Lesvoorbereiding chemie, kunststoffen en life

Lesvoorbereiding: Chemie, kunststoffen en life-sciences (beroep:
Onderzoeker)
Klas: 1ste graad secundair onderwijs
Leervak: Techniek
Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de sector chemie, kunststoffen en life-sciences
Beginsituatie: Leerlingen hebben verschillende technische beroepen besproken of hebben een bezoek gebracht aan de
interactieve tentoonstelling van Het Beroepenhuis over verschillende technische beroepen.
Vakoverschrijdende eindtermen SO (vanaf 01-09-2010)
Gemeenschappelijke stam
(creativiteit)
2
kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren
(doorzettingsvermogen)
4
blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven
(empathie)
5
houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen
(exploreren)
8
benutten leerkansen in diverse situaties
(flexibiliteit)
9
zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden
(initiatief)
10 engageren zich spontaan
(respect)
18 gedragen zich respectvol
1
(samenwerken)
19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen
(verantwoordelijkheid)
20 nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving
(zelfbeeld)
21 verwerven inzicht in de eigen sterke en zwakke punten
22 ontwikkelen een eigen identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende groepen
25 stellen kwaliteitseisen aan hun eigen werk en aan dat van anderen
Leren leren
Opvattingen over leren
1
werken ordelijk
2
weten dat kennis en vaardigheden via verschillende leerstrategieën kunnen verworven worden
Problemen oplossen
10 Bij het oplossen van een probleem:
• herformuleren de leerlingen het probleem
• bedenken zij onder begeleiding een oplossingsweg en lichten die toe
• passen zij de gevonden oplossingsweg toe
Regulering van het leerproces
11 selecteren en ordenen het nodige materiaal en plannen onder begeleiding hun werktijd
13 vergelijken de eigen werkwijze met die van anderen en geven vervolgens aan waarom iets fout gegaan is en hoe
fouten vermeden kunnen worden
Studie – en beroepsgerichte keuzebekwaamheid
15 zijn bereid alle studierichtingen en beroepen naar waarde te schatten
16 kunnen hun interesses en mogelijkheden inschatten met het oog op een studiekeuze
Lichamelijke gezondheid en veiligheid
1
Verzorgen en gedragen zich hygiënisch
Mentale gezondheid
2
1
Gaan adequaat om met taakbelasting en met stressvolle situaties
3
Erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp
Sociorelationele ontwikkeling
3
Accepteren verschillen en hechten belang aan respect en zorgzaamheid binnen een relatie
4
Kunnen ongelijk toegeven en zich verontschuldigen
Omgeving en duurzame ontwikkeling
3
Zoeken naar mogelijkheden om zelf duurzaam gebruik te maken van ruimte, grondstoffen, goederen, energie en
vervoermiddelen
Vakgebonden eindtermen techniek, A-stroom (de leerlingen kunnen…)
1
2
3
4
6
7
13
14
17
19
20
21
Verschillende onderdelen en deelsystemen in een technisch systeem onderzoeken: de functies en de relaties
ertussen toelichten
Bij werkende of falende technische systemen onderzoeken hoe verbeteringen mogelijk zijn
In concrete voorbeelden aangeven dat het bestuderen en aanpassen van een technisch systeem leidt tot
optimalisering, innovatie en/of nieuwe uitvindingen
In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen welk noodzakelijk is voor de goede en duurzame
werking er van onderhoud
In concrete voorbeelden uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen,
machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd
In concrete voorbeelden van technische systemen uitleggen dat men voor de ontwikkeling en het gebruik keuzen
maakt op basis van criteria
Een gegeven of eigen ontwerp planmatig uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en
milieu
Een technisch systeem in gebruik nemen
Hulpmiddelen kiezen en inzetten in functie van het doel en het gebruik
Technische systemen zorgzaam, doelgericht, veilig en ergonomisch gebruiken
Technische systemen realiseren in verschillende toepassingsgebieden uit de wereld van techniek waaronder
energie, informatie en communicatie, constructie, transport en biochemie
In concrete voorbeelden aantonen dat technische systemen ontworpen en gemaakt zijn om aan sociale en
3
26
28
culturele behoeften te voldoen
In concrete voorbeelden aangeven hoe men duurzaam kan handelen in de verschillende stappen van het technisch
proces
Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en
daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen
Ontwikkelingsdoelen techniek, B-stroom (de leerlingen kunnen…)
2
5
6
7
9
10
11
12
13
17
18
19
23
Onderzoeken hoe het komt dat een zelf gebruikt technisch systeem niet of slecht functioneert
In concrete ervaringen uit techniek het nut aantonen van de gebruikte hulpmiddelen zoals gereedschappen,
machines, grondstoffen, materialen, energie, informatie, menselijke inzet, geldmiddelen, tijd
Technische systemen, het technisch proces, hulpmiddelen en keuzen herkennen in verschillende
verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en communicatietechniek, verzorging, voeding,
bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en grafische technieken, mode, tuinbouw
De vereisten waaraan een technisch systeem moet voldoen onderzoeken in functie van het gebruik of de realisatie
ervan
Een eenvoudig constructieplan, een stuklijst, een receptuur, kwaliteitseisen en symbolen lezen in functie van een
maakopdracht
Een logisch stappenplan raadplegen en de te gebruiken hulpmiddelen kiezen in functie van de maakopdracht
Een maakopdracht uitvoeren met oog voor vereisten van kwaliteit, veiligheid, ergonomie en milieu
Een gerealiseerd eindproduct toetsen aan de vooropgestelde vereisten
Het eigen maakproces evalueren en voorstellen doen voor verbetering
Bij het ontwerpen, maken en gebruiken in de klas gelijkenissen en verschillen aangeven met professionele
technische werkwijzen
Technische systemen realiseren in verschillende verkenningsgebieden uit de wereld van techniek: informatie- en
communicatietechniek, verzorging, voeding, bouw, elektriciteit, hout, metaal, kunststoffen, schilder- en
grafische technieken, mode, tuinbouw
Aan de hand van voorbeelden illustreren dat een technisch systeem ontworpen en gemaakt is om aan behoeften
te voldoen
Het belang erkennen van technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving en
daarbij geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen
4
24
Duidelijk maken in welke beroepen en sectoren de uitgevoerde technieken van belang zijn
Lesverloop (activiteit leerkracht en leerlingen)
Leerinhouden
1. Inleidende fase
- De leerlingen en de leerkracht voeren een kringgesprek over
verschillende technische beroepen.
- De leerkracht noteert alle genoemde beroepen op het bord.
- De leerlingen krijgen een blad (bijlage 1) met een overzicht van
sectoren en de beroepen die daarbij horen.
- De leerlingen plaatsen de beroepen op het bord bij de juiste
sector.
- De leerlingen kunnen vooraf ook zelf op zoek gaan naar
beroepssectoren, technische beroepen en opleidingen door de
opgegeven websites te raadplegen. (bijlage 2)
Bijlage 1 (overzicht sectoren en beroepen)
Bijlage 2 (lijst met nuttige websites)
Er zijn zodanig veel beroepen dat het handig is om
ze in groepen te verdelen. Die groepen noemen
we sectoren. Toch zijn er beroepen die in meer
dan één sector te vinden zijn. Een laborant
kunnen we bijvoorbeeld terugvinden in de
medische sector, de sector voedingsindustrie en
de sector chemie, kunststoffen en life-sciences.
2. Klassikale voorbereiding activiteit
- De leerlingen kunnen zelf op zoek gaan naar beroepen in de
sector chemie, kunststoffen en life-sciences via de website:
http://jobschemie.be
- De leerlingen en de leerkracht voeren een vraaggesprek over
beroepen in de sector chemie, kunststoffen en life-sciences. De
leerlingen sommen op welke beroepen ze kennen. De leerkracht
vult aan met minder bekende beroepen.
- Via een (onderwijs) leergesprek komen de leerlingen meer te
weten over het beroep van een onderzoeker.
Voorbeelden van beroepen uit de sector
Chemie, kunststoffen en life-sciences: laborant,
procesoperator, kunststofverwerker,
milieudeskundige, onderzoeker,…
Waar werkt een onderzoeker ?
Een onderzoeker werkt in het laboratorium van
een universiteit of een bedrijf.
Wat zijn de taken van een onderzoeker ?
De onderzoeker zoekt naar nieuwe producten of
technieken, verbetert bestaande producten en
5
ontwikkelt nieuwe toepassingen.
3. Activiteit: tandpasta maken (beroep: onderzoeker)
De leerlingen gaan het beroep onderzoeker uit de sector chemie,
kunststoffen en life-sciences oefenen door zelf een nieuwe soort
tandpasta te ontwikkelen.
Vooraf: handen wassen, want hygiëne is belangrijk.
Werkwijze, opstelling en recept: zie bijlage 3
Ervaringsgericht leren: de leerlingen verplaatsen
zich in de huid van een onderzoeker.
Bijlage 3 (Werkwijze, opstelling en recept)
De ingrediënten voor het maken van tandpasta
zijn te verkrijgen bij de apotheker.
TIP: Om in de klas tandpasta te maken kan je ook
kant en klare pakketten kopen. Die zijn te
verkrijgen via de Nederlandse website van SBB
Simpeltronics, waar je on-line kan bestellen.
http://www.spelenmetchemie.nl/sbb_form1.htm
Het tandpasta-pakket kan je bestellen als:
- compleet pakket: bevat alle benodigde
grondstoffen én materialen zoals bekerglaasjes,
trechters en maatcilinders.
- stoffenpakket: bevat alleen de benodigde
grondstoffen en eindverpakkingen (tubes,
potjes of flesjes).
6
4. Evaluatie
a. Leerlingen en leerkracht bespreken de activiteiten en gaan
na welke kwaliteiten een persoon moet hebben om het
beroep van onderzoeker uit te voeren.
b. Leerlingen gaan bij zichzelf na of ze die kwaliteiten
bezitten en of de job van onderzoeker bij hen zou passen.
5. Extra (als hoekenwerk of contractwerk)
Kwaliteiten:
Onderzoeker:
- nauwkeurig en precies werken
- geduldig zijn
- handig zijn
- resultaten kunnen interpreteren en
structureren
- veiligheids- en milieuvoorschriften nauwkeurig
navolgen
- zelfbeheersing bezitten
- aandachtig zijn
- kwaliteitsbewust zijn
- planmatig kunnen werken
- creatief zijn
- doorzettingsvermogen (met vernieuwingen
moet je vaak tegen de stroom inroeien en na
nederlagen moet je je toch blijven inzetten)
De stichting C3 uit Nederland heeft een leuk en kleurrijk
kwartetspel ontworpen over beroepen, maar ook medicijnen,
veiligheid en milieu, kunststofproducten, fabrieken en
grondstoffen uit de sector Chemie, kunststoffen en life-sciences.
Het kwartetspel is te verkrijgen via [email protected], of via de website:
www.c3.nl
7