Innovatieve magnetische bevestiging voor led

Innovatieve magnetische
bevestiging voor
led-lichtbronnen
Robert Sijtsma en Gijs Kok, beiden met recente universitaire achtergrond,
sloegen de handen ineen en betraden, ruim voorzien van blanco papier,
vol goede ideeën nog ongebaande paden. Ze bedachten een stekercontact
voor led-lichtbronnen geïntegreerd met een magnetische bevestiging.
Tekst: Bob Verheul Fotografie: Industrie
D
e samenwerking tussen Robert
Sijtsma en Gijs Kok verliep vanaf
het eerste begin erg goed. Zo goed
zelfs, dat het al snel tot resultaten
leidde. Robert Sijtsma: 'Er kwam een aantal aspecten samen. De voortdurende kwaliteitsverbeteringen van led's. Denk aan de lichtstroom,
denk aan de kleurweergave. Bij de lichtstroom
halen we nu gemakkelijk een 100 lm/W. Dat zal de
komende jaren nog flink stijgen. 150 lm/W ligt al in
het nabije verschiet.'
Volgens Sijtsma is dat een best wel ingrijpende
ontwikkeling. 'Hoe lang geleden zaten we nog maar
net op de helft? Als je het aantal lm/W verdubbelt zet
je meer elektriciteit in licht om en daalt derhalve de
warmteontwikkeling van de chip. Hierdoor wordt ook
de koeling van de led's een minder groot probleem.
En kunnen de behuizingen weer nog compacter
worden ontwikkeld. Dit geeft de lichttechnisch ontwerper weer meer vrijheid om zijn ideeën praktisch
te verwezenlijken.'
'Onze visie is dat het vervangen van lichtbronnen zo
makkelijk moet zijn dat bij groeiende lichtopbrengst
per Watt, het moment dat het economisch aantrekkelijk wordt om tot vervanging over te gaan veel sneller
moet komen. Als dit dan ook veilig kan gebeuren
door niet-elektrotechnisch geschoolden, snijdt het
mes aan twee kanten. Energiebesparing bij beperkte
montagekosten.'
Toen het magnetische concept vorm begon te
krijgen startte het innovatieve duo de onderneming
Magnetic Fit. Ze ontwikkelden een goed ogende
uitvoering van een magnetische bevestiging en
waarbij ook de elektrische verbinding direct tot stand
42
EI10 42-44.indd 42
komt. De led-lichtbronnen zijn beschikbaar vanaf 2 W
in een oplopende range aan vermogens. Voor alle in
de markt verkrijgbare fittingen zijn er passende verlopen ontwikkeld waarbij de feitelijke lichtbron, het
led-element, magnetisch op de verlopen vastklikt en
daarmee ook van elektrische voeding wordt voorzien.
Magneetbevestiging
Wat gaat er sneller dan twee componenten eenvoudig tegen elkaar aan te drukken. Zowel het verloop
tussen een van de vele fittingsoorten en de aansluiting van het led-element en het led-element zelf
hebben een vlak magneetje. De bijzonder vlakke
oppervlaktes van deze magneten sluiten zo goed
op elkaar aan dat maximale kleefkracht ontstaat. De
kleefkracht is meer dan 13 kg, zodat ook wat grotere
armaturen zonder aanvullende bevestiging hier aan
kunnen worden opgehangen.
De oppervlaktes van de magneten zijn voorzien van
een laagje coating om deze te beschermen tegen
corrosie, maar wat zo flinterdun is dat de magneetverbinding niet aan kracht inboet. Sijtsma bekijkt
zijn ontwikkeling met trots. 'Wij hebben krachtige
magneten gevonden van kleine afmetingen. Na tien
jaar gebruik is nog maar 1 procent van de kleefkracht
Oktober '16
10-10-16 11:30
Techniek
teruggelopen. Gegarandeerd. Dit geeft aan van welke
bijzonder hoge kwaliteit de magneten zijn.'
AC en DC
Vooralsnog is het concept ontwikkeld voor 230 V AC.
De led-elementen hebben op zich geen aarde nodig.
Bij de plafondplaten die, voorzien van magneet en
elektrische contacten, aan de centraaldozen kunnen
worden geschroefd en die daarbij de plaats van de
centraaldoosdeksels innemen
is veelal wel een aarding
nodig. In het hart van de
magneten is een contact in de
vorm van een metalen vlakje
ontworpen dat als voorijlende
aardverbinding fungeert.
Via de adapter, waaraan een
armatuur in welke vorm dan
ook is te monteren, wordt het metalen gestel geaard.
De centraaldoosdeksels zijn er in ronde en vierkante
vorm, natuurlijk met bevestigingsgaten afgestemd
op het centraaldoostype.
Kijkend naar de toekomst, nu er steeds meer stemmen opgaan om ook gelijkspanning in woningen en
utiliteit te gaan gebruiken, hebben de ontwikkelaars
van Magnetic Fit met vooruitziende blik hun maatregelen genomen. De elektrische verbinding tussen de
lichtbron en het voedende element wordt aangepast
en krijgt een beveiliging om verwisseling met een
AC-uitvoering te voorkomen en tevens om de juiste
'Na tien jaar gebruik is nog
maar 1 procent van de
kleefkracht teruggelopen'
polariteit van de gelijkspanning te verzekeren. Bij
toepassing van DC ontstaat gemakkelijk corrosie op
de elektrische contacten. Hierop zijn deze contacten
afgestemd.
Kleurtemperatuur
De lichtbronnen zijn leverbaar met een kleurtemperatuur tussen 2.500 en 4.000 K, waardoor de lichtbronnen breed toepasbaar zijn. De warmere kleuren
voor in de woning en bijvoorbeeld in restaurants en
de koelere kleuren in kantoren en scholen. Bedenk
wel dat de koelere kleuren met een wat hogere verlichtingssterkte moeten worden toegepast omdat de
verlichting anders als onnatuurlijk wordt ervaren.
Bij lagere verlichtingssterktes moeten warmere kleuren worden toegepast. Afhankelijk van het doel van
de verlichting kan een aangepaste kleurweergave
worden gekozen.
Uitvoeringsvormen
Alle lichtbronnen hebben dezelfde magneetgrootte.
Tussen de bestaande fittingen en de magnetische
bevestiging zijn verlopen vervaardigd. Denk aan
E14 en E27, maar ook B15 en B27. Verder zijn er wat
insteekbare voeten, zoals bekend van lampjes als
G4 en G9. Zelfs aan PL-fittingen aangepaste verlopen
zijn al in het programma opgenomen. Hierbij moet
wel het voorschakelapparaat worden verwijderd of
overbrugd. Ook een waterdichte variant is al van de
ontwerptafel afgerold.
Voor de meest voorkomende fittingen
zijn al mooie adapters
ontwikkeld.
Oktober '16
EI10 42-44.indd 43
43
10-10-16 11:30
Techniek
Het systeem is op allerlei soorten verlichting toe
te passen.
Magnetic Fit kan al verschillende soorten ledlampen leveren.
Recycling
Sijtsma: 'Bedenk eens wat een milieutechnisch voordeel met deze ontwikkeling wordt behaald. Alleen
het kale led-element komt
in de recyclekring terecht.
De rest van het armatuur en
behuizing kan namelijk mogelijk veel langer mee. Onze
visie is dat wij zelf de oude
lichtbronnen inzamelen. De
hoogwaardige magneten
worden daarna gedemonteerd en zijn direct geschikt
voor hergebruik. Geen recycle-slag met lange omsmelttrajecten, maar direct na demontage hergebruiken in een nieuw product.'
'Alleen het kale led-element
komt in de recyclekring
terecht'
is daarbij dominant aanwezig, maar ook naar EMC
moet worden gekeken als er sprake is van hogere
frequenties. Bij het magnetische contact speelt vooral
een rol of de contacten op enigerlei wijze kunnen
worden aangeraakt en of bij de contacten geen overmatige warmteontwikkeling kan ontstaan, ook niet
bij ongunstige omstandigheden. Een zorgvuldige
risicoanalyse vormt de basis voor het opstellen van
een CE-constructie-dossier.
Het innovatieve duo Sijtsma en Kok heeft al over
verdere ontwikkelingen van hun magnetische bevestiging nagedacht. Zij zijn op zoek naar partners die
deze oplossing in hun verlichtingsproducten willen
toepassen zodat zij zich kunnen richten op datgene
waarin zij echt goed zijn: producten ontwikkelen met
extra's. Een lijstje onderwerpen is al in gedachten. <
EMC
Een product mag niet op de Europese markt worden
gebracht zonder CE-markering. Het geeft aan dat
aan elementaire veiligheidseisen is voldaan. Voor
elektrische producten is de laagspanningsrichtlijn
van toepassing. CE kijkt niet naar de functionaliteit, CE
richt zich vooral op de elektrische veiligheid. NEN1010
Demofilm
Het verhaal van Magnetic Fit wordt begrijpelijk toegelicht in een demofilmpje, te bekijken via
www.magneticfit.nl. Verbazend is het gemak waarmee de lichtbronnen kunnen worden vastgeklikt en kunnen worden losgenomen. Zelfs een trapje is voor het vervangen van de wat hoger
aangebrachte lichtbronnen overbodig.
44
EI10 42-44.indd 44
Oktober '16
10-10-16 11:30