Programmadirectie Hoogwaterbescherming Griffioenlaan 2 – H4.26

Verslag praktijkdag kabels en leidingen
Programmadirectie
Hoogwaterbescherming
Datum: woensdag 14 oktober 2015
Locatie: de Eenhoorn, Amersfoort
Deelnemers: 47 personen
Griffioenlaan 2 – H4.26
3526 LA Utrecht
Postbus 2232
3500 GE Utrecht
T 06 – 5145 0863
Contactpersoon
R. Jonkman
Adviseur Kennis & Innovatie
T 0646859147
ruben.jonkman@hoogwaterbesc
herming.nl
Deze dag stond in het teken van wat de invloed van de keuze van een
contractvorm door waterschappen kan hebben op de risico’s van Kabels &
Leidingen. De achtergrond hiervan is dat waterschappen en
netwerkbeheerders veelal binnen het project een vorm van contract
hebben die onderling van elkaar verschilt en tot stand komt. Op deze dag
zijn vragen aan de orde gesteld als:
- Hoe laat je contracten van waterschappen en netbeheerders goed
op elkaar aansluiten, hoe zijn risico’s hierin inzichtelijk gemaakt en
hoe vindt contractuele afstemming plaats?
- Past de contractvorm wel om de verantwoordelijkheid t.a.v. risico’s
van kabels en leidingen over te dragen naar de aannemende partij?
- Is je rol als opdrachtgever nog wel scherp bij het verleggen van de
risico’s, zijn we er echt vanaf?
Datum
4 november 2015
Het doel was voornamelijk het bewust zijn dat risico’s van kabels en
leidingen op verschillende manieren binnen contracten kunnen worden
belegd. Dat de ene keer een type contractvorm beter bij een situatie past
dan de andere keer.
Programma praktijkdag 14 oktober
De dag werd geopend door dagvoorzitter Piet Stout. Deze heeft een
toelichting gegeven op het programma, de doelstelling van de
bijeenkomst (oogst) en de stand van zaken met een terugblik naar de
bijeenkomst van 30 april 2015. Vervolgens zijn er vier presentaties
gegeven:
1. Contract spagaat voor risico’s kabels & leidingen? (Prof. Hennes de
Ridder TU Delf)
2. Knelpunten in projectproces t.a.v. risico’s kabels & leidingen (Peter
Slot adviseur Kristal Compagnie)
3. Het belang van kabels & leidingen in contracten (Karel Stein
Adviseur K&L WSHD)
4. In de keuken van de opdrachtnemer (Jan van Dijk en Tom Melis
GMB)
De sheets van de presentaties worden ter beschikking gesteld en
rondgestuurd aan alle deelnemers van het praktijknetwerk. Voor de
Het Hoogwaterbeschermingsprogramma is een samenwerking van de waterschappen en het ministerie van
Infrastructuur en Milieu
Pagina 1 van 4
inhoud van presentaties wordt verwezen naar de betreffende sheets van
de presentatie.
De oogst van de praktijkdag
Tijdens de presentaties ontstonden vaak levendige discussies tussen de
aanwezige deelnemers van waterschappen, netbeheerders en de
sprekers. Hieronder worden de belangrijkste punten of uitkomsten (de
oogst) van deze discussies weergegeven.

Een punt die door meerdere partijen/sprekers naar voren werd
gebracht: keep it simple! Een aantal suggesties op dit punt werden
gedaan:
 Leg verantwoordelijkheden zoveel mogelijk neer bij de partij die
deze het beste kan beheersen.
 Breng kabels en leidingen zoveel mogelijk in categorie 1 onder, op
deze manier betaal je naar waarde voor het verleggen en hoef je
niet het risico af te kopen bij opdrachtnemer. Op deze wijze bereik
je een optimale bouwfasering.
 Knip projecten (en ook programma!) wat betreft uitvoering op in
beheersbare delen. Essentieel is leren en repeteren voor een
programma en projecten.

Netbeheerders moeten in een vroegtijdig stadium, in ieder geval \
voor vaststelling VKA, worden betrokken bij een project.
Netbeheerders zijn stakeholders en hun belang moet als zodanig
worden betrokken bij totstandkoming VKA.

De kwaliteitssystemen van netbeheerders worden onderschat door
waterschappen. Netbeheerders kunnen opdrachten voor verlegging
niet zo maar bij elke aannemer neer leggen, hiervoor is
specialistische kennis vereist. Ook wordt onderschat dat
netbeheerders niet altijd even flexibel zijn (qua wijzigen ontwerp
etc.), voorbeeld was dat zij soms een jaar op specifiek materiaal
moeten wachten (bijv. warmteleidingen).

Hou als waterschap rekening met het feit dat verleggen K&L
meestal geen corebusiness is van aannemers.

Kritisch punt voor een aannemer is altijd, tijd: zorg dat deze
voldoende tijd heeft om kabels en leidingen te verleggen.

Netbeheerders constateren dat er soms in de voorfase van een
project met waterschap afspraken worden gemaakt, of althans
daar gaan ze van uit. Deze worden echter vervolgens niet als
randvoorwaarde of eis meegenomen richting de aannemer, met als
gevolg dat een aannemer wéér om tafel moet met de
netbeheerder over de verlegging, zeker als de aannemer bepaalde
ontwerpvrijheid heeft.

Aannemers moeten in de tenderfase binnen 8 weken een
inschatting maken van kosten verleggen kabels en leidingen. Via
Pagina 2 van 4
een klick-melding krijgen ze vaak niet de volledige informatie en
netbeheerders zijn niet altijd bereid om aan meerdere gegadigde
aannemers (soms wel 5 of 10) alle informatie te verstrekken.
Hierdoor betalen waterschappen dus niet naar waarde voor
verleggen kabels en leidingen maar wordt het risico van aannemer
afgekocht. Een oplossing hiervoor kan zijn dat aannemers al in
voorfase worden betrokken (bij totstandkoming VKA) of dat
waterschappen zelf zorgen dat leidingen al verlegd zijn voor
aannemer start.

Waterschappen kunnen mogelijk leren van de ervaringen die
Prorail op dit vlak heeft opgedaan. Zij hebben hun interne
werkwijze dusdanig aangepast dat er voldoende tijd wordt
ingeruimd bij uitvoeren projecten voor het verleggen van kabels en
leidingen.

Het kan meerwaarde hebben om (in aanvulling op landelijk
convenant) een regionaal convenant te sluiten met netbeheerders
en dit constant te onderhouden (leren en repeteren), los van
eventuele grote projecten die op de planning staan. Voorbeeld van
netbeheerder KPN was HHNK waarmee op dit punt goede
ervaringen worden/zijn opgedaan. Op deze wijze leer je elkaars
cultuur kennen en ontstaat er ook wederzijds begrip voor elkaars
zorgen.

De NKL-nadeelcompensatieregeling van Rijkswaterstaat, die veel
waterschappen hanteren bij gebrek aan een eigen regeling, is
gedateerd en sluit niet meer aan op de innovatieve
contractvormen die waterschappen meer hanteren.

Er is geconstateerd dat een aannemerscombinatie van
waterschappen en netbeheerders niet handig is omdat het verschil
in benodigde expertise te groot is. De coördinatie kan wel bij 1
aannemer liggen.

Stel een risico/aliantiepot op voor kabels en leidingen met
waterschap en opdrachtnemer: beide dragen bij in deze pot,
vervolgens worden omleggingskosten hieruit betaald en het
restant wordt onderling verdeeld.

Ter discussie wordt gesteld dat risico’s niet aanbesteed kunnen
worden maar dit de verantwoordelijkheid blijft van de
opdrachtgever. Het creëren van duidelijk projectkaders die
prijsbaar zijn moet het uitgangspunt blijven. Waterschappen moet
zich afvragen of de huidige vorm van aanbesteden de juiste
manier is van professioneel opdrachtgeverschap.
Afsluiting dag en presenteren oogst aan Edie Brouwer
De dag werd afgesloten met een presentatie door Piet Stout van de rode
draad van deze praktijkmiddag aan Edie Brouwer, programmadirecteur
van het HWBP. Edie Brouwer gaf aan dat er voor het HWBP nog werk aan
Pagina 3 van 4
de winkel is. De belangrijkste punten wat hem betreft zijn:


Begin 2016 is bekend welke projecten in 2016-2021 worden
gestart. Op dat moment moet vanuit het programma al contact
worden gelegd met netbeheerders om deze kennis te delen.
Er zijn waardevolle aanbevelingen/suggesties gedaan door
netbeheerders, aannemers en waterschappen, deze moeten
landen op juiste plekken binnen waterschappen om ook effect te
kunnen sorteren. Hier kan met name worden gedacht aan de
ambtelijk opdrachtgevers en de IPM-rolhouders. Hoe zorgen we
dat de informatie die tijdens de bijeenkomsten in 2015 is
opgedaan bij de praktijkdagen kabels en leidingen op de juiste
plekken terechtkomt?
Vervolg
Met een klankbordgroep van het netwerk kabels en leidingen worden de
uitkomsten van deze praktijkdag besproken en geëvalueerd. Ook wordt
met de klankbordgroep geïnventariseerd welke onderwerpen eventueel
behandeld moeten worden op een toekomstige praktijkdag.
Pagina 4 van 4