Materiaal voor de hoek zeetochten aan de hand van kaarten

Materiaal voor de hoek
zeetochten aan de hand van
kaarten
Materiaal voor de hoek
middelen
Afbeelding: vergelijking van de schepen
Tabel: vergelijking van de vloten
Aantal
schepen
Aantal
bemanningsleden
Tussen 48
en 317
28000
Christoffel Columbus (1492)
3
90
Vasco Da Gama (1498)
4
160
Ferdinand Magelhaes (1521)
5
265
Zeevaarder
Zheng He (1405 – 1433)
Voedselvoorziening op de vloten
Voedselvoorziening was voor iedere vloot een belangrijk punt. Zowel de
Chinezen als de Europeanen namen op hun lange reizen een aantal zaken mee
om honger en dorst tegen te gaan. Voedselvoorziening was immers zeer
belangrijk om ondervoeding te voorkomen. Zeevaarders werden vaak ziek door
een gebrek aan vers voedsel, wat ook tot de dood kon leiden. Een
veelvoorkomende ziekte onder zeelieden, was scheurbuik (een typische ziekte
door vitamine-C tekort). Verder liep een kapitein het gevaar dat zijn
bemanningsleden zouden muiten (in opstand komen) als zij niet voldoende
voedsel kregen.
De Chinezen namen in aparte bevoorradingsschepen een grote hoeveelheid aan
groenten, graan en drinkwater mee, zodat zij lange tijd niet aan land hoefden te
gaan om de voorraden aan te vullen. Verder namen de Chinezen ook een aantal
zeeotters om te helpen bij de visvangst.
De Europeanen focusten voornamelijk op het meenemen van enkele dieren om
in hun behoeften te voorzien. Vaak waren dit kippen of andere soorten pluimvee,
koeien, geiten en/of varkens. De Europeanen moesten vaker stoppen om de
voorraden terug aan te vullen.
Verdediging van de vloten
Het doen zinken van de schepen van je tegenstander of hen zwaar beschadigen,
is altijd een heel effectieve manier geweest om van je tegenstanders op zee af
te raken. Omstreeks de 15de eeuw is er een zeker verschil tussen de Europese
en Chinese manier van vechten op zee.
Europees zeegevecht
Een kanon en een bom uit de Chinese Ming-dynastie
Materiaal voor de hoek
personen
Christoffel Columbus
Christoffel Columbus is 1451 geboren in een
eenvoudig weversgezin in Genua (Italië). Op
jonge leeftijd kwam Columbus reeds in contact
met de zeevaart. Toen hij een dertigers was,
vatte hij het plan op om op zoek te gaan naar een
nieuwe zeeroute naar Azië. In tegenstelling tot de
meeste ontdekkingsreizigers, die Azië probeerden
te bereiken via de omvaart van Afrika, was
Columbus van plan om richting het westen te
varen.
(Postuum portret van Christoffel Columbus uit 1519 door Sebastiano del Piombo)
Zijn plannen bevatten echter een grote inschattingsfout. Columbus had namelijk
berekend dat hij na ongeveer 3700 km varen in Azië zou zijn, terwijl de afstand in
werkelijkheid ruim 19.600 km bedroeg.
In 1484 presenteerde Columbus zijn voorstel aan de Portugese koning Johan II,
maar hij was niet geïnteresseerd in de kostelijke onderneming. De Italiaan bezocht
daarom in 1485 het Spaanse hof van Isabella en Ferdinand, waar hij naast het
voorstel ook meteen een paar flinke eisen op tafel legde. Zo eiste Columbus het
gouverneurschap van alle ontdekte gebieden en wilde hij benoemd worden tot
‘Grootadmiraal van de Oceaan’.
Aanvankelijk werden zijn plannen ook door het Spaanse hof afgewezen, maar in
1492 ging koningin Isabella alsnog akkoord met het voorstel. In september vertrok
Columbus vanaf de Canarische eilanden.
Eerste reis
Met drie schepen: de Santa Maria, Pinta en Nina en negentig bemanningsleden
vertrok Columbus richting het westen. In oktober 1492 kwam er voor het eerst
land in zicht. Columbus dacht dat hij in Indië aangekomen was en noemde de
inwoners dan ook ‘indianen’. Hij noemde het eiland waar hij aankomt San
Salvador. San Salvador is één van de eilanden in het Caribische gebied. Later
komen de schepen ook aan op Cuba. Columbus gaf enkele verkenners opdracht
het binnenland te onderzoeken, maar zij vonden geen beschaafde streken of
lucratieve handelsmogelijkheden. Wel maakten de Spanjaarden kennis met allerlei
exotische flora en fauna, zoals tabak, katoen en papegaaien. De gewenste
specerijen zaten er echter niet tussen. Columbus ontdekte een nieuw groot eiland
dat hij Hispaniola doopte. Hier trof hij niet alleen een grotere bevolking aan, maar
voor het eerst ook kleine hoeveelheden goud. Daar zette hij de eerste nederzetting
neer in de Nieuwe Wereld. In januari zetten ze de terugtocht in en in maart 1493
komen Columbus en zijn resterende bemanning opnieuw aan in Lissabon.
Tweede reis
In september 1493 mocht Columbus van de Spaanse koning en koningin weer naar
het westen vertrekken. Dit keer vertrok hij met 17 schepen en 1500
bemanningsleden. Hij kwam opnieuw aan in het Caribische gebied. Hij ging op
zoek naar zijn nederzetting op Hispaniola. De nederzetting bleek plat gebrand te
zijn en de inwonende Spanjaarden bleken dood te zijn. Columbus stichtte hier
nieuwe nederzettingen. In 1496 keerde hij terug naar Spanje.
Derde reis
In mei 1498 vertrok Columbus op zijn derde reis met zes schepen. Columbus
bereikte voor het eerst het vasteland van Zuid-Amerika. Op Hispaniola werden de
indianen mishandeld en uitgemoord. Columbus kon geen orde op zaken stellen.
Het Spaanse koningspaar werd ongeduldig door het uitblijven van winstgevende
activiteiten en kreeg klachten over wanbestuur. Columbus keerde onder arrest
terug naar Spanje in 1500.
Vierde reis
In 1502 kreeg Columbus opnieuw toestemming de zee op te gaan. Hij was immers
een goed zeevaarder. Hij kreeg vier schepen en zo’n honderd zeelieden en ging
op zoek naar een doorgang naar Indië. Die doorgang werd nooit gevonden. In
1504 kwam hij terug in Spanje. Columbus stierf in 1506 in Spanje. De
ontdekkingsreiziger heeft tot zijn dood gedacht en volgehouden dat hij in Azië was
geweest.
Zheng He
De Chinese expansie in de 15de eeuw vond plaats onder
de Ming-dynastie, die China van 1368 tot 1644 regeerde.
Bij deze expansie is één figuur uitermate van belang:
Zheng he. Bij zijn geboorte in 1371 kreeg hij eigenlijk de
naam "Ma He", wat aanduidde dat zijn familie een Hui
Moslim oorsprong had. Ma is immers de Chinese versie
van Mohammed.
(Reconstructieportret van Zheng He)
Toen hij tien jaar was, werd Ma He’s dorp aangevallen door het leger van de Mingdynastie. Het jongetje Ma He werd gevangen genomen en getransporteerd naar
de hoofdstad, Nanjing, waar hij tewerk werd gesteld in het keizerlijke huishouden.
Ondanks de onderdrukking en moeilijke omstandigheden waar hij in vertoefde,
slaagde Ma He bevriend te geraken met één van de prinsen, Zhu Di. Ma He bezat
uitstekende vecht- en militaire technieken en werd één van de vertrouwelingen
van Zhu Di. Toen Zhu Di de Yongle keizer werd in 1402, steeg Ma He naar de
hoogste posities in de regering en kreeg hij de eretitel "Zheng" en stond vanaf
toen bekend als Zheng He.
Zheng He's belangrijkste rol was het leiden van de nieuwe vloot van de keizer naar
het Indische Oceaanbekken. Zheng He werd bekend door zijn zeven reizen met de
vloot tussen 1405-1433. Keizer Zhu Di besloot in 1405 om een gigantische vloot
van schepen uit te sturen, hij koos Zheng He als expeditieleider. Deze expeditie
was enorm, er waren een totaal van bijna 30.000 matrozen aanwezig op elke reis,
die allen onder Zheng He als commandant stonden. Zheng He leidde tussen 1405
en 1433 expedities die naar Maleisië, Indonesië, Thailand, India, Sri Lanka, Iran,
Oman, Jemen, Saoedi-Arabië, Somalië, Kenia, en vele andere landen zeilden.
Zeven reizen
Tussen 1405 en 1433 voerde Zheng He maar liefst zeven expedities uit en bezocht
37 landen van Zuidoost Azië tot Afrika en Arabië.
Tijdens zijn eerste reis (1405-1407) bezocht hij Vietnam, Thailand, het eiland Java,
de straat van Malacca en eindbestemmingen Cochin en Calicut in India. De
expeditie bestond uit 317 schepen waaronder zo’n 60 grote schatschepen en bijna
28 000 bemanningsleden. Naast duizenden zeilers, schepenbouwers en –
herstellers,
waren
ook
soldaten,
diplomaten,
dokters,
astronomen
en
Islamkenners aanwezig.
Een tweede expeditie (1407-1409) met 68 schepen bracht de Chinezen opnieuw
naar India.
De derde expeditie (1409-1411) zou uit 48 schepen en zo’n 30 000 troepen
hebben bestaan. Naast Sri Lanka, werden ook vele plaatsen van de eerste
expeditie opnieuw bezocht.
Tijdens de vierde expeditie (1413-1415) verlegde Zheng He zijn grenzen weer
door dit keer met meer dan 28.000 mensen en 63 schepen naast de reeds bezochte
gebieden ook naar Hormuz (een eilandje in de Perzische golf) te varen.
Op zijn vijfde reis (1417-1419) brengt Zheng He zeventien leiders uit Zuid-Azië
terug naar huis nadat ze de Chinese keizer hebben geëerd. Zij waren naar China
gekomen na een bezoek van Zheng He aan hun thuisland zodat ze tribuut zouden
brengen aan het hof van de Ming keizer. Zheng He doet hierbij ook de oostkust
van Afrika (Somalia en Kenya) aan.
En ook de zesde expeditie (1421-1422) bestaat uit 41 schepen. Tijdens deze
expeditie moet Zheng He negentien leiders na een bezoek aan China thuisbrengen.
Hij bezoekt onder meer Zuid-Oost Azië, India, de Perzische golf, de Rode Zee en
de Afrikaanse kust.
In 1431 begint Zheng He aan zijn zevende en laatste reis. De opvolger van de
Yongle keizer zond deze reis uit. Meer dan honderd schepen en 27.000 mannen
vergezellen Zheng He wanneer hij alle belangrijke havens langs de Zuid-Chinese
zee en de Indische Oceaan aandoet en Aden en Hormuz. Op de terugweg sterft
Zheng He in 1433. Hij werd begraven op zee.
Materiaal voor de hoek
motieven
A) Inscriptie
De landen achter de horizon en aan het einde van de aarde zijn allen onderworpen
aan China. De meest noordelijke en de meest zuidelijke landen, hoe ver ze ook
van China liggen, hun afstand en de routes kunnen berekend worden. De barbaren
van achter de zeeën, alhoewel hun landen verafgelegen zijn, zijn bij de Chinese
keizer op audiëntie gekomen met kostbare voorwerpen en geschenken (=tribuut).
De Chinese keizer keurde hun trouw en eerlijkheid goed. Hij gaf ons – Zheng He
en anderen aan het hoofd van tienduizenden officieren en matrozen – de opdracht
om meer dan honderd grote schepen te bestijgen om geschenken aan hen te geven
om hen zo de veranderende macht van de (keizerlijke) goedheid te openbaren en
om ver weg levende volken vriendelijk te behandelen.
(Deze inscriptie was gekerfd op een stele die opgesteld was bij een tempel voor een
godin in Changle in de Fujian provincie in 1431.)
B) Onderzoek
Su schrijft: De voorname reden waarom de zeereizen stopten na 1433 waren de
grote nationale kosten om deze zeven expedities uit te voeren. Veel keizerlijke
giften werden aan buitenlandse heersers gegeven terwijl de buitenlandse giften
voor China relatief weinig financiële of economische waarde hadden.
Tan geeft dezelfde reden voor het einde van de expedities: Grote kosten en
extravagantie door de zeereizen pijnigden de nationale economie. Ze werden
financiële lasten voor de staatskas.
Wade komt tot een gelijkaardige conclusie: De factoren die bijdroegen aan het
einde van de reizen waren talrijk. De dood van de Yongle keizer in 1424 was en
factor, net als de grote kost van de missies. Staatsmannen hadden reeds lang
geklaagd over de missies, omdat ze een verspilling waren en omdat ze gedreven
werden door eunuchen (castraten).
Hiernaast konden de Chinezen het geld van de overheid beter gebruiken om de
conflicten met de Mongolen aan China’s noordelijke grens op te lossen, dan om
tribuutrelaties met de koninkrijken van Zuidoost Azië en de Indische Oceaan te
onderhouden.
(Su, Ming-Yang. (2005). Seven Epic Voyages of Zheng He in Ming China (1405-1433):
Facts, Fiction and Fabrication. Torrance, CA: Author.
Tan, Ta Sen. (2009). Cheng Ho and Islam in Southeast Asia. Singapore: Institute of
Southeast Asia Studies.
Wade, Geoff. (2009). Ming Colonial Armies in Southeast Asia. In Geoff Wade (Ed.). China
and Southeast Asia. (Vol. 2: Southeast Asia and Ming China from the Fourteenth to the
Sixteenth Century). (pp. 212-244). London: Routledge.)
C) Gravure
(Gravure van Théodore de Bry uit 1594)
D) Brief
Uit een brief van de Portugese koning Manuel I (1469-1521) aan het
Spaanse koningspaar Ferdinand en Isabella over het succes van de eerste
reis van Vasco da Gama (1499):
Allerhoogste verheven Prins en Prinses...
Uwe Hoogheden weten reeds dat wij aan onze edelman Vasco da Gama en zijn
broer Paulo da Gama de opdracht hebben gegeven met vier schepen uit te varen
voor een ontdekkingsreis en dat sedert hun vertrek nu twee jaar verstreken zijn.
En daar de voornaamste redenen voor deze onderneming - evenals die van onze
voorgangers - de dienst van de Heer onze God en ons voordeel waren, heeft het
Hem behaagd om de reis te bespoedigen. Van één der kapiteins hebben wij nu
bericht ontvangen dat zij India hebben bereikt en het rijk, evenals andere naburige
koninkrijken, verkennen. Dat zij op hun reis grote steden, grote bouwwerken en
rivieren hebben aangetroffen en grote bevolkingen, door wie de gehele handel in
specerijen en edelstenen wordt bedreven, welke goederen per schip worden
vervoerd naar Mekka en vandaar naar Cairo, waarvandaan zij worden verspreid
over de gehele wereld. Zij hebben hiervan een hoeveelheid meegebracht,
waaronder kruidnagel, kaneel, gember, nootmuskaat en peper alsook andere
soorten.
Bovendien hopen wij met de hulp van God dat de grote handel die nu de Moren
van die landen rijk maakt, thans door onze maatregelen ten goede zal komen aan
de bevolking van ons eigen koninkrijk, zodat voortaan het hele christendom in dit
deel van Europa, deze specerijen en edelstenen in ruime mate ter beschikking zal
hebben. Dit zal, met de hulp van God.. onze plannen en inspanningen ten goede
komen (vooral wat betreft) de oorlog tegen de Moren..
(W. Verrelst, De renaissance. Documentatiemappen geschiedenis en maatschappij, 1984,
p. 61)
Materiaal voor de hoek
gevolgen
KORTE TERMIJN GEVOLGEN
LANGE TERMIJN GEVOLGEN
Gevolg A
Zheng He ondernam zeereizen in naam van de Chinese keizer en bezocht de
machthebbers van de omringende landen. Gezanten uit de omliggende landen
kwamen naar het hof van de Chinese Yongle keizer om hem hulde en geschenken
te brengen. De macht en invloed van de Chinese keizer breidden zich uit over een
steeds groter gebied. De omringende landen erkenden China’s grootsheid.
Gevolg B
Steeds meer onbekende delen van de wereld werden door Europa “ontdekt”. De
ontdekkingsreizen vergrootten de kennis van de Europeanen over de wereld. Het
wereldbeeld van de Europeanen veranderde.
Gevolg C
De Columbiaanse uitwisseling tussen Europa en de Nieuwe Wereld.
Gevolg D
“Een terrorist eren en een andere veroordelen, slaat nergens op.”
Gevolg E
Een hedendaagse religiekaart.
(http://www.worldreligions.psu.edu/maps-introduction.htm)