bij 1 Krokodil. 260 dagen zijn dan voorbij. 5. Welke dag is het volgens deze heilige kalender? Het is 1 Konijn volgens deze kalender. De geneeskunde 1. Wat is de wetenschappelijke visie van de Azteekse geneeskunde? De Azteken hadden al een uitgebreide kennis op het vlak van geneeskunde. Zo konden zij oorpijn verhelpen door een soort vloeibaar rubber. Ook gebroken beenderen konden zij al spalken. Natuurlijk was het spirituele ook belangrijk. Wanneer iemand koorts had, werd aangeraden om een stoombad te nemen, zodat ze de vergiftiging van de boze geesten konden uitzweten. 2. Wat is de magische visie van de Azteekse geneeskunde? De spirituele geneeskunde kwam voort uit het idee dat enkele ziektes religieuze oorzaken hadden, zoals slechte geboortetekens of een ontstemde godheid. De eerste stap naar genezing was volgens de Azteken het gebed en een dierlijk offer. De kruiden werden als aanvullend geneesmiddel gebruikt. De kennis van de kruiden is gebaseerd op vele generaties van medische studie. De kennis en het vak werd dan ook van generatie op generatie doorgegeven. 20 De precolumbiaanse culturen: Azteken 11 Hedendaagse Azteken verbetersleutel Suggestie lesaanpak Maak hier een ICT-les van. Laat de leerlingen informatie zoeken op het internet in groepjes met onderstaande vragen als richtlijn. In geval van een kleine klas: ga in een cirkel zitten en overloop kort de antwoorden met de leerlingen en discussieer over het thema hedendaagse Azteken. Link dit eventueel met de indianen uit Noord-Amerika, waarvan nu de meeste nog in reservaten leven. Leg de vergelijking met de hedendaagse Azteken, die nu nog steeds in armoede en onderdrukking leven. Doelstellingen De leerlingen kunnen in eigen woorden uitleggen in gebieden de hedendaagse Azteken leven. De leerlingen kunnen verklaren in welke opzichten de Azteken nog hetzelfde zijn gebleven en in welke opzichte ze zijn veranderd. Opdrachten 1. Zijn er vandaag nog steeds Azteken? Ja. 2. Waar kan je ze terugvinden? Ze leven verspreid in Mexico in kleine gemeenschappen. 3. In welke opzichten zijn ze nog hetzelfde gebleven en in welke opzichten zijn ze veranderd? Sommige Azteken hebben zich geïntegreerd in andere culturen, maar de meeste Azteken hebben de tradities weten te bewaren. Ook hun feesten houden ze in ere. De ‘Dag van de Doden’ is nog steeds erg belangrijk. Ze hebben nog steeds een sterke relatie met de natuur en de landbouw blijft de voornaamste activiteit. 21