ALTERNATIEF VOORSTEL SGP/CHRISTENUNIE RGL

Statenfractie Provincie Zuid-Holland
ALTERNATIEF VOORSTEL SGP/CHRISTENUNIE RGL
Aanleiding
Wij maken ons zorgen over de haalbaarheid van het voorliggende RGL-voorstel.
Deze zorgen betreffen:
A
de relatie RGL-oost en –west
B
veiligheid en inpassing
C
het totale OV-netwerk
D
de consequenties voor de belangrijke spoorverbinding Leiden-Utrecht
E
de financiën
F
het gebrek aan transparante besluitvorming
Onze bezwaren richten zich niet op het traject Gouda-Alphen-Zoeterwoude, maar wel op het
traject Zoeterwoude-Leiden (binnenstad-tracé), en op het ontbreken van het tracé Leiden-kust.
A
de relatie RGL-oost en –west
De RGL is bedoeld om
(a)
De bestaande spoorlijn Gouda-Alphen-Leiden beter te gebruiken
(b)
De kustplaatsen Noordwijk en Katwijk van goed OV te voorzien
(c)
Het OV in de Leidse regio te verbeteren
(d)
De leefbaarheid in het Leidse centrum te verbeteren
In het voorliggende voorstel wordt alléén de RGL-oost geaccordeerd. Over de RGL-west
wordt alleen gezegd, dat Leiden en Oegstgeest er niet aan mee betalen (ofwel: financiële
haalbaarheid wordt kleiner). Naarmate de RGL-oost duurder wordt, wordt onzes inziens de
kans op realisatie van de RGL-west kleiner.
Ook al komt de RGL-west er ooit wel (er is overigens nog niet eens een tracé vastgesteld),
dan nog zal jarenlang het OV tussen de kust en Leiden verslechteren: de rechtstreekse
verbinding van Katwijk en Noordwijk naar de binnenstad wordt doorbroken door een
overstap op de RGL.
Bovendien leert de ervaring, dat het laatste “staartje” van een infrastructuurproject vaak héél
lang op zich laat wachten. Voorbeelden:
- de ZoRo-lijn bij Randstadrail (wordt geen spoorlijn)
- de Betuwelijn–Noordtak (komt er niet)
- de Zuidtangent-west-IJmuiden (komt er niet)
B
veiligheid en inpassing
In de Leidse regio bestaan grote twijfels over de inpassing en de veiligheid van de RGL door
de binnenstad. Vanwege het grote belang van veiligheid stellen wij voor dat we
besluitvorming uitstellen totdat er meer duidelijkheid is over de veiligheid voor o.a. fietsers en
kruisend verkeer.
Ook kan dit tot financiële consequenties leiden: extra inpassings- en veiligheidsmaatregelen
kosten vaak handenvol geld. De bevindingen van de commissie-Duivesteijn over de
Betuwelijn en de HSL leren, dat juist deze maatregelen, die na een aanlegbesluit alsnog
genomen werden, de kosten enorm opdrijven.
Fractie SGP/ChristenUnie Provinciale Staten van Zuid-Holland
Provinciehuis - Zuid-Hollandplein 1 - Postbus 90602 - 2509 LP Den Haag - telefoon (070) 441 70 51
Statenfractie Provincie Zuid-Holland
Gelukkig is de RGL geen HSL of Betuwelijn, maar dat neemt niet weg dat
veiligheidsmaatregelen duur zijn. Het lijkt ons niet verstandig om lopende de
veiligheidsdiscussie een vrijwel onomkeerbaar besluit te nemen.
Daarbij komt de sociale veiligheid: rail in stedelijk gebied leidt niet zelden tot extra kosten
voor sociale veiligheid (bijv. extra conducteurs, zoals mevr. Lentz van NS aangaf).
C
het totale OV-netwerk
Het Leidse station en centrum zijn een belangrijke bestemming van OV-reizigers in de regio.
De belangrijkste huidige busverbindingen door het centrum zijn:
Lijn 31/41
Katwijk – Leiden-centrum – Leiden-zuid
Lijn 40/42
Noordwijk – Leiden-centrum – Leiderdorp
Lijn 45
Leiden-noord – centrum – Voorschoten – Leidschendam – Den Haag
Lijn 32/206 Leiden CS – centrum – Zoetermeer
Daarnaast bestaan er nog diverse laagfrequenter stadslijnen en streeklijnen.
Op het spoor is op de RijnGouwe-corridor veruit de belangrijkste reizigersstroom: LeidenAlphen-Utrecht. Deze belangrijke stroom wordt nu te langzaam en te onbetrouwbaar
vervoerd, omdat het spoor grotendeels enkelsporig is en er een tekort aan spoorinfrastructuur
is.
De stroom Leiden-Alphen-Gouda wordt nu meestal niet rechtstreeks bediend, en is veel
kleiner dan de stroom Leiden-Utrecht.
Tussen enerzijds Katwijk/Noordwijk en Alphen/Gouda bestaat géén omvangrijke
vervoersstroom.
De kern van het Leidse busnet is momenteel:
“Een frequente lijn: dorp – station – centrum – stadswijk”. Hiermee worden verschillende
functies in één lijn gecombineerd, èn kunnen heel veel rechtstreekse verbindingen “over
Leiden heen” gerealiseerd worden.
Uiteindelijk is de bedoeling dat de RGL dat ook gaat doen. Maar omdat over de realisatie van
de RGL-west steeds minder dingen concreet worden, betekent realisatie van de RGL-oost dat
dit netwerk gedurende lange tijd (10 jaar) aangetast wordt. Immers, bij realisatie van de RGL
wordt het busnetwerk gesplitst in twee onderdelen: dorp – station en wijk – Lammenschans.
Dit leidt voor heel veel reizigers tot extra overstappen.
Gezien de lange planningstermijn van de RGL-west denken wij dat de reizigers die overstap
vanaf 2010 niet als tijdelijk zien, maar als permanent.
Daarnaast heeft ook de RGL-west een belangrijk nadeel: de RGL-west wordt voor reizigers
van/naar Noordwijk aanzienlijk langzamer dan de huidige sneldienst 240. Een langzamer
verbinding kun je volgens ons niet echt aantrekkelijk noemen.
D
de consequenties voor de belangrijke spoorverbinding Leiden-Utrecht
Voor de verbinding Leiden-Utrecht leidt de RGL-oost tot de volgende consequentie:
weliswaar wordt er een stuk spoor tussen Alphen en Hazerswoude verdubbeld, maar de
passeerruimte tussen het enkelsporige station Lammenschans en Zoeterwoude wordt korter
t.b.v. aanleg halte Meerburg. Omdat Meerburg (want dit passeerspoor ligt ongeveer een
kwartier rijden vanaf passeerpunt Bodegraven) een onmisbaar passeerpunt is voor LeidenUtrecht zal dit leiden tot een langere reistijd Leiden-Utrecht.
Gezien het grote aantal reizigers op Leiden-Utrecht (en wellicht het grote aandeel potentiële
reizigers dat bij een verbeterde verbinding naar Utrecht ook de trein zou nemen) zien wij deze
Fractie SGP/ChristenUnie Provinciale Staten van Zuid-Holland
Provinciehuis - Zuid-Hollandplein 1 - Postbus 90602 - 2509 LP Den Haag - telefoon (070) 441 70 51
Statenfractie Provincie Zuid-Holland
vertraging als een groot nadeel. Onze sterke voorkeur gaat uit naar een variant van een RGL
die tegelijkertijd de verbinding Leiden-Utrecht verbetert (win-win situatie).
E
de financiën
De RGL-oost wordt steeds duurder (240 mln, 251 mln, 271 mln, 291 mln is al genoemd). De
exploitatie kent bovendien nog een aantal onzekerheden. Hierdoor is er straks minder geld
voor andere projecten of voor het afmaken van de RGL tot de RGL-west.
Nu Leiden en Oegstgeest aangegeven hebben niet mee te willen betalen aan de RGL-west (en
het Rijk niet aan de eerste 112 mln ervan), betekent dit dat Katwijk, Noordwijk en de
provincie samen volledig moeten opdraaien voor de eerste 112 mln. Dit vergroot de kansen
voor de RGL-west niet echt.
F
het gebrek aan transparante besluitvorming
Er is al in een heel vroeg stadium door GS voorgesorteerd op één variant, nl. de RGL via de
Breestraat. Sindsdien zijn er echter een groot aantal veranderingen geweest:
- de RGL blijkt steeds duurder te worden
- inmiddels blijkt dat de RGL-west op de lange baan geschoven wordt.
- Het binnenstadtracé blijkt op grote weerstand te stuiten.
Uit de beantwoording van onze vragen d.d. 24 mei 2005 (nr. 1955) blijkt dat er
(stilzwijgend?) al veel besluitvorming genomen is, en nu wordt er ineens in sneltramvaart een
vrijwel onomkeerbare bestuursovereenkomst aan PS voorgelegd. Een integrale afweging
wordt bij deze voorstellen gemist.
VOORSTEL: HEROVERWEGING
Gezien de grote veranderingen die het project sinds het prille begin kent, is volgens ons een
heroverweging op zijn plaats. Daarom hebben wij een voorstel voor een alternatief
ontwikkeld dat uitgaat van behoud van het goede van de RGL, maar tevens sneller, goedkoper
en minder riskant is.
Alternatief SGP/ChristenUnie: sneller, goedkoper, minder risico’s
De fractie SGP/ChristenUnie heeft, luisterend naar het maatschappelijk middenveld in de
regio alsmede rekening houdend met alle recente ontwikkelingen, het onderstaande voorstel
ontwikkeld.
Ons voorstel komt neer op slim gebruik maken van het bestaande netwerk, alsmede het
selectief aanleggen van nieuwe infrastructuur om zo win-win situaties te bereiken:
Infrastructureel:
- de RGL-plannen voor Gouda-Alphen-Zoeterwoude worden in 2007-2010 uitgevoerd (dus
extra haltes in Waddinxveen, Boskoop, Hazerswoude en Zoeterwoude), maar dan geen
lightrail, maar lighttrain (convertible met Stedenbaan).
- eveneens in 2007-2009 worden de enkelsporige gedeelten van de bestaande spoorlijn
tussen Zoeterwoude en Leiden CS verbreed (incl. tweesporige hoge brug over de Vliet).
- In 2010-2011 wordt de kruising spoor-Haagweg-Rijn ongelijkvloers gemaakt.
- Op de filegevoelige plekken op de N206 Leiden-Katwijk en op de Rijnsburgerweg
Leiden-Rijnsburg-Noordwijk worden stukken busbaan aangelegd, om te beginnen met de
grootste knelpunten in 2006, en verdere knelpunten t/m 2010.
Fractie SGP/ChristenUnie Provinciale Staten van Zuid-Holland
Provinciehuis - Zuid-Hollandplein 1 - Postbus 90602 - 2509 LP Den Haag - telefoon (070) 441 70 51
Statenfractie Provincie Zuid-Holland
-
Er wordt in 2008 een transferium aangelegd op de kruising A4 – N206 (bediend met de
hoogfrequente buslijn 206 Noordwijk-Leiden-Zoetermeer).
Vervoerkundig:
- in 2006 wordt het busnet aangepast: een aantal lijnen worden gecombineerd tot
hoogfrequente sneldiensten “over het centrum heen”:
 een lijn Zoetermeer – Leiden – Rijnsburg – Noordwijk (combinatie lijn 206 en 240,
maar dan veel frequenter);
 een frequente snellijn Leiderdorp – Leiden-centrum – N206 – Katwijk (combinatie lijn
42/31/35);
 de belangrijke lijn 45 Leidschendam – Leiden – Merenwijk blijft ongewijzigd rijden;
 de langzame bussen naar Katwijk via Rijnsburg (41) en Noordwijk via Oegstgeest
(42) blijven rijden.
Hiermee worden veel verbindingen 10 minuten sneller (en dankzij de aanleg van stukjes
busbaan reeds vanaf 2006 betrouwbaarder).
- vanaf 2007 gaat 2x per uur een lighttrain Leiden-Alphen-Gouda rijden (wellicht kunnen
dan al de stations Boskoop-zuid en Waddinxveen-zuid geopend worden).
- In 2009 is de spoorverdubbeling Alphen-Leiden gereed, worden de nieuwe haltes tussen
Alphen en Lammenschans geopend en kunnen de verbindingen Leiden-Utrecht en LeidenGouda desgewenst sneller, betrouwbaarder en frequenter worden.
- Het aantal streekbussen in de Breestraat neemt flink af doordat
Hazerswoude/Zoeterwoude een station krijgen ipv een busverbinding.
- Wanneer Valkenburg bebouwd wordt, wordt over de bestaande busbaan een
hoogfrequente buslijn Leiden-Valkenburg gestart, die in Valkenburg echt door de
bebouwing rijdt.
De financiële consequenties:
Schatting kosten:
Aanleg dubbelspoor Leiden-Alphen + gefaseerde selectieve aanleg busbanen Leiden-kust: €
150-200 mln
Hiermee wordt er weliswaar géén aparte RGL-west aangelegd, maar:
 Katwijk wordt even snel met Leiden (CS èn centrum) verbonden als met de RGLwest, alleen niet pas in 2020, maar verbeteringen komen gefaseerd in 2006 t/m 2010.
 Noordwijk wordt met de verbeterde sneldienst 240 sneller en frequenter met Leiden
(CS èn centrum) verbonden dan nu, èn sneller dan met de RGL-west.
 Een bus is niet per definitie “minder” dan een trein; kijk bijv. naar AmsterdamPurmerend, busnet Almere (+40% reizigers) en de Zuidtangent.
 Boskoop en Waddinxveen krijgen eerder hun extra haltes dan bij de RGL cf. het
voorstel GS (2007 ipv 2010);
 Alle wijken in Leiden en de omliggende plaatsen (Leiderdorp, Zoetermeer,
Oegstgeest, Rijnsburg, Voorschoten, enz.) houden hun rechtstreekse verbinding met
het centrum en CS.
 Het aantal bussen in de Breestraat neemt af van 40 naar 30 per uur (60 rijden er al lang
niet meer).
Fractie SGP/ChristenUnie Provinciale Staten van Zuid-Holland
Provinciehuis - Zuid-Hollandplein 1 - Postbus 90602 - 2509 LP Den Haag - telefoon (070) 441 70 51
Statenfractie Provincie Zuid-Holland



De kostendekkingsgraad van het busnet neemt toe, doordat de snelheid van de
belangrijkste lijnen (en dus ook de concurrentiepositie t.o.v. de auto) flink toeneemt.
Geen discussies over veiligheid in de Breestraat; aantal bussen neemt af van 40 naar
30; bij concessieverlening kan gekozen worden voor milieuvriendelijk materieel.
De risico’s worden kleiner: doordat de bestaande netwerken gefaseerd verbeterd
worden, kan dat los van elkaar.
Een vergelijking tussen het GS-voorstel en onze variant:
GS-voorstel
SGP/ChristenUnie
Realisatie verbinding oost 2010
2007-2010
Realisatie verbinding west 2020 ?
2006-2010
Kosten
minimaal € 400 mln
€ 150-200 mln
Verbinding Lei-Utrecht (tov nu)even slecht
beter, sneller
Verbinding Lei-Noordw (tov nu)langzamer
vaker, sneller (vanaf 2006)
Verbinding Lei-Katwijk (tov nu)sneller (na 2020)
vaker, sneller (vanaf 2006)
Breestraat:
geen 40 bussen, maar 16 trams
geen 40 bussen, maar 30
bussen
Verbinding wijken-CS/centrum
meestal verbroken
gehandhaafd
Transferium A4
bij A4/N11 (sneltram)
bij A4/N206
(snelbus)
Knelpunt spoor/Haagweg
blijft
wordt in 2012 opgelost
Risico’s
aanzienlijk (nieuw systeem) beperkt (verbetering bestaande)
Ons voorstel is derhalve:
 Opschorten besluitvorming en tekenen convenant.
 Het college te vragen om verschillende alternatieven uit te werken voor integraal
OV (spoor èn bus).
 Daarna de alternatieven integraal op kwaliteit en financiën afwegen.
Fractie SGP/ChristenUnie Provinciale Staten van Zuid-Holland
Provinciehuis - Zuid-Hollandplein 1 - Postbus 90602 - 2509 LP Den Haag - telefoon (070) 441 70 51