Bioskoop 5/6 : deel A basisboek, verwerkingsboek

Deze handboeken zijn bestemd voor alle studierichtingen die het vak biologie krijgen in de derde
graad ASO. Naast dit deel zullen nog 2 andere delen verschijnen.
Bioskoop is opgesplitst in een aantal grote delen, die telkens beginnen met een overzichtspagina. Elk
hoofdstuk heeft een vaste structuur. Er komen ook 'achtergrondteksten' voor. Die verwijzen naar
kennis die de leerlingen al opgedaan hebben. Die teksten zijn op een okerkleurige achtergrond
gedrukt met een groene rand. De contexten daarentegen zijn gedrukt op een groene achtergrond. Ze
geven extra informatie: historische weetjes, onderzoeken, interessante feiten, … Vaak begint een
nieuw onderwerp met een onderzoek of een waarneming. Het verwerkingsboek bevat meer
experimenten en vragen. Het is vooral bestemd voor wetenschappelijke richtingen. In het basisboek
verwijst een logo naar het verwerkingsboek. Elk leerstofonderdeel wordt afgesloten met een
overzichtelijke synthese van de leerstof, het 'kort gesteld' dat je op een gele achtergrond terugvindt.
Boek A behandelt de volgende thema’s: de cel, materie en energie, en homeostase.
Het eerste thema dat wordt aangesneden is 'de cel'. In een eerste hoofdstuk, 'De cel als functionele
eenheid', bespreekt men de microscopische en submicroscopische bouw van de cel, alsook de functie
van de verschillende onderdelen. Het basisboek verwijst naar het verwerkingsboek, waar men
oefeningen en een handleiding voor microscopie vindt. De prokaryote cel en endosymbionten worden
in contexten besproken. Een deel van het leerstofonderdeel 'chemische samenstelling van
organismen' vind je in dit hoofdstuk als achtergrondinformatie onder de titel 'Een stukje
koolstofchemie'. Hier vind je alleen informatie over eiwitten, vetten en sachariden, voor de rest van de
leerstof ben je aangewezen op het verwerkingsboek.
Het tweede hoofdstuk behandelt de uitwisseling tussen cellen en hun omgeving. Uitgaande van de
bouw van de celmembraan worden de verschillende transportmogelijkheden en hun gevolgen
besproken. Het verwerkingsboek biedt een ruim aanbod aan proeven.
Het tweede thema dat aan bod komt, is 'materie en energie'. Het eerste hoofdstuk besteedt aandacht
aan foto- en chemosynthese. Er wordt ingegaan op het biochemisch gebeuren. De bouw van de
chloroplast wordt hier besproken, terwijl de andere structuuraanpassingen in het hoofdstuk over
ademhaling en gisting te vinden zijn. Het aanbod aan proeven in het verwerkingsboek valt een beetje
tegen.
Het tweede hoofdstuk kreeg als titel 'De spijsvertering'. Als achtergrondinformatie wordt de bouw en
de werking van het spijsverteringsstelsel opgefrist. Werking en eigenschappen van enzymen worden
uitgelegd. Aan de hand van het verteringsproces worden de eigenschappen van enzymen
experimenteel geïllustreerd. De proeven zijn gestructureerd weergegeven, ook in het basisboek.
Vervolgens komen absorptie, defecatie en cellulaire vertering aanbod. Ook gezonde voeding krijgt de
nodige aandacht.
In het laatste hoofdstuk worden celademhaling, gisting en andere anaërobe afbraakprocessen
besproken. Als achtergrondinformatie worden bouw en werking van de longen gegeven. In het
verwerkingsboek vind je experimenten.
Het derde deel behandelt 'homeostase'. In het eerste hoofdstuk legt men uit wat homeostase is en
hoe men tot homeostase kan komen. Via achtergrondinformatie wordt de bouw van hart en
bloedsomloop en de samenstelling van het bloed herhaald. Bloeddruk, bloedstolling en lymfatisch
systeem worden uitgelegd. Ook hart- en vaatziekten komen aan bod.
Het tweede hoofdstuk handelt over afweer en immuniteit. Hier worden traditionele onderwerpen zoals
specifieke en niet-specifieke afweer behandeld, maar ook immuunziekten, monoklonale antilichamen
en 'nieuwe ziekten' krijgen aandacht. De kennis over bloedgroepen en resusfactor wordt opgefrist. In
het verwerkingsboek staat een spel om de werking van het toch niet eenvoudige afweersysteem beter
te begrijpen.
Het laatste hoofdstuk heeft de titel 'Je lichaam in balans' gekregen. De regeling van de suikerspiegel,
de waterbalans en de waterbalans worden uitgelegd. Bouw en werking van lever en nieren worden als
achtergrondinformatie gegeven. Ook over dit deel vind je experimenten en opdrachten in het
verwerkingsboek.
Het basisboek is heel mooi geïllustreerd zowel d.m.v. kleurenfoto’s als d.m.v. tekeningen. De inhoud
van dit werk komt ruim overeen met de leerplannen. Deel 3 staat niet op het leerplan van de
studierichting met 2 graaduren. De uitgever vermeldt dat er bij het verwerkingsboek nog een cd-rom
hoort, maar die heb ik niet ter inzage gekregen.
(M.-R. Wouters // In: Nova et Vetera. - 2004-2005 nr. 4)