Jaarverslag sept

EVALUATIE ACTIEPLAN ECOCAMPUS
31/12/2015)
(1/9/2015 –
In het door de Vlaamse Regering goedgekeurde programmavoorstel op 10
juli 2015 werden drie kerndoelstellingen vooropgesteld
Kerndoelstellingen:
1. Docenten,
onderzoekers
en
studenten
experimenteren
met
duurzaamheidsvraagstukken.
2. Docenten,
onderzoekers
en
studenten
ontwikkelen
een
duurzaamheidsreflex
en
kennis
en
ervaring
over
duurzame
ontwikkeling
bij
hun
onderwijs-,
onderzoeksen
studentenactiviteiten.
3. Het actievermogen bij docenten, onderzoekers en studenten groeit
dankzij een gunstig en ondernemend klimaat binnen het hoger
onderwijs.
Tijdens de opstartperiode (1 september 2015 – 31 december 2015) werd
de basis gelegd voor de volgende jaren via onderstaande acties:

Inspiratiefestival “Opleidingen duurzaam vernieuwen”
Op 7 december werd door Ecocampus het eerste inspiratiefestival
“opleidingen duurzaam vernieuwen” georganiseerd waar Vlaamse en
internationale EDO-praktijken of aanknopingspunten voor EDO
werden getoond.

Filmpje: 'Onderwijs in flux'
Ecocampus ging de uitdaging aan om een compact filmpje te maken
over de sleutelcompetenties voor duurzame ontwikkeling. Het
filmpje is een korte introductie over deze competenties die ook
aan bod komen in de leidraad ‘duurzame ontwikkeling als kompas
bij
de
opmaak
van
leerresultaten’.
Een gespecialiseerd bureau visualiseerde de competenties op een
creatieve manier. Concreet gaat het over de interpersoonlijke,
normatieve, anticipatorische en strategische competenties en
systeemdenken. Geraakt u geprikkeld en wil u ondersteunen bij
het vormgeven van een duurzame toekomst, dan kan u zich verder
verdiepen in onze leidraad of praktijken ontdekken via onze
inspiratiemuur ‘duurzame ontwikkeling in de opleidingen’.
www.lne.be

EDGE kit
Ecocampus ontwikkelde samen met de KU Leuven, Catapa en OVAM de
EDGE-kit.
EDGE
staat
voor
Educatie
voor
Duurzaam
Grondstoffenbeheer in Economische opleidingen. De kit levert
docenten in economische opleidingen concrete actiefiches en
instrumenten om duurzaamheid een plaats te geven in hun vakken.
De EDGE-kit toont twee invalshoeken van grondstoffenbeheer als
duurzaamheidsvraagstuk: één vanuit Vlaanderen en de transitie
naar een circulaire economie, en één vanuit Peru en de
mijnbouwindustrie in dat land.
Voor het werken aan dit duurzaamheidsvraagstuk in economische
opleidingen zijn er verschillende werkvormen.

Lerend Netwerk Economie
Op 12 oktober 2015 werd een bijeenkomst georganiseerd van het
lerend netwerk economie. Centraal stond het uitwerken en
uittesten van de EDGE-kit (pedagogische tool voor docenten in
economisch opleidingen over de grondstoffenproblematiek).

Trefdag
'educatie
voor
duurzame
ontwikkeling
in
de
lerarenopleiding'
Ecocampus organiseerde op 14 december 2015 in samenwerking met
het expertisenetwerk lerarenopleiding AUGent
een trefdag waar
de centrale vraag was: hoe ver staan we nu eigenlijk met de
integratie van EDO in de lerarenopleiding? In de voormiddag
werden lezingen gegeven met een eerder theoretische invalshoek.
Tijdens de lunch stelden docenten voor hoe zij EDO integreerden
in
hun
lespraktijk.
Daarop volgden workshops uit de praktijk.:

Lerend Netwerk Sociaal Werk
Op 15 september kwam het lerend netwerk sociaal werk samen. De
sessie stond in het teken van vernieuwende sociaal economische
praktijken.
Jef Peeters stelde zijn nieuwe boek voor 'Veerkracht en
burgerschap. Sociaal werk in transitie'. We leerden ook het
Cynefin model kennen, een model dat helpt bij besluitvorming
zowel in geordende, complexe systemen als systemen in chaos.
Heel veel bedrijfsmanagers gaan er reeds mee aan de slag, maar
ook voor het sociaal werk biedt het heel wat opportuniteiten.
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
pagina 2 van 4
Evaluatie Ecocampus (1 september 2015 – 31 december 2015)
De gastheer van dienst was De Stuyverij in Kortrijk,
inspirerend voorbeeld van een sociale onderneming.
een

Adviesnota over duurzaamheid in onderzoek
Ook bij de opstart van het Ecocampusprogramma werd er verder
gewerkt aan het debat over de vraag: wat kunnen Vlaamse
hogeronderwijsinstellingen doen om duurzaamheid in onderzoek te
faciliteren en te promoten op korte en lange termijn?
Vertrekkende van de adviesnota ‘Duurzaamheid in Onderzoek’ werd
samen met onderzoekers gekeken hoe hier een stap verder in kan
gegaan worden (via proefprojecten, webinar,…),

NME-dag “Grensverleggende NME”
In 2015 werden geregeld internationale pioniers op het vlak van
duurzaam hoger onderwijs uitgenodigd om hun kennis te delen in
Vlaanderen en worden Vlaamse goede praktijken internationaal in
de kijker gezet en verspreid.
Op 10 november bijvoorbeeld organiseerde Ecocampus tijdens de
jaarlijkse NME-dag een speciaal traject voor deelnemers uit het
hoger onderwijs. Internationale pioniers deelden hun verhaal
over andere organisatievormen die educatie en onderzoek voor
duurzaamheid stimuleren. Zowel op het niveau van een opleiding,
een onderzoekscentrum als van een volledige instelling. platform
voor
innovatieve
experimenten
over
complexe
duurzaamheidsvraagstukken

Deelname aan het internationale netwerk van duurzaam hoger
onderwijs
Internationale trends en netwerken zoals de Copernicus Alliance
en de EAUC werden op de voet gevolgd en internationale kennis,
ervaringen en praktijkvoorbeelden werden verspreid via het
platform.
In november 2015 vond in Madrid zowel het jaarlijkse UE4SD
congres,
als
de
jaarlijkse
conferentie
en
de
algemene
vergadering
van
de
Europese
Copernicus
Alliance
plaats.
Ecocampus was op de drie bijeenkomsten aanwezig.
UE4SD
staat
voor
University
Education
for
Sustainable
Development.
Het UE4SD-consortium bestaat uit
53 partners uit 33 Europese
landen, en wil via het uitwisselen van praktijkvoorbeelden de
integratie
van
duurzame
ontwikkeling
in
het
curriculum
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Evaluatie Ecocampus (1 september 2015 – 31 december 2015)
pagina 3 van 5
stimuleren. In Madrid kwamen alle partners bijeen en werd het
rapport ‘leading practice publication’ gelanceerd en besproken.
Het rapport bevat een bundeling van de voorlopig verzamelde
praktijkvoorbeelden waaronder een beschrijving van de lerende
netwerken van Ecocampus.
De Copernicus Alliance verbindt organisaties die werk maken van
een duurzaam hoger onderwijs. Ecocampus is lid en verspreidt
Vlaamse ervaringen, publicaties en tools via dit netwerk en
haalt internationale kennis en ervaring uit dit netwerk naar
Vlaanderen.

Ecocampus als kennisdraaischijf
Er werd continu een overzicht van (internationaal) relevant en
actueel
inspiratiemateriaal
(activiteiten,
netwerken
en
literatuur) over duurzaam hoger onderwijs aangeboden via de
Ecocampuswebsite en andere (internationale kanalen (vb: website
EAUC).Een online inspiratiemuur met (internationale) innovatieve
onderwijspraktijken werd aangevuld en bekendgemaakt. Deze
inspiratiemuur werd ook in het Engels beschikbaar gemaakt via de
website van EAUC. Daarnaast werden docenten, onderzoekers,
studenten en partners geïnspireerd via een driemaandelijkse
nieuwsflits ‘Duurzaam Hoger Onderwijs’
Tenslotte
werden
twee
‘sociale
mediakanalen’
voor
onderwijspersoneel en studentenvertegenwoordigers aangevuld met
nieuwe discussies, inspirerend materiaal enz.

Adviesverlening aan instellingen
Er werd in 2015 geregeld advies verleend aan instellingen (met
betrekking tot het expertiseveld duurzaam hoger onderwijs, inzet
netwerk, enz.). Voorbeelden daarvan: deelname stuurgroep PWOproject EDOEL van de Arteveldehogeschool, adviesverlening
project duurzame ontwikkeling in de vakgroep professionele
communicatie Universiteit Antwerpen.

Aanbieden van een reflectie-instrument voor een duurzame
hogeronderwijsinstelling
In het licht van de instellingsreview, die het NAS-decreet
voorziet vanaf 2015, kunnen hogeronderwijsinstellingen duurzame
ontwikkeling als thema naar voren schuiven. In 2014 ontwikkelde
het Departement LNE in samenwerking met de Environmental
Association for Universities and Colleges (EAUC, partner uit
Groot-Brittannië)
een
reflectie-instrument
dat
hogeronderwijsinstellingen kunnen gebruiken om een kritische
zelfreflectie op vlak van duurzame ontwikkeling op te stellen en
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
pagina 4 van 4
Evaluatie Ecocampus (1 september 2015 – 31 december 2015)
verbeteringen te plannen. Zo worden hogeronderwijsinstellingen
ondersteund in hun verdere oriëntatie op duurzame ontwikkeling,
zonder daarbij de autonomie en de specifieke context van de
individuele instelling uit het oog te verliezen. Het gebruik van
het instrument werd verder gestimuleerd en ondersteund en
aanpassingen aan nieuwe evoluties worden erin opgenomen.

Afstemming beleidsthema’s ‘duurzaamheid’, ‘internationalisering’
en ‘ondernemerschap’
Samen met andere betrokken actoren werd de verhouding tussen
duurzame
ontwikkeling
en
andere
beleidsthema’s
zoals
internationalisering, en ondernemerschap in het kader van de
instellingsreview verder geanalyseerd met het oog op een betere
stroomlijning van de thema’s en integratie in het hoger
onderwijs.
Via
het
netwerk
“ondernemerschap
en
duurzame
ontwikkeling”
en
“internationalisering
en
duurzame
ontwikkeling” werd een overzicht aangeboden van de mogelijke
synergiën
tussen
de
beleidsthema’s
duurzame
ontwikkeling
enerzijds en ondernemerschap en internationalisering anderzijds.

Advies voor Vlaams beleid en overheidsinitiatieven
Vanuit de opgebouwde kennis en ervaring met duurzaam hoger
onderwijs werd ook in 2015 advies verleend aan andere Vlaamse
overheidsinstanties die beleid en initiatieven richten op het
hoger onderwijs. Voorbeelden: TWOL agro-ecologie, denktank
klimaatbestendig
Vlaanderen,
summer
school
bedrijven
en
biodiversiteit.
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Evaluatie Ecocampus (1 september 2015 – 31 december 2015)
pagina 5 van 5