het zit in de familie

OOGZORG IN DE BETUWE(4)
BOKI - BETUWE OOGKLINIEK EN INSTITUUT
WE GEVEN NIET ALLEEN DE KLEUR VAN
HET ZIT
IN DE
FAMILIE
“Je hebt dezelfde mooie blauwe ogen als je moeder.”
Dat is nog eens een leuk compliment! De kleur van onze
ogen geven we inderdaad via ons erfelijk materiaal
door aan onze kinderen en kleinkinderen.
Wat we helaas wel eens vergeten is dat samen met
die mooie blauwe of natuurlijk ook mooie bruine ogen,
ook eventuele oogafwijkingen en/of zichtafwijkingen worden
doorgegeven. Als bijvoorbeeld beide ouders brildragend
zijn, is de kans dat hun kinderen een bril nodig hebben,
een stuk groter dan bij niet-brildragende ouders.
E
“Er zijn drie belangrijke factoren die een rol spelen bij
oogafwijkingen en zichtproblemen”, vertelt Kiumars
Ajdari van Betuwe Oogkliniek en Instituut (BOKI).
“Ten eerste de omgeving, zoals UV-licht, of dagelijks
veel uren maken achter een beeldscherm waardoor
de ogen gewend raken aan dichtbij kijken en ver weg
kijken moeilijker wordt. Ten tweede de etnische achtergrond. Bijvoorbeeld mensen met een Afrikaanse
achtergrond lopen meer risico op glaucoom, en mensen met een West-Europese achtergrond hebben een
verhoogde kans op netvliesdegeneratie. En ten derde
de familiegeschiedenis, de belangrijkste factor van de
drie.”
DE TOEKOMST VAN DE OGEN
Het wel en wee van de ogen van ouders en grootouders binnen een familie zegt dus veel over de toekomst van de ogen van de kinderen en kleinkinderen.
“De bouw van het oog kent vele variaties zoals een
dikkere lens, een hogere oogdruk of een dunner
netvlies dan gemiddeld. Afhankelijk daarvan is het
oog minder of meer gevoelig voor bepaalde oogziekten en zichtproblemen. En net als de oogkleur, wordt
de bouw van de ogen ook van generatie op generatie doorgegeven. Wanneer je dat weet, kun je nog
voordat de symptomen van een in de familie voorkomende oogziekte, merkbaar worden, actie ondernemen. Een periodieke check van de ogen in de vorm
van een uitgebreid preventief oogonderzoek levert
daarvoor alle informatie.”
TWEE ZUSSEN, EEN DOCHTER
EN TWEE KLEINKINDEREN
Juist door via eerstelijns oogzorg een oogafwijking
16 RIVIERENLANDVISIE
of oogziekte in een vroeg
stadium op te sporen, wordt
de behandeling ervan een
stuk eenvoudiger en makkelijker. Kiumars: “Pas geleden had
ik in mijn kliniek twee zussen van
61 en 62 jaar op bezoek. Beiden
zijn brildragend voor verziendheid
en hebben glaucoom, een oogziekte
waarbij door een hoge oogdruk de
oogzenuw afsterft. De patiënt zelf merkt
niets van deze ziekte totdat hij blind wordt.
Helaas werd de ziekte bij de twee zussen
pas geconstateerd toen het zicht van één oog
al verloren was gegaan. Als de ziekte via een
preventief oogonderzoek eerder was geconstateerd, had de schade in een eerder stadium
gestopt kunnen worden.
De dochter van een van de zussen is ook brildragend
voor verziendheid. En ook haar twee kinderen zijn
verziend en hebben een bril. De kans om op latere
leeftijd ook glaucoom te ontwikkelen is bij de dochter en haar twee kinderen dus groter dan gemiddeld.
Met een periodiek preventief oogonderzoek kan de
eerste aanzet van de ziekte worden ontdekt en hoeft
het bij de dochter en haar twee kinderen niet zo ver
te komen. In bijna alle gevallen kan bij oogziekten, die
in een vroeg stadium zijn gediagnosticeerd, verdere
schade worden voorkomen. Op deze manier blijft het
zicht zo optimaal mogelijk.”
ONZE OGEN DOOR
VRAAG EN ANTWOORD:
Is een lui oog genetisch bepaald? Ja, Indirect is een lui oog
genetisch bepaald. Een lui oog ontstaat door een genetisch
bepaalde grote afwijking in sterkte tussen beide ogen. Op het
moment dat dit bij reguliere controles gemist wordt, zullen de
hersenen het beste oog kiezen en het mindere oog niet meer
gebruiken. Dit terwijl het mindere oog volledig functioneel is.
Daarom adviseert BOKI een uitgebreid oogonderzoek voor kinderen in het derde levensjaar.
Mijn oma heeft macula degeneratie. Hoe groot is de kans
dat ik het ook krijg? Er wordt geschat dat 15 - 20% van de
mensen die leeftijdgerelateerde macula degeneratie hebben,
een eerstegraads familielid hebben die het ook heeft. Deze
oogziekte is een complexe combinatie van genetische aanleg
en omgevingsfactoren zoals blootstelling aan UV stralen.
Ik ben een man en mijn vader is kleurenblind. Ikzelf heb het
niet. Hoe groot is de kans dat mijn zoon het heeft?
Kleurenblindheid wordt vererfd via het x-chromosoom.
Als de moeder van het kind het ook bij zich draagt op haar Xchromosoom dan is de kans 50% dat uw zoon het ook heeft.
Een bril nodig hebben (refractieafwijkingen), is dat genetisch bepaald? Naar aanleiding van verschillende onderzoeken
wordt geschat dat bij 50-90% van de mensen met refractieafwijkingen, deze direct of indirect linkbaar zijn aan genetische
aanleg. Dit hangt af van de bevolkingsgroep. Bij bijvoorbeeld
Eskimo’s is dat een lager percentage dan bijvoorbeeld bij Aziatische mensen. Ook spelen bij de indirecte vererfbaarheid ook
omgevingsfactoren mee.
Een van mijn ouders heeft zicht verloren ten gevolgen van
diabetes. Kan mij dit ook gebeuren? Diabetes is vererfbaar,
echter via een ingewikkeld patroon. Ouderdomsdiabetes is
sterker gelinkt aan de familiegeschiedenis dan juveniele
diabetes. Bij ouderdomsdiabetes is de kans voor kinderen 1
op 7 indien bij de ouders voor het 50ste levensjaar diabetes
is geconstateerd. De kans is 1 op 13 wanneer dit na het 50ste
levensjaar is geconstateerd.
Volgens Kiumars zou een oogonderzoek net zo normaal moeten zijn als de jaarlijkse preventieve gebitscontrole bij de tandarts. “Goed kunnen zien bepaalt
immers voor een groot deel de kwaliteit van je leven.”
RUIME ERVARING
Als ‘American Board Certified Doctor of Optometry’
heeft Kiumars Ajdari ruim twintig jaar ervaring opgedaan bij toonaangevende oogklinieken in Boston
en San Francisco. In 2008 kwam hij samen met zijn
Nederlandse vrouw en kinderen naar Nederland en
vestigde zijn oogkliniek BOKI in Echteld. De eerstelijns
oogzorg van BOKI is gericht op het zo lang mogelijk
behouden van optimaal zicht zowel voor jong en oud.
Uiteraard doet BOKI dit met aandacht voor de juiste
zichtoplossing in combinatie met de nieuwste oogmode en contactlenzen.
Maak een afspraak via www.bokioogzorg.nl
of bel direct (0344) 64 34 36. In de volgende
editie van Rivierenland Visie besteedt BOKI
aandacht aan…