Bijlage A - Internet Bijbelschool

Bijlage A. De positie en taak van de vrouw in de gemeente
A.1. De positie van de vrouw tegenover God
"Want gij allen die in Christus Jezus gedoopt zijt1, hebt u met Christus bekleed. Hierbij is geen
sprake van ... mannelijk en vrouwelijk ... gij zijt immers één in Christus."
(Galaten 3:26-28)
Man en vrouw zijn allebei kinderen van God, allebei zijn ze in Christus gedoopt. Wat dat betreft
is er geen verschil in hun geestelijke positie2.
"een even kostbaar geloof" (2 Petrus 1:1)
"mede-erfgenamen van het eeuwig leven" (1 Petrus 3:7)
A.2. De bijbel noemt een hele reeks vrouwen die actief waren in de gemeente,
in
het werk van God
- Vrouwen zijn met de discipelen verenigd in gebed (Hand. 1:14).
- De Geest wordt evengoed op vrouwen (dochters, dienstmaagden) uitgestort (Hand. 2:17,18).
- Vrouwen worden met ere genoemd onder de eerst-bekeerden van een bepaalde plaats:
Damaris, in Athene (Hand. 17:34); Lydia de purperverkoopster, de eerste uit Europa (Hand.
16:14,15).
- Tabitha uit Joppe, was onmisbaar diaconaal (hulpverlenend) in de gemeente actief (Hand.
9:36,39).
- De dochters van Filippus, worden profetessen genoemd (Hand. 21:9).
- Prisca of Priscilla wordt zelfs zes keer samen met haar man Aquila genoemd, vier keer wordt
haar naam vermeld voor die van haar man. Dit echtpaar speelde een belangrijke rol bij de zendingsreizen van Paulus(Hand. 18:18). De apostel noemt Prisca en Aquila "mijn medearbeiders
in Christus Jezus" (Rom. 16:3). Samen met haar man legt Priscilla aan de Apollos "de weg
Gods" nauwkeuriger uit (Hand. 18:26).
- Febe wordt door Paulus "onze zuster" en "dienares der gemeente te Kenchreeën" genoemd
(Rom. 16:1).
- Van Maria wordt gezegd dat zij zich "veel moeite voor u gegeven heeft" (Rom. 16:6). De
apostel gebruikt in het Grieks een woord, dat in het Nieuwe Testament specifiek betrekking
heeft op
zendings- en gemeentewerk3. Maria is dus actief geweest in het werk van de
Here, in de
opbouw van zijn gemeente. Hetzelfde wordt gezegd van Tryfena en Tryfosa
en van de geliefde
Persis (Rom. 16:12).
1Het gaat hier om de doop in de Geest, die plaats heeft op het moment van de bekering en
wedergeboorte. Door de doop in de Geest worden we ingelijfd in het geestelijke lichaam van Christus (1
Kor. 12:13). Voor nadere uitleg, zie het hoofdstuk over de doop in de Geest in de bijbelstudie over de
Heilige Geest.
2In
het ontspoorde jodendom uit de dagen van het ontstaan van de christelijke gemeente werd de
vrouw duidelijk als de mindere van de man gezien. De Jood kende de lofprijzing: 'Geprezen zijt Gij o God,
dat Gij mij niet als heiden, als onwetende of als vrouw geschapen hebt." De godsdienst was een
mannenzaak. In het licht van deze praktijk treft het dat het Nieuwe Testament zo positief over vrouwen
spreekt. Iedere vorm van discriminatie van de vrouw ten opzichte van het deelgenoot zijn aan het in
Christus verschenen heil wordt krachtig verworpen.
3Vergelijk
1 Kor. 15:10; 16:16.
- De moeder van Rufus is ook voor de apostel een moeder geweest (Rom. 16:13).
- Euodia en Syntyche hebben samen met Paulus gestreden in de prediking van het evangelie
(Filip. 4:2,3). Het woord medestrijden vinden we eerder in de brief (Filip. 1:27). Euodia en
Syntyche hebben Paulus bijgestaan in zijn prediking en ze zijn daarbij het lijden om Christus wil
niet uit de weg gegaan.
- Sommige zusters hielpen de gemeente door haar aan huis te ontvangen. In de eerste tijd
waren er nog geen kerkgebouwen. De moeder van Johannes Marcus (Hand. 12:12) en Nymfa
(Kol.
4:15). Wellicht ook Chlóë (1 Kor. 1:11).
A.3. De vrouwen krijgen evengoed geestesgaven.
Als lid van het lichaam van Christus (1 Kor. 12:13) krijgt iedere gelovigen één of meerdere
geestesgaven4. Dat geldt voor mannen en vrouwen. Het is Gods bedoeling dat ze hun
geestesgaven uitoefenen tot opbouw van de gemeente.
A.4. Er zijn enige beperkingen op het gebied van onderwijzen en gezag
uitoefenen
(leiding geven).
De bijbel stelt enkele beperkingen aan de activiteiten van de vrouw.
"Een vrouw moet zich rustig, in alle onderdanigheid, laten onderrichten. Maar ik sta niet toe, dat
een vrouw onderricht geeft of gezag over de man heeft: zij moet zich rustig houden. Want eerst
is Adam geformeerd, en daarna Eva. En Adam heeft zich niet laten verleiden, maar de vrouw is
door de verleiding in overtreding gevallen" (1 Timotheus 2:11-14).
Hier worden twee dingen genoemd die niet toegestaan zijn voor de vrouw: "maar ik sta niet toe,
dat een vrouw onderricht geeft of gezag over de man heeft" (:12).
Vrouwen mogen dus geen onderwijs geven aan volwassen mannen (de man). Dat betekent dat
ze wel onderricht mogen geven aan andere vrouwen en kinderen. Ze mogen ook geen gezag
hebben over de man, ze mogen binnen de gemeente geen leidinggevende positie innemen in
situaties waar ook volwassen mannen aanwezig zijn. Gezag, dat wil zeggen een positie (in een
samenkomst of activiteit), waarin leiding wordt gegeven, waar opzicht wordt uitgeoefend, waar
wordt gestuurd, bijgestuurd, gecorrigeerd. Als je onderwijs geeft uit het woord moet dat met
gezag gebeuren5. Dat is dus wat anders dan met elkaar delen, wat je in het woord gevonden
hebt (sharing).
Dit is de grens die wij, op grond van onder meer dit bijbelgedeelte, vanaf het begin in onze
gemeente hebben getrokken.
Sommigen hebben moeite met deze beperkingen. Kan het echter nog duidelijker gezegd
worden: "ik sta niet toe." Het is niet toegestaan.
4Voor
een bespreking van de geestesgaven, zie de twee hoofdstukken over de geestesgaven in de
bijbelstudie over de Heilige Geest.
5Onderwijzen
is vanuit de Schrift vertellen hoe allerlei dingen in elkaar zitten. Op de manier van: "Zo is
het, zo moet het, zo staat het in de bijbel." Vaak moet er ook weerlegd worden, dan moet er gezegd
worden: "Zo is het niet."
Het gaat hier om de vrouw en de man. Het gedeelte staat niet in de context, staat niet in het
verband van het huwelijk6. In dit hoofdstuk (1 Tim. 2) en het volgende (1 Tim. 3) worden allerlei
zaken betreffende het gemeenteleven geregeld.
A.5. De motivatie van de beperkingen
A.5.1. De scheppingsorde
1 Tim. 2:13.
De volgorde van de schepping. De man is eerst geschapen en daarna de vrouw. Dat heeft
gevolgen voor de rolverdeling. De man is door God aangewezen als gezagdrager. In het
huwelijk en ook in de gemeente. Vandaar dat er alleen mannelijke gezagdragers: apostelen,
oudsten, diakenen7, in de gemeente worden aangesteld. Vandaar het verbod aan de vrouw om
gezag over de man te hebben en te onderwijzen.
A.5.2. De zondeval
1 Tim. 2:14.
Paulus wijst op het feit dat de vrouw door verleiding in zonde is gevallen. Zowel Adam als Eva
hebben gegeten van de boom der kennis van goed en kwaad. En toch is er volgens Paulus een
verschil. Adam is niet verleid. Hij zag wat Eva gedaan had en waarschijnlijk koos hij er voor om
solidair met haar te zijn. Hij wist wat hij deed, toen hij van de boom at. Eva is echter omver
geredeneerd, zij geloofde de leugen van de Satan.
Dit voert Paulus als reden aan, waarom de vrouw geen positie van gezag mag innemen8.
A.6. Het gebod is dus niet cultureel bepaald
6Sommigen
proberen onder dit gebod uit te komen door te stellen dat het hier om de relatie binnen het
huwelijk gaat. Dat valt echter niet te bewijzen, de bewoordingen wijzen de andere kant op, er staat "de
man", "de vrouw." Het verband wijst ook op het gemeenteleven. Maar stel dat dit op de huwelijksrelatie
zou slaan, dan zou de volgende dwaze situatie ontstaan, dat een vrouw in haar privé-relatie haar man niet
mag onderwijzen en ook geen gezag over hem uitoefen, maar als ze dan in de gemeente komt (en haar
man is ook onder haar gehoor) dan zou het ineens wel mogen.
7Over
de diakenen is enige discussie. Zie echter Handelingen 6. Daar moet de hulpverlening worden
georganiseerd. Er worden diakenen aangesteld. Er worden uitsluitend mannen aangesteld. Terwijl er daar
ongetwijfeld ook vrouwen met een bediening zoals b.v. Tabitha uit Joppe (Hand. 9:36) aanwezig zullen
zijn geweest. Voor een verdere bespreking zie punt A.9, speciaal A.9.3., hieronder.
8Een verdere verklaring geeft de bijbel niet. Het is een feit dat de Satan de aanval op de mens opende
via de vrouw. Als de meesterstrateeg, die de satan is, heeft hij dat ongetwijfeld gedaan omdat dit de
zwakste plek was. Een vrouw is waarschijnlijk, krachtens haar ingeschapen natuur, iets makkelijker omver
te redeneren en te manipuleren als een man. Maar hoe het ook in elkaar zit, Paulus zegt dat het feit dat
de vrouw verleid is een reden is voor het verbod om gezag uit te oefenen en te onderwijzen aan de man.
En dat feit moet voor ons genoeg zijn.
De reden voor het verbod lag niet in de cultuur van dat moment. De reden ligt in de
scheppingsorde en de gang van zaken bij de zondeval. Die twee redenen zijn nog steeds van
kracht.
A.7. "zij moet zich rustig houden"
"zij moet zich rustig houden" (1 Tim. 2:12)
Dit is het algemene principe dat achter het verbod om te onderrichten en gezag te hebben zit.
Een vrouw moet op de achtergrond blijven. Dat doet ze niet als ze gaat onderwijzen en leiding
gaat geven aan volwassen mannen in de gemeente.
"een vrouw moet zich rustig, .... laten onderrichten" (:11)
Het gaat om de houding van respect voor de man en daarmee voor Gods orde in de
Schepping, die weerspiegeld wordt in huwelijk en gemeente.
Krachtens de scheppingsorde mag een vrouw niet "domineren."
A.8. In strijd met de tijdgeest
De beperkingen, die God de vrouw heeft gesteld zijn in strijd met de tijdgeest. De ideologie van
het feminisme wordt op dit moment algemeen aanvaard. Men vindt het discriminatie als de
vrouw, krachtens haar vrouw zijn, beperkingen worden opgelegd. In feite beschuldigd men God
en de apostel Paulus van discriminatie, want deze beperkingen staan in Gods Woord, het zijn
daarom geen leringen bedacht door mensen (bedacht door mannen).
Achter het feminisme zit een geest van opstand, wetteloosheid, men verzet zich tegen de door
God ingestelde scheppingsorde.
Het is mogelijk om naar twee kanten door te slaan. In het verleden is het zo geweest dat men
de vrouw veel meer beperkingen heeft opgelegd dan de bijbel voorschrijft. In de huidige tijd
slaat men weer door naar de andere kant.
A.9. Geen vrouwelijke ambtsdragers
A.9.1. Het verbod uit 1 Tim: 11,12 maakt het onmogelijk
Oudsten en diakenen moeten leiding geven, ze oefenen gezag uit. Ze treden op de voorgrond.
Dit brengt hun functie hun ambt, met zich mee. Terwijl een vrouw deze dingen niet mag doen9.
A.9.2. Er werden in de bijbel geen vrouwelijke ambtsdragers aangesteld
A.9.2.1. Apostelen
9Zie
hierboven de punten A.4., A.5., A.6., A.7.
Vele vrouwen volgden Jezus, dienden Hem10. Hij behandelde ze met respect, ze hoorden er bij,
de eerste getuigen van de opstanding waren vrouwen11. Toch heeft de Heer uitsluitend mannen
uitgekozen als apostel, bij de twaalven.
A.9.2.2. Oudsten
In de bijbel worden uitsluitend mannen als oudsten aangesteld.
"en dat gij, in alle steden als oudsten zoudt aanstellen mannen die ..." (Titus 1:5)
Een oudste moet ook in staat zijn om te vermanen op grond van de gezonde leer en
tegensprekers te weerleggen (Titus 1:9). Hij moet hierin met gezag op kunnen treden. Dit is nu
echter juist datgene, wat Paulus elders verbiedt aan de vrouwen. Zie, hierboven, punt A.4.
Het Griekse woord voor oudste is presbyter, dat betekent letterlijk oudere man. Er is ook een
vrouwelijk vorm van het woord, dan betekent het letterlijk oudere vrouw. In Titus 2:3-5 wordt de
vrouwelijk vorm gebruikt. Maar hier gaat het letterlijk om oudere vrouwen. De oudere vrouwen
worden hier tegenover de jongere gezet. Zij hebben meer natuurlijke en geestelijke
levenservaring en daarom wordt hun hier opgedragen om de jongere vrouwen te onderwijzen
op enkele specifieke terreinen.
A.9.2.3. Diakenen
Ook uit de bijbel blijkt weer dat bij de aanstelling van de diakenen, uitsluitend mannen werden
aangesteld.
"ziet dan uit naar zeven mannen onder u" (Hand. 6:3)
Er waren ongetwijfeld in Jeruzalem vrouwen met een zegenrijke bediening in sociale
hulpverlening (naar het voorbeeld van Tabitha uit Joppe, Hand. 9:36). Toch worden hier
uitsluitend mannen aangesteld, omdat het om een leidinggevende functie gaat. Een diaken leidt
het hulpverleningswerk en oefent daarin gezag uit.
Het Griekse woord voor diaken betekent letterlijk dienaar. Er is ook een vrouwelijke vorm voor
dat woord. In de bijbel worden vrouwen enkele keren dienares (diakones) genoemd. Dat
betekent dat ze een dienstverlenende functie in het gemeentewerk vervulden. Die ruimte was er
voor vrouwen, maar dat is nog niet hetzelfde als een aanstelling tot het ambt van diaken.
Het ontbreken van het woordje "hun" in de grondtekst (1 Tim. 3:11)12.
Er is nog een extra complicatie, omdat de regeling van de functie van diaken in onze gemeente
in bepaalde opzichten afwijkt van het bijbelse patroon13.
10Mattheus
27:55; Marcus 15:40,41.
11Mattheus
28:5,7,8.
1 Tim 3:8,9 worden de voorwaarden waaraan kandidaatdiakenen moeten voldoen opgesomd.
Waardig zijn, niet met twee tongen spreken, niet verzot op wijn, niet op winstbejag uit, het geheimenis van
het geloof bewaren in een rein geweten. Dan volgt in vers 10 "Evenzo moeten (hun) vrouwen zijn". In het
Grieks ontbreekt het woordje hun. Het verband wijst er op dat hier de vrouwen van de kandidaatdiakenen
worden bedoeld. In vers 12 vervolgt Paulus immers weer met "Diakenen moet zijn mannen van ..."
12In
13Volgens
de bijbel verzorgen de diakenen de sociale hulpverlening (de verzorging van weduwen) en
wellicht assisteerden ze nog op andere terreinen de oudsten. Dat deden ze onder het algemene opzicht
van de oudsten, de opzieners. In onze gemeente is er echter de merkwaardige situatie dat de oudsten en
diakenen de raad van de gemeente vormen. Dit heeft geen bijbels voorbeeld. Dat betekent dat de
A.10. De bijbel over vrouwelijke leiding
A.10.1. falen van de mannen
"Leiders ontbraken in Israël; ja zij ontbraken, totdat ik opstond, Debora, opstond als een moeder
in Israël (Richteren 5:7). Dit zei Debora. Zij nam de leiding omdat mannen het af lieten weten.
Het gaat hier om een noodsituatie, waarin de mannen faalden.
A.10.2. oordeel
“De tyrannen van mijn volk zijn kinderen, vrouwen overheersen het” (Jesaja 3:12).
Dit zegt God, door de profeet Jesaja, om de treurige toestand van het volk te illustreren.
A.11. Vrouwelijke leiding, vrouwelijke ambtsdragers, maakt volledig ongeloofwaardig
In de bijbel moeten de oudsten en diakenen leiding geven aan de hand van de bijbel, zij moeten
staan voor het gezag van de bijbel. Zij moeten vermanen en leidinggeven op grond van de
gezonde leer. Zij moeten stellen: "Zoals de bijbel het zegt, zo moet het gebeuren". Hoe kan een
vrouwelijke oudste of diaken de mensen aanspreken op gehoorzaamheid aan de bijbel, terwijl
ze zelf niet doen wat in de bijbel staat.
Om toch voor zichzelf te rechtvaardigen dat ze een ambt of een leidinggevende functie mag
uitoefenen moet een vrouw eerst alle bijbelse gegevens, zoals die hierboven zijn besproken,
wegredeneren. Het feit dat ze hiertoe bereid is en het feit dat ze er daarna zelf in gelooft maakt
nog eens duidelijk dat zo iemand de Schrift niet respecteert en niet juist uit kan leggen. En als
dat het geval is, of het nu een man of een vrouw betreft, dan behoort hij of zij alleen op grond
daarvan al geen leidinggevende positie (geen ambt) te bekleden.
A.12. Het zwijggebod
A.12.1. De tekst
diakenen, in afwijking van hun bijbelse taakomschrijving, op de hoogte zijn van en betrokken zijn bij het
algemene beleid, het opzicht en het beheer van de gemeente. In onze gemeente heeft een diaken dus
veel meer (informele en formele) invloed dan in bijbelse tijden. Hij funktioneert daarin min of meer als een
halve oudste.
"Zoals in alle gemeenten der heiligen moeten de vrouwen in de gemeenten zwijgen; want het is
haar niet vergund te spreken, maar zij moet ondergeschikt blijven, zoals ook de wet zegt ... het
staat lelijk voor een vrouw te spreken in de gemeente" (1. Kor. 14:34,35)
A.12.2. Meerdere zwijggeboden
In 1 Kor. 14 worden meerdere "zwijggeboden" gegeven.
(1) Als er geen vertaler is, mag er niet in tongen worden gesproken. "dan moet men zwijgen in
de gemeente" (:28)
(2) Als een ander een openbaring ten deel valt moet degenen die aan het profeteren is
zwijgen14. "moet de eerste zwijgen" (:30,31)
In bepaalde situaties moest er gezwegen worden
A.12.3. Ook het zwijggebod van 1 Kor. 14:34,35 is geen absoluut gebod
Als het een absoluut spreekgebod zou zijn dan zou een vrouw in een samenkomst niet eens
mogen meezingen. Zingen is volgens de bijbel een vorm van spreken. "spreekt onder elkander
in geestelijke liederen" (Efeze 5:19).
Ook zou de instructie uit 1 Tim. 2:11-14 overbodig zijn geweest. Als vrouwen in
gemeentesamenkomsten niet zouden mogen spreken in absolute zin, dan is daarmee natuurlijk
elke vorm van onderwijsgeven of leidinggeven onmogelijk.
Op een andere plaats wordt gezegd dat een vrouw mag profeteren en bidden als ze zich maar
het hoofd dekt15 (1 Kor. 11:5). Het gaat hier om optreden in het openbaar, in de gemeente. Een
vrouw mag bidden en profeteren16 in de gemeentesamenkomsten.
In het directe verband van het zwijggebod (1 Kor. 14:34,35) gaat het om profeteren (1 Kor.
14:29-33). De vrouw mag niet deelnemen aan het profeteren in ruimere zin, dat is het onder
leiding van Gods Geest doorgeven van een stuk uit de bijbel. Ze mag ook niet deelnemen aan
het publieke beoordelen van profetie, niet van profetie in ruimere zin en niet van profetie in
beperkte zin17. In die tijd was het blijkbaar de gewoonte om lering en profetie, die in de
14Zie
voor een uitleg van dit vers de bijbelstudie over de Heilige Geest, het hoofdstuk over profetie.
Profetie is een boodschap die je van God ontvangt voor een ander, een profeet is een tussenpersoon. Je
kunt onderscheid maken tussen profetie in ruimere zin en profetie in meer beperkte (engere) zin. Profetie
in beperkte zin heeft de vorm van "zo zegt de Here" of "zo zegt de Heilige Geest" en dan komt er een
direkt woord van de Heer, alsof God zelf aan het woord is. Profetie in ruimere zin bestaat eruit dat je
onder leiding van God een boodschap van God uit de bijbel doorgeeft, die precies op dat moment nodig
is. Profetie in beperkte zin heeft het karakter van een openbaring. Profetie in ruimere zin heeft dat niet. Als
iemand met een profetie in ruimere zin bezig is, dan moet hij dat onderbreken, als iemand een profetie in
beperkte zin, als iemand een openbaring, krijgt. Want dat kan niet wachten en heeft daarom voorrang.
15
Zie de aparte uitleg, bespreking van de tekst over de hoofdbedekking. (Los verkrijgbaar)
16 Het gaat hier om profeteren in beperkte (engere) zin. Waarbij onder directe inspiratie van Gods
Geest een boodschap van God wordt doorgegeven in de vorm van "Zo zegt de Here, zo zegt de Heilige
Geest." Voor nadere uitleg over profetie, zie de bijbelstudie over de Heilige Geest, het hoofdstuk over
profetie.
17Zie
de voorgaande voetnoot, voor uitleg over het profeteren. Zie ook de bijbelstudie over de Heilige
Geest, het hoofdstuk over profetie.
samenkomst werd doorgegeven te bespreken, er konden vragen worden gesteld, er kon op
gereageerd worden. Aan dat laatste mocht een vrouw niet meedoen. In plaats daarvan moest
ze, buiten de samenkomst om, haar eigen man18 (of wellicht een andere broeder, als er geen
man is) om nadere uitleg vragen.
De reden van dit beperkte zwijggebod wordt er ook hier weer bij gegeven: "want zij moet
ondergeschikt blijven gelijk de wet zegt." Een vrouw mag niet de leiding nemen in de
bespreking en de uitleg van de bijbel, althans niet in de gemeente. Dat komt omdat ze zich
bescheiden moet opstellen, op grond van de Scheppingsorde. Zie 1 Tim. 2:11-14, punt A.5.,
hierboven. Dit is wat de wet, d.w.z. wat het Oude Testament, er over zegt.
18Het
situatie.
gaat niet alleen om de getrouwde vrouwen. Paulus gaat hier uit van de meest voorkomende