EYE MAANDBERICHT PROGRAMMA JANUARI 2016 In dit overzicht vindt u de voorlopige programmering van EYE voor januari 2016. Prolongatiedata vindt u in de filmweekagenda van Cineville (mail [email protected]) of t.z.t. op eyefilm.nl. Beeldmateriaal op verzoek ([email protected]). In januari: - Premières: James White, El botón de nacár, Sketches of Siberia, Hitchcock/Truffaut + Bij de première van Hitchcock/Truffaut, waarin gelauwerde filmmakers als Martin Scorsese, Wes Anderson en Olivier Assayas vertellen over de impact van François Truffauts boek Hitchcock/Truffaut (1967), zijn ook films van deze klassieke regisseurs te zien. Parisienzaal EYE De FilmHallen: The Wakhan Front (Ni le ciel ni la terre), Out of Nature (Mot naturen) - Vervolg tentoonstelling: Michelangelo Antonioni – Il maestro del cinema moderno - Een montage van gelukkige momenten. De films van Kees Hin -Sundance Award Winning Shorts -Hollandse Meesters in de 21e eeuw -Short Cutz Amsterdam Annual Awards -Aleksandr Sokoerov-programma (o.v.b.) -Reeksen: Cinema Concert: South , Zuiderzeewerken / Cinema Egzotik: Sexy Time: Vixen! + Porky’s / EYE on Art: 100 jaar Dada, Theresienstadt: Film of waarheid, Edvard Munch, Piero Heliczer: L’Underground, c’est moi, De driesprong / Film NL: Zuiderzeewerken / The Royal Ballet Live: Rhapsody + The Two Pigeons Kinderprogramma: Cinemini: De sneeuwman, Casper en Emma: een vrolijk kerstfeest Language no problem Let op: volledige credits staan vermeld op de website. --------------------------------------------------------------------------PREMIÈRES James White Josh Mond VS 2015 Engels gespr., Nederlands ondertit. 85' Intens psychologisch portret van een goede zoon die op zelfvernietiging afstevent. Deze American Indie is eenvoudig van vorm, met krachtig effect. James’ toewijding aan zijn moeder is groot, de richting van zijn leven alcoholisch richtingloos. James White (Christopher Abbott) is een vat vol tegenstrijdigheden. Deze zware drinker met narcistische trekken heeft ook een niet-aflatende toewijding waarmee hij voor zijn stervende moeder zorgt. Hij is een slacker op een missie. James is altijd richtingloos geweest in het leven en richtte zijn passie op de verkeerde dingen, maar hij geeft ook intens veel om de mensen in zijn omgeving. Regisseur Mond zet zijn camera zo dicht op Abbott dat we de spanning achter James’ ogen kunnen zien. Het hart van de films vormt James’ relatie met zijn stervende moeder. Zijn moeder dringt er wanhopig op aan dat haar zoon het leven leert te omarmen, zelfs als haar eigen leven aan het wegglijden is. Najaar 2016 is in EYE een American Indie-programma te zien van onafhankelijk geproduceerde Amerikaanse films. 28 jan El botón de nacár Patricio Guzmán Frankrijk/Chili/Spanje 2015 Spaans gespr., Nederlands ondert. 82’ De gelauwerde Chilleense documentairemaker Patricio Guzmán brengt in zijn nieuwste film de oceaan lang de Chileense kustlijn tot leven. De zee vormt Chili’s natuurlijke grens en herbergt naar verluidt twee mysterieuze paarlemoeren knopen op de bodem van de oceaan. Winnaar Zilveren Beer filmfestival Berlijn voor Beste Scenario. Bijna drieduizend mijl lang is de Chileense kust. Dat betekent volgens documentairemaker Patricio Guzmán dat het water grote invloed uitoefent op het bestaan van de Chilenen: water baart leven in een eeuwig eb- en vloedritme, water kent geheimen. In zijn nieuwste film, die in première ging op het filmfestival van Berlijn, verkent Guzmán het onherbergzame landschap van de Chileense kunstlijn, met zijn vulkanen, bergen en gletsjers. Het is een historisch beladen streek waar de stemmen klinken van de inheemse bewoners van Patagonië, van de eerste Britse matrozen die er voet aan wal zetten tot de politieke gevangenen onder het bewind van Pinochet. Van Patricio Guzmán – zelf ontsnapt aan Pinochet, maker van de klassieke Chili-trilogie La batalla de Chile (1973) – vertoonde EYE eerder Nostalgia de la luz (2010). vanaf 14 jan Sketches of Siberia Ben van Lieshout (NL, 2015) 75’ kleur en zwart-wit Ben van Lieshout volgt het spoor van de Noorse poolreiziger Fridtjof Nansen die meer dan een eeuw geleden door Siberië reisde. De regisseur bewaart de menselijke maat door in te zoomen op kleine verhalen en details. Van Lieshout maakt eerder films over Rusland, zoals Inventaris van het Moederland (2012) en Petersburg, Places and Paintings (2004). Op zijn reis door Siberië – Ruslands voormalige strafkolonie – over de rivier de Jenisej naar de stad Krasnojarsk, bezag Nansen de inheemse bevolking met een mengsel van compassie en paternalisme. De vooruitgang werd hardhandig opgelegd, kolonisten aasden op de vruchtbare grond, de Orthodoxe kerk vestigde zijn macht. Van Lieshout volgt Nansens spoor, met de auto op de boot; het ontspannen tempo van zijn ‘boatmovie’ contrasteert sterk met de onvoorspelbare politieke situatie in Poetins moderne tsarenrijk. Gebleven zijn echter Siberia’s houten huizen en de alomtegenwoordigheid van de kerk. De documentaire was dit jaar te zien op het IDFA; EYE verzorgt een aangeklede première. Hitchcock/Truffaut Kent Jones FR 80’ 2015 In 1962 interviewde François Truffaut een week lang de ‘master of suspense’ Alfred Hitchcock. De neerslag daarvan werd het klassieke filmboek Hitchcock/Truffaut, dat nog steeds geldt als de bijbel voor beginnende filmers. Filmkenner Kent Jones sprak met hedendaagse regisseurs over het boek, aan het woord komen o.a. Richard Linklater, Martin Scorsese en Wes Anderson. Een kleine vijftig jaar na de verschijning van Hitchcock/Truffaut (1967), het boek waarvan gezegd wordt dat het ‘de filmacademie overbodig maakt’, voelde Jones, artistiek directeur van het New York Film Festival, filmmakers aan de tand. Met de Franse criticus en historicus Serge Toubiana selecteerde hij cruciale passages uit Hitchcock/Truffaut en gebruikte die als startpunt voor de gesprekken. Hoe heeft Hitchcocks these van de ‘pure cinema’ het werk beïnvloed van regisseurs als Martin Scorsese, Wes Anderson of Olivier Assyas? Klassiekers als The Birds, Psycho en Rear Window passeren de revu, David Fincher legt welbespraakt uit dat Hitchcock een bijzondere gave had: het vermogen om de structuur van een verhaal beeldend uit te denken. Het is de reden dat je Rear Window met het geluid uit kunt zien en toch perfect kunt begrijpen. datum? Programma Hitcock/Truffaut Bij de première van Hitchcock/Truffaut, waarin gelauwerde filmmakers als Martin Scorsese, Wes Anderson en Olivier Assayas vertellen over de impact van François Truffauts boek Hitchcock/Truffaut (1967), zijn ook films van deze klassieke regisseurs te zien. Vertigo Alfred Hitchcock (VS, 1958) Engels gespr., Nederlands ondert., In Vertigo duikt de regisseur in de psyche van een getraumatiseerde politieman in San Francisco die een obsessieve liefde opvat voor de vrouw van een goede vriend. Glansrollen voor James Stewart en Kim Novak.. Programmering bij Kent Jones’ documentaire Hitchcock/Truffaut , vertoning op 35mm. Agent ‘Scotty’ Ferguson (Stewart) heeft niets om handen nadat hij door het politiekorps van San Francisco op nonactief is gezet wegens extreme hoogtevrees. Met tijd te over schiet hij een oude vriend te hulp. Diens vrouw, de blondine Madeleine (Novak) gedraag zich vreemd, Scotty zal haar schaduwen, maar raakte verstrikt in een obsessieve verliefdheid. De film werd bij uitbreng weinig enthousiast ontvangen maar geldt nu als een van de allerbeste Hitchcocks, met name door het camerawerk, de muziek en het sensuele kleurgebruik. De score van Bernard Hermann is beroemd om de manier waarop deze de verwarde staat van de hoofdpersoon weergeeft. Het filmtijdschrift Sight and Sound riep bij zijn tienjaarlijkse poll in 2012 Vertigo uit tot beste film aller tijden. Datum? Suspicion Alfred Hitchcock (VS 1941) Engels gespr., 99' In Suspicion werkte Hitchcock voor het eerst samen met Cary Grant, de latere ster van Notorious en North by Northwest. Grant speelt de spilzieke echtgenoot van een neurotische Engelse vrouw-van-stand. Het einde werd tegen Hithcocks zin door de studio aangepast. Programmering bij Kent Jones’ documentaire Hitchcock/Truffaut. Voor zijn vertelling over een stijlvolle charmeur die een rijke vrouw trouwt, koos Hitchcock welbewust voor Grant, een acteur die good looks combineerde met gevoel voor understatement en timing. Voor zijn verfilming van Frances Iles’ roman Before the Fact maakte de regisseur dankbaar gebruik van Grants status. De achterdocht die de rijke Lina McLaidlaw (Joan Fontaine) koestert voor haar nieuwbakken echtgenoot Johnny sluit perfect aan op Grants imago van de charmeur-gentleman die betrouwbaar oogt maar nooit open kaart speelt. De film kreeg overigens een happy end door ingrijpen van de studio, RKO Radio Pictures. Joan Fontaine kreeg de Oscar voor Beste Actrice. Op de poster de pakkende tagline: ‘Each time they kissed… There was the thrill of love… The treath of murder!’ Datum? Les quatre cents coups François Truffaut (FR 1958) Frans gespr., Engels ondert. 98' zwart-wit Het legendarische debuut van François Truffaut, die hiermee de nouvelle vague inluidde. In semidocumentaire stijl filmde Truffaut het verhaal van Antoine Donel, zijn dertienjarige alter ego, die langs de straten van Parijs zwerft. Programmering bij Kent Jones’ documentaire Hitchcock/Truffaut. Puber Antoine Donel (Jean-Pierre Léaud) probeert zijn weg te vinden in een harde wereld; Donels overspelige moeder en onverschillige stiefvader vinden dat het kind ‘onuitstaanbaar’ is en sturen hem naar een opvoedingsgesticht. Voor zijn vertelling over een onbegrepen kind putte Truffaut uit eigen ervaring: hij werd zelf naar een gesticht gestuurd en belandde als 15-jarige in de fabriek. De cinema was zijn redding: hij bracht uren door in de bioscoop, richtte filmclubs op en trad toe tot de redactie van Cahiers du Cinéma, op uitnodiging van André Bazin. Daar opende Truffaut de aanval op de volgens hem verstofte en verkalkte Franse cinema en was hij een van de drijvende krachten achter de nouvelle vague. Les quatre cent coups werd door de kritiek aan het hart gedrukt als een van de meest oprechte en gevoelige evocaties van de kindertijd. Met Jean Pierre Léaud, Claire Maurier en Albert Rémy. Vertoning op 35mm-kopie. Datum ? Parisienzaal EYE De FilmHallen Programma The Wakhan Front (Ni le ciel ni la terre) Clément Cogitore (BE 2015), Frans gespr., Nederlands ondert. Afghanistan 2014. Een divisie Franse NAVO-soldaten slijt zijn dagen met patrouilleren, bodybuilden en grappen maken. Wanneer manschappen van kapitein André Bonassieu zonder duidelijke reden vermist raken, loopt de spanning op. Clément Cogitore’s speelfilmdebuut – een psychologische thriller in militaire setting – werd genomineerd voor de Grote Prijs van de Semaine de la Critique in Cannes. De mannen van Bonassieu hebben de opdracht om de een afgelegen vallei bij de grens met Pakistan te controleren. De schaapherders in de dorpjes hoeden hun vee, de Taliban lijkt zich rustig te houden. Op een nacht echter verdwijnen er soldaten in de Wakhan-vallei, bovennatuurlijke krachten lijken bezit te hebben genomen van het land en de mensen. Zelfs de buitengewoon koelbloedige Bonassieu raakt aan het twijfelen: waarom hebben zijn soldaten identieke dromen? Clément Cogitore’s speelfilmdebuut werd dit jaar geselecteerd voor de prestigieuze Semaine de la Critique in Cannes. Lof was er voor de manier waarop regisseur en cameraman de meedogenloze natuur – zand, rotsen, zon – ervaarbaar hadden gemaakt; het thema van de onverklaarbare verdwijning deed sommigen denken aan Antonioni’s L’avventura, anderen zagen in deze mystiek-psychologische thriller de invloed van Tarkovsky. Datum? Out of Nature (Mot naturen) Ole Giæver, Marte Vold Noorwegen 2014 80’ Martin, dertiger met kantoorbaan, wordt overvallen door een midlifecrisis. Een weekend naakt backpacken in Noorwegens ongerepte natuur zal hem uit z’n impasse helpen, ware het niet dat de stemmen in Martins hoofd blijven malen. Out of Nature is een unieke verkenning van het innerlijk, vertolkt door een manische voice-over. Wanneer Martin, 35 jaar, aankondigt dat hij er een weekend tussenuit gaat, kijkt vrouw noch zoontje op. De wat neurotische Martin heeft het gevoel dat hij vast zit en dat rondrennen in de bergen en bossen hem zal helpen tot een levensveranderend besluit te komen. Het satori-moment van splijtend inzicht blijft echter uit; Martin vindt geen vrede, maar wordt geplaagd door onophoudelijke gedachten, vertolkt door een manische, zeurende voice-over. Wat als hij een ongeluk krijgt? Wat als hij zou scheiden? Martins queeste naar zelfinzicht blijkt absurd gecompliceerd… Regisseur Ole Giæver vertolkt de hoofdrol en schreef ook het scenario. Out of Nature werd uitgeroepen tot beste Europese film op het filmfestival van Berlijn, vakblad Variety prees de komische toon van een film die door de onderwerpkeuze al te makkelijk pretentieus had kunnen worden. 7 jan tijd ---------------------------------------------------------------------------MICHELANGELO ANTONIONI – IL MAESTRO DEL CINEMA MODERNO t/m 17 januari 2016 EYE presenteert Michelangelo Antonioni – Il maestro del cinema moderno, een tentoonstelling rond een van de grootste filmvernieuwers van de vorige eeuw. De tentoonstelling laat zien hoe Antonioni de filmgrammatica vernieuwde door vanuit het beeld te denken en minder vanuit het verhaal. Hij probeerde als een van de eerste filmauteurs de gemoedstoestand van zijn naar zingeving zoekende personages te vangen in een bijzondere kadrering en opvallende mise-en-scène. ‘Iedere vierkante centimeter van het beeld telt’ aldus Antonioni. De tentoonstelling omvat filmfragmenten, foto’s van persfotografen van Magnum, setfoto’s, brieven van Alain Delon, Marcello Mastroianni en Jeanne Moreau, en schilderijen van Antonioni’s hand. In de filmzalen zijn films van Antonioni te zien, omlijst met speciale programma’s. Met zijn beroemde trilogie L’avventura (1960), La notte (1961) en L’eclisse (1962) – alle drie met muze Monica Vitti – groeide Antonioni uit tot een van de gezichtsbepalende regisseurs van de vorige eeuw. Als stilistisch perfectionist vernieuwde hij de filmgrammatica; vervreemding en de haperende communicatie tussen geliefden drukte hij uit in een uitgekiende mise-en-scène en prachtig gekadreerde, desolate opnamen van industriële en woestijnlandschappen; verhaal, dialoog of actie kregen minder nadruk. L’avventura (1960) geldt als een keerpunt in de filmgeschiedenis, het begin van de moderne cinema. De regisseur weet de gevoelens van malaise in de gegoede kringen te vertalen in beklemmende beelden. Dat Antonioni een van de actrices, de beroemde Lea Massari, al in het begin van L’avventura tijdens een boottochtje laat verdwijnen, werd als ongehoord ervaren; bij de première in Cannes was er hevige kritiek, hoofdrolspeelster Monica Vitti verliet in tranen de zaal. Toch wist de film daar – na een steunactie van collega-regisseurs die wel meteen het belang van de film inzagen – alsnog de Juryprijs te winnen. Na Il deserto rosso (1964) verliet de regisseur, ontevreden met het politieke en lusteloze klimaat in zijn land, Italië om in het buitenland films te gaan maken. Hij werd genomineerd voor een Oscar voor Beste Regisseur en Scenario voor zijn publiekssucces Blow-up, een 'Swinging London'-film over een paranoïde modefotograaf en de onmogelijkheid om de waarheid te kennen, met muziek van The Yardbirds en Herbie Hancock. Daarna vertrok Antonioni naar de Verenigde Staten voor Zabriskie Point (1970), een maatschappijkritische film die werd opgenomen in de woestijn van Death Valley met een soundtrack van onder meer Pink Floyd en The Rolling Stones. Beide films zijn krachtige tijdsbeelden waarin de ontluikende popcultuur gekoppeld aan een maatschappelijke onvrede sterk naar voren komt. Later regisseerde Antonioni nog het sensuele Identificazione di una donna (1982, nominatie Gouden Palm), Al di là delle nuvole (1995, co-regie Wim Wenders). Over de regisseur Michelangelo Antonioni (1912-2007) begon zijn carrière tijdens de Tweede Wereldoorlog als co-scenarioschrijver voor Roberto Rossellini en als regieassistent van Marcel Carné. In 1951 maakte hij zijn speelfilmdebuut met de onderkoelde film noir Cronaca di un amore. Later stapte hij van een realistische voorstelling over naar een meer filosofische benadering. Antonioni peilde de menselijke ziel en deed dit in een totaal vernieuwende stijl. Met de trilogie L’avventura (1960), La notte (1961) en L’eclisse (1962), gevolgd door Blowup (1966) en Professione: reporter (1975, met Jack Nicholson) verstevigde Antonioni zijn positie als belangwekkend regisseur. Il deserto rosso (1964) was zijn eerste film in kleur, waarbij hij zover ging grasvelden en bomen bij te schilderen om de intensiteit van de kleuren te verdiepen; de film was gesitueerd in het industriële, nevelige landschap van de Po-vlakte. Later nam hij een ere-Oscar voor zijn gehele oeuvre in ontvangst. Antonioni’s films inspireerden tal van cineasten, onder wie Jean-Luc Godard, Martin Scorsese, Andrej Tarkovski, Akiri Kurosawa, Wong Kar-wai en Tsai Ming-liang. Ook schrijvers en kunstenaars als Umberto Eco, Roland Barthes en Jeff Wall zijn door hem beïnvloed. De regisseur overleed op 94-jarige leeftijd. Over de tentoonstelling Michelangelo Antonioni – Il maestro del cinema moderno toont een selectie uit de vele privédocumenten die door de Galleria d'Arte Moderna e Contemporanea, Museo Michelangelo Antonioni di Ferrara worden bewaard. De tentoonstelling biedt inzicht in zijn oeuvre en laat zien hoe Antonioni de filmtaal voorgoed veranderde. De tentoonstelling omvat filmfragmenten, setfoto’s van onder andere Bruce Davidson (Magnum), persartikelen, originele scenario’s en brieven (van onder meer Alain Delon, Italo Calvino, Marcello Mastroianni, Jeanne Moreau, Roland Barthes, Luchino Visconti, Umberto Eco en Giorgio Morandi). Ook zijn er schilderijen van Antonioni’s hand te bewonderen. Daarnaast worden fragmenten vertoond van vroege Antonioni-documentaires – Gente del Po en N.U. - Nettezza Urbana– evenals van de documentaire die Antonioni in 1972 maakte op uitnodiging van de Chinese Communistische Partij. De tentoonstelling gaat vergezeld van een uitgebreid filmprogramma, talks en events in de filmzalen. Filmprogramma: Il deserto rosso zie website Professione: reporter zie website Il grido zie website La notte zie website L’eclisse zie website La signora senza camelie zie website Blow Up Zie website Close-up – Een nieuwe generatie film/videokunstenaars in Nederland 31 januari t/m half mei 2016 Groepstentoonstelling met recente films en ruimtelijke installaties van een jongere generatie filmmakers/kunstenaars die in Nederland werkt. De Nederlandse film- en videokunst heeft de afgelopen jaren een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt. Er is sprake van een nieuwe generatie die uitermate productief is en de grenzen tussen film, video, beeldende kunst en nieuwe media slecht. Deze kunstenaars maken zowel analoge en digitale single screen-werken als omvangrijke ruimtelijke installaties met meerdere schermen, waarin het medium wordt bevraagd. Met Close Up geeft EYE een podium aan jonger talent; ook nodigt het Filmmuseum om de twee weken een van de Nederlandse kunstacademies uit om in een speciale project space presentaties te maken met het werk van een getalenteerde studenten. 31 jan Filmprogramma Close Up Niet in de filmzalen; wel een aparte zaal in de tentoonstellingsruimte. --------------------Een montage van gelukkige momenten. De films van Kees Hin Met een drie dagen durend programma rond de Amsterdamse filmer en kunstenaar Kees Hin zoomt EYE in op het oeuvre van een van de belangrijkste filmmakers van naoorlogs Nederland. De bijna 80-jarige Hin heeft zijn archief aan EYE overgedragen, dat door EYE en Beeld en Geluid optimaal ontsloten wordt. Het oeuvre van Hin is een schatkamer die een halve eeuw Nederlandse geschiedenis en cultuur weerspiegelt. Op speelse wijze is Hin voortdurend op zoek naar de essentie van de cinema. Een selectie uit Hins oeuvre van 110 titels is te zien, waaronder Het schaduwrijk, De Volharding en De salon van het verdriet. Daarnaast zijn er bijzondere premières van een film over Hin: Herberg van het geheugen van Barbara den Uyl. En een film mét Kees Hin: While Looking for the Devil van Diego Gutierrez en Danniel Danniel. Bovendien vindt de presentatie plaats van een monografie. Buiten de zalen zijn eveneens films van Hin te zien. Tijdens de feestelijke openingsavond op 15 januari gaan twee producties in première: Screen (10’), een multidisciplinair project van K. Schippers, met een live koor, en de documentaire over Kees Hin van Barbara den Uyl. In Herberg van het geheugen gaat Den Uyl met Hin naar een van de depots van EYE, en neemt Hins omvangrijke oeuvre door. Alles komt aan bod: de provocerende experimenten, de samenwerking met kunstenaars, onder wie K. Schippers en Otto Ketting, de permanente aanwezigheid van de oorlog en de noodzaak te spelen met de realiteit, omdat het leven anders ondraaglijk zou zijn. Op de openingsavond vindt ook de presentatie plaats van een monografie over Kees Hin, geschreven door film- en cultuurjournalist Sandra van Beek: De gevoelige plaat. Het ingetogen cinematografische oeuvre van Kees Hin. In deze publicatie is een dvd opgenomen met de film van Barbara den Uyl. Voor het programma wordt geput uit de collecties van EYE en Beeld en Geluid. Hin heeft zijn archief aan EYE overgedragen. EYE en Beeld en Geluid zijn druk bezig om de films van Hin optimaal te ontsluiten. Over Kees Hin Het oeuvre van Kees Hin is een continu onderzoek naar de beleving en de representatie van de werkelijkheid. Dat is essentieel voor een documentair filmmaker, maar bij Kees Hin is dat niet los te zien van poëzie, dans en muziek, van trauma, de weerbarstigheid van het bestaan en compassie. De films van Hin zijn alles behalve schoolse documentaires. Zij onderzoeken het onderwerp van de film, maar ook het medium zelf: het goede ritme, het juiste beeld, de verborgen betekenissen. Op speelse wijze is Hin voortdurend op zoek naar de essentie van de cinema. Kees Hin (1936, Haarlem) was in 2015 precies 50 jaar actief als filmmaker. In december 2016 wordt hij 80 jaar. Hin begon zijn carrière in 1962 als assistent van de wereldberoemde filmmaker Bert Haanstra. In 1965 maakte hij zijn regiedebuut met de documentaire over de Nederlandse aardoliemaatschappij Onderaards, wat ook het begin inluidde van een levenslange scenario-samenwerking met de Nederlandse schrijver K. Schippers. Voor zijn gehele oeuvre ontving hij in 1985 de L.J. Jordaanprijs. Als filmmaker laat Kees Hin zich niet makkelijk typeren. Veel van zijn films balanceren op de grens tussen documentaire en speelfilm, en hij schuwt het experiment bepaald niet. Het tijdschrift Metropolis M noemt hem ‘de dichter onder de filmmakers’, omdat hij bestaande beelden een nieuwe betekenis probeert mee te geven, waardoor weer iets nieuws ontstaat. Het programma is een samenwerking van EYE met Beeld en Geluid. 15 t/m 17 januari Theresienstadt Zie EYE on Art 12 jan 19.15 Screen + Herberg van het geheugen K. Schippers/Kees Hin NL 2015 10’ + Barbara den Uyl NL 2015 65’ EYE eert Kees Hin met een drie dagen durende terugblik op het omvangrijke oeuvre van de Amsterdamse filmmaker. Op de feestelijke openingsavond gaan twee producties in première: het multidisciplinaire project Screen, waarbij live gezongen wordt door een koor, en een documentaire over de 79-jarige cineast door Barbara den Uyl, Herberg van het geheugen. Voor Screen vroeg schrijver K. Schippers Hin het witte doek te filmen; een plan ontstond, Schippers schreef een gedicht, het filmisch spel met de taal nam een aanvang, Stan Verberkt zette het op muziek. Een koor zingt live tekst, Beppie Blankert ontwierp een choreografie. In de documentaire van Barbara Den Uyl wandelt de regisseuse met Hin door zijn omvangrijke oeuvre. Alles komt aan bod: de provocerende experimenten, de samenwerking met kunstenaars als K. Schippers en Otto Ketting, de aanwezigheid van de oorlog en de noodzaak te spelen met de realiteit omdat het leven anders ondraaglijk zou zijn. Beelden van Hins dagelijks leven, filmfragmenten en verklarende gesprekken dartelen over elkaar heen. Op de openingsavond vindt ook de presentatie plaats van een monografie over Kees Hin, geschreven door film- en cultuurjournalist Sandra van Beek: De gevoelige plaat. Het ingetogen cinematografische oeuvre van Kees Hin. In deze publicatie is een DVD opgenomen met de film van Barbara den Uyl. 15 jan 19.15 De Volharding Kees Hin NL 1994 68’ Kees Hins kijk op het orkest De Volharding, dat in 1972 werd opgericht. Het zijn de roerige jaren zeventig, de musici zoeken aansluiting bij de maatschappelijke veranderingen. EYE eert Hin met een terugblik op zijn omvangrijke oeuvre – de Amsterdamse filmmaker draaide vijftig jaar geleden zijn eerste documentaire. Het eerste optreden van het orkest vond plaats op plaats op 12 mei 1972 in theater Carré; componist Louis Andriessen en saxofonist Willem Breuker hadden een aantal musici uit de geïmproviseerde en klassieke muziek bijeengebracht om Andriessens compositie De Volharding uit te voeren. Het werd een rumoerig, veelbewogen concert, waarna de musici besloten als ensemble door te gaan. Het was de tijd van de Vietnamoorlog, de sluiting van scheepswerven in Amsterdam-Noord en de militaire staatsgreep in Chili. Twintig jaar later reisde Kees Hin met twee orkestleden naar Chili, om te onderzoeken wat er nu nog van het geluid van het orkest weerklinkt. In uitgebreide citaten klinkt de pulserende kracht die het orkest van meet af aan heeft gekenmerkt. 15 jan 22.00 Het archief van Kees Hin Kees Hin NL 1968-2015 (compilatieprogramma) EYE opent het nieuwe jaar met een eerbetoon aan de Amsterdamse cineast Kees Hin, die vijftig jaar geleden zijn eerste documentaire draaide. Het archief van Kees Hin brengt korte films bijeen die verloren werden gewaand of nooit werden voltooid. Hin praat over zijn filmverleden, bijgestaan door EYE-conservator Rommy Albers. Vrije producties, nooit voltooide films, verdwenen films: wie vijftig jaar filmt heeft een archief en daarin bevinden zich tal van vergeten, onopgeruimde en verdwenen zaken. Kees Hin (1936) vertoont een aantal van zijn films die zelden zijn te zien, waarvan sommige zelfs als verloren werden beschouwd, maar die met behulp van restmateriaal konden worden gereconstrueerd. Een filmmaker interpreteert zijn eigen verleden. Te zien: Het vieze hondje (1968, 14’): letterlijke verfilming van een (oorspronkelijk) scenario van Jan Hanlo; De Wallers (1994, 4’): afscheid van het vermaarde echtpaar Ellen en Gerry Waller, filmcritici voor NRC Handelsblad en Vrij Nederland; Hommage to Simon Field (2004, 9’): voor de Engelse oud-directeur van het International Film Festival Rotterdam; Cri-tick (19672015) tien kunstschilders maken gezamenlijk een schilderij; Tekens (1967-2015) over tekens op de muren van Amsterdam, twintig jaar na de oorlog); Naar aanleiding van een dagboek (1977, 29’, korte film naar aanleiding van het dagboek dat de joodse student David Koker in 1943/44 schreef in Kamp Vught). 16 jan 14.30 Het theater van het geheugen Kees Hin NL 1982 109’ EYE opent het nieuwe jaar met een eerbetoon aan de Amsterdamse filmmaker Kees Hin, die vijftig jaar geleden zijn eerste documentaire draaide. Voor de manifestatie BerlijnAmsterdam '20-'40 maakte Hin een bijzondere film over Duitse vluchtelingen die in de jaren dertig naar Nederland kwamen. Hin legde drieëntwintig unieke, soms schrijnende gesprekken met overlevenden van het naziregime vast op video. De opnamen werden gebruikt om met de emigranten een ‘geheugentheater’ te creëren, dat de basis vormde voor de film. De muziek is van Otto Ketting, die zich liet inspireren door muziek van onder andere Kurt Weill. 16 jan 17.00 While Looking for the Devil – première Diego Gutierrez, Danniel Danniel i.s.m. Kees Hin NL/Mexico 2015 84’ Kees Hin maakte in 2005 een reis door Zuidoost-Azië, Europa en Noord- en Zuid-Amerika, op zoek naar de duivel. Filmmaker Diego Gutierrez volgde Hin met de camera en verzamelde bijna honderd uur beeldmateriaal, dat hij later monteerde. Dit bijzondere ‘plakboek’ is te zien in het driedaags programma dat EYE aan de Amsterdamse filmmaker wijdt. Beeldend kunstenaar Gutierrez en filmmaker-editor Danniel Danniel, beide goede bekenden van Hin, monteerden van het tien jaar geleden geschoten materiaal een film. Het resultaat is geen verhalend verslag maar eerder een plakboek van willekeurig gekozen sequenties. While Looking for the Devil is een intrigerende reconstructie, even avontuurlijk en weerbarstig als de reis van Hin over drie continenten. De montage is rijk aan verrassende gebeurtenissen, onverwachte dwarsverbanden en ontroerende momenten. Reis mee naar waar je nooit eerder geweest bent…. 16 jan 19.15 Cinéma invisible Kees Hin NL 2005 56’ Bij de honderdste verjaardag van de cinema in 1995 verscheen Anthologie du Cinéma Invisible, een naslagwerk over honderd nooit gerealiseerde filmprojecten. Kees Hin en K. Schippers kozen tien scenario's en stelden voor ieder verhaal een filmfragment samen. Vertoning in het driedaags eerbetoon dat EYE aan de Amsterdamse filmmaker Hin wijdt. De door Hin en Schippers verfilmde fragmenten zijn gebaseerd op stukjes uit het scenario, soms ook op gevonden archiefmateriaal. Een enkele keer kozen de vrienden voor een documentaire aanpak – als de essentie van het verhaal maar tot uitdrukking kwam. Niet de minsten zijn het van wie de nooit gerealiseerde scenario's bewaard zijn gebleven: Alfred Döblin, Gertrud Stein, Fernand Léger, Yves Klein en Osip Mandelstam zijn een paar van de beroemde kunstenaars en schrijvers die de film wilden verrijken. Cinéma Invisible is een elegant, speels en nieuwsgierig eerbetoon aan hun nooit verfilmde ideeën en een liefdevolle hommage aan de filmkunst als zodanig. Voorafgegaan door Walt van Praag en de toren naar de hemel Kees Hin NL, 1976, 31’ 16 jan 22.00 Kees Hin presenteert: uit de collectie van Beeld en Geluid Kees Hin NL 1974-1985 (compilatieprogramma) Gouden tijden waren het, de jaren zeventig en tachtig, toen er nog volop bijzondere tvproducties werden gemaakt zoals Beeldspraak: Kees Hin filmde er tal van inventieve kunstenaarsportretten voor. De Amsterdamse filmmaker, aan wie EYE deze maand een hommage brengt, vertoont fragmenten uit zijn oeuvre, met commentaar. Hin werkte in zijn portretten van kunstenaars, schrijvers en componisten vaak samen met zijn goede vriend K. Schippers, de dichter/schrijver met een voorliefde voor dada en Laurel en Hardy. Met Schippers als moderator presenteert Hin fragmenten uit de Beeldspraak-programma’s, waarvan een groot deel bewaard is gebleven in de collectie van Beeld en Geluid. Fragmenten, want ‘uit de start van een film kun je dikwijls de hele film voelen’, aldus Hin. Op het programma staan onder meer clips uit portretten van Ger van Elk (Van Elk in gesprek met HP-redacteur Betty van Garrel, 1974, 9’), Jan Hanlo (1974, 16’) Jacques Rigaut, de dadadichter die van zelfmoord een levenswerk maakte (1980, 45’) en Walt van Praag, die in zijn tuin van Griekse zuilen een toren bouwde (Walt van Praag en de toren naar de hemel, 1976, 31’). De inleiding wordt verzorgd door filmhistoricus Bas Agterberg, curator van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. 17 jan 14.30 Het schaduwrijk Kees Hin NL 1993 90’ Het schaduwrijk is een filmsprookje waarin gepoogd wordt het geluk uit de verloren jeugd terug te vinden. De jonge vrouw Laura probeert de gelukkige ogenblikken die zij met haar vader doorbracht weer op te roepen. Fictiefilm van Kees Hin, de Amsterdamse filmmaker aan wie EYE deze maand een hommage brengt. Toen Laura zes was scheidden haar ouders en verdween haar vader uit haar leven. Het geluk dat zij beleefde op haar laatste reis met haar vader, toen hij met haar op een rommelmarkt danste, leeft sterk in Laura’s herinnering. Scenarioschrijver K. Schippers bedacht een ingenieus hulpmiddel om het ‘schaduwrijk’ van de herinnering op te roepen. Met behulp van muziek, maar vooral met de poppen van haar schimmenspel, dat ze terugvindt op zolder probeert Laura de gelukkige jaren met haar vader opnieuw te beleven. 17 jan 17.00 De salon van het verdriet + Herinneringen kijken mij aan Kees Hin NL 1978 58’ + Kees Hin NL 2015 20’ Vluchtelingen: ze waren er toen en ze zijn er nu. Filmer Kees Hin, die EYE deze maand eert met een overzicht, maakte een indringende documentaire over drie Russische vrouwen in Nederland. Heimwee naar het vaderland blijkt een constante. Vooraf: Herinneringen kijken mij aan, met een compositie van Otto Ketting als uitgangspunt. Drie Russische vrouwen van drie verschillende generaties verschijnen voor de camera: een vrouw die voor de Oktoberrevolutie van 1918 is gevlucht, een vrouw die als ‘Ostarbeiterin’ tijdens WOII in Duitsland te werk werd gesteld en later naar Nederland reisde, en de 25jarige Tatjana, die vrijwillig naar het westen is gekomen. Een indringend document over in tijd en ruimte ontheemde medemensen die heimwee hebben naar hun vaderland. Met muziek van componist Otto Ketting. Vooraf: Herinneringen kijken mij aan, opnamen uit Hins eigen archief: outtakes en fragmenten van nooit voltooide films in een found footage-productie, gemonteerd met een compositie van Otto Ketting als uitgangspunt: film voor de muziek, in plaats van muziek voor de film. Inleiding door Rolf Orthel, producent van de film. 17 jan 19.00 De laatste dagen van het atelier Frans van de Staak Kees Hin, NL 2002, 97’ Filmmaker Frans van de Staak overleed in mei 2001 op 58-jarige leeftijd. Voordat diens atelier definitief ontruimd zou worden, nodigde regisseur Kees Hin, samen met Hanneke Stark en Bernadette Corstens, collega’s en vrienden van Van de Staak uit het nog eenmaal te bezoeken. EYE brengt deze maand een hommage aan de filmende vrijdenker Hin. Ze kijken naar de apparatuur, vaak door Van de Staak zelf gerepareerd of gebouwd, en vertellen wat wanneer waar stond. En waar hijzelf stond of liep, en hoe hij luisterde en sprak. Regisseurs als Heddy Honigmann en Erik de Bruyn en acteurs als Bert Luppes en Frieda Pittoors halen herinneringen op aan de samenwerking bij de door Van de Staak geregisseerde of geproduceerde films, waarvan fragmenten de interviews illustreren. Deze documentaire is het tweede deel van een trilogie over Frans van de Staak, waarvan Frans! Monument voor een filmmaker het eerste deel vormt. 17 jan 21.00 Een montage van gelukkige momenten. De films van Kees Hin: programma buiten de zalen Op diverse monitoren worden voortdurend fragmenten vertoond uit een lange reeks Kees Hin-documentaires uit de collecties van EYE en Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Te zien zijn: Jan Hanlo, Cri-tick, Tekens, Ger van Elk, Walt van Praag, Lezers van Max de Jong, Diploma’s geen, Naar aanleiding van een dagboek, Geloof in de fantasie, Enkele jaren uitgestelde dood van Rigaut, Grootstad, Sublieme momenten, De laatste reis, Kleur van Holland, Volharding, Broken Circle, Roodkapje, Meissie, meissie, Zomerzee, Levano leest Schwitters, Hommage Simon Field, Cinéma invisible, Onderaards, Een taal met een vreemde, De vraag op het antwoord, Woyzeck, De schilderkunst: Vermeer, The Match, Den Biesbos. Online: Soldaten zonder geweren, Een wolk van groen. 15 t/m 17 jan ---------------------------Sundance Award Winning Shorts De Korte Film Poule, een initiatief van EYE, besteedt maandelijks aandacht aan het bijzondere genre van de korte film. In januari zijn in het Filmmuseum alle films te zien die een Short Film Jury Prize van het Sundance Festival 2015 in de wacht sleepten. Geniet van het beste uit Japan, Oekraïne, VS, Polen, Frankrijk en Rusland. Op het programma staan: SMILF (winnaar US Fiction, Frankie Shaw, VS 9’: over een jonge single moeder); Oh Lucy! (winnaar International Fiction, Atsuko Hirayanagi, JP/SG 22’: 55jarige ‘office lady’ ontdekt haar blonde alter ego); The Face of Ukraine: Casting Oksana Baiul (winnaar Non-Fiction, Kitty Green, RU/UA 7’: jonge meisjes strijden om de rol van Olympisch kampioene kunstschaatsen Oksana Baiul voor een levensverfilming); Storm Hits Jacket (winnaar Animatie, Paul Cabon, FR 2014 13’: twee jonge wetenschappers raken verstrikt in een heftige storm over Bretagne, mysterieuze voorvallen en spionage); Object (winnaar Speciale Juryprijs Poetic Vision, Paulina Skibińska, PL 15’: creatieve verkenning van een onderwaterwereld, gezien door de ogen van een reddingsteam) en World of Tomorrow (winnaar Short Film Jury Award (Best of Fest), Don Hertzfeldt, VS 17’: over een klein meisje dat een psychedelische trip maakt door de verre toekomst). De Korte Film Poule (KFP) startte in 2014 met de digitale terbeschikkingstelling van 250 korte films, documentaires en animatiefilms. Filmtheaters en bioscopen in het hele land kunnen de korte films boeken en vertonen. 3 jan 21.00 Hollandse Meesters in de 21e eeuw EYE toont op één dag alle honderd Hollandse Meesters die er in deze serie zijn gemaakt, ter gelegenheid van de première van een nieuwe reeks voltooide atelierportretten van de belangrijkste Nederlandse kunstenaars van dit moment, gezien door de ogen van gerenommeerde regisseurs. Gratis toegang. Definitieve tekst volgt. 23 jan Short Cutz Amsterdam Annual Awards Derde editie van de jaarlijkse prijsuitreiking van Shortcutz Award tijdens de Shortcutz Awards Ceremony. Aandacht voor de beste recente korte Nederlandse films, uitreiking van prijzen in verschillende categorieën, nieuw aanstormend talent, opening door regisseur Tom Six (The Human Centipede Trilogy). The Shortcutz Amsterdam Annual Awards worden uitgereikt aan de meest talentvolle kortefilmmakers van Nederland. De genomineerden strijden om de eer in tien categorieën, waaronder die voor beste regie en beste acteur, scenario en animatie. De jury bestaat uit Ariane Schluter (actrice), Roel Reiné (regisseur), Eddy Terstall (regisseur), René Wolf (EYE), Claire van Daal (NFF), Jan Doense (producer), Vincent van Ommen (acteur), Laser 3.14 (straatartiest), Jeroen Koolbergen (producer), Harmen Jalvingh (producer) en Tygo Gernandt (acteur). Tijdens de avond in EYE worden prijswinnende korte films vertoond en er zijn flink wat gasten uitgenodigd, onder wie levende legende Heddy Honigmann, animator Hisko 'Kurt Cobain: Montage of Heck' Hulsing, Director of Photography Claire Pijman, Gouden Kalfwinnaar Remy van Heugten en nog veel meer filmgrootheden. Kaarten zijn verkrijgbaar vanaf 18 januari, wees er snel bij, vol is vol! Klik hier http://shortcutznetwork.com/shortcutz-amsterdam/ voor meer informatie over Shortcutz. 25 jan 16.00 Aleksandr Sokoerov-programma (o.v.b.) Als Sokoerov naar IFFR komt met zijn nieuwste film Francofonia stelt EYE een programmaatje van eerdere Sokoerovs samen. Plus voorstelling Francofonia? Niet duidelijk. Nadere info via René, nu nog niets over bekend. Meeste Sokoerovs hebben eerder gedraaid. Datum? ----------------------------------REEKSEN - Cinema Concert In de reeks Cinema Concert zijn stille films uit de EYE-collectie te zien, voorzien van live muzikale begeleiding. De vertoning is altijd op zondag (16.00). Bij gelegenheid wordt het speciaal voor EYE gerestaureerde bioscooporgel ingezet. Het orgel deed vanaf 1929 dienst in de Passagebioscoop in Den Haag en is nu te bewonderen in de grote zaal van Cinema 1. Elke film wordt voorafgegaan door een korte inleiding en, als de lengte van de hoofdfilm het toelaat, een voorfilm uit de EYE-collectie. Deze maand: South Frank Hurley, Ernest Shackleton GB 1919 65’, kleur (tinting /toning) Imposante opnamen van Sir Ernest Shackletons expeditieschip Endurance, dat vastloopt in het pakijs van de zuidpool. Een verbluffend heldenverhaal over ontberingen en persoonlijke moed. Met live begeleiding door de Duitse fluitist Mark Alban Lotz. Verslag van Ernest Shackletons erbarmelijk verlopen expeditie dwars over het Zuidpoolcontinent. De film is overladen met imposante beelden, onder meer van de beroemde ondergang van de Endurance. Het schip van deze expeditie werd letterlijk gekraakt door het ijs. Kapitein Shackleton wist zijn mannen in veiligheid te brengen en roeide met vijf anderen meer dan duizend kilometer om hulp te halen. De film schakelt met groot gemak van travelogue-opnamen naar de stijl van een bedrijfsfilm, en van expeditienaar natuurfilmscènes. Live begeleiding door Mark Alban Lotz (1963), die thuis is in de klassieke en elektronische muziek, de jazz en de traditie van de Indiase Bansuri-fluit. 10 jan 16.00 Zuiderzeewerken Joris Ivens, NL 1930 zwart-wit 61’ Avant-garde-impressie van de sluiting van de Wieringermeerdijk in 1929. Nederlands bekendste documentairemaker Joris Ivens volgde de strijd tegen het water in de polder al vanaf eind jaren twintig. Vertoning bij de manifestatie ‘Waterlandsche Vloed’, met voorfilm. Precies honderd jaar geleden werden grote delen van Noord-Holland getroffen door een zware overstroming, er vielen doden in Edam, Marken en Volendam. De ‘Waterlandsche Vloed’ was de directe aanleiding voor de bouw van de Afsluitdijk, waarbij de onstuimige Zuiderzee werd getemd. Bij de herdenking van de overstroming vertoont EYE Ivens’ niet zo bekende documentaire Zuiderzeewerken, over de bouw en de afsluiting van de dijk Wieringen-Medemblik. Het laatste gat werd gesloten op maandag 29 juli 1929, Ivens legde het vast. De film (35mm) volgde na Ivens documentaire Wij bouwen (1930), waarin het begin van de aanleg van de Afsluitdijk werd gefilmd als een ballet van mens, machine en water. Vooraf het vier minuten durende compilatiefilmpje Watersnood in Noord-Holland (1916), met opnamen van de watersnood en beelden van overstromingen in Frankrijk. De beelden (35mm) zijn afkomstig uit de Jean Desmet Collectie van EYE. Live muzikale begeleiding door de IJslandse pianiste Sunna Gunnlaugs en Maarten Ornstein op de basklarinet. 24 jan 16.00 - Cinema Egzotik Cinema Egzotik ‘brengt iedere maand bijzondere films die in Nederland niet genoeg onder de aandacht zijn gebracht’, noteerde de pers toen regisseur Martin Koolhoven en EYEprogrammeur Ronald Simons in 2010 hun samenwerking aankondigden. Dat is een vrij keurige omschrijving van wat de twee filmaficionados tot nu toe op het doek brachten: spaghettiwesterns, misdaad-, zombie-, kannibalen- en politiefilms, post-apocalyptische vertellingen en natuurlijk het onverslijtbare werk van filmauteurs als David Cronenberg, Enzo G. Castellari en Harry Kümel. De hoofdfilms zijn voorzien van inleidingen en toepasselijke trailers. Cinema Egzotik: Sexy Time Ah, de jaren zestig, zeventig en tachtig: toen waren onbekommerd bloot en platte seksgrappen nog heel gewoon. Uit de kelders van de EYE-collectie tovert Egzotik twee onbetwiste klassiekers tevoorschijn: Porky, monument van pubersmakeloosheid, en Vixen!, Russ Meyers rondborstige ode aan nimfomane levensvreugde, psychedelische orgelmuziek en cups formaat triple DD. Egzotik-programmeur Ronald Simons licht toe: ‘De koontjes waren nooit zo rood als toen internet nog niet bestond en je in het donker van de bioscoop kon gluren naar borsten en billen. Russ ‘King of The Nudies’ Meyer knalde sinds zijn baanbrekende sexploitationfilm The Immoral Mr. Teas (1959) de ene rondborstige vrouw na de andere op het witte doek, zo ook in Vixen! zijn definitieve doorbraak. En Bob Clark kon er ook wat van: Zijn oh la la-film Porky’s (1981) kostte 5 miljoen dollar en haalde in korter tijd twintig keer zoveel op aan de Amerikaanse kassa’s.’ Vixen! Russ Meyer VS 1968 Engels gespr., Nederlands ondert. 70’ Zo Vixen! iets is, is het een ode aan de weelderige verschijning van Erica Gaven. Als Vixen bespringt zij iedere man (en vrouw) om haar tomeloze lusten te bevredigen, tot haar broer aan toe. Voormalig Playboy-fotograaf Russ Meyer had met de film zijn grootste hit, niet in het laatst vanwege de hilarische, politiek gevoede humor waarmee hij het genre van de skinflick ondergroef. Vixen: ‘I know it's strange, but your body really turns me on!’ + Porky’s Bob Clark VS 1982 Engels gespr., Nederlands ondert. 94’ Wat hebben pubers aan hun hoofd? Weinig, want opspelende hormonen dicteren hun gedachten. Zo ook het vijftal scholieren van Angel Beach High dat zo snel mogelijk z’n maagdelijkheid wil verliezen. Het zijn de jaren vijftig; een reeks melige, onbesuisde en wansmakelijke seksgrappen begeleidt de coming of age-avonturen van de jongens: ‘This has gotta be the biggest beaver shoot in the history of Florida’. 22 jan 20:00 - EYE on Art iedere dinsdagavondaandacht voor film en beeldende kunst EYE on Art is een wekelijks programma op het raakvlak van film en beeldende kunst, met aandacht voor experimenteel werk van nieuwe makers en de avant-gardemeesters uit vroeger jaren. EYE on Art brengt ook speciale, door studenten van kunstacademies en universiteiten samengestelde programma’s. EYE on Art sluit aan bij de actualiteit, met voorstellingen rond hedendaagse kunstenaars, en programma’s bij belangrijke tentoonstellingen, manifestaties en EYE-activiteiten. De vorm is variabel: denk aan artist’s talks van filmende kunstenaars, door kunstenaars samengestelde filmavonden of speciale programma’s bij kunsttentoonstellingen. 100 jaar Dada Hans Richter, Marcel Duchamp, Man Ray, Fernand Léger, 100’ Vrijdag 5 februari is het precies honderd jaar geleden dat het Cabaret Voltaire z’n deuren opende in de Spiegelgasse in Zürich. Daarmee was het dadaïsme een feit, en veranderde onze conceptie van kunst aanzienlijk. EYE on Art eert de spirit van dada met zes films van eigenzinnige iconoclasten als Hans Richter, Marcel Duchamp en Man Ray. Toen de straatarme dichter en filosoof Hugo Ball met zijn minnares Emmy Hennings op 5 februari 1916 Cabaret Voltaire opende in een café op Spiegelgasse 1, Zürich, woedde de Eerste Wereldoorlog in volle hevigheid. Met Marcel Janco, Richard Huelsenbeck, Tristan Tzara, Hans Arp en Sophie Taeuber Arp – uitgeweken kunstenaars – vertolkten Ball en Hennings de stem van het protest, in reactie op de waanzin van de oorlog; onder de betiteling dada kregen op de planken van de Voltaire alogica, absurde fantasie en magie de vrije loop. De performances zetten het publiek op z’n kop; bruïtistische geluidseffecten, moderne dans, klankgedichten, woord- en beeldcollages, negermaskers of hoekig-modernistische pianoimprovisaties wekten verontwaardiging en razernij, fluitconcerten striemden de lucht. De geest van Cabaret Voltaire werkte door in New York, Berlijn en Parijs, waar Marcel Duchamp, Francis Picabia, John Heartfield en Man Ray de bakens verzetten. De kunst van de readymade, de associatieve film- en fotomontage en de fascinatie voor machineesthetiek deden hun intrede. Nieuw gezichtspunt: alles kon kunst zijn, afhankelijk van de context en intelligentie van de beschouwer. Met de vertoning van zes vroege films uit de collectie laat EYE on Art de geest van dada herleven, van Hans Richters bekende Vormittagsspuck tot het zelden vertoonde Emak-bakia van Man Ray. EYE on Art-programmeur Anna Abrahams leidt de avond in, de films worden vertoond met live pianospel. De voertaal is Engels. Programma: Vormittagsspuk (Hans Richter, DE 1927 6’); Anémic cinéma (Marcel Duchamp FR 1925 7’); L'étoile de mer (Man Ray FR 1928 15’); Le retour à la raison (Man Ray FR 1923 3’); Emak-bakia (Man Ray FR 1926 18’); Charlot présente le ballet mécanique (Fernand Léger FR 1923 12’). 5 jan 19.15 Theresienstadt: Film of waarheid Kees Hin en Sandra van Beek (NL, 1995) 65’ Video-installatie van Kees Hin en Sandra van Beek, waarin de historische en emotionele betekenis van de nazipropagandafilm Theresienstadt wordt onderzocht. Programmering bij de driedaagse hommage in EYE aan de Amsterdamse vrijdenker Kees Hin, de ‘dichter onder de filmmakers’. In 1944 produceerden de nazi's een film over het concentratiekamp Theresienstadt onder (gedwongen) regie van Kurt Gerron. Met deze film – beter bekend als Der Führer schenkt den Juden eine Stadt – wilden zij de buitenwereld doen geloven dat de joodse bevolking goed werd behandeld. Toen de film klaar was keurden de Duitsers hun eigen leugen evenwel af voor vertoning en gaven opdracht de film te vernietigen. Door toeval is circa twintig minuten van de film bewaard gebleven. De video-installatie van Kees Hin en Sandra van Beek toont overlevenden en deskundigen die via negen monitoren reageren op het door Hin en Van Beek bewerkte filmrestanten. Het commentaar van de gefilmden, die de stille getuigen van elkaars woorden zijn, beweegt zich voortdurend tussen film en waarheid over Theresienstadt, het modelconcentratiekamp voor de beter gesitueerde Joden, zoal de overlevering wil. De Duits-joodse regisseur Kurt Gerron – die in 1933 via Frankrijk naar Nederland was gevlucht en daar films had geregisseerd (o.a. Merijntje Gijzens jeugd, 1936) – werd na het voltooien van Theresienstadt direct naar Auschwitz gestuurd. Hij overleefde niet. 12 jan 19.30 Edvard Munch 1974, Peter Watkins Engels ondertiteld, 170’ Ingmar Bergman noemde dit het ‘werk van een genie’. Peter Watkins schetst een levendig beeld van de emotionele, politieke en sociale omwentelingen die Edvard Munchs kunst hebben beïnvloed. Voorstelling bij de tentoonstelling Munch : Van Gogh in het Van Gogh Museum. De tv-productie richt hij zich aanvankelijk op Munchs vormende jaren in het laat 19e-eeuwse Kristiania (nu Oslo), waar de jonge kunstenaar (Geir Westby) een affaire beleeft met de getrouwde mevrouw Heiberg (Gro Fraas), een verwoestende ervaring die hem de rest van zijn leven zal blijven achtervolgen. Munchs werk wordt aangevallen door critici en publiek zodat hij gedwongen wordt om zijn thuisland te verruilen voor Berlijn. Daar maakt hij met de beroemde Zweedse toneelschrijver August Strindberg deel uit van een vernieuwende culturele beweging die als een storm over Europa raast. Op basis van zorgvuldige studie van Munchs ongepubliceerde dagboeken en tijdschriften reconstrueert Watkins (The War Game, Punishment Park) dertig jaar uit Munchs leven. Hij toont het creatieve proces van de schilder, evenals zijn angsten, remmingen en verlangens. Behalve Munchs jeugdige affaire met Heiberg hadden ook familieomstandigheden– ziekte en dood waarden rond – invloed op zijn schilderijen. Filmkenner Stefan Majakovski verzorgt een korte inleiding (20’). 18 jan 19.30 Piero Heliczer: L’Underground, c’est moi Ondanks zijn banden met Andy Warhol, The Velvet Underground en Jack Smith is Piero Heliczer relatief onbekend gebleven. Terugblik op de audiovisuele erfenis van deze overleden filmmaker en dichter, met muzikale begeleiding door Heliczers dochter Wynn Heliczer. Piero Heliczer (1937-1993) was dichter, uitgever, acteur en filmmaker en begaf zich in de jaren 60 in de Amerikaanse experimentele-cinemascene. Hij reisde tussen Amerika en Europa en werd bekend als dichter en uitgever. Zijn werk als filmmaker is echter relatief onbekend gebleven, ondanks zijn sterke banden met opmerkelijke figuren als Andy Warhol, The Velvet Underground en Jack Smith. Dit programma laat de invloeden en inspiratiebronnen zien van Heliczer. De filmvertoningen worden omlijst door zijn dochter Wynn Heliczer, die zingt uit haar muziektheatervoorstelling The Missing Beat, over haar zoektocht naar het geheimzinnige leven van haar vader. Arend Niks verzorgt de drums. Andy Warhol, ScreenTest: Piero Heliczer, 1965, 4’ Heliczer werd net als andere vaste bezoekers van de Warhol Factory in New York gevraagd te poseren voor Warhols stationaire 16mm Bolex-filmcamera. Het resultaat is een onthullend portret. Martin Scorsese, The Big Shave, 1967, 6’ Martin Scorsese, tijdgenoot van Heliczer, regisseerde en produceerde in de jaren zestig enkele experimentele films. The Big Shave – ook wel Viet '67 genoemd - toont de gevaarlijke poging van een man om zich te scheren, als metafoor voor de zelfdestructieve betrokkenheid van de VS in de Vietnamoorlog. Piero Heliczer, Jeanne d'Arc, 1967, 12’ Net als The Big Shave is deze film een metafoor voor de Amerikaanse betrokkenheid bij de oorlog in Vietnam. Met Jack Smith, Ira Cohen, Gerard Malanga, Angus Maclise en Andy Warhol. Lees verder [hier moet een doorklik komen, anders wordt de tekst dubbel zo lang als de 200 woorden waar ruimte voor is in de opmaak] Piero Heliczer, Venus in Furs, 1968, 20’ In november 1968 filmde Heliczer The Velvet Underground voor Venus in Furs, een experimentele 16mm-film. Heliczer speelt saxofoon met de band. Jonas Mekas beschreef Venus in Furs als ‘vrolijk anarchistisch... persoonlijk en lyrisch’. Digitale restauratie door EYE. Piero Heliczer / Walter Cronkite's The Making Of An Underground Film, CBS News, 1965, 6’ De vroegst bekende beelden van de Velvet Underground, gebruikt in Heliczers Venus in Furs en Dirt. Met Jonas Mekas, Piero Heliczer, The Velvet Underground, Stan Brakhage, Willard Van Dyke, Andy Warhol en Edie Sedgwick. Clip van Augusto Genina's Bengasi, 1942, 4’ Eerste optreden Heliczer als kind-acteur, in een Italiaanse fascistische propagandaoorlogsfilm uit 1942. De film won de eerste prijs van het filmfestival van Venetië. 19 jan De driesprong Sjeng Schupp en Michiel van Dijk NL 2015 70’ Engels ondertiteld Deze multimediale muziektheaterproductie in de vorm van een animated novel is gebaseerd op het gelijknamige surrealistische verhaal van Belcampo, een toekomstfantasie vol medische abnormaliteiten waarin droom en werkelijkheid door elkaar lopen. Ogen en oren schieten tekort bij het kijken en luisteren naar deze voorstelling in de beste traditie van Terry Gilliam, Walter Ruttman, Yellow Submarine's Heinz Edelmann en Frank Zappa. In dit verhaal vol zwarte humor is de heersende macht niet gediend van dromen. Hoofdpersoon Koning Wurm verbiedt al het fantastische en wonderlijke in zijn rijk en ontneemt alle kunstenaars hun uitingsrecht. Het volk komt in opstand en koning Wurm wordt onthoofd. Echter, zijn brein wordt gered en hij krijgt een nieuw technisch zeer vernuftig robotlichaam. De muziek is van Michiel van Dijk en Jeroen Kimman, de animatiefilms zijn van Sjeng Schupp en de toneelregie is van Michael Helmerhorst. De animaties worden vermengd met found footage-films uit het filmarchief van Michael Helmerhorst. Zijn verzameling omvat curieuze films uit de tijd van de stille film tot heden. De compositie is een mix van jazz, pop en hedendaags klassiek vermengd met improvisatie. Uitvoering door: Jeroen Kimman (gitaar/pedal steel guitar), Michiel van Dijk (rieten), Hans van der Meer (slagwerk) en Sjeng Schupp (bas). 19 jan 19.30 - Film NL Ontdek de Nederlandse film in EYE. Film NL verkent de rijke geschiedenis van de Nederlandse film en laat je kennismaken met de nieuwste films van Nederlands filmtalent. EYE biedt maandelijks een gevarieerd programma rond de Nederlandse film, met aandacht voor de geschiedenis van de Nederlandse filmcultuur en programma’s rond nieuwe ontwikkelingen en makers. Te zien zijn onder meer gerestaureerde klassiekers uit de EYEcollectie en nieuw werk van aanstormend Nederlands filmtalent. Ook zijn er regelmatig talkshows en Q&A’s. EYE-programmeurs en -curatoren verzorgen inleidingen bij de voorstellingen. Deze maand: Zuiderzeewerken Zie Cinema Concert. - Royal Opera House Live De mooiste opera´s en avondvullende balletten, rechtstreeks vanuit Londen. Operaliefhebbers die niet in de gelegenheid zijn om de premièreavonden van het vermaarde Royal Opera House in Londen bij te wonen, kunnen nu toch live genieten van de scherpste regies en beste zangprestaties. Royal Opera House Cinema laat u in het seizoen 2015-2016 via live streaming aanwezig zijn bij de opvoeringen van bijvoorbeeld La traviata, Lucia di Lammermoor en Boris Gudonov. Beleef het live vanuit uw bioscoopstoel alsof u op de beste plaatsen in Covent Garden zit, zonder dat u moeite hoeft te doen om vrijwel niet te verkrijgen kaartjes te bemachtigen. EYE is een van de 29 bioscopen in Nederland die deelneemt aan dit live streaming-initiatief, en de enige plek in Amsterdam waar de opera’s (Nederlands ondertiteld) en balletten van The Royal Opera House zijn te volgen. Tickets à € 22,50 (inclusief een glas Prosecco in de pauze) zijn te koop via www.eyefilm.nl/operaballet en aan de EYE-kassa. The Royal Ballet Live: Rhapsody + The Two Pigeons Live streaming van twee choreografieën van Frederick Ashton: Rhapsody, op muziek van Sergej Rachmaninov, en The Two Pigeons, op muziek van André Messager, uitgevoerd door The Royal Ballet London. Hommage aan een van de grote choreografen van de twintigste eeuw, die zijn carrière begon als balletdanser. Voor zijn feestelijke balletten creëerde Frederic Ashton (1904-1988) een verfijnde stijl die wel als 'typisch Engels' wordt aangeduid, een evenwichtig geheel van romantiek verrijkt met subtiele humor. Rhapsody is gebaseerd op Rapsodie op een thema van Paganini uit 1934 van Sergej Rachmaninov. Ashton ontwierp dit ballet voor twee solodansers en een klein corps de ballet in 1980 bij de tachtigste verjaardag van koningin Elizabeth. De hoofdrol, bij de première gedanst door de vermaarde Mikhail Baryshnikov, wordt vertolkt door Steven McRea, met Natalia Osipova als zijn tegenspeelster én partner in een adembenemende pas-de-deux. The Two Pigeons is een bewerking van een ballet uit 1886, op muziek van de Franse componist André Messager. Uitgangspunt was La Fontaines fabel over een duif die op avontuur gaat, maar die blij is als hij weer met open armen door zijn partner wordt ontvangen. Ashton vermenselijkte de parabel door haar in het milieu te plaatsen van de laat 19eeeuwse Parijse bohème, met additionele muziek van John Lanchbery. Het resultaat is een betoverend ballet vol romantiek en humor, waarbij overigens twee levende duiven het speels-romantische element verhogen. 26 jan -------------------------------- KINDERPROGRAMMA Cinemini: met de allerkleinsten naar de bioscoop! Voor kinderen van 2 tot 6 jaar is er elke zondagochtend film en aansluitend spel met licht en schaduw in kleine tenthuisjes. In de Cinemini-zaal kunnen kinderen veilig rondlopen. Films worden met gedimd licht vertoond en het geluid staat niet te hard. De kinderen worden begeleid bij het spel, ouders kunnen onder het genot van een kop koffie meekijken. De vertoonde (animatie)filmpjes zijn deels afkomstig zijn uit de EYE-collectie. Cinemini is een nieuw programma met speciale filmvoorstellingen voor de allerkleinsten in de intiemste filmzaal van EYE. Peuters en kleuters beleven er hun eerste bioscoopervaring en spelen er in speciale tenthuisjes, waar ze bijvoorbeeld kennismaken met het thema licht en schaduw. De films worden met gedimd licht vertoond en het geluid staat niet te hard. Cinemini is een initiatief van EYE en Cultureel Kinderwarenhuis de Taartrovers. Elke zondag, 10.30 uur tot 11.30 uur. Voor programma zie www.eyefilm.nl/themas/cinemini 3+10+17+ 24+31 jan 10.30 Cinemini: De sneeuwman Dianne Jackson, Jimmy T. Murakami (VS 1982) 26’ Eind jaren zeventig baarde de Britse schrijver Raymond Briggs opzien met zijn vertelling over een jongetje dat avonturen beleeft met de sneeuwman en de Kerstman ontmoet. Ook de hartverwarmende animatiefilm uit 1982 werd een klassieker, Oscarbekroond en al. Kerst in EYE – nu ook voor de allerkleinsten! Een jongetje heeft een sneeuwpop gemaakt die ‘s nachts tot leven komt; de twee vertrekken op een magische reis naar de Noordpool, waar de Kerstman woont. Zijn rendieren staan te popelen om erop uit te trekken, want Kerstmis nadert…. De volgende ochtend is het jongetje stomverbaasd: de sneeuwpop is gesmolten, was het allemaal een droom? En wat doet de sjaal van de knorrige Kerstman dan in zijn kamer? De sneeuwman kreeg een Oscar voor beste korte animatiefilm; de tekeningen en de muziek brengen Briggs vertelling schitterend tot leven en maken van de film – zonder vertelstem – een hartverwarmende kerstvertelling waarin avontuur en vriendschap hand in hand gaan. 3 jan 10.30 Cinemini: titel nog niet bekend 10+17+ 24+31 jan 10.30 Casper en Emma: een vrolijk kerstfeest Arne Lindtner Naess (NO 2014) Nederlands gesproken 75’ Derde aflevering van de razend populaire vertelling over de twee beste vrienden Casper en Emma, gebaseerd op de Karsten og Petra-serie van Tor Åge Bringsværd .Waar blijft de sneeuw, vragen Casper en Emma zich af, het is toch kerst? En zullen we de Kerstman uitnodigen? Casper en Emma hebben zin in een witte Kerst, maar de sneeuw komt niet. En zou het niet aardig zijn als de Kerstman dit jaar op bezoek komt in plaats van alleen maar cadeautjes door de schoorsteen te gooien? Casper en Emma besluiten hem een brief te sturen, zingen kerstliedjes en maken kerstversieringen in het kinderdagverblijf. Dan horen ze dat opa heeft besloten de kerst te vieren in de blokhut van zijn vriendin Esther; Emma en haar familie staan er beteuterd bij. Een kerst zonder opa is als een open haard zonder houtvuur… Vanaf 4 jaar. Datum + tijd? Premières ----------------------PROLONGATIES Reis naar het noorden Rémi Chayé FR 2015 Nederlands gespr. 81’ Het Russische meisje Sacha gaat op zoek naar haar opa en belandt op de Noordpool, waar ijsberen wonen en sneeuwstormen loeien…. De animaties zijn fenomenaal levensecht, net zoals de personages. Vanaf 7 jaar. Deze spannende animatiefilm werd eerder geselecteerd voor het Cinekid-festival Als haar opa niet terugkomt van een gevaarlijke ontdekkingsreis gaat Sacha hem achterna. Ze sluit zich aan bij de bemanning van een expeditieschip dat richting Noordpool vaart. Het jaar is 1892, de omstandigheden primitief. Zij, het meisje van adel, moet zich zien te redden op een boot vol mannen en jongens uit het werkvolk, maar weet door haar charme iedereen mee te krijgen – op volle kracht zeilt het schip door de ijskoude Arctische wateren, op zoek naar opa. De animatie oogt fenomenaal levensecht. De tekenaar is een meester in compositie en kleurgebruik; je waant je in het St-Petersburg van rond 1890, je bibbert op de Noordpool…