Toets taalschat + stijlfiguren blok 3+4

Nederlands taalschat blok 3 + 4
PW op 10-01
Stijlfiguren
M
Vergelijking
Een overeenkomst tussen twee zaken
Voorbeeld: ‘Jullie tuin is een wildernis.’
Verbeelde: ‘jullie tuin’ beeld: ‘een wildernis’
Metafoor
Een vergelijking waarbij het verbeelde is weggelaten en alleen het beeld over
is gebleven. De context is hier erg belangrijk.
Voorbeeld: ‘Wat een wildernis is het hier.’
Personificatie
Een abstract begrip of iets uit de natuur wordt als persoon gesteld
Voorbeeld: ‘De bomen fluisteren zachtjes zijn naam.’
‘De bomen’ is hier de personificatie.
Metonymia
Het gebruikte beeld is niet gebaseerd op een overeenkomt maar op een
ander verband, zoals maker-voorwerp, voorwerp-inhoud.
Voorbeeld: ‘Hij heeft geen dak boven zijn hoofd’
Dak is hier het beeld voor huis dus de metonymia
Tautologie
Als er twee keer hetzelfde wordt gezegd met andere woorden.
Voorbeeld: ‘enkel en alleen.’
Pleonasme
Er wordt een woord gebruikt waarvan de betekenis al opgesloten ligt in een
ander woord in de zin, een deel van de betekenis wordt herhaald.
Voorbeeld: ‘mooie groene grasmat’
Vooropplaatsing
Een woord of een groep woorden die gewoonlijk verderop in de zin voorkomt
die helemaal geïsoleerd vooraan staat.
Voorbeeld: ‘Die jongen, die gaat het nog ver schoppen’
(prolepsis)
Opsomming
(enumeratie)
Herhaling
(repetitio)
Gelijk zinsverloop
(parallellisme)
Noemt minstens drie zaken achter elkaar.
Voorbeeld: ik koop wijn, kaas en brood’
Climax: Als het een opsomming naar een hoogtepunt is.
Voorbeeld: ‘fluisteren, praten, schreeuwen’
Anticlimax: Als een opsomming eindigt in een dieptepunt.
Voorbeeld: ‘optimist, realist, pessimist’
Hetzelfde met nog eens dezelfde of bijna het zelfde herhaald
Voorbeeld: ‘Dat heb je goed, werkelijk heel goed gedaan.’
Meerdere zinnen beginnen en verlopen op dezelfde manier. De zinsopbouw
is gelijk. Vaak (niet altijd) is het met letterlijke herhaling van woorden.
Voorbeeld: ‘Elke nacht word ik wakker, op hetzelfde uur,
Elke nacht ontwaak ik, uit dezelfde droom .’
Tegenstelling
(antithese)
Overdrijving
(hyperbool)
Tegenstelde zaken worden naast elkaar gezet.
Voorbeeld: ‘arm-rijk
dood-levend’
Iets wordt sterker of groter gemaakt dan het in werkelijkheid is.
Voorbeeld: ‘ik erger me dood’
Retorische vraag
een vraag waarop het antwoord bekend is.
Voorbeeld: ‘wil je ziek worden?’
Ellips
Een schrijver laat uit een zin een of meerdere woorden weg die je daar wel
zou verwachten. Dit gebeurt vaak in spreektaal of in gedichten.
(weglating)
Taalschat blok 3+4
Betekenissen
Moeilijk woord
actualiseren
consulteren
fiscaliseren
globaliseren
infantiliseren
nasynchroniseren
oxideren
profeteren
standaardiseren
antecedenten(onderzoek)
apotheose
assertief
egaliseren
entourage
geagiteerd
generaliseren
marchanderen
militant
narcistisch
notabele
passe-partout
prioriteit
stigmatiseren
Betekenis
moderniseren, eigentijds maken
raadplegen
belasting heffen
over de hele wereld verspreid raken
kinderachtig en dom worden of maken
de gesproken taal van een film opnieuw
opnemen in een andere taal
verbinden met zuurstof, roesten
voorspellen
tot een eenheid brengen, normaliseren
(onderzoek naar) iemands
voorgeschiedenis
indrukwekkend einde
zelfverzekerd, in staat om voor zichzelf
op te komen
gelijkmaken
omgeving
opgewonden en zenuwachtig
op grond van één geval een heleboel
gevallen op dezelfde manier beoordelen
over voorwaarden onderhandelen,
schipperen
strijdbaar
erg met zichzelf ingenomen, ijdel
voornaam persoon
kaartje dat toegang geeft voor alle
voorstellingen; rand van dun karton om
een ingelijste foto of prent heen
voorrang
iemand een slechte naam bezorgen
(omdat hij ooit iets verkeerds heeft
gedaan)
ultimatum
statistisch gezien
profijtbeginsel
constitutie
heikel
fixatie
liquidatie
commotie
dialyse
interfereren
laatste, dwingende eis, waarna bij het
niet-toegeven strafmaatregelen volgen
Op te maken uit de grote hoeveelheid
verzamelde gegevens die met elkaar
worden vergeleken.
Principe dat de kosten van
overheidsdiensten in rekening worden
gebracht aan de gebruikers ervan
Gestel, manier waarop je lichaam in
elkaar zit en functioneert.
Lastig, hachelijk
Zeer sterke gerichtheid
Om iemand uit de weg te ruimen
Opschudding
Voor bloedspoeling
Op elkaar inwerken
Spreekwoorden en uitdrukkingen
Spreekwoord
Betekenis
De lamme leidt (helpt) de blinde
Twee mensen hebben beiden een
gebrek en helpen elkaar, maar die
hulp levert niet veel op.
Tussen mensen die niets kunnen, valt
iemand die een beetje presteert al
gauw op.
Daar is niet veel risico aan verbonden
Je bent zelf verantwoordelijk voor
tegenvallers
het zeer zwaar hebben of heel erg bang
zijn
eruitzien als een geraamte
net doen alsof je iets niet hoort (omdat
het je niet uitkomt)
Als je ouder wordt, krijg je steeds
meer kwalen.
iemand erg laten schrikken
helemaal niet op iemand of iets
gesteld zijn
De oplossing van het probleem levert
meer nadelen op dan het probleem
zelf
Deze vergelijking klopt niet
Er zijn grote moeilijkheden ontstaan
vreselijk moeten lachen
de laatste, krampachtige uiting voor
het definitieve einde
iemand kwetsen als hij het al moeilijk
heeft
Halve maatregelen verergeren het
In het land der blinden is eenoog koning
Daar zul je je geen buil aan vallen
Eigen schuld, dikke bult
duizend doden sterven
eruitzien als de dood van Pierlala
Oost-Indisch doof zijn
De ouderdom komt met gebreken
iemand hartkloppingen bezorgen
iemand of iets kunnen missen als
kiespijn
Het middel is erger dan de kwaal
Deze vergelijking gaat mank
De pleuris is uitgebroken
een rolberoerte krijgen van het lachen
de laatste stuiptrekkingen
zout in de wonde wrijven
Zachte heelmeesters maken stinkende
wonden.
oud zeer
Een ziekte komt te paard en gaat te voet
Dat klopt als een zwerende vinger
probleem alleen maar.
iets wat al heel lang narigheid
veroorzaakt
Mensen worden vaak plotseling en
snel ziek en genezen maar langzaam
Dat klopt precies, zo is het maar net.