Geschiedenis Renaissance Vormsnoei nu

E
Voorbeelden van vormbomen:
xperts
• Morus alba ‘Fruitless’ (dakvorm)
• Platanus x acerifolia (dak & schermvorm)
• Fagus sylvatica (scherm, zuil, blokvorm)
• Carpinus betulus (scherm, zuil, blokvorm)
• Liquidambar styraciflua (schermvorm)
Voorbeelden van minder gebruikelijke struiken
die zich makkelijk laten snoeien:
Sierlijk
geknipt!
De zomer is een relatief rustige tijd voor de tuin. Het accent ligt op genieten en niet zo zeer op het werken in de tuin.
Naast regulier werk als onkruid verwijderen, is de zomer een uitstekende tijd om hagen te snoeien. Hoe u dat moet
doen, heeft u de vorige keer kunnen lezen. Behalve hagen zie je in veel tuinen tegenwoordig ook snoeivormen. Met
name de strakke vormen zoals blokken, piramide- en bolvormen zijn erg populair. De zomer is eveneens een prima
tijd om uw in vorm geknipte struiken bij te werken.
• Ilex aquifolium
• Ligustrum ovalifolium
• Ilex crenata
• Euonymus fortunei (Emerald n Gold of Gaiety)
• Lonicera pileata
Hoewel snoeivormen tegenwoordig weer erg populair zijn, bestaan deze al vele decennia lang. Dat is geen wonder, want veel
dingen die wij tegenwoordig toepassen in de tuin hebben een
lange historie en vloeien meestal voort uit functioneel gebruik.
Geschiedenis
De exacte ontstaanswijze van vormsnoei is niet geheel bekend.
Wel weet men van tekeningen dat in het oude Egypte vormen
werden gesnoeid van bomen. Vermoedelijk deed men dit om
zoveel mogelijk bomen in een kleine ruimte te kunnen plaatsen.
Zowel in Nederland als in andere delen van West- Europa was
vormsnoei in de Middeleeuwen al heel gebruikelijk. Op kastelen en bij kloosters werden vooral vruchtbomen als leibomen
gesnoeid. Op de beperkte ruimte binnen de muren van het
klooster of kasteel konden dan verschillende soorten fruit worden gekweekt. Bij belegering kon men daar dan te allen tijde
over beschikken. Pas later begon men met het snoeien van
kleine haagjes van taxus en buxus, meestal om verschillende
plantvakken te markeren.
Renaissance
In de 16de en 17de eeuw nam het gebruik van vormsnoei een
enorme vlucht. Naast het gebruik van vormbomen ontstond
een stroming, waarbij men struiken in allerlei vormen begon
te snoeien. Tuinen met geometrische vormen kwamen in de
mode bij eigenaren van landhuizen en kastelen. Deze tuinen
kenmerkten zich door strakke symmetrie en indeling in vierkanten. Vormsnoei werd niet langer functioneel gebruikt, maar
was verheven tot pronkstuk in een tuin. Een tuin met mooie
snoeivormen gaf status en rijkdom weer. Mooie voorbeelden
van tuinen met snoeivormen zijn Chateau de Villandry en Versailles in Frankrijk. In Nederland zijn dit bijvoorbeeld de tuinen
van paleis het Loo of Kasteel Amerongen. Tot aan het eind
van de 18de eeuw werd er nog veelvuldig gebruik gemaakt
van snoeivormen. Daarna werd het een stuk minder, omdat de
Engelse landschapsstijl zijn intrede maakte.
Vormsnoei nu
Tegenwoordig ziet men steeds vaker snoeivormen terug komen
in de moderne tuinen, waarbij ze vaak gebruikt worden als los
element. Met name buxus en taxus lenen zich erg goed om zich
in vrijwel elke gewenste vorm te laten snoeien. In buxus ziet
men vaak veel verschillende vormen, tot ‘beelden’ aan toe. Dit
in vorm snoeien van buxusstruiken is een ware kunst en heet
ook wel ‘topairy’. Als u een zeer vaste hand heeft, kunt u vanuit
de vrije hand beginnen met snoeien van buxus in de gewenste
vorm. Een veel gebruikte methode is eerst met draad of kippengaas een mal maken en over de buxus heen zetten. Deze
werkt u bij en u laat de buxus net zo lang groeien totdat deze
de gewenste vorm heeft bereikt. Nadien haalt u het gaas weer
weg en onderhoudt de vorm door regelmatig te snoeien. Natuurlijk kunt u ook kant en klare vormen kopen, maar daarvoor
52
dient u diep in de buidel te tasten. Naast buxus zijn hulst, liguster en taxus uitermate geschikt voor intensieve vormsnoei.
Buiten de zojuist genoemde struiken zijn er tegenwoordig ook
veel bomen te verkrijgen die in een bepaalde vorm gesnoeid zijn.
Voorbeelden zijn blok-, bol- en dakbomen en ook de bomen in
schermvorm zijn weer helemaal terug. De reden dat deze bomen
zo veel gebruikt worden, is enerzijds de strakke vorm, die past in
het moderne tuinontwerp, en anderzijds de beperkte ruimte die
de gesnoeide boom inneemt. Dat is met name van belang voor
de Nederlandse stadstuinen die steeds kleiner worden. Daar
heeft u in Frankrijk natuurlijk helemaal geen last van. Toch kunnen deze bomen mooie accenten geven in uw tuin. Wilt u zelf aan
de slag gaan met vormsnoei, begin met een eenvoudige vorm in
buxus. Veel plezier met het in vorm brengen van uw tuin!
Wilt u meer weten over tuinen, tuinontwerpen of het leveren van beplanting, neem dan
gerust contact op met Intens Tuinen. www.intenstuinen.nl of [email protected]
Chris van Eunen
53