Kantoortransformatie, Waarom! Haal meer uit je data Amsterdam, 8 maart 2017 Toenemende verstedelijking - Groei steden 1 Bron: Planbureau voor de Leefomgeving © 2017 Deloitte The Netherlands Rotterdam 1970 Rotterdam 1991 Rotterdam 2011 Den Haag 1970 Den Haag 1991 Den Haag 2011 Utrecht 1970 Utrecht 1991 Utrecht 2011 Amsterdam 1970 Amsterdam 1991 Amsterdam 2011 Amsterdam 1970 Amsterdam 1991 Amsterdam 2011 Transformatie van kantoren De opgave voor de toekomst Kantorenmarkt Nederland (jan. 2017) Overig Retail Wonen Bedrijfsruimte Welzijn Vastgoedsegmenten Sport 48.900.000 m2 • Aanbod 7.643.000 m2 • Opname 2016 1.256.000 m2 • Leegstand 6.893.000 m2 (14,1%) Bron: Cushman & Wakefield januari 2017 Onderwijs Cultuur 17 Kantoren • Voorraad Hotel Bron: Cijfers maatschappelijk vastgoed 2011 – cijfers©zijn 2017indicatief Deloitte The Netherlands Transformatie uitdaging Van landsniveau naar gebouwniveau Gebruiker Gebied Gebouw Kantorenpark Gebruiker Gebouw • Urbaan leven • Reorganisatie • Anders werken • Bezuinigingsopgaven • Kantoor als ontmoetingsplaats • Duurzaam ruimtegebruik • Internet of Things • Flexibiliteit • Vergrijzing • Kansloos vs Kansrijk Gemeente Provincie Nationaal Gebied • Leegstand (verspreid) • Publiek Publieke Samenwerking • Convenant aanpak leegstand kantoren • Ladder voor duurzame verstedelijking • Stedelijke herverkaveling • Generatie Y 18 © 2017 Deloitte The Netherlands Marktontwikkelingen 20 © 2017 Deloitte The Netherlands De kantoorgebruiker en de kantooromgeving door de jaren heen 1975 21 1995 2015 2035 ? © 2017 Deloitte The Netherlands Vastgoedtrends Onttrekkingen aan de voorraad 22 © 2017 Deloitte The Netherlands Vastgoedtrends Onttrekkingen aan de voorraad 23 © 2017 Deloitte The Netherlands Vastgoedtrends Onttrekkingen aan de voorraad 24 © 2017 Deloitte The Netherlands Kansen voor de bovenstad © 2017 Deloitte The Netherlands Deloitte State of the State Transformatiepotentie kantoren o.b.v. data analyse State of the State - Is transformatie van kantoren naar woningen een volwaardig alternatief voor nieuwbouw? - Zo ja, waar en in welke mate? Partners 26 © 2017 Deloitte The Netherlands Methodiek Koppeling van databronnen en selectiecriteria geformuleerd Transformatiepotentie Huishoudengroei tot 2025 Bouwjaar gebouw voor 2000 >100 huishoudens op buurtniveau Nadere selectie van het aanbod Leegstand per 1 januari 2015, langer dan 1 jaar leeg Kantoren vanaf 500 m² Voorraad > 10.000 m² Kantorenvoorraad Nederland 27 © 2017 Deloitte The Netherlands Onderzoeksresultaten Transformatiepotentie voorziet in ca. 5% van de landelijke woningbehoefte Voorraad 49.389.000 m² Leegstand 8.600.000 m² Transformatiepotentie 3.000.000 m² +/- 25.000 woningen 28 # gebouwen 1.311 Minimaal 50% leeg 1.900.000 m² 100% leeg 1.100.000 m² © 2017 Deloitte The Netherlands Dataloket Uber © 2017 Deloitte The Netherlands Nul op de Meter Kansenkaart © 2017 Deloitte The Netherlands Dataloket van de gemeente Rotterdam “Het doel is om uiteindelijke alle beschikbare data over de stad op te nemen in Rotterdam 3D. Hiermee maken we een slim informatiemodel” (Bron: Binnenlands Bestuur, 7 februari 2017) © 2017 Deloitte The Netherlands Meten is weten - Online en real time inzicht in de bezetting en beschikbaarheid vergaderplekken - Basis voor gebouwgebruiksinformatie en ruimtebehoefte van de organisatie - Basis voor sturingsinformatie vastgoedeigenaar 32 © 2017 Deloitte The Netherlands Transformatie van kantoren De opgave voor de toekomst Overig Retail Wonen Bedrijfsruimte Welzijn Vastgoedsegmenten Sport Onderwijs Cultuur 33 Kantoren Hotel © 2017 Deloitte The Netherlands Data analyse in vastgoed In 9 stappen aan de slag met data analytics 5. Analyse & algoritme uitvoeren 4. Variabele & methode selectie 3. Data validatie 2. Data opschonen & combineren 1. Data identificatie & verzamelen 6. Evaluatie van de resultaten 7. Vertaling van inzichten naar actionable business insights 8. Visualisatie 9. Presentatie van resultaten Jan-Willem Santing Manager | Real Estate & Partnership T: +31 (0)88 288 8984 | M: +31 (0)6 8333 9838 [email protected] nl.linkedin.com/in/janwillemsanting Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee (“DTTL”), its network of member firms, and their related entities. DTTL and each of its member firms are legally separate and independent entities. DTTL (also referred to as “Deloitte Global”) does not provide services to clients. Please see www.deloitte.nl/about for a more detailed description of DTTL and its member firms. Deloitte provides audit, consulting, financial advisory, risk management, tax and related services to public and private clients spanning multiple industries. Deloitte serves four out of five Fortune Global 500® companies through a globally connected network of member firms in more than 150 countries bringing world-class capabilities, insights, and high-quality service to address clients’ most complex business challenges. To learn more about how Deloitte’s approximately 225,000 professionals make an impact that matters, please connect with us on Facebook, LinkedIn, or Twitter. This communication contains general information only, and none of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, its member firms, or their related entities (collectively, the “Deloitte Network”) is, by means of this communication, rendering professional advice or services. Before making any decision or taking any action that may affect your finances or your business, you should consult a qualified professional adviser. No entity in the Deloitte Network shall be responsible for any loss whatsoever sustained by any person who relies on this communication. © 2017 Deloitte The Netherlands