Hoofstuk 4 VMBO 2 ECONOMIE WAAROM WERKEN? Weet je het nog? (paragraaf 2) Verschil tussen werkgever en werknemer. Vanaf hoeveel jaar mag je klusjes doen tegen betaling? Vanaf hoeveel jaar mag je stage lopen? Vanaf hoeveel jaar mag je niet meer dan 2 uur per dag werken en één dag in het weekend? Wat waren ‘arbeidsomstandigheden’? Weet je het nog? (paragraaf 2) Verschil tussen werkgever en werknemer. Werkgever: Iemand die een of meer personen in dienst heeft. Dit is de eigenaar van het bedrijf. Werknemer: Iemand die in dienst van een bedrijf betaald werk uitvoert. Vanaf hoeveel jaar mag je klusjes doen tegen betaling? Vanaf hoeveel jaar mag je stage lopen? 13 14 Vanaf hoeveel jaar mag je niet meer dan 2 uur per dag werken en één dag in het weekend? Wat waren ‘arbeidsomstandigheden’? 15 Alles wat te maken heeft met veiligheid, gezondheid en het welzijn van werknemers op hun werkplek. Paragraaf 4.3 Wat moet je doen? Inleiding Als je gaat werken, wil je vast wel weten wat het verdient, hoe laat je moet opstaan en of je vakantiegeld krijgt. Deze en andere afspraken worden vastgelegd in een arbeidsovereenkomst. In deze paragraaf leer je wat er nog meer in een arbeidsovereenkomst staat. Arbeidsovereenkomst = Afspraak tussen werkgever en werknemer. De werknemer verricht arbeid en de werkgever betaalt loon. Welke afspraken maak je? loon arbeidstijden vakantie vakantiegeld Andere verplichte zaken in een arbeidsovereenkomst Opzegtermijn: 1,2 of 3 maanden die je nog moet werken nadat je hebt opgezegd / ontslagen bent. Proeftijd: Maximaal 2 maanden de tijd om zelf te stoppen of dat de werkgever opzegt. Je kunt dan de arbeidsovereenkomst opzeggen, zonder dat hier een ontslagvergunning voor nodig is. in de proeftijd geldt geen opzegtermijn. Het is bedoeld om de wg en wn aan elkaar te laten wennen. Lezen Een half jaar geleden ging er een schoonmaker weg uit het bedrijf van meneer Visser: hij ging in een andere stad wonen en kon niet meer bij hem blijven werken. Die schoonmaker heeft een maand voordat hij ging verhuizen, zijn baan opgezegd. Meneer Visser heeft toen een afscheidsfeestje georganiseerd voor die schoonmaker. Maak vraag 20 Vraag 21 Wie weet het verschil tussen werken in vaste dienst en in tijdelijke dienst? Arbeidsovereenkomst: Soorten 1. Vaste dienst (onbepaalde tijd): geen einddatum 2. Tijdelijke dienst (bepaalde tijd): wel einddatum 3. Oproepbasis dan werk je als je baas je nodig heeft. (bijv. bij drukte / evenement) Tijdelijk + oproepbasis = Flexibel werken. Vraag 23 Regels en wetten voor werkgevers (WG) en werknemers (WN) Werknemer Werkgever Verplicht om je werk goed uit te voeren. Verplicht loon te betalen. Verplicht op afgesproken tijden te werken. Recht op vakantiedagen. Recht dat de werknemer zich aan de gestelde plichten houdt. = Arbeidsvoorwaarden Wie moet iemand zich bij het opstellen van een arbeidsovereenkomst houden aan de afspraken in de wet? CAO Bedrijven die allemaal hetzelfde product of dienst leveren (bedrijfstak) maken vaak afspraken voor de gehele bedrijfstak. Deze afspraken staan in een CAO (=Collectieve Arbeidsovereenkomst). Een CAO is een afspraak tussen werkgevers en werknemers over de arbeidsvoorwaarden. De werkgevers worden vertegenwoordigd door de werkgevers organisaties en de werknemers door de vakbonden. Alle bedrijven uit een bedrijfstak moeten zich aan de geldende CAO houden. Niet in iedere bedrijfstak is er een CAO. Kijk goed naar de volgende foto. Voor wie geldt deze cao? DOEN: Ga eens naar: www.khn.nl/avr Ga op zoek naar de loontabellen op deze pagina. Zoek eens op hoeveel een leerling van niveau 2 en 3 per 1 januari 2017 mag verdienen, als hij / zij 15 jaar is. Kijk hoeveel hij / zij krijgt per uur. DOEN: Maak vraag 19, 22 uit het boek Pincode. En maak de herhalingsvragen van paragraaf 4.3 blz. 129 !! (behalve vraag H23) !! Paragraaf 4 klassikaal behandeld.