Aanpak van lees- en spellingproblemen in de school
advertisement
Aanpak van lees- en spellingproblemen in de school Anna M. T. Bosman KU Nijmegen Congres “Leven met dyslexie” 18 juni 2003 [email protected] In deze lezing zal aan bod komen Wat belangrijk is – in een leesbehandeling – in een spellingbehandeling Onbewezen stelling: lees- en spelling- problemen in Groep 3 dienen zonder uitstel en onmiddellijk te worden aangepakt [email protected] Onderzoek naar de effectiviteit van een leesbehandeling is schaars bewijst dat bijna elk type behandeling werkt is vaak lastig te interpreteren, omdat – veel aspecten tegelijk geïmplementeerd zijn – een relevante controlegroep ontbreekt – generalisatie vaak niet mogelijk is – effect op langer termijn niet duidelijk is [email protected] De meeste leesbehandelingen vinden eens per week plaats worden uitgevoerd door professionals worden gegeven als kinderen meer dan een jaar achterlopen lijken systematisch zijn gebaseerd op de gedachte dat lezen fundamenteel fonologisch gemedieerd is [email protected] hebben meer effect op het lezen van tekst dan het lezen van losse woorden slagen er niet in om de achterstand van een leerling volledig weg te werken zijn effectiever bij leerlingen met een kleinere achterstand zijn effectiever bij kinderen zonder bijkomende problemen [email protected] Torgesen et al. (2001) 60 leerlingen met leesproblemen – gemiddeld 10 jaar – woord lezen was 1.5 SD onder het gemiddelde – fonologische vaardigheid onder minimum – verbale intelligentie > 75 (Gemiddeld: 93) 8 weken, dagelijkse interventie van 2 uur 8 weken follow-up begeleiding in de klas professionele behandelaars [email protected] Torgesen et al. (2001) twee zeer systematische behandelingen – ADD: auditory discrimination in depth – EP: embedded phonics metingen: voor, direct erna, 1 en 2 jaar later lezen werd beoordeeld op: – accuraatheid; kwam en bleef op niveau – begrip; kwam en bleef op niveau – snelheid; kwam niet op niveau [email protected] Torgesen et al. (2001) [email protected] Aspecten die een leestraining effectief lijken te maken intensief (twee maal 1 uur per dag) elke dag één-op-één ervaren behandelaar systematisch en afgestemd op het niveau veel herhaling (overlearning) (veel positieve feedback) [email protected] Onderzoek naar de effectiviteit van een spellingbehandeling is zeer schaars bewijst dat lang niet elk type behandeling werkt is redelijk goed te interpreteren, omdat – gering aantal aspecten geïmplementeerd is – een relevante controlegroep aanwezig is – effect op langer termijn soms duidelijk is [email protected] Woorden met ambigue foneemgrafeem relaties Paleis Kachel Vuilnis Schildpad Nagel Pantoffel Stouterd Rondje Modder Miauwen Bloot “Hengel” van Leerdam, Bosman, & Van Orden (1998) [email protected] Percentage correct na 3x oefenen [email protected] Woorden met inconsistente foneem-grafeem relaties asperge champignon giraffe jungle kangoeroe milieu onmiddellijk populair bungalow douane jeans jus kievit (kieviet, sinds 1998) niveau passagier station Schiffelers, Bosman & van Hell, 2002 [email protected] Percentage correct na 3x oefenen Direct 1 week later 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Uitspreken-Reg Uitspreken-Spec Lezen-Reg [email protected] Lezen-Spec Een goede spellingmethode is afgestemd op de leerling – leerlingen met aandachtsproblemen vragen een andere aanpak dan leerlingen zonder – leerlingen met spellingproblemen hebben meer oefening nodig dan leerlingen zonder is afgestemd op het spellingprobleem – woorden met ambigue foneem-grafeem relaties vragen om een andere instructie dan woorden met inconsistente foneem-grafeem relaties [email protected] Aspecten die een spellingtraining effectief lijken te maken staat dicht bij de vaardigheid zelf – wordt uit het hoofd geoefend – heeft een motorische component – betreft het hele woord bevat directe feedback [email protected] Lees- en spellingachterstand is zelden het gevolg van speelsheid kan niet vroeg genoeg aangepakt worden de behandeling ervan moet “voor alles gaan” ‘Een persoonlijk verhaal’ [email protected] Oproep tot deelname onderzoek om te bewijzen dat vrijwel alle lees- en spellingproblemen voorkomen kunnen worden als we vanaf de eerste lesdag weigeren te accepteren dat een kind achterloopt. Nodig: leerkrachten die wel in deze stelling geloven leerkrachten die niet in deze stelling geloven Aanmelding: [email protected] [email protected] Dank voor uw aandacht [email protected]
