Kinderopvang - Profi

De inhoud van dit thema:
1.2 Feiten en cijfers
1.3 Ontwikkelingen in de kinderopvang en het
peuterspeelzaalwerk
1.4 De plaats van kinderopvang in de samenleving
1.5 Wetten en regels kinderopvang
1-1
Ontwikkelingen kinderopvang:
• buitenschoolse opvang en basisonderwijs
• brede scholen
• combinatiefuncties
• kwaliteit van de kinderopvang en het
peuterspeelzaalwerk
• harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk
• voorschoolse en vroegschoolse educatie (VVE)
• gastouderopvang
• Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG)
• Kinddossier en Verwijsindex
1-2
Kinderopvang en samenleving:
• verwachtingen vanuit de samenleving
• inspelen op ontwikkelingen
• dienstverleningsconcepten
• samenwerkingsverbanden
1-3
Wetten en regels kinderopvang:
• Wet kinderopvang
• beroepscode kinderopvang
• Internationale rechten van het Kind
• verklaring omtrent het gedrag
• CAO kinderopvang en de CAO welzijn en
maatschappelijke dienstverlening
• convenant kwaliteit kinderopvang
• meldcode kinderopvang
• overige wetten
1-4
De inhoud van dit thema:
2.2 Verschillende niveaus en afbakening van taken en
functies
2.3 Aspecten van de organisatie
2.4 Specifieke punten met betrekking tot de
organisatie
2-1
Verschillende niveaus en afbakening van
taken en functies:
• operationeel, tactisch en strategisch niveau
• afbakening taken en functies
• de taken van de assistent-leidinggevende
2-2
Aspecten van de organisatie:
• het oproepen, plaatsen en introduceren van kinderen
en ouders
• de groepssamenstelling
• bevoegdheden verschillende categorieën pedagogisch
werkers
• het maken van roosters
• het oproepen van invalkrachten
• werkprocessen
• overlegstructuur
2-3
Het oproepen en plaatsen van kinderen:
• wachtlijstprocedure
• plaatsingsprocedure
• aandachtspunten bij de plaatsing
• introductie
2-4
De groepssamenstelling:
• de groepssamenstelling
• horizontale en verticale groepen
• stamgroepen
• normen voor de groepsgrootte
• aandachtpunten bij de samenstelling van groepen
2-5
Overlegstructuur:
• overlegstructuur
• oudercommissievergadering
• netwerkoverleg
2-6
Specifieke punten met betrekking tot de
organisatie:
• relatie tussen pedagogische aspecten en organisatie
• planning van overleg en activiteiten
• interne communicatie
• gastouderopvang
• peuterspeelzalen
• tussenschoolse opvang
• diensten aan ouders
• samenvatting organisatorische taken assistentleidinggevende
2-7
De inhoud van dit thema:
3.2 Pedagogiek en ontwikkelingspsychologie
3.3 De geschiedenis van de opvoeding
3.4 Onderzoek en visies op opvoeding
3-1
De geschiedenis van de opvoeding:
• opvoeding tot 1750: kinderen hebben geen aparte
plaats in de samenleving
• opvoeding 1750 – 1850: propaganda voor
moederliefde
• opvoeding 1850 – 1950: kindrechten,
consultatiebureaus, oorlogen
• opvoeding 1950 – 1990: nadruk op kind zijn en
gezondheid, kleinere gezinnen
• opvoeding 1980 tot nu: uitbreiding kinderopvang,
opvoedingsondersteuning, diversiteit
3-2
Onderzoek en visies:
• onderzoekers opvoeding en kinderopvang vanaf 1970
• visies op opvoeding
3-3
Onderzoekers opvoeding en kinderopvang
vanaf 1970:
• Dolph Kohnstamm
• Jo Hermanns
• Louis Tavecchio
• Rien van IJzendoorn
• Marianne Riksen-Walraven
• Het Nederlands Consortium Kinderopvang Onderzoek
(NCKO)
3-4
Ontwikkelingspsychologen en pedagogen
aan het woord over:
• vier minimale kwaliteitseisen kinderopvang (Marianne
Riksen-Walraven)
• meer aandacht voor de ontwikkeling (Louis Tavecchio)
• normen en waarden overdragen en ruzie (Tjeerd Olthof)
• vrouwen en mannen (Martine Delfos)
• televisiegeweld en interactieve media (Patti Valkenburg)
• diversiteit (Pedagogenplatform)
• temperament (Rien van IJzendoorn en Femmie Juffer)
• een adaptief pedagogisch klimaat (Luc Stevens)
• seksualiteit bij pubers (Rutgers Nisso Groep)
3-5
De inhoud van dit thema:
4.2 De geschiedenis van de opvoedingsondersteuning
4.3 Opvoedingsondersteuning in een breder
perspectief
4.4 Activiteiten opvoedingsondersteuning in
kindercentra
4-1
De geschiedenis van de
opvoedingsondersteuning:
• tot 1900:
ondersteuning vanuit de directe
omgeving
• 1900 tot 1940: consultatiebureaus en MOB
• 1940 tot 1990: verdere professionalisering
• 1990 tot nu:
opvoedingsondersteuning krijgt
volwaardige plaats
4-2
Opvoedingsondersteuning in een breder
perspectief:
• het begrip opvoedingsondersteuning
• lichtere vormen van opvoedingsondersteuning
• de ketenbenadering
• het hulpverleningscircuit
4-3
Lichtere vormen van
opvoedingsondersteuning:
• informatie en voorlichting: macroniveau;
• advies en begeleiding: microniveau;
• emotionele steun en feedback: microniveau;
• praktische of instrumentele ondersteuning:
mesoniveau;
• voorbeeldgedrag: microniveau;
• mobiliseren van sociale steun: mesoniveau;
• signaleren van problemen en achterstanden en
doorverwijzen: macroniveau
4-4
Het hulpverleningscircuit:
• de jeugdzorg
• verschillende hulpverleningsinstellingen
4-5
Opvoedingsondersteuning in kindercentra:
• vormen van opvoedingsondersteuning in kindercentra
• wisselwerking tussen pedagogisch werkers en ouders
• haal- en brengcontacten
• gesprekken voeren met ouders
• themapakketten
4-6
De inhoud van dit thema:
5.2 Beleid en werkwijze plaatsing
5.3 Verzorging en begeleiding
5.4 Pedagogische ondersteuning bij verschillende
beperkingen
5-1
Beleid en werkwijze plaatsing:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
beleid
medische handelingen
aansprakelijkheid
plaatsingsbeleid
inbreng van pedagogisch werkers
specifieke opvangbehoeften
het plan van aanpak
deskundigheidsbevordering
het volgen en observeren van kinderen
samenwerking met andere organisaties en/of
hulpverleners
• financiën
5-2
Verzorging en begeleiding:
• emotionele aspecten
• zelfredzaamheid stimuleren en compenseren
5-3
Pedagogische ondersteuning bij verschillende
beperkingen:
• lichamelijke beperkingen
• verstandelijke beperkingen
• pervasieve ontwikkelingsstoornissen
5-4
Zintuiglijke beperkingen:
• visuele beperkingen
• auditieve beperkingen
5-5
Pervasieve ontwikkelingsstoornissen:
• klassiek autisme
• syndroom van Asperger
• PDD-NOS
• desintegratiestoornis van de kinderleeftijd
• RETT-syndroom
5-6
De inhoud van dit thema:
6.2 Het begrip ontwikkelingsachterstand en de
doelgroep
6.3 Oorzaken en gevolgen van
ontwikkelingsachterstanden
6.4 Preventie van ontwikkelingsachterstanden
6.5 Het toetsen van kinderen
6.6 De individuele begeleiding van kinderen met
een achterstand
6-1
Partners VVE:
• peuterspeelzalen
• kinderdagverblijven
• basisscholen
• consultatiebureaus
• gemeente
6-2
Toetsmethoden:
• Peutervolgsystemen
• Kindvolgsystemen 2 tot 6 jaar
• checklisten
• SNEL scoretoets
6-3
Individuele begeleiding:
• tutoring
• extra pedagogisch werker of groepshulp
• individuele begeleiding
6-4
Extra pedagogisch werker of groepshulp:
• Kaleidoscoop
• andere verdeling van taken
6-5
Individuele begeleiding:
• algemene tips voor de individuele begeleiding
• individuele begeleiding bij een dreigende
ontwikkelingsachterstand
• de taken van de assistent-leidinggevende
6-6
De taken van de assistent-leidinggevende:
• uitvoeren van VVE-programma’s
• de individuele begeleiding
6-7
De inhoud van dit thema:
7.2 Gedrag
7.3 Probleemgedrag
7.4 Veel voorkomende gedragsproblemen
7.5 Probleemgedrag in kaart brengen
7.6 Aanpak van gedragsproblemen
7-1
Gedrag:
• het begrip gedrag
• samenhang tussen verschillende aspecten
• drie gedragsdeterminanten
7-2
Probleemgedrag:
• drie invalshoeken probleemgedrag
• wanneer is gedrag een probleem
• definitie probleemgedrag
7-3
Drie invalshoeken probleemgedrag:
• normaal versus abnormaal gedrag
• aangepast versus onaangepast gedrag
• psychisch gezond versus psychisch ongezond
gedrag
7-4
Gedragsproblemen:
• overbeweeglijkheid
• concentratieproblemen
• opstandig gedrag
• angst
• depressiviteit
• contactproblemen
7-5
Probleemgedrag in kaart brengen:
• constateren
• observeren
• ABC-schema
7-6
Werkwijzen aanpak van gedragsproblemen:
• aanpak minder ernstige problemen
• stappenplan voor ernstiger problemen
• cursus ‘Knap lastig’
7-7
Aanpak minder ernstige problemen:
• ABC-schema
• gedragskaarten
• POBOS Pedagogische Kijk- en Handelingswijzer
7-8
De inhoud van dit thema:
8.2 Vormen van mishandeling en misbruik
8.3 Symptomen die mogelijk wijzen op mishandeling
8.4 De gevolgen van mishandeling
8.5 Omgaan met kindermishandeling in het
kindercentrum
8.6 De hulpverlenende instanties en het
hulpverleningstraject
8.7 De RAAK-methode
8-1
Vormen van mishandeling:
• lichamelijke mishandeling
• lichamelijke verwaarlozing
• fysieke verwaarlozing/onvoldoende fysiek toezicht
• emotionele mishandeling
• normatieve en educatieve mishandeling
• seksueel misbruik
8-2
Omgaan met kindermishandeling in het
kindercentrum:
• verantwoordelijkheden en bevoegdheden
• het stappenplan
• aandachtspunten bij het gesprek met de opvoeders
• aandachtspunten bij het gesprek met het kind
• omgaan met privacy
8-3
De hulpverlenende instanties en het
hulpverleningstraject:
• Het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling
• Bureau Jeugdzorg
• Raad voor de Kinderbescherming
• Het hulpverleningstraject
8-4
De inhoud van dit thema:
9.2 Een stimulerende omgeving
9.3 Stamgroepen en ‘open deuren’
9.4 Sporen van Reggio Emilia
9.5 Programma’s ontwikkelingsstimulering
9-1
Twee methoden om met kinderen te werken:
• stamgroepen en ‘open deuren’
• Sporen van Reggio Emilia
9-2
Sporen van Reggio Emilia:
• de centrale gedachten
• werken met Sporen
9-3
De centrale gedachten van Sporen:
• het krachtige kind
• de co-constructie van de identiteit
• drie pedagogen
• honderd talen
• de drie participanten
9-4
Werken met Sporen:
• werken in kleine groepjes
• kijken en luisteren
• onderzoeken en documenteren
• reflecteren en plannen maken
9-5
Programma’s ontwikkelingsstimulering:
• Piramide
• Kaleidoscoop
• Startblokken
• Puk&Ko
• Taallijn VVE
9-6
Kaleidoscoop:
• achterliggende gedachten
• sleutelervaringen
• leeromgeving
• werkwijze
• taal
• observeren
• betrokkenheid ouders
9-7
Startblokken:
• werkwijze
• observatiesysteem
9-8
Puk & Ko:
• Puk
• 10 betekenisvolle thema’s
• soorten activiteiten
• grote groep en kleine groep
• taal
9-9
De inhoud van dit thema:
10.2 Wat is kwaliteitszorg?
10.3 Toezicht op de kwaliteit van de kinderopvang
10.4 Inspectienormen en brancheafspraken
10.5 Certificering en HKZ
10.5 Taken van de assistent-leidinggevende
10.6 Klachtenregeling
10-1
Certificering en HKZ:
• HKZ Keurmerk
• het certificatieschema
• de werkwijze
10-2
Taken assistent-leidinggevende met
betrekking tot de kwaliteitszorg:
• uitvoeren van het kwaliteitsbeleid
• toezien op de uitvoering van het kwaliteitsbeleid
• training en deskundigheidsbevordering in het kader
van het kwaliteitsbeleid
• registratie in het kader van het kwaliteitszorgsysteem
• communicatie met auditor en/of inspecteur
• aanbrengen van verbeteringen naar aanleiding van de
rapporten
• taken naar aanleiding van ingrijpen door de gemeente
• algemene taken om de kwaliteit te bevorderen
10-3
De inhoud van dit thema:
11.2 Administreren
11.3 Doel van registreren en administreren
11.4 Verantwoordelijkheden op verschillende niveaus
11.5 De registratie en administratie van gegevens
11.6 Archiveren
11.7 Het bewaarprotocol
11.8 Wet bescherming persoonsgegevens
11-1
Redenen voor het bewaren en registreren van
gegevens:
• vastleggen van persoonsgegevens medewerkers en
ouders
• voldoen aan wettelijke vereisten
• vastleggen van beleid, afspraken en werkwijzen
• ontwikkelingen van kinderen kunnen volgen
• verantwoording afleggen en controle mogelijk maken
• bewijzen vastleggen
• historie vastleggen
11-2
Documenten kunnen op drie niveaus
geregistreerd en geadministreerd worden:
1
strategisch niveau:
regiomanagers en directie
2
tactisch niveau:
locatiemanagers
3
operationeel niveau: assistent-leidinggevenden,
pedagogisch werkers en
huishoudelijk medewerkers
11-3
Registratie en administratie van:
11-4
•
financiële gegevens
•
personeelsgegevens
•
kind- en oudergegevens
•
interne gegevens
Financiële gegevens:
•
inkomsten en uitgaven
•
de jaarrekening
•
de verantwoordelijkheden van de assistentleidinggevende
11-5
Personeelsgegevens:
•
aanstelling en ontslag
•
persoonsgegevens
•
functionerings- en beoordelingsgesprekken
•
vrije dagen en verzuim
•
verantwoordelijkheden van de assistentleidinggevende
11-6
Kindgegevens:
•
persoonsgegevens en bijzonderheden over de
kinderen
•
overdrachtsgegevens
•
gegevens over de ontwikkeling
•
verantwoordelijkheden van de assistentleidinggevende
11-7
Persoonsgegevens en bijzonderheden:
11-8
•
inschrijfformulier
•
plaatsingsformulier
•
intakeformulier
•
kennismakingsformulier
Interne gegevens:
•
beleidsplannen en uitvoeringsplannen
•
inhoudelijke verslagen, registraties en rapporten
•
overige administratie en beheer
•
pr-materiaal
•
verantwoordelijkheden van de assistentleidinggevende
11-9
Overige administratie en beheer:
•
inkomende en uitgaande post, e-mail, fax en telefoon
•
voorraadlijsten
•
vakliteratuur
•
werkroosters
•
presentielijsten van kinderen
•
verzekeringen en garantiebewijzen
•
pr-materiaal
11-10
Inhoud bewaarprotocol:
•
welke gegevens blijven bewaard?
•
de bewaarperiode per soort gegevens.
•
hoe worden ze bewaard?
•
waar worden ze bewaard?
•
door wie worden ze beheerd?
11-11
De inhoud van dit thema:
12.2 Beheerstaken algemeen
12.3 Inventaris- en voorraadlijsten
12.4 Onderhoud
12.5 Milieuzorg
12.6 Veiligheid
12.7 Arboregels
12-1
Beheerstaken:
• het belang van procedures en afstemming
• procedures en regels
• verzekeringen
• taakverdeling
12-2
Werkprocedures zorgen voor:
• duidelijkheid
• constante kwaliteit
• coördinatie en afstemming
• veiligheid
12-3
Procedures en regels:
• openstelling en sleutelbeheer
• veiligheid
• openbare en gesloten ruimten
• afstemmen van werk op elkaar
• taakverdeling
12-4
Verzekeringen:
• opstalverzekering
• inboedelverzekering
• glasverzekering
• bedrijfsschadeverzekering
• aansprakelijkheidsverzekering
• geldverzekering
• autoverzekering
• rechtsbijstandsverzekering
12-5
Milieuzorg:
• wetten
• energie- en waterbesparing
• afvalverwerking
• het invoeren van milieumaatregelen
12-6
Veiligheid:
• risico-inventarisatie (RI&E)
• voedselveiligheid
• veiligheidsmanagement
• gezondheidsmanagement
• Arboregels
• algemene aandachtspunten
• vergiftiging
12-7
De inhoud van dit thema:
13.2 De begrippen
13.3 Nut en doel van public relations
13.4 Soorten pr-activiteiten
13.5 Externe pr
13.6 Interne pr
13.7 Pr-plan en protocol
13-1
Pr-activiteiten:
• onderzoek van het imago
• onderzoek van de trends en ontwikkelingen
• beïnvloeden van de doelgroep
13-2
Externe pr-activiteiten:
• website
• brochures, folders en posters
• advertenties
• inhoudelijke jaarverslagen
• publieke acties, krantenartikelen, radio en TV
• huisstijl
• omgaan met stagiaires en sollicitanten
13-3
Interne pr-activiteiten:
• de dagelijkse omgang met ouders en met elkaar
• bijzondere activiteiten op het kindercentrum
• acties naar aanleiding van incidenten, klachten of
kritiek
13-4
De inhoud van dit thema:
14.2 Financiering peuterspeelzaalwerk en kinderopvang
14.3 Inkomsten en uitgaven
14.4 Begroten
14.5 Budgetteren
14.6 Boekhouden
14.7 Verantwoordelijkheden en bevoegdheden
14-1
Inkomsten peuterspeelzalen:
14-2
•
ouderbijdragen
•
subsidies van gemeenten
•
eventuele giften en sponsorgelden
•
subsidies van fondsen
Inkomsten kinderopvangorganisaties:
•
ouderbijdragen
•
inkomsten uit ander aanbod aan de ouders
•
subsidies van gemeenten voor projecten of
programma’s
14-3
Begroten:
14-4
•
functies van begroten
•
externe begroting
•
interne begroting
•
begroting van een activiteit
Functies van een begroting:
•
•
•
•
•
14-5
het toekennen van budgetten aan verschillende
activiteiten, werkeenheden en kostenposten
(bijvoorbeeld personeel)
inzage geven in de financiering
vergelijkingen mogelijk maken tussen verschillende
activiteiten, werkeenheden en over verschillende
jaren
keuzes kunnen maken voor het beleid op basis van
de inkomsten en uitgaven; prioriteiten stellen
bijvoorbeeld
het bewaken van de inkomsten en uitgaven
Boekhouden:
14-6
•
boekhoudkundige begrippen
•
een kasboek bijhouden
De inhoud van dit thema:
15.2 Samenstelling van teams
15.3 Werving en selectie
15.4 Introductie van nieuwe medewerkers
15.5 Loopbaanbegeleiding
15.6 Begeleiding van zieke medewerkers
15-1
Teamsamenstelling:
• teamrollen en vaardigheden
• niveauverschillen en karaktereigenschappen
15-2
Werving en selectie:
• werving
• selectie
• sollicitatiegesprekken
15-3
Sollicitatiegesprekken:
• voorbereiding
• het sollicitatiegesprek
• afronding van de sollicitatieprocedure
15-4
Introductie:
• afspraken over de introductie
• de mentor
• het informatiepakket
• de inwerkperiode
• de evaluatie
15-5
De inhoud van dit thema:
16.2 Van missie en visie naar uitvoering
16.3 Bespreken van pedagogische onderwerpen in
het team
16-1
Van missie naar uitvoering:
• missie
• visie
• beleid
16-2
Bespreken van pedagogische onderwerpen in
het team:
• planning en voorbereiding
• een onderwerp inleiden
• voorwaarden voor een goed resultaat
• didactische werkvormen
16-3
De inhoud van dit thema:
17.2 Wat is begeleiden?
17.3 De begeleidingstaken van de
assistent-leidinggevende
17.4 Begeleidingsstijlen
17.5 Algemene begeleidingsmethoden
17.6 Begeleiden van medewerkers in opleiding
17.7 Begeleiden van vrijwilligers
17.8 Werkoverleg en kindbespreking
17-1
Begeleiden is:
het geheel van activiteiten en handelingen dat je
beroepsmatig, bedoeld en bewust uitvoert om een
medewerker te helpen zijn functie goed uit te oefenen
op operationeel, tactisch en strategisch niveau
17-2
Begeleidingsstijlen:
• sturend
• ondersteunend
• laissez-faire
17-3
Begeleidingsmethoden:
•
•
•
•
•
•
•
•
individuele begeleiding versus groepsbegeleiding
supervisie
intervisie
intercollegiale consultatie en toetsing
coachen
kernkwadrant
video-interactie begeleiding
trainingen, opleidingen, cursussen en
themabijeenkomsten
• competentiegericht begeleiden
17-4
Coachingtechnieken:
• luisteren, doorvragen, invoelen en reflecteren
• instrueren
• mentoring
• confronteren/spiegelen
• kernkwadranten
• video-interactie begeleiding
17-5
De inhoud van dit thema:
18.2 Het proces van het omgaan met verschillen
18.3 Verantwoordelijkheden op verschillende niveaus
18.4 Bespreking van de zes fasen van
probleemoplossing
18.5 Technieken en methoden voor het omgaan
met verschillen
18-1
De zes fasen van probleemoplossing:
1 probleemdefinitie, doel en plan van aanpak vaststellen
2 systematisch verzamelen van informatie
3 het trekken van voorlopige conclusies
4 voorbereiden van het gesprek
5 bespreking van de signalen en problemen
6 evalueren van de aanpak
18-2
Probleemdefinitie, doel en
plan van aanpak:
• probleemdefinitie
• doel
• de aanpak van problemen
18-3
Bespreking van de signalen en problemen:
• opening van het gesprek
• bespreking
• afronding met afspraken
• aandachtspunten
18-4
Evalueren van de aanpak:
• vaststellen van de evaluatiecriteria
• vaststellen van de evaluatiemomenten
• evalueren van het proces van probleemoplossing
18-5
Technieken en methoden voor het oplossen
van problemen:
• brainstormen
• mindmapping
• onderhandelen
18-6
De inhoud van dit thema:
19.2 Leidinggeven
19.3 Managementconcepten
19.4 Leiderschapsstijlen
19.5 Vaardigheden en taken van leidinggevenden
19-1
Managementconcepten:
• Human Resource Management
• zelfsturende teams
• projectmanagement
• de lerende organisatie
19-2
Leiderschapsstijlen:
• verschillende leiderschapsstijlen
• resultaatgericht leidinggeven
• situationeel leidinggeven
19-3
Vaardigheden en taken van leidinggevenden:
• motiveren en stimuleren
• samenwerken en afstemmen
• omgaan met verandering
• besluitvorming
• teambuilding
• delegeren
• crisismanagement
19-4
Samenwerken en afstemmen:
• sociale kaart
• samenwerking en afstemming met de oudercommissie
19-5
Omgaan met veranderingen:
• belangrijke factoren in het veranderingsproces
• zes fasen van het veranderingsproces
• de taken van de assistent-leidinggevende
19-6
Zes fasen van het veranderingsproces:
• fase 1: overtuigen van de noodzaak van verandering
• fase 2: betekenis van de veranderingen in kaart
brengen
• fase 3: randvoorwaarden in kaart brengen
• fase 4: verandertraject theoretisch uitwerken
• fase 5: veranderingen doorvoeren
• fase 6: veranderingen bestendigen
19-7
Besluitvorming:
• besluitvormingsproces
• aandachtspunten bij de besluitvorming
• besluitvormingsmethoden
19-8
Delegeren:
• delegeren van taken
• delegeren van verantwoordelijkheden
19-9
Crisismanagement:
• verliesverwerking
• omgaan met agressie
19-10
Soorten agressie:
• emotionele chantage
• frustatieagressie
• doelgerichte of instrumentele agressie
• fysieke agressie
19-11