Piloot Ik wilde spreken over mijn hond. Maar iemand anders had dat

Piloot
Ik wilde spreken over mijn hond.
Maar iemand anders had dat onderwerp al gekozen.
En dus spreek ik nu over "piloten".
Want mijn opa was piloot, in de Belgische Luchtmacht.
Ik heb een blad met foto's uitgedeeld, zodat iedereen goed kan volgen.
Eerst iets over het ontstaan van het vliegtuig.
De Amerikaanse gebroeders Wright waren fietsenmakers.
("ZIE FOTO 1")
Maar zij bouwden het allereerste vliegtuig.
Op 17 december 1903 deden zij de eerste vlucht ooit.
Hun vliegtuig vloog 17 seconden lang en 37 meter ver.
De militairen waren de eersten om de nieuwe uitvinding te gebruiken.
Ze gebruikten het nieuwe vliegtuig al in de Eerste Wereldoorlog, die begon in 1914.
Eerst voor het bespioneren van de vijand vanuit de lucht, daarna ook voor het gooien van bommen en voor
luchtgevechten.
Enkele jaren later werd het vliegtuig ook gebruikt voor de burgers.
Voor het eerst in 1918.
Voor het transport van post.
De eerste 40 jaar vlogen alle vliegtuigen met een gewone motor (zoals in onze auto) die een schroef doet
draaien.
("ZIE FOTO 2")
Die schroef trekt het vliegtuig als het ware door de lucht.
Hoe sneller de schroef draait, hoe sneller het vliegtuig vliegt.
Maar schroefvliegtuigen kunnen niet heel snel vliegen, en ook niet heel hoog.
De uitvinding van de straalmotor zou toelaten om sneller en hoger te vliegen.
Ook nu waren de militairen de eersten om de nieuwe uitvinding te gebruiken.
Het eerste militaire straalvliegtuig vloog in 1944, op het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Het eerste passagiersvliegtuig met straalmotoren vloog enkele jaren later, in 1951.
Onze Belgische Luchtmacht ontstond in de Tweede Wereldoorlog.
Belgische piloten vluchtten uit het door de Duitsers bezette België naar Engeland.
En vanuit Engeland gingen ze dan de Duitsers bombarderen, en luchtgevechten voeren tegen de Duitse
vliegtuigen.
Na de oorlog kwamen ze terug naar België, en richtten ze hier de Belgische Luchtmacht op.
Vandaag vliegt de Belgische Luchtmacht met de "F16", bijgenaamd de "Falcon" of de "Valk".
Die "F" staat voor "Fighter" of "Gevechtsvliegtuig".
En het getal "16" is gewoon een volgnummer.
Maar net daarvoor vloog de Luchtmacht met de "F104", bijgenaamd de "Starfighter" of de "Sterrenvechter".
("ZIE FOTO 3")
Men noemde de "Starfighter" ook "Een raket met een piloot erin", omdat hij inderdaad net een lange raket
was met helemaal voorin een piloot.
Spijtig genoegen noemde men de "Starfighter" ook nog "De vliegende doodskist", omdat er zoveel piloten
mee verongelukten.
Opa vloog ongeveer 12 jaar op "Starfighter", in Kleine Brogel.
In die tijd verongelukten in 16 "Starfighters" van Kleine Brogel, waarbij 12 piloten het leven lieten.
Dat was dus gemiddeld één begrafenis per jaar in Kleine Brogel.
("ZIE FOTO 4")
Verongelukte piloten kregen tijdens hun begrafenis nog een medaille van de koning, voor moed en
zelfopoffering, en voor diensten bewezen aan het vaderland.
Waarom gebeurden er in die jaren zoveel ongelukken?
Omdat het toen de "Koude Oorlog" was, en de piloten gevaarlijke vluchten moesten uitvoeren.
De "F104 Starfighter" was het vliegtuig dat het snelst en ook het hoogst kon vliegen.
Hij vloog dus ook sneller en hoger dan de huidige "F16 Falcon".
De "Starfighter" haalde een dubbel record:
- Hij vloog het snelst: meer dan twee keer sneller dan het geluid.
- Het vloog het hoogst: meer dan 30 kilometer hoog.
Op de grond is de geluidssnelheid 1.200 kilometer per uur.
Je weet dat we op de autosnelweg 120 kilometer per uur mogen rijden.
De geluidssnelheid is dus 10 keer zo snel.
Burgervliegtuigen kunnen niet sneller vliegen dan het geluid.
Ze vliegen aan een snelheid van 800 tot 900 kilometer per uur.
De "Starfighter" vloog 2,3 keer sneller dan het geluid.
Dus de "Starfighter" haalde dus een snelheid van ongeveer 2.700 kilometer per uur.
Als een vliegtuig sneller vliegt dan het geluid, zeggen we dat het door de "geluidsmuur" vliegt.
Wat is dat, die "geluidsmuur"?
("ZIE FOTO 5")
Als we geluid maken, zenden we in de lucht cirkelvormige geluidsgolven uit rond ons.
Net zoals de cirkelvormige golven die ontstaan in het water rond een steentje dat we in het water gooien.
Om sneller te vliegen dan het geluid, moet een vliegtuig sneller vliegen dan zijn eigen geluid, en moet het
dus door zijn eigen geluidsgolven breken.
Vroeger konden vliegtuigen dat niet.
De piloten noemden dat de "geluidsmuur", waar ze niet door konden.
Moderne gevechtsvliegtuigen kunnen dus wel sneller vliegen dan hun eigen geluid, en kunnen dus wel door
die "geluidsmuur".
Als ze door de "geluidsmuur" vliegen, hoor je op de grond een luide knal.
Piloten doorbreken de "geluidsmuur" op grote hoogte.
Want als ze dat te laag zouden doen, zou die luide knal ruiten kunnen doen breken op de grond.
Maar de "Starfighter" kon dus niet alleen het snelst vliegen, hij kon ook het hoogst vliegen.
Burgervliegtuigen vliegen ongeveer op 9 kilometer meter hoog.
Ze kunnen niet veel hoger, want dan wordt de lucht te dun en valt hun motor uit.
Maar de "Starfighter" kon klimmen tot 31,5 kilometer hoog.
Dat is ongeveer 500 kerktorens boven elkaar (de kerktoren van Hasselt is 62 meter hoog).
Daarmee vloog hij dus heel véél hoger dan de luchtlaag van ongeveer 11 kilometer dik boven ons waarin wij
leven, en waarin de burgervliegtuigen rondvliegen.
Daarom moest de piloot bij zulke hoge vluchten een speciaal drukpak dragen, ongeveer zoals de astronauten.
("ZIE FOTO 6")
Iedereen heeft op de kermis wel in een attractie gezeten die snel ronddraait.
En iedereen heeft gevoeld dat je dan in je stoel gedrukt wordt.
Als piloten in een gevechtsvliegtuig snel ronddraaien, bijv. als ze een "looping" of "salto" maken, of als ze
luchtgevechten doen, worden zij nog veel harder in hun schietstoel gedrukt.
Zij worden dan zo hard in hun stoel gedrukt dat hun bloed naar onder zakt, naar hun buik en benen.
Hun hart kan hun bloed dan niet meer omhoog pompen naar hun hoofd en ogen.
En het wordt dan zwart voor hun ogen, ze zien niets meer.
Als dat gebeurt, moeten zij direct wat minder hard aan de stuurknuppel trekken, zodat ze wat minder snel
ronddraaien, en hun hart weer bloed omhoog kan pompen naar hun hoofd en ogen.
Want als ze dan blijven trekken aan de stuurknuppel verliezen ze het bewustzijn.
Om toe te laten dat de gevechtspiloten toch snel kunnen ronddraaien zonder het bewustzijn te verliezen,
dragen zij een speciaal drukpak rond hun buik en benen.
("ZIE FOTO 7")
Hoe harder ze aan de stuurknuppel trekken, hoe harder dat pak opblaast en zo de bloedtoevoer naar hun buik
en benen afsluit.
Op die manier moet het hart het bloed alleen maar over het bovenste deel van het lichaam rondpompen, en
kan het dus langer bloed pompen naar de piloten hun hoofd en ogen.
(Toon: DRUKPAK)
Gevechtspiloten vliegen dikwijls boven de zee, ook in de winter als het water vrieskoud is.
Als ze dan moeten uitschieten, vallen ze in dat ijskoude water, en vriezen ze direct dood.
Daarom dragen piloten speciale op maat gemaakte waterdichte en goed isolerende pakken uit één stuk als ze
in de winter boven zee moeten vliegen.
Daarmee kunnen ze een aantal uren overleven in ijskoud water.
("ZIE FOTO 8")
We hebben het nu al gehad over de verschillende speciale pakken voor gevechtspiloten.
Nu gaan we eens kijken naar de rest van hun uitrusting.
Om te beginnen dragen zij een vlieghelm.
(Toon: VLIEGHELM)
Die helm heeft twee viziers: een zonwerend, en een doorschijnend vizier.
Als de piloot in het felle zonlicht vliegt, klapt hij zijn zonwerend vizier omlaag.
("ZIE FOTO 9")
Maar ook als hij niet in de felle zon vliegt, doet de piloot een vizier omlaag, zijn doorschijnend vizier.
Waarom klapt de piloot altijd een vizier voor zijn ogen, ook als hij niet in het felle zonlicht vliegt?
Dat doet hij om twee redenen.
Ten eerste beschermt een vizier zijn ogen als hij moet uitspringen aan de heel hoge snelheden waaraan hij
vliegt.
Ten tweede gebeurt het geregeld dat hij in volle vlucht botst met vogels.
En omdat gevechtsvliegtuigen zo snel vliegen, kan zo'n vogel het glas van de cockpit verbrijzelen.
Daarom heeft de piloot beter altijd een vizier omlaag, om dan geen stukken in zijn ogen te krijgen.
("ZIE FOTO 10")
Aan de vlieghelm wordt het zuurstofmasker vast geklikt.
De zuurstofslang wordt aangesloten op de zuurstoftank van het vliegtuig.
Piloten dragen brandvrije kledij:
- Brandvrij vliegondergoed.
- Een brandvrije vliegoverall.
- Lange brandvrije vlieghandschoenen.
(Toon: BRANDVRIJE VLIEGKLEDIJ)
Op de Starfighter moest de piloot "sporen" dragen aan zijn vlieglaarzen (zoals de cowboys).
(Toon: SPOREN AAN VLIEGLAARZEN)
Die sporen klikte de piloot vast aan rolkabels in de schietstoel.
Als de piloot zijn voeten naar voor stak, om de stuurpedalen en rempedalen te bedienen, werden die kabels
uitgerold.
Maar als de piloot moest uitschieten, rolden die kabels automatisch op, en werden zijn benen zo
teruggetrokken tot tegen de schietstoel.
Want anders zou hij zijn benen verliezen bij het uitschieten.
Na het uitschieten werden die kabels dan automatisch doorgesneden.
Want anders bleef de piloot daarmee natuurlijk vasthangen aan zijn schietstoel.
Verder draagt een piloot een zwemvest onder de armen als hij boven water gaat vliegen.
Als hij dan moet uitschieten, moet hij maar een koordje trekken, en het zwemvest wordt automatisch
opgeblazen.
De piloot draagt natuurlijk ook altijd een parachute.
Als hij uitschiet, opent die parachute automatisch.
Het kussen van de schietstoel is eigenlijk een pak met daarin een opblaasbaar rubberbootje.
Als de piloot in zijn schietstoel gaat zitten, klikt hij zich vast aan dat pak.
Wanneer hij moet uitschieten, blijft dat pak dus aan de piloot hangen.
Als hij aan zijn parachute hangt te bengelen, moet hij aan een handvat trekken, en dan valt dat pak aan een
touw enkele meters omlaag.
Tijdens die val wordt het rubberbootje automatisch opgeblazen.
Dan bengelt de piloot dus aan zijn parachute, terwijl enkele meters onder hem een opgeblazen rubberbootje
hangt.
Als de piloot in de zee valt, blijft hij boven door zijn zwemvest.
En dan moet hij maar aan dat touw trekken om het opgeblazen rubberbootje naar zich toe te trekken.
Aan dat bootje hangt weer een ander pak vast, met overlevingsmateriaal.
Onder andere pilletjes om zoutwater drinkbaar te maken, visgerief, kaarten, noodrantsoenen, enz., en ook een
noodradio, en vuurpijlen.
Zo'n klein rubberbootje is moeilijk te vinden op de zee.
Daarom dienen die noodzender, en die vuurpijlen.
Die noodzender zendt automatisch een noodsignaal uit, zodat de redders de piloot gemakkelijker kunnen
vinden.
En als hij een schip of een vliegtuig of een helikopter ziet, moet de piloot zijn vuurpijlen afschieten, zodat ze
zien waar hij ergens ronddobbert, en hem snel kunnen redden.
De piloten oefenen dit elk jaar, in de Middellandse Zee in Corsica.
("ZIE FOTO 11")
Ik kan nog lang blijven doorgaan over dit onderwerp.
Maar onze piloot is nu gered.
En dat is dus het einde van dit verhaal.
Kleurencodes in de tekst
GEEL
Foto's over het besproken onderwerp.
Die foto's staan op aparte bladen.
Die bladen worden vooraf uitgedeeld meester en de klasgenoten, zodat ze kunnen volgen.
GROEN
Vliegmateriaal dat tijdens de spreekbeurt getoond wordt aan de klasgenoten.
GRIJS
De stukken die grijs gearceerd zijn, kunnen weggelaten worden zonder het verhaal te vervormen.