Wat is biodiversiteit

Wij en de biodiversiteit
Het leven op aarde kent vele vormen. Of het nu gaat om de kleinste
bacteriën, om schimmels en planten, grote dieren, de tropische
regenwouden of onze weilanden, elke levensvorm, elk ecosysteem en
elke genetische variatie is uniek en onvervangbaar. Deze grote
verscheidenheid noemen we biologische diversiteit, een begrip dat
staat voor de brede waaier van alle mogelijke levensvormen die op
onze planeet te vinden zijn: vogels, insecten, algen, bomen, vissen,
paddenstoelen, reptielen, amfibieën, zoogdieren ….. ze zijn allemaal
afhankelijk van elkaar
Een absolute noodzaak
Ook de mens kan zonder andere
organismen niet bestaan en variatie
speelt hierin een zeer belangrijke rol.
Biodiversiteit is derhalve niet alleen
mooi en nuttig, het is een absolute
noodzaak. Ze zorgt voor zuivere lucht,
schoon water, vruchtbare gronden en
voor een stabiel klimaat. Dank zij
deze gevarieerdheid beschikken wij over gezond voedsel, over
medicijnen, over grondstoffen voor huisvesting, kleding en brandstof. Met andere woorden: deze
natuurlijke hulpbronnen verschaffen ons bestaanszekerheid en vormen de basis voor onze welvaart.
Biodiversiteit is dus van grote betekenis voor het menselijk welzijn. Wat in onze koelkast staat, is
niet alleen van belang voor ons eigen bestaan, maar ook voor dat van mensen, dieren en planten
die duizenden kilometers verderop leven. Omgekeerd dragen ook wij de gevolgen van de manier
waarop men elders omspringt met de enorme schakering aan leven allerhande dat in de natuur
aanwezig is.
Het gaat de verkeerde kant op
Ondanks dit wederzijdse belang is de natuurlijke verscheidenheid drastisch aan het afnemen. Meer
planten en dieren sterven aan een steeds sneller tempo uit. Onze natuurbelastende manier van
leven betekent een ernstige bedreiging voor de biodiversiteit. De schade aan onze gronden
toegebracht door verzuring, verdroging en overbemesting werd de laatste decennia nog aanzienlijk
vergroot door overexploitatie van ruimte, van grondstoffen en door zware vervuiling.
Als klap op de vuurpijl draagt ook de niet te ontkennen klimaatsverandering er toe bij dat steeds
meer soorten en leefgebieden onder druk komen te staan. Op langere termijn betekent dit een
achteruitgang van de diensten die door het ecosysteem geleverd worden, waardoor ook ons welzijn
in het gedrang kan komen.
Wat doen we er aan?
Om die reden hebben de Verenigde Naties 2010 uitgeroepen tot het ‘Internationale Jaar van de
Biodiversiteit’. Een gans jaar lang zal er extra aandacht besteed worden waarom die biologische
verscheidenheid - ook in jouw onmiddellijke omgeving - van levensbelang is, hoe je ze maximaal
kan benutten en wat je er concreet aan kan bijdragen.
Je kan zonder veel moeite verrassende resultaten bereiken waar je
niet alleen veel plezier aan zal beleven, maar waarmee je de
biodiversiteit een flink duwtje in de rug geeft. Hoe klein of hoe groot
ook, onze tuin en onze woning maken deel uit van de buurt, de wijk,
het dorp of de stad en de streek. Je tuin en je balkon zijn geen
geïsoleerde eilandjes, maar fragmenten van een omvangrijk gebied.
Puzzelstukken die aan het geheel een ecologische meerwaarde
kunnen geven.
Wij - ook de imkers - hebben vaak de
gewoonte
om
in
geval
van
tekortkomingen en/of fouten met een
beschuldigende
vinger
naar
de
beleidsmensen te wijzen. Niet zelden
terecht en met reden. In dit geval is echter niet alleen de overheid verantwoordelijk. Hier is een
doeltreffende aanpak alleen mogelijk als iedereen - de autoriteiten, maar ook de burgers, de
bedrijven en de maatschappelijke organisaties - nauw met elkaar samenwerken.
Dat betekent dat je ook zelf de handen uit de mouwen kan (en moet) steken. Te beginnen in je
eigen tuin. Dus volgen hier enkele eenvoudige ideetjes.
 Gebruik aangepaste planten en bomen
Je tuin levert de grootste bijdrage aan de biodiversiteit wanneer je rekening houdt met de
plaatselijke omstandigheden. Deze bepalen wat er van nature aan planten en dieren thuishoort in je
streek. Probeer bij de inrichting van je tuin de streekeigenheid te versterken en kies voor
aangepaste, liefst inheemse bomen, struiken en planten. Plant dus bijvoorbeeld geen
vochtminnende soorten op droge zandgrond of omgekeerd. Probeer te werken met de natuur en niet
tegen de natuur. Een van de voordelen hiervan is dat de planten beter bestand zullen zijn tegen
ziekten en plagen. Tuinier vooral zo natuurlijk mogelijk.
 Maak je tuin aantrekkelijk voor dieren
Voor imkers is de bekommernis voor een goede bijenweide een absolute prioriteit. Je tuin wordt
vooral dan aantrekkelijk voor dieren als ze voedsel en water kunnen vinden en voldoende
mogelijkheid om te schuilen en te nestelen. Plant, naast specifieke drachtplanten, eveneens
bloeiende exemplaren voor wilde insecten en bessendragende struiken voor de vogels. Leg een
vijver met natuurlijke oevers aan of plaats een drinkbak. Voorzie nestgelegenheid voor solitaire
bijen. Laat bladeren, takken e.d. in de tuin liggen als nestmateriaal en schuilplaats voor bijvoorbeeld
egels.
 Let op het materiaalgebruik in je tuin
Tracht zo min mogelijk oppervlakte van de tuin te bestraten en gebruik daarbij waterdoorlatende
stenen of tegels. Een kleinere verharde oppervlakte betekent meer plaats voor planten en
garandeert een beter bodemleven. Het zorgt voor een meer vruchtbare grond, een efficiëntere
bescherming tegen ziekten en plagen, maar ook voor een betere waterberging.
 Tot slot nog dit …
Kies bij voorkeur voor duurzame recreatie en toerisme. En geef bij je maaltijden de voorkeur aan
streekproducten. Door het gebruik en bij gevolg ook de productie ervan te stimuleren, draag je bij
tot het behoud van specifieke rassen, die dikwijls minder milieubezwarend zijn. Ze zijn daarenboven
vaak ook heel erg lekker.