Algemene tekst en samenhang onderwijs

ALGEMENE TEKST EN SAMENHANG ONDERWIJS-ONDERZOEK
Momenteel zijn een aantal onderwerpen van belang binnen de onderwijskunde, zoals
gedeeltelijk ook te lezen is in het profiel van de professional van de HBO Master
Onderwijskunde.
1. Leren gecentreerd: in de omgeving moet leren als primaire activiteit centraal
staan.
2. Gestructureerde en goed ontworpen leeractiviteiten: een ‘leerdergecentreerde’
vorm van leren en ontwikkelen heeft een goed ontwerp nodig en verlangt een
hoog niveau van professionaliteit van de docenten, trainers of begeleiders.
3. Gepersonaliseerd onderwijs: de leeromgeving moet meer afgestemd worden op
individuele kenmerken wat betreft achtergrond, voorkennis, motivatie en
leermogelijkheden. Er moet voldoende aandacht zijn voor persoonsgebonden
feedback, terwijl er tegelijkertijd oog blijft voor de groep waarin het individu zich
bevindt als het gaat om groepsdynamica, samenwerking, coöperatief leren
enzovoort.
4. Inclusief in plaats van exclusief: gevoeligheid voor individuele en
groepsverschillen betekent ook dat de ‘zwakste’ lerenden betrokken worden in
de leeractiviteiten en dat men hen niet uitsluit.
5. Sociaal: verscheidene leertheorieën gaan ervan uit dat leren effectief is wanneer
het plaatsvindt in een groepssetting, wanneer lerenden samenwerken en dit een
expliciet onderdeel is van de leeromgeving. en wanneer er een verbinding wordt
gemaakt met de maatschappij.
Er is altijd al aandacht geweest voor de optimale leeromgeving, maar deze vraag is
actueler dan ooit nu leeromgevingen ook een digitale vorm kunnen aannemen en dat in
toenemende mate ook doen. Lerenden leren online, op afstand, met behulp van
(computer)simulaties, soms formeel, dan weer informeel. Hoe kunnen in al deze
situaties duurzame leerresultaten geboekt worden? Hoe kunnen, met andere woorden,
de lerenden zich zo ontwikkelen dat ze toekomstbestendige kennis, vaardigheden en
attituden op kunnen blijven doen? Het gaat hier om leren dat effectief is in die zin dat
het geleerde voor langere tijd adequaat en betekenisvol ingezet kan worden. Gezien het
tempo waarmee kennis veroudert, gaat het om het leren van meer dan statische kennis,
om (dieper) begrip van onderliggende ideeën en concepten. Dit geldt uiteraard ook voor
vaardigheden en, in mindere mate, voor attituden. Bovendien ligt logischerwijs in het
verlengde hiervan de vaardigheid van het leren leren. De titel van het
onderzoeksprogramma onderwijskunde is daarom:
‘Optimale leeromgevingen voor de toekomst met het oog op duurzaamheid van
leerresultaten.’
Ondanks de erkenning van het gewicht van het intellectueel kapitaal en de competenties
die daarbij horen, is het onderwijs nog steeds te veel gericht op kennisoverdracht en
instructie. Wat er nog op te veel scholen gebeurt, is heel anders dan wat er in het hart
van op kennis gebaseerde organisaties en in de kenniseconomie, maar ook bij de lerende
thuis gebeurt. Het wijdverbreide gebruik van internet en andere vormen van media
heeft een grote impact op het alledaagse leven: thuis, op school en op het werk. Deze
toegang tot digitale media heeft de manier waarop mensen informatie verwerven en
verwerken veranderd. De wijze waarop mensen tegenwoordig informatie verwerven en
verwerken is in hoge mate sociaal en experimenterend en moedigt de productie van
kennis en het delen ervan aan. Digitale media faciliteren leren dat meer gericht is op
interactie en participatie in plaats van redelijk passieve consumptie van informatie of
kennis, zoals dat nog in veel formele leersituaties gebeurt.
Onderzoek door studenten
Onderzoek binnen het programma van Onderwijskunde zal voor een deel mede
uitgevoerd worden door studenten. Tegelijkertijd zal het onderzoeksprogramma input
leveren voor de Masterclasses. Om een en ander zichtbaar te maken is onderstaand
overzicht van onderzoeksthema’s en Masterclasses gegeven. Afhankelijk van of de
student de onderzoeksopdracht uitvoert binnen een Masterclass of als Masterthese ligt
de ene of andere onderzoekslijn of een of ander thema meer of minder voor de hand. De
student kan in de verschillende Masterclasses een thema kiezen om de
praktijkonderzoeken aan te verbinden.
Voor een masterthese geldt hetzelfde.
Lijnen en thema’s
Invulling
eindopdrachten
Didactiek en
instructietechnologie
1: effectief & adaptief
onderwijs; cops
(vraagstellingen in eConnect aanpassen)
2: verbinden
praktijk/theorie
3: OGW
Opleidingsontwikkeling
Praktijkonderzoek naar
bijvoorbeeld vragen
hiernaast.
Voorbeelden
vraagstelling onderzoek
of stelling voor essay
- Wat zijn de
opbrengsten van het
werken in
leergemeenschappen
tijdens de module
wiskunde op een ROC?
Het doel van het
praktijkonderzoek is een
bijdrage te leveren aan de
oplossing van een
- Sociale media kunnen
organisatieprobleem. Het bijdragen aan
gaat niet om de oplossing participatie in (online)
zelf, maar om het
leeromgevingen.
vergroten van het inzicht in
de aard van het probleem.
Ontwikkelplan aan de hand
van een
opleidingsvraagstuk in uw
organisatie dat vraagt om
verbetering, verandering of - Welk effect op
1: cops, effectief & adaptief
innovatie. U werkt dit uit in kennisontwikkeling bij
onderwijs
een plan op conceptueel deelnemers heeft het
2: flexibele kennis
niveau. In het plan maakt u ontwikkelingsgericht
de vraagstelling (als
werken in een
3: kennisontwikkeling
voorbeeld nevenstaande) bedrijfsopleiding?
concreet en beschrijft u de
huidige situatie en de
doelstelling en/of
wenselijke situatie.
1: cops
2: flexibele kennis
Opleidingskunde
3: kennisontwikkeling,
effecten en meten van
leren
1: effectief & adaptief
onderwijs; cops
Onderwijsleerprocessen
2: verbinden
praktijk/theorie
3: meten en effecten van
leren
- Wat is de optimale
grootte van een cop in
Waarom leren en opleiden de onderbouw van het
in cops tot duurzamere
VMBO opdat de
kennis kan leiden.
leerlingen betrokken
Bijvoorbeeld aan de hand blijven en kennis
van nevenstaande vraag ontwikkelen?
Essay/onderzoek over:
Praktijkonderzoek naar
bijvoorbeeld vragen
hiernaast.
- Hoe ontwikkelt de
kennis van de leerlingen
zich als ze online
samenwerken aan een
project?
Het doel van het
praktijkonderzoek is een
bijdrage te leveren aan de
oplossing van een
- Welke aanpak is
organisatieprobleem. Het gewenst bij het invoeren
gaat niet om de oplossing van 'samenwerkend
zelf, maar om het
leren' voor ons
vergroten van het inzicht in onderwijs?
de aard van het probleem.
- Wat is de optimale
balans tussen
onderwijskundig
leiderschap, vaste
organisatiestructuren en
Het doel van het
ruimte voor docenten op
praktijkonderzoek is een
een
bijdrage te leveren aan de
scholengemeenschap
oplossing van een
die wil vernieuwen?
organisatieprobleem. Het
gaat niet om de oplossing -Hoe passen we de
zelf, maar om het
werkwijze aan met
vergroten van het inzicht in behoud van kwaliteit en
de aard van het probleem. visie ten opzichte van
de inspectienormering?
Praktijkonderzoek naar
bijvoorbeeld vragen
hiernaast.
1: cops
Beleid en organisatie van
onderwijs
2: verbinden T/P &
flexibele kennis
(aanpassen e-Connect)
3: kennisontwikkeling,
OGW
Praktijkonderzoek naar
bijvoorbeeld vragen
hiernaast.
1: cops
Onderwijsmanagement
2: verbinden T/P &
flexibele kennis
3: OGW,
kennisontwikkeling
HRD
1: effectief & adaptief
onderwijs; cops
- Wat is het verschil in
gedeelde kennis tussen
Het doel van het
scholen met disciplinair
praktijkonderzoek is een versus interdisciplinair
bijdrage te leveren aan de samengestelde teams?
oplossing van een
- Wat is de invloed van
organisatieprobleem. Het
opbrengstgericht
gaat niet om de oplossing
werken op de
zelf, maar om het
organisatiecultuur, het
vergroten van het inzicht in
gedrag en de
de aard van het probleem.
arbeidsmotivatie van
docenten?
Praktijkonderzoek naar
bijvoorbeeld vragen
- Wat leren docenten
van het samenwerken in
teams van praktijk- en
2: verbinden T/P &
flexibele kennis
3: kennisontwikkeling
2: verbinden
praktijk/theorie, flexibele
kennis
Onderwijsvernieuwing
3: meten en effecten van
leren
hiernaast.
theoriedocenten als ze
samen de opbrengsten
van hun onderwijs in
kaart brengen?
Het doel van het
praktijkonderzoek is een
bijdrage te leveren aan de
oplossing van een
- Hoe kan opleiden een
organisatieprobleem. Het bijdrage leveren aan de
gaat niet om de oplossing flexibele inzet van
zelf, maar om het
medewerkers?
vergroten van het inzicht in
de aard van het probleem.
- Wat is de rol van
voorlopers in de
organisatie om
achterblijvers te
Essay over:
motiveren hun onderwijs
Gedifferentieerd innoveren verder te ontwikkelen op
een kleine/grote school?
Recente ontwikkelingen in
de neuro-/leerpsychologie - De jaarlijkse
en ICT-gebruik
schoolranglijsten in de
media van prof.
Leiderschap bij
Dronkers frustreren POonderwijsinnovatie
scholen in het invulling
kunnen geven aan hun
opvoedkundige
onderwijsverbeteringen.