Leskaart 1: Geraamte beenverbindingen, fontanellen, bouw gewricht, samenstelling bot, samenstelling skelet, skelet van zoogdieren, verschillende gewrichten Beenverbindingen Beenderen kunnen op 4 manieren aan elkaar vast zitten. 1. 2. 3. 4. Vergroeid Door middel van een naad Door middel van kraakbeen Door middel van een gewricht Voorbeelden Heiligbeen = vergroeid schedelbeenderen = d.m.v. een naad borstbeen – ribben = d.m.v. kraakbeen dijbeen – scheenbeen = gewricht Beenverbindingen Tussen de botten van de volgende twee beenverbindingen is geen beweging mogelijk: 1. Vergroeid 2. Door middel van een naad Beenverbindingen Tussen de botten van de volgende beenverbinding is een beetje beweging mogelijk: 3. Door middel van kraakbeen Beenverbindingen Tussen de botten van de volgende beenverbinding is veel beweging mogelijk: 4. Door middel van een gewricht Schedelbeenderen Bij baby’s zijn de schedelbeenderen nog niet aan elkaar verbonden. Tussen de schedelbeenderen bevinden zich fontanellen. Fontanellen: dunne vliezige plaatsen tussen de schedelbeenderen van een baby. Fontanellen Bouw gewricht Bouw gewricht Onderdeel gewricht Functie Gewrichtskogel (gewrichtskop) - Kapselband (gewrichtsband) Verbinding tussen gewrichtskogel en gewrichtskom extra verstevigen. Gewrichtskapsel 1. Maken van gewrichtssmeer 2. Het verbinden van de gewrichtskogel met de gewrichtskom Gewrichtssmeer Het “smeren” van het gewricht. Soepel laten verlopen van de beweging tussen de gewrichtskogel en de gewrichtskom. Kraakbeenlaagje Beschermen van de gewrichtskogel en de gewrichtskom. Gewrichtskom - Het skelet van zoogdieren Het skelet van zoogdieren vertoont veel overeenkomsten met dat van de mens. Er zijn ook verschillen. Het skelet van zoogdieren Verschillen in het gebruik van het skelet. Zoolganger, teenganger, hoefganger (topganger) Zoolgangers, teengangers, hoefgangers Zoolgangers Teengangers Hoefgangers Zoolgangers lopen op de gehele voetzool (teenkootjes, middenvoetsbeentjes, voetwortelbeentjes en hielbeen). Teengangers lopen op de tenen (teenkootjes). Hoefgangers lopen op de toppen van de tenen (toppen van de teenkootjes). Voorbeelden: mens, beer Voorbeelden: kat, hond Het uiteinde van iedere poot is omhuld met een hoef. Voorbeelden: paard, koe Zoolganger, teenganger, hoefganger? Zoolganger, teenganger, hoefganger? Herhaling Welke twee beenverbindingen zijn beweeglijk aan elkaar verbonden? filmpje Er zijn 3 soorten gewrichten Naam gewricht Beweging Voorbeeld 1 Scharniergewricht Heen en terug Knie – Elleboog 2 Kogelgewricht In verschillende richtingen Schouder – Heup 3 Rolgewricht Het ene bot rolt om het andere heen Spaakbeen – Ellepijp Van wat voor soort gewricht is er sprake? Uitleg Botsamenstelling Je skelet is opgebouwd uit: • Kraakbeen • Been Been bestaat uit: • Lijmstof (zorgt voor de beweeglijkheid van een bot) • Kalkstof (zorgt voor de stevigheid van een bot) Hoe kun je kalkstof verwijderen uit een bot? Hoe kun je lijmstof verwijderen uit een bot? Film Botsamenstelling Uitleg Botsamenstelling Gedurende je leven verandert de samenstelling van je skelet. Samenstelling skelet baby Samenstelling skelet bejaarde Het skelet bestaat voor het grootste deel uit kraakbeen i.p.v. been. Het skelet bestaat voor het grootste deel uit been i.p.v. kraakbeenweefsel. In het beenweefsel zit veel lijmstof en weinig kalk. In het beenweefsel zit veel kalkstof en weinig lijmstof.