Middelen of maatregelen

Middelen of maatregelen
Informatie voor patiënten
Middelen of maatregelen
In deze folder vindt u informatie
wat onder middelen en maatregelen wordt verstaan in een
psychiatrisch ziekenhuis en wat
uw rechten zijn als u hiermee te
maken krijgt.
Middelen of maatregelen
1
Inleiding
In de afgelopen jaren zijn er voor de (geestelijke) gezondheidszorg diverse
wetten tot stand gekomen. Daarin staat de relatie tussen de patiënt en de
behandelaar en de relatie tussen de patiënt en de organisatie centraal.
Eén van deze wetten is de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische
ziekenhuizen (BOPZ). Deze wet regelt de interne rechtspositie van patiënten
die gedwongen zijn opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis.
Deze interne rechtspositie geldt ook indien u in Mondriaan bent opgenomen in het
kader van de volgende strafrechtelijke titels: ‘plaatsing in een inrichting voor jeugdigen’ (PIJ), ‘plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders’ (ISD), ‘ter beschikking stelling’ (TBS) en ‘voorlopige hechtenis met overbrenging ter observatie’
(Vhmoto).
Deze folder is één van de manieren om u informatie te geven over belangrijke onderwerpen waar u tijdens uw behandeling in Mondriaan mee te maken kunt krijgen.
Het is bedoeld als aanvulling op de mondelinge informatie die u van uw hoofdbehandelaar zult krijgen.
In deze folder wordt uitgelegd wat in een psychiatrisch ziekenhuis wordt verstaan
onder middelen of maatregelen en wat uw rechten zijn als u met middelen of maatregelen te maken krijgt. Indien u hierover nog vragen heeft, kunt u terecht bij uw
hoofdbehandelaar en uw persoonlijk begeleider.
Raad van Bestuur Mondriaan.
2
3
Wat zijn middelen of
maatregelen
Middelen of maatregelen worden toegepast in noodsituaties. Zo kan een noodsituatie ontstaan wanneer u onveilig gedrag vertoont of wanneer u zichzelf niet
meer in de hand heeft. Met middelen of
maatregelen wil men voorkomen dat u
aan uzelf of aan anderen schade toebrengt.
Afzondering
Separatie
EBK (Extra beveiligde kamer)
Afzondering houdt in dat de patiënt
wordt ingesloten in een speciaal daarvoor bestemde eenpersoonskamer. De
kamer is ingericht met een bed, een
stoel, een kledingkast en een wasgelegenheid. De deur van de kamer is op
slot. Afzondering duurt meestal korter
dan vierentwintig uren. De verpleging let
door regelmatige controles op hoe het
met de afgezonderde patiënt gaat.
Separatie is een intensievere vorm van
afzondering. De patiënt wordt ingesloten in een separeerverblijf. Dit is een
speciale kamer. Alles waaraan een patiënt zich kan verwonden of wat hij kan
beschadigen is weggehaald. De kamer
bevat wel een bed, een klok, verlichting
en een separeerreglement. De deur van
het separeerverblijf is op slot. In een
voorhal, die apart kan worden afgesloten, bevindt zich een toilet en een wastafel.
Mondriaan beschikt sinds 2015 over een
EBK. Voor het verblijf in de EBK gelden
dezelfde regels als bij een separatie.
De Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ) noemt
vijf middelen of maatregelen die in acute
noodsituaties tegen uw wil mogen worden toegepast:
• afzondering;
• separatie;
• fixatie;
• toediening van medicijnen;
• toediening van vocht en/of voeding.
Separeren duurt meestal langer dan afzonderen. Hoewel het kort kan duren,
bijvoorbeeld een half uur, komt het ook
voor dat patiënten enkele dagen gesepareerd moeten worden. De verpleging
let door regelmatige controles op hoe
het met de gesepareerde patiënt gaat.
Ook de behandelend psychiater beoordeelt dagelijks de situatie.
Fixatie
Fixatie (vastbinden) gebeurt meestal via
een band om het middel die aan een
stoel of bed bevestigd wordt. Fixatie is
bedoeld om de patiënt in zijn bewegingen te belemmeren, bijvoorbeeld om te
voorkomen dat hij zichzelf of anderen
verwondt.
Toedienen van vocht en/of
voeding
Dit dwangmiddel wordt toegepast als er
gevaar voor uitdroging of ondervoeding
bestaat. In dat geval kan er via een infuus of een slangetje door de neus naar
de maag (sonde), vocht of voeding worden toegediend.
Afzondering duurt meestal
korter dan vierentwintig uren.
4
5
Wanneer middelen of
maatregelen
• Middelen of maatregelen mogen
nooit dienen als straf. Met de toepassing van middelen of maatregelen
mag ook niet worden gedreigd.
• Middelen of maatregelen mogen
alleen worden toegepast in een acute en tijdelijke noodsituatie. Het gaat
dus niet om routinematige of therapeutische maatregelen, maar om een
uitzonderlijke situatie.
• Indien het toepassen van middelen
of maatregelen langer nodig is dan
zeven dagen, dan kan men over gaan
tot het toepassen van een dwangbehandeling. In uw behandelingsplan
komt dan te staan welk middel of
welke maatregel men gaat toepassen
en bij welk gedrag dit gebeurt.
De medewerkers van Mondriaan proberen zoveel mogelijk te voorkomen dat
middelen of maatregelen worden toegepast. Als het toepassen van middelen of
maatregelen wel nodig is, zal u altijd
worden uitgelegd waarom het nodig is.
Bij opname wordt met u een behandelingsplan afgesloten waarin de met u gemaakte afspraken met betrekking tot
uw behandeling genoteerd staan.
Middelen of maatregelen worden toegepast in situaties die (nog) niet in het behandelingsplan zijn beschreven. Als middelen of maatregelen worden toegepast,
blijft het behandelingsplan echter gewoon van kracht. Dit betekent bijvoorbeeld dat als het behandelingsplan een
bepaalde medicatie voorschrijft, deze
ook wordt gegeven tijdens de duur van
middelen of maatregelen.
Middelen of maatregelen
mogen niet langer duren
dan zeven dagen.
Wie is verantwoordelijk
Uw hoofdbehandelaar, of als deze afwezig is diens plaatsvervanger, beslist of
tot een middel of maatregel moet worden overgegaan. Het kan voorkomen dat
een hoofdbehandelaar niet onmiddellijk
aanwezig kan zijn om die beslissing te
nemen, bijvoorbeeld als de noodsituatie
’s nachts ontstaat. In dat geval neemt de
leidinggevende van uw afdeling, of diens
plaatsvervanger, het besluit om een middel of maatregel toe te passen. Als dat
het geval is, neemt uw hoofdbehandelaar zo spoedig mogelijk de verantwoordelijkheid voor de beslissing over. De
eindverantwoordelijkheid voor het toepassen van middelen of maatregelen ligt
bij de geneesheer-directeur van
Mondriaan.
8
Hoe lang duren middelen of
maatregelen
Van te voren kan en mag niet worden afgesproken hoe lang middelen of maatregelen duren. Aan de ene kant is dit, omdat men niet vooraf kan weten hoelang
de gevaarlijke situatie duurt. Aan de andere kant is dit, om te voorkomen dat
middelen of maatregelen als straf worden gebruikt. Bijvoorbeeld: “omdat u dit
nu doet, gaat u een half uur in de afzonderingskamer”. Dat mag niet.
Overigens streeft men er in Mondriaan
naar om middelen of maatregelen zo
kort mogelijk te laten duren.
De Wet BOPZ schrijft voor dat middelen
of maatregelen niet langer dan zeven
opeenvolgende dagen mogen duren. In
die periode moet een nieuw behandelingsplan opgesteld worden dat tot doel
heeft om de stoornis te verbeteren, zodat de noodsituatie wordt opgeheven.
Indien blijkt dat dit niet lukt kan dit mogelijk leiden tot dwangbehandeling.
9
Vaak helpt een gesprek
met de medewerkers
op uw afdeling. U kunt dit
alleen doen of samen met
iemand die u vertrouwt.
10
Dwangbehandeling
Bij een gedwongen opname krijgt u een
behandelplan dat er op gericht is de opname zo spoedig mogelijk te beëindigen
door het wegnemen van het gevaar dat
ten grondslag ligt aan de opname. Indien
u het niet eens bent met het behandelplan mag het niet worden toegepast, behalve in twee situaties:
1. Als er ondanks de opname in het psychiatrisch ziekenhuis toch nog gevaarlijke situaties optreden die niet zijn op te
lossen zonder de behandeling.
2. Als zonder behandeling de opname
niet binnen een redelijke termijn kan
worden beëindigd. Hiervan krijgt u een
schriftelijk besluit.
De geneesheer-directeur moet het toepassen van een dwangbehandeling op
de dag van aanvang melden aan de
Inspectie voor de Gezondheidszorg. De
Inspectie kan de dwangbehandeling achteraf toetsen.
Registratie van middelen of
maatregelen
Wanneer uw hoofdbehandelaar overgaat tot middelen of maatregelen, is hij
wettelijk verplicht dit te noteren op een
speciaal formulier. Dit wordt bewaard in
een register van het bureau geneesheerdirecteur van Mondriaan. In de aantekeningen wordt ook beschreven welke omstandigheden hebben geleid tot het
toepassen van middelen of maatregelen.
Een kopie van het formulier wordt bewaard in uw patiëntendossier. De geneesheer-directeur van Mondriaan
brengt zo spoedig mogelijk de echtgenoot of levenspartner, wettelijk vertegenwoordiger of, als deze ontbreken,
naaste familieleden op de hoogte. Ook
meldt hij de toepassing van middelen of
maatregelen aan de Inspecteur voor de
Gezondheidszorg.
De volgende personen mogen dit
Middelen of Maatregelen-register inzien:
• de geneesheer-directeur en aangewe zen medewerkers;
• de Inspecteur en aangewezen amb tenaren van de Inspectie voor de
Gezondheidszorg
11
Schriftelijke informatie over de
toepassing van dwangtoepassing
Uiterlijk bij aanvang van de toepassing
van dwangbehandeling of Middelen of
Maatregelen in een noodsituatie, wordt
u door de hoofdbehandelaar schriftelijk
hiervan op de hoogte gesteld (door middel van een ‘artikel 40a-formulier).
Meer informatie
Op uw afdeling is onder andere de volgende informatie verkrijgbaar:
•folder Inbewaringstelling
•folder Rechtspositie
• folder Middelen of maatregelen
• folder Klachten
• afdelingsinformatie en
afdelingsregels
Klachten
Mondriaan heeft een klachtencommissie, waarbij u schriftelijk een klacht kunt
indienen als u het niet eens bent met de
dienstverlening, uw bejegening en/of
besluiten over uw behandeling in de
Mondriaan. Vaak helpt een gesprek met
de medewerkers op uw afdeling. U kunt
dit alleen doen of samen met iemand die
u vertrouwt. U kunt ook de steun vragen
van de patiëntenvertrouwenspersoon.
Informatie over deze regeling vindt u in
de folder ‘Klachten’.
12
13
Externe adressen en
telefoonnummers
Adressen en telefoonnummers
Mondriaan
Raad van Bestuur en
geneesheer-directeur
Postbus 4436
6401 CX HEERLEN
T 088 506 04 36
E [email protected]
Klachtencommissie Mondriaan
(secretariaat)
Postvak 67
John F. Kennedylaan 301
6419 XZ Heerlen
T 088 506 62 98
(maandag t/m donderdag
9.00 - 16.00 uur)
E [email protected]
Patiëntenvertrouwenspersoon
Heerlen
Postvak 33
Paul Geurts
John F. Kennedylaan 301
6419 XZ Heerlen
T 088 506 62 91
(maandag t/m donderdag
9.00 - 16.00 uur)
E [email protected]
14
Patiëntenvertrouwenspersoon
Maastricht
Postvak 124
Els Nieuwenhuis
Vijverdalseweg 1
6226 NB Maastricht
T 088 506 92 68
(maandag t/m donderdag
9.00 - 16.00 uur)
E [email protected]
Familievertrouwenspersoon
Postvak 10
Truus Byker
John F. Kennedylaan 301
6419 XZ Heerlen
T 088 506 04 75 / 06 11 15 11 32
Stichting Patiëntenvertrouwenspersonen
F.C. Dondersstraat 9
3572 JA Utrecht
T 0900 444 88 88
Cliëntenbond in de Geestelijke
Gezondheidszorg
Postbus 645
3500 AP Utrecht
T 030 252 18 12
E [email protected]
Regionale inspectie voor de
Gezondheidszorg
Postbus 90137
5200 MA Den Bosch
T 073 620 73 00
Officier van Justitie
Postbus 1987
6201 BS Maastricht
T 043 346 52 39
15
Over Mondriaan
Mondriaan is een instelling voor geestelijke gezondheidszorg in Limburg met
ruim 40 locaties. Jaarlijks bieden we
zorg aan 13.500 mensen. We hebben
speciale behandelingen voor kinderen,
jeugdigen, volwassenen en ouderen met
psychische of psychiatrische klachten
en voor mensen met verslavingsproblematiek. Daarnaast biedt Mondriaan
forensische psychiatrie. Onze belangrijkste taak is mensen te helpen die door
psychische aandoeningen gedurende
kortere of langere tijd belemmerd
worden in hun welzijn en functioneren.
Ons uitgangspunt daarbij is: thuis als
dat kan, opgenomen als dat echt moet.
Onze aanpak is oplossings- en samenwerkingsgericht en zoveel mogelijk
op de persoon afgestemd. Met 2.300
medewerkers is Mondriaan één van de
grotere werkgevers in Limburg. We zijn
een erkend opleidingsinstituut voor
psychiaters, psychologen en verpleegkundig specialisten. Opleiden en wetenschappelijk onderzoek staan in dienst
om, op basis van de nieuwste inzichten,
onze zorg continu te verbeteren.
16
Postbus 4436
6401 CX Heerlen
T 088 506 62 62
www.mondriaan.eu
© Mondriaan juni 2016