Aandachtspunten bij echtscheiding van de huisarts

FINANCIEEL
“
”
Aandachtspunten bij
echtscheiding van de huisarts
In uw huisartsenpraktijk wordt u regelmatig geconfronteerd met
echtscheiding en de gevolgen daarvan. In dit artikel wordt ingegaan
op de fiscale gevolgen van echtscheiding voor de huisarts zelf.
Er wordt in dat kader in het bijzonder aandacht besteed aan de
onderneming (de huisartsenpraktijk) en de eigen woning.
Tekst: Mr. G.J.F. Vink RB
25
FINANCIEEL
Foto: © NFP Photography - Pieter Magielsen
W
Even bijliggen…
at zijn bij scheiding de
fiscale gevolgen voor de
huisarts en in het bijzonder voor de praktijk en de eigen woning? Eerst een korte inleiding huwelijksvermogensrecht.
Er zijn twee manieren waarop men vermogensrechtelijk kan huwen: gemeenschap
van goederen en huwelijkse voorwaarden.
Voor het eerste hoeft er niets geregeld te
worden; dit ontstaat van rechtswege op het
moment dat men huwt. Voor het tweede is
een gang naar de notaris nodig. Deze stelt
een akte van huwelijkse voorwaarden op
waarin de aanstaande echtgenoten hun huwelijk op vermogensrechtelijk gebied
vormgeven. In dit soort akten kom je nogal
eens een zogenaamd periodiek verrekenbeding tegen. Dit is een beding waarin de
echtgenoten afspreken, de bespaarde inkomsten aan het einde van elk jaar te zullen
delen. Bespaarde inkomsten is over het algemeen het inkomen dat overblijft nadat de
kosten van de huishouding hier vanaf zijn
gehaald, oftewel het bedrag dat per jaar bespaard wordt nadat alle kosten zijn betaald.
De praktijk leert, dat de uitvoering van het
periodiek verrekenbeding nadat het huwelijk is gesloten, vrijwel nooit gebeurt. Begrijpelijk; het is taaie materie, dus niet leuk en
als het goed gaat in het huwelijk wordt de
noodzaak tot uitwerking ook niet gevoeld.
Toch zit hier een flinke adder onder het
gras. Een voorbeeld.
Huwelijks voorwaarden
Een huisarts is op huwelijkse voorwaarden gehuwd waarbij een periodiek verrekenbeding is overeengekomen. Aan het
einde van het jaar bedraagt het te verreken inkomen op grond van het periodieke verrekenbeding 50.000 euro. Er wordt
niets verrekend. De huisarts in kwestie
gebruikt dit bedrag voor een aankoop
van 150.000 euro aan effecten. Tien jaar
later gaat de huisarts scheiden; de effecten behorend tot zijn vermogen zijn op
dat moment 300.000 euro waard. Doordat destijds 50.000 euro uit het te verreken inkomen is gebruikt, dient 50/150 oftewel eenderde deel van 300.000 euro
zijnde 100.000 euro te worden verrekend.
De partner heeft dus recht op 50.000 euro. Was destijds niet geput uit het te verrekenen inkomen maar uit het privévermogen van de huisarts, dan had zij met
25.000 euro genoegen moeten nemen.
Maar het kan nog heftiger. Kan de
26
COLUMN
Wouter van den Berg
huisarts in kwestie niet aantonen dat de
50.000 euro destijds niet uit het te verrekenen inkomen is gekomen, dan treedt
art. 1: 136 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek in werking dat luidt: ‘bestaat een geschil over de vraag of een goed tot het te
verrekenen vermogen behoort en kan
niet worden bewezen, dat het daar niet
toe behoort, wordt het goed aangemerkt
als te rekenen tot het te verrekenen vermogen.’ Concreet betekent dit, dat de totale waarde van 300.000 euro tot het te
verrekenen vermogen gaat behoren,
waardoor de ex-echtgenote recht heeft op
150.000 euro in plaats van 25.000 euro.
Voor wat betreft de fiscale kant van de
huisartsenpraktijk zijn er, ervan uitgaande dat er sprake is van huwelijkse voorwaarden waarbij de huisartsenpraktijk tot
het vermogen van de huisarts behoort,
geen gevolgen. Zou er sprake zijn geweest
van gemeenschap van goederen dan bleven de fiscale gevolgen beperkt. Hoewel
de fiscale wetgeving in dat soort gevallen
een fictieve overdracht van de helft van
de onderneming aan de echtgenoot/niet
ondernemer fingeert, wordt deze overdracht materieel gezien weer teniet gedaan als de onderneming bij de afwikkeling van de scheiding volledig wordt toegedeeld aan de echtgenoot/ondernemer.
Eigen woning
Ten slotte nog de fiscale gevolgen voor de
eigen koopwoning. Omdat hier diverse
varianten kunnen ontstaan, moet er gezien de beschikbare ruimte voor dit artikel een keuze worden gemaakt.
Uitgangspunt is een in gemeenschap
van goederen gehuwde huisarts die gaat
scheiden en de echtelijke woning definitief verlaat. Zijn echtgenote blijft in de
woning wonen. Met name de hypotheek-
renteaftrek is in dit geval een punt van
aandacht. Kortweg gezegd komt het er op
neer, dat voor de huisarts de hypotheekrente nog twee jaar gerekend vanaf het
moment van het verlaten van de echtelijke woning voor zijn deel aftrekbaar is, 50
procent dus en wel in box 1 waardoor een
aftrek tegen maximaal 51 procent (cijfers
2015) mogelijk is.
Voor de echtgenote blijft de hypotheekrenteaftrek voor haar deel gewoon doorlopen; zij mag dus eveneens 50 procent
aftrekken in box 1 ook na die twee jaar.
Mocht na de tweejaarstermijn de huisarts
nog steeds de helft van de hypotheek op
zijn naam hebben staan, dan vervalt de aftrek in box 1 en gaat de schuld tot de rendementsgrondslag in box 3 behoren; in
het ongunstigste geval kan dat betekenen
dat de hypotheekrente fiscaal in het geheel niet meer vergolden wordt.
De situatie kan zich ook nog voordoen,
dat in het bovenstaande voorbeeld de
huisarts op grond van een echtscheidingsconvenant, tot de verdeling van de
huwelijksgoederengemeenschap, de volledige hypotheekrente betaalt. Voor zijn
deel van de schuld zijn de gevolgen niet
anders dan hierboven beschreven. Voor
de rente die hij in feite voor de vrouw betaalt, zal er vaak sprake zijn van alimentatie die voor hem aftrekbaar is in box 1.
Voor zijn ex is deze alimentatie dan weer
in box 1 belast, waarbij zij haar deel van
de hypotheekrente daar weer op in mindering mag brengen. •
Mr. G.J.F. Vink RB is partner bij
Added Value B.V. fiscaal juristen.
www.avfj.nl
A
l zappend op de bank viel ik in het programma Eén tegen 100 waar Caroline Tensen de
vraag stelde: ‘wat is overstag gaan?’ De zelfbewuste kandidate koos het goede antwoord: ‘van koers veranderen tegen de wind in’. Ik prees mijzelf gelukkig het
antwoord te weten. Zo’n quiz daagt de kijker uit tot competitie. Nee, mij had ze niet weggespeeld!
Het begrip ‘overstag’ heeft de laatste maanden wel een
speciale betekenis gekregen. Overstag met de huisarts.
De huisartsenzorg moet van koers veranderen en huisartsen eisen van andere partijen om daar hun steentje
aan bij te dragen. Het antwoord op de vraag van Tensen
gaf voor mij een nieuwe dimensie aan deze problematiek. Bij een overstag manoeuvre vindt de koerswijziging
plaats tegen de wind in.
Wij weten wel waar die tegenwind vandaan komt. We
functioneren in een marktstelsel waar voor de huisarts
geen sprake is van een marktpositie omdat de zorgverzekeraars zijn aangesteld en wettelijk bekrachtigd als oppermachtige thesauriers. We hebben een minister van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport die elk jaar weer te
laag begroot zodat er altijd overschrijdingen zijn die de
mogelijkheid bieden om te dreigen met kortingen op de
tarieven. De NZa promoot nog steeds dat zorgverzekeraars huisartsenzorg gaan inkopen op kwaliteit en prijs
en geeft ruimte aan nieuwe ketens en uitbreiding POH
GGZ, zonder dat daar budget voor is. Daarnaast hebben
we zelf een aantal organisaties in het leven geroepen die
ons bestoken met richtlijnen en protocollen. En zo kan
ik nog wel even doorgaan. Ik denk niet dat we één partij
als de schuldige kunnen aanwijzen.
De vraag is wat voor huisartsen nu een goede strategie
is. Vragen we alle partijen om wat minder hard te blazen
zodat we al laverend koers kunnen blijven zetten naar
het doel waar we de laatste jaren naar op weg zijn? Of
zetten we met elkaar een nieuwe koers uit waarbij we
kunnen profiteren van de wind die er waait? Ik zou ervoor willen pleiten alle opportunisme te laten varen en
de boot eens even stil te leggen om na te denken over
wat we in de nabije toekomst willen en kunnen bereiken. In scheepstermen heet dat bijliggen…
Onder de titel, De Gelukkige Huisarts gaat VPHuisartsen het komende jaar met een aantal polls peilen wat u
een goede ontwikkeling van ons mooie vak zou vinden.
Als u suggesties hebt voor een vraagstelling laat het ons
weten via [email protected] •
27