Lezen + preek: Lev. 23:33-44

De loofhuttendankwéék
(preek en liturgie voor dankdag)
Tekst: Lev. 23:33-44
© Jeroen Sytsma te Middelburg
- votum = Gezang 168
- zegengroet
- Gezang 141
- Lezen: ps 118:1-9 en 1e dankgebed (danken dat we danken kunnen)
- Gezang 148
- Lezen ps 118:10-16 en 2e dankgebed (danken voor het werk in de kerk wereldwijd)
- Psalm 150
- Lezen + preek: Lev. 23:33-44
- Opwekking 32 ( = psalm 118:24)
- Lezen ps 118:17-23 en 3e dankgebed (danken voor gewas en arbeid wereldwijd)
- Gezang 160
- Lezen ps 118:24-29 en 4e dankgebed (danken voor gewas en arbeid dichtbij)
- collecte
- Psalm 118:1,10
- zegen
- Van deze preek is op verzoek een digitale versie met PP-presentatie beschikbaar.
- de preek is korter dan mijn gemiddelde preek, omdat ik extra tijd wilde om te zingen en te
danken.
*
1. Het loofhuttenfeest en dankdag, wat een verschillen!
[dia1]
Wie heeft er echt iets heel lekkers meegenomen vanavond?
Appeltaart met slagroom? Gebakken mosselen in roomsaus?
Lasagna bolognese met parmezaanse kaas?
Rode wijn, witte wijn, herstbok, versgeperst sinaasappelsap?
Versgebakken stokbrood met knoflookkruidenboter?
Citroenijs met honing en walnoten?
Helemaal niemand?
Het enige wat jullie bij je hebben zijn een paar pepermuntjes voor tijdens deze preek?
Maar het is dankdag! Dit is ons oogstfeest!
Wat is er met ons aan de hand? Kunnen wij eigenlijk wel feestvieren?
1
Feestvieren voor en met God?
Ja, maar, wij zijn Zeeuwen, ons bin zuunig, overvloedig blij zijn dat ligt ons niet ...
Wij vieren dankdag door een uur lang stil te zitten op harde stoelen ...
En in deze dankdagkerkdienst gaat het over het loofhuttenfeest.
Het dank- en oogstfeest van Israël.
En dan zijn de verschillen met onze dankdag toch wel heel groot!
En dat zet aan het denken.
Wat een verschillen.
[dia 2]
Allereerst had Israël niet één maar drie oogstfeesten.
Want er kon geoogst worden van halverwege het voorjaar tot diep in de herst.
Het hoogtepunt was het loofhuttenfeest aan het eind van het oogstseizoen.
In de Bijbel wordt dit feest ook wel kortweg het feest genoemd, of het feest van de HEER.
En ze maakten er een feest van.
Ze maakten de tempel mooi met mooie vruchten en takken.
Ze droegen palmtakken bij zich als feestelijke vlaggen.
In een week tijd werden heel veel offers gebracht,
en dus ook heel veel overvloedige offermaaltijden gehouden.
Loofhuttenfeest was het hoogtepunt van het jaar. Het vrolijkste feest.
En dat niet anderhalf uur op woensdagavond.
Nee, een week lang, zeven volle dagen feest, met nog een afsluitende sabbat als achtste dag.
En God gaf een bijzondere opdracht voor tijdens deze feestweek:
De Israëlieten moesten een week lang in loofhutten wonen. Een soort verplicht kamperen.
Waarom?
Vers 43: om jullie kinderen eraan te herinneren dat ik de Israëlieten in hutten liet wonen toen
ik hen uit Egypte wegleidde.
Nu moet je even goed opletten, want dit wordt vaak verkeerd uitgelegd.
Vaak wordt gedacht:
De Israëlieten moeten herinnerd worden aan hoe slecht ze het hadden in de woestijn,
onder hun povere afdakjes van bladeren.
Nu hebben ze het goed, laten ze niet vergeten hoe slecht ze het gehad hebben.
Dit zou net zoiets zijn als wanneer wij om het eind van de tweede Wereldoorlog te vieren,
elk jaar een week lang bietensoep met gekookte bloembollen zouden eten. Bah!
Maar dit klopt dus niet.
[dia 3]
Israël krijgt de opdracht voor het loofhuttenfeest als ze bij de Sinaï zijn.
Ze hebben net de reis van hun leven achter de rug!
2
Ze zijn bevrijd uit Egypte. Eindelijk.
Zij, kansloze slaven,
zij hebben gezien hoe de paarden en ruiters van de Farao verslagen werden.
Ze hebben nog veel meer grote wonderen gezien.
God gaf water, voedsel, vlees.
En de tabernakel is in hun midden, en God heeft die in gebruik genomen.
Via Mozes hebben ze enorm veel onderwijs van God gekregen.
Onderwijs waaraan ze kunnen zien dat God echt hun God wil zijn,
en dat zij zijn kinderen mogen zijn.
God sloot zijn verbond met hen. Met hen.
Nog maar kort geleden waren ze een volk zonder vrijheid, zonder land,
zonder leiders, zonder toekomst.
Nu zijn ze Gods lieveling, Gods toekomst.
Als vrolijk symbool voor die tijd kiest God de hutjes waar ze vaak in verbleven.
Een week lang buiten leven in zelf gemaakte loofhutten.
Dit is geen bietensoep met tulpenbollen,
dit is haring met wittebrood om Israëls ontzet te vieren!
De tijd van hun leven vraagt om het vrolijkste feest.
En dus verbindt God de herdenking van deze tijd
aan het mooiste oogstfeest op het eind van het seizoen.
De tijd dat er verse olijfolie geperst werd, de tijd dat de druiven getreden werden,
de tijd dat de noten rijp waren.
*
2. De oogst geeft reden tot feest! [dia 4]
Waarom zijn oogstfeesten overal in de wereld van die vrolijke feesten?
Omdat de meeste volken en mensen heel erg afhankelijk zijn van een goede oogst.
Daar kwamen in de tijd van Israël nog twee dingen bij (die vandaag vooral in de armere
landen nog steeds gelden):
Elk jaar was er grote onzekerheid over de oogst.
Er kon zoveel mis gaan. Plantenziekten. Sprinkhanen. Droogte. Brand.
Wat waren de mensen afhankelijk van omstandigheden die ze niet in de hand hadden!
En tegelijk hadden ze maar weinig mogelijkheden om reserves aan te leggen.
De oogsten waren niet zo groot dat er veel overbleef.
En zonder koelcellen en zo was het ook niet makkelijk om reserves goed te houden.
Je leefde van jaar tot jaar. Van oogst tot oogst.
En als er dan een goede oogst was, nou dan wilde je ook wel zeven dagen feest vieren.
Dit maakt ons karige vieren eigenlijk nog raarder.
Door onze landbouwmethoden kunnen wij vrij zeker zijn over de oogst.
3
We hebben de omstandigheden massaal naar onze hand gezet.
In de landbouw. Maar al helemaal in de kassenteelt waar we niets aan het toeval overlaten.
En tegelijk kunnen we heel makkelijk reserves aanleggen.
De mogelijkheden om voedsel lang houdbaar te maken zijn eindeloos.
Onze oogsten zijn dus groter, gevarieerder, zekerder en langer houdbaar.
Vier keer meer reden om overvloedig en uitbundig te danken en feest te vieren.
Neem gerust nog een pepermuntje!
Ik pleit er echt niet voor om het loofhuttenfeest opnieuw in te voeren.
Dit feest hoort bij het verbond van de Sinaï, en dat verbond is voorbij.
Met Jezus kwam er een nieuw en beter verbond. Een verbond zonder verplichte feestdagen.
Alleen een verplichte feestmaaltijd: de maaltijd van de Heer met brood en wijn.
Het uitbundige van het loofhuttenfeest mag denk ik vooral een aansporing zijn
om elke dag werk te maken van dankbaarheid.
Elke keer dat je deelt in Gods goedheid.
Elke keer dat je je kunt verheugen omdat er lekker eten op tafel staat.
Koop niet gedachteloos. Kook niet gedachteloos. Eet niet gedachteloos.
En koop, kook en eet zeker niet zonder te danken!
Nee, we gaan het loofhuttenfeest niet opnieuw invoeren.
En toch ...
stel nou dat we volgend jaar rond dankdag een hele zaterdag lang
vanuit de kerk of een kraam in het centrum
allerlei lekkere dingen uitdelen aan de voorbijgangers.
Met een mooie kaart erbij met de tekst:
Gedeelde vreugde is dubbele vreugde.
Wij geven graag van wat de goede God eerst aan ons gaf.
Mooi idee toch?!
*
3. Het loofhuttenfeest en Jezus
In het NT zijn twee bijzondere momenten waarop het loofhuttenfeest ter sprake komt.
Allereerst het loofhuttenfeest waar Jezus bij was. Te lezen in Johannes 7.
[dia 5]
Op de laatste dag van het feest, het hoogtepunt van het loofhuttenfeestfeest, stond Jezus
in de tempel, en hij riep: ‘Laat wie dorst heeft bij mij komen en drinken! “Rivieren van
levend water zullen stromen uit het hart van wie in mij gelooft."
Hiermee doelde hij op de Geest die zij die in hem geloofden zouden ontvangen;
4
De dienaren van de hogepriesters en de Farizeeën wilden hem echter grijpen, maar
niemand deed hem iets.
Toen gingen die dienaren terug. Hun werd gevraagd: ‘Waarom hebben jullie Jezus niet
meegebracht?’ Ze antwoordden: ‘Nog nooit heeft een mens zo gesproken!’
Tijdens het loofhuttenfeest ligt het accent op wat het land gaf: graan, vruchten, veestapel.
Jezus legt het accent op wat God te geven heeft: zijn Geest.
Het oogstfeest ging vooral over ontvangen: eten en drinken en vrolijk zijn.
Jezus heeft het vooral over geven:
Rivieren van levend water uit het hart van wie in Jezus gelooft.
Een volgeling van Jezus is iemand die leven brengt om zich heen.
Het loofhuttenfeest liet je hopen op een grote oogst.
Wat was het mooi als je kon zeggen:
Nog nooit heeft het land zoveel vruchten voortgebracht.
Jezus laat je luisteren naar zijn woorden, en wat een woorden:
Nog nooit heeft een mens zo gesproken!
Zijn woorden zijn leven. Geven eeuwig leven.
Vooral die woorden die hij ook in daden heeft omgezet:
Ik zal sterven en na drie dagen weer opstaan.
Het loofhuttenfeest gaf een ritme aan je leven van jaar tot jaar.
Van oogst naar oogst. Veel meer was er niet om naar uit te zien.
Jezus geeft een heel ander ritme aan je leven:
Elke dag zijn volgeling zijn,
en uitzien naar de grote dag dat hij terugkomt en het leven één groot feest wordt.
*
4. Het loofhuttenfeest en de toekomst
Het leven één groot feest, één groot .... loofhuttenfeest .... !
[dia 6]
Tenminste, zo lijkt Openbaring 7 het ons uit te beelden.
Gods koninkrijk wordt ons daar uitgetekend als een eeuwig loofhuttenfeest.
Luister maar:
Hierna zag ik dit: een onafzienbare menigte, die niet te tellen was, uit alle landen en
volken, van elke stam en taal. In het wit gekleed en met palmtakken in hun hand stonden
ze voor de troon en voor het lam. Luid riepen ze: ‘De redding komt van onze God die op
de troon zit en van het lam!’
Een van de oudsten zei:
5
Hij die op de troon zit zal bij hen wonen. (letterlijk: zal zijn tent over hen uitspreiden)
Dan zullen ze geen honger meer lijden en geen dorst, de zon zal hen niet meer steken, de
hitte hen niet bevangen. Want het lam midden voor de troon zal hen hoeden, hen naar
de waterbronnen van het leven brengen. En God zal alle tranen uit hun ogen wissen.’
De feestelijke menigte, de palmtakken, een citaat uit psalm 118, de tent van God,
het zijn waarschijnlijk allemaal verwijzingen naar het loofhuttenfeest.
God ging op weg met zijn volk van slavernij naar beloofde land.
En Hij gaf hen het loofhuttenfeest.
God ging met ons op weg van de redding door Christus aan het kruis,
naar zijn wederkomst en de beloofde nieuwe aarde.
Hij geeft ons brood en wijn voor onderweg.
Hij geeft ons uitzicht op het tent-van-God-feest.
God zal zijn tent over ons uitspreiden. God zal bij ons zijn, en God zal alles goed maken.
Voor dat vooruitzicht kunnen we nu al danken!
Amen
6