Downloaden

Aanmeldformulier Nederlandse Dorpsvernieuwingsprijs 2017
Ondergetekende wil graag in aanmerking komen voor de Nederlandse Dorpsvernieuwingsprijs:
Gelieve bij de aanmelding maximaal TWEE bijlagen te voegen. (Tekeningen; begrotingen etc.)
Organisatie: Dorpsvereniging Steendam
Naam kern en aantal inwoners: Steendam, ca. 200 inwoners
Gemeente waartoe de kern behoort: Slochteren
Naam contactpersoon: Fred Mahler
Functie: voorzitter dorpsvereniging
Adres: Damsterweg 83
Postcode en woonplaats : 9629PD Steendam
Telefoon: 0626880372
E-mail: [email protected]
Website: www.steendam.info (in opbouw, eerste website www.dorpsverenigingsteendam.nl is nog in de
lucht, maar wordt niet meer echt actueel gehouden ….)
1. Kort en krachtig: Waarom vindt u dat uw dorp in aanmerking komt voor deze prijs?
In een tijdsbestek van 2 jaar is Steendam erin geslaagd:
 zich om te vormen van een dorp van 200 individuen tot een gemeenschap van bewoners die elkaar
kennen en samen stenen aandragen ter bevordering van woon- en leefklimaat;
 binnen 1 jaar met veel inzet en zelfwerkzaamheid een glasvezelnetwerk te realiseren;
 binnen een halfjaar met eigen menskracht en middelen een belendend, saai en nauwelijks gebruikt
bosperceel ‘om te toveren’ in een prachtig Kabouterbos, dat veel (groot)ouders met kinderen trekt uit
een wijde omgeving;
 door de Provincie Groningen uitgekozen te worden als 1 van de 6 (op een totaal van 30 ingediende)
lokale pilot-initiatieven op het gebied van transitie naar duurzame energie (met als doelstelling
zelfvoorzienend zijn in 2019 ….);
 tegen een achtergrond van aardbevingen, krimp, schaalvergroting en terugtredende (gemeentelijke)
overheid een positieve agenda voor de toekomst op te stellen.
2. Wat is de aanleiding of achtergrond van het initiatief/de initiatieven?
Steendam had tot 2015 als enige van de 16 dorpen in de gemeente Slochteren geen dorpsvereniging. Die was
er ook nooit eerder geweest. Ondanks dat ‘dna-profiel’ heeft een aantal bewoners in het najaar van 2014 het
plan opgevat om dorpsbreed te gaan onderzoeken of er (toch) animo zou bestaan voor een dergelijke
beweging.
1
Een achtergrond van aardbevingen, krimp, schaalvergroting gemeente (= fusie van 3 gemeenten per 2018),
een terugtredende overheid, weinig tot geen buur(t)contacten, vormde een decor van c.q. risico op
achteruitgang van woon- en leefomgeving.
Er zijn toen 2 informatieve en interactieve avonden georganiseerd in ons ‘dorpscafé Peter & Leni’. Dit gaf een
dermate grote en positieve respons te zien dat begin 2015 de notaris de statuten al kon beklinken.
Na nog maar 2 jaar kan gezegd worden dat de dorpsvereniging een onmisbaar en breed gedragen bundelpunt
van activiteiten is geworden op het gebied van leefbaarheid.
3.Wat is er de afgelopen jaren in uw dorp veranderd door het initiatief/de initiatieven?
Tot 2015 bestond er niet echt een ‘sense of community’ in het dorp. Inmiddels is het dorp veranderd in een
gemeenschap waar ‘iedereen elkaar kent’, en waar met brede betrokkenheid ideeën worden omgezet in
realiteit.
In 2016 is het ons gelukt om – met ook veel inzet en zelfwerkzaamheid van dorpsbewoners (vaak
groepsgewijs) – een eigen glasvezelnetwerk aan te leggen. Een netwerk dat aangesloten moest worden op het
dichtstbijzijnde (KPN-)glasvezelstation = Siddeburen, op 4 kilometer afstand van Steendam.
Het netwerk is inmiddels operationeel. En dat tegen een zeer lage kostprijs en (dus) een lage eigen bijdrage,
waardoor lage inkomens ook konden participeren. Ca. 95% van de adressen heeft voor deelname gekozen.
N.B. Van de aanleg van het glasvezelnetwerk is een film(pje van 8 minuten) publiek gemaakt. Dit geeft een mooi beeld van het
project, maar ook van de prachtige omgeving (Schildmeer en Roegwold). Het bestand is te groot om hierbij te voegen, maar is
via youtube bereikbaar: https://www.youtube.com/watch?v=rCFhLTBgaqE
Mocht dat niet lukken, de zoekterm via Google is “Steendam, waar een klein dorp groot in is” van filmer Nico Bauwens.
Naast deze ‘glasvezel-tour-de-force’ worden er inmiddels (computer)cursussen gegeven voor en door
dorpsgenoten, zijn er gezellige avonden en borreluurtjes met flinke opkomst, zijn we aan de slag gegaan met
de transitie naar duurzame energie, is er in overleg met gemeente en Staatsbosbeheer een Kabouterpad
gerealiseerd in het Steendamsterbos, etc:
2
4. Wat heeft u gedaan om die veranderingen te bereiken? Welke stappen heeft u doorlopen om die
veranderingen te bereiken?
Direct na het besluit tot oprichting van een dorpsvereniging is een huis-aan-huis verspreide
leefbaarheidsenquête uitgezet. Ca. twee derde van de adressen heeft de enquête ingevuld ingeleverd.
Hieruit is een top-5 opgesteld van aandachts/wenspunten. Met stip op 1 kwam de behoefte aan snel internet
naar voren (we moesten het hier doen met de oude koperen telefoonkabel, met een maximale
downloadcapaciteit van 1Mbps ….).
Mede om dat te gaan realiseren is vanuit de dorpsvereniging een coöperatie opgericht. Die coöperatie is
opgericht met een brede leefbaarheidsdoelstelling, omdat veel van de gewenste toekomstgerichte
ontwikkelingen - zoals het zelf opwekken van duurzame energie, woonzorg aan huis, collectief inkopen, online
boodschappen met centrale aflevering in dorp, tweede (elektrische) auto als deelauto etc. - een bedrijfsmatige
aanpak vragen. Een bedrijfsmatige/zakelijke aanpak van nieuwe ontwikkelingen, zonder winstoogmerk,
waarbij eventuele batige saldi terugvloeien in c.q. worden aangewend voor de gemeenschap.
(Indien gewenst kunnen de statuten ter inzage worden toegestuurd).
5. Wij vragen u om een korte toelichting te geven (zover mogelijk) op onderstaande criteria van de
Dorpsvernieuwingsprijs.
5 A. Oriëntatie en strategieën
Duurzaamheid (houdbaarheid in de toekomst, lange termijn resultaten)
Duurzaamheid geldt op vele fronten. Zo worden het herstel van aardbevingsschade en de werkzaamheden
m.b.t. de verstevigingsoperaties ter bevordering van aardbevingsbestendigheid in kaart gebracht en
afgestemd met en uitgevoerd in samenhang met ons duurzame energieproject “Steendam gas(t)vrij”.
De aanleg van een glasvezelnetwerk is de meest toekomstbestendige stap binnen de actueel beschikbare
technieken voor ‘de digitale wereld’.
Integrale benadering (vanuit verschillende aspecten bekeken/aangepakt)
Steendam ligt als enige dorp aan de oevers van het prachtige Schildmeer (en wordt door ons dan ook vaak
met een VVV-bril op aangeduid als “de badplaats van het Schildmeer”).
Het Schildmeer is omringd door natuurgebieden (Roegwold, Tetjehorn), dooraderd met fiets- en voetpaden,
pleisterplaats van vogels, reeën, bevers etc.
Uitdaging is dus ook om het toeristisch/recreatieve profiel van het gebied te verbeteren op een respectvolleen rustige manier. Daartoe hebben wij structureel afstemmend overleg met Staatsbosbeheer, Waterschap,
Groninger Landschap en de ondernemers aan het Schildmeer.
Die laatsten zijn zelfs lid van de dorpsvereniging …..
Getuigend van visie en innovatie (vooruitkijkend en vernieuwend)
Ook hier weer een verwijzing naar 2 van onze pijlers: glasvezel/snel internet en duurzame energie. Daarmee
zijn we voorbereid op volwassen deelname aan de ‘nieuwe wereld’, en kunnen we als kleine gemeenschap de
leefbaarheid van onze bewoners een grote impuls geven, met toekomstwaarde.
We hebben een start gemaakt met het opstellen van een professionele Dorpsvisie voor Steendam.
Samen met de bewoners gaan we alle ideeën die er zijn op het gebied van ‘optimale leefbaarheid nu, én in de
toekomst’ actualiseren en bundelen in een integrale dorpsvisie, met een praktische horizon van 5 jaar, maar
met een visionaire horizon die veel verder gaat ….
Het moet een ‘boekwerkje’ worden waarin ook de geschiedenis van Steendam-Schildmeer kan worden
opgenomen, met wat tekst maar zeker ook beelden. Want, geschiedenis vraagt erom ook in en voor de
toekomst levend gehouden te worden!
3
Eventueel: Deelname in netwerken die de regionale, dorps-, gemeente- en eventueel zelfs de nationale grenzen
overschrijden
De gemeente Slochteren kent een zogeheten ‘voorzittersoverleg’. Eens per kwartaal komen alle
besturen/voorzitters van dorpsbelangen/verenigen bij elkaar aan de hand van actuele agendapunten.
Steendam participeert daarin.
Vanuit Steendam is bovendien het initiatief genomen om tot structureel overleg/uitwisseling/samenwerking
te komen met de direct aanpalende dorpen (Tjuchem, Overschild, Siddeburen, Hellum, Schildwolde). Waar
mogelijk kunnen dan gewenste ontwikkelingen/belangen in de directe omgeving van meer draagvlak worden
voorzien, ook richting de (grotere gemeente Midden-Groningen), Provincie, Nationaal Coördinator Groningen
etc.
5 B. Methoden
Eigen initiatief en overheidsparticipatie
Voor veel van onze activiteiten is medewerking / vergunningverlening van de gemeente nodig. Steendam
heeft goede en frequente contacten met zowel bestuurlijk als ambtelijk Slochteren.
Actieve en permanente communicatie tussen alle betrokken partijen (politici, bestuurders, burgers)
Zie onder meer onder 5A en D.
Samenwerking in verbanden op buurt-, gemeentelijk en regionaal niveau: Wat is de rol van de verschillende
partijen geweest? Hoe verliep de samenwerking?
Medio 2016 is de Stichting Sportpromotie Schildmeer/Roegwold opgericht. Stakeholders daarin zijn de
ondernemers in het gebied die een bedrijf hebben binnen de sectoren sport, recreatie, toerisme, horeca.
Die Stichting timmert nadrukkelijk aan de weg, en heeft al een goed gevulde activiteitenkalender voor
2017/2018. Dorpsvereniging Steendam is betrokken bij de discussie over plannen en kan daarbij haar eigen
belangen en ideeën op de agenda zetten. Die samenwerking verloopt uitstekend.
Coöperatie Steendam is aangesloten bij de Groninger Energie Koepel, een provinciale koepelorganisatie voor
coöperaties die zich met duurzame energie bezig (willen) houden. Ook met GrEK is frequent en goed contact.
De deelname bevorderen van mannen en vrouwen van alle leeftijdsgroepen, nationaliteiten en minderheden in het
economische, sociale en culturele leven.
Steendam heeft weinig inwoners, met wel een mooie dwarsdoorsnede van mannen en vrouwen,
leeftijdsgroepen, inkomensgroepen, en (sociale- en culturele) leefstijlen. We kennen geen
‘migrantendynamiek’.
Onze inzet is gericht op alle geledingen, met afhankelijk van het evenement / project, gerichtheid op
specifieke doelgroepen (ouderen die langer thuis willen blijven wonen, cursus computervaardigheden,
kinderactiviteiten etc.).
4
5 C. Overig
Het stadium: planvorming en realisatie
Er is zoals geschetst sprake van gerealiseerde projecten, projecten die concreet in ontwikkeling zijn en
(mogelijke) toekomstige projecten die worden opgenomen in de Dorpsvisie (die op dit moment als project
gerealiseerd wordt …)
Voorbeeld voor andere dorpen
Wij hebben de stevige overtuiging dat het coöperatiemodel een zeer goed vehikel kan zijn voor
gemeenschapsvorming, belangenbehartiging, (gebundelde) lijnen met de (lokale) overheid en politiek.
Die overtuiging dragen wij graag ook uit, mede gebaseerd inmiddels door eigen ervaringen (zie ook 5D).
Aan de gemeente (incl. het voorzittersoverleg), de provincie, andere lokale initiatieven stellen wij graag onze
expertise ter beschikking (d.m.v. presentaties, voorbeeldstatuten, draaiboeken …)
Duidelijke formulering van de doelstellingen
 het bevorderen van het woon- en leefklimaat in Steendam en omgeving in brede, innovatieve en
toekomstgerichte zin;
 het ontwikkelen en onderhouden van interactieve relaties met gemeentelijke overheid en politiek;
 constructief opereren als belanghebbende partij (= de gezamenlijkheid van bewoners) in ruimer
perspectief (dorp in een grote gemeente, de gemeente als deel van de provincie,
Staatsbosbeheer/Waterschap/Groninger Landschap als hoeders van natuur en cultureel erfgoed).
5 D Aandachtspunten voor ‘extra’ score.
Vul hier zaken in met betrekking tot de aandachtspunten waarop extra gescoord kan worden.
De gemeente Slochteren fuseert per 1-1-2018 met de gemeenten Hoogezand-Sappemeer en Menterwolde.
Dit leidt tot de nieuwe gemeente Midden-Groningen, met een inwonertal van ca 60.000 (Slochteren heeft er
thans ongeveer 17.000).
Een veel grotere gemeente, niet alleen qua inwonertal, maar in vele opzichten. Dat heeft de nodige voordelen,
zeggen ‘politici en geleerden’. Belangrijk nadeel is echter dat de afstand tussen gemeentelijke overheid en de
burger (nog) groter wordt. En dat terwijl veel burgers zich nu vaak al niet echt meer gezien/gehoord voelen. De
lijnen tussen overheid, politiek en burgers zijn dringend aan vernieuwing toe. Zeker op lokaal niveau, omdat er
steeds meer taken door Den Haag aan gemeenten worden overgedragen. Dit vormt voor Den Haag ook de
belangrijkste reden om (landelijk) tot vorming van grotere gemeenten te komen.
Sterke gemeenschapszin in de eigen directe omgeving, bijv. neergelegd in een breed gedragen (dorps)visie, is
naar onze mening een prima leidraad om ‘gebundeld/gecoördineerd’ met de gemeente in gesprek te gaan,
afspraken te maken voor een meerjarige periode, en om op basis van voortschrijdend inzicht/ontwikkelingen
met elkaar in interactie te blijven.
Daarbij kan ook ‘geëxperimenteerd’ worden met nieuwe vormen van democratie. In de oriëntatie op die
nieuwe vormen wordt vanuit Steendam actief deelgenomen. Op de rol staat daarbij ook dat er een ‘denktank’
wordt gevormd met raadsleden van alle politieke partijen, in de aanloop naar de verkiezingen voor de nieuwe
gemeente in november a.s.
5
Zie ook http://www.binnenlandsbestuur.nl/bestuur-en-organisatie/nieuws/gemeenteraad-moet-
op-de-schop.9550842.lynkx
“De houdbaarheidsdatum van de traditionele gemeenteraad is verstreken. Honderden lokale bestuurders,
raadsleden en wetenschappers roepen in een manifest op tot een radicale verandering van de lokale
democratie.”
Wij verklaren ons bereid indien we winnaar worden van de Dorpsvernieuwingsprijs 2017 deel te nemen aan de
Europese Dorpsvernieuwingsprijs 2018 en ons op de prijsuitreiking daarvan te presenteren.
Wij verklaren ons bereid indien we winnaar worden van de Dorpsvernieuwingsprijs 2017 mede de organisatie
van de uitreiking van de Dorpsvernieuwingsprijs 2019 op ons te nemen.
Ondertekening
Handtekening contactpersoon:
Fred Mahler
Woonplaats: Steendam
Datum: 7 maart 2017
Indienen van dit digitale aanmeldformulier kan via uw provinciale vereniging.
Het aanmeldformulier (en de eventuele twee bijlagen) dienen uiterlijk op
Dinsdag 7 maart om 19.00 uur bij uw provinciale vereniging binnen te zijn.
Deze dient de aanmelding en eventuele bijlage uiterlijk donderdag 9 maart om 19.00 uur
te mailen naar [email protected] .
Nadere informatie met betrekking tot het invullen van dit formulier: [email protected] ;
Koos Mirck 06-19005432
6