De Grote Telescopen Test 10 MODELLEN BEOORDEELD Een goede telescoop is voor vogelaars, al dan niet beginnend, onmisbaar. Zo’n superkijker vergroot je vogelwereld: je ziet meer vogels en meer details, zodat vogels beter op naam te brengen zijn. Een deskundig panel test tien modellen. TEKST PAUL BÖHRE I.S.M. DE JURY FOTO’S STUDIO 5982 (TELESCOPEN), MARCEL VAN KAMMEN Hoe bepaal je welk model voor jou het meest geschikt is, welk objectief je het best kunt kiezen en welk statief er goed bij past? Zelf uittesten is natuurlijk de beste manier om daarachter te komen, maar met deze aankooptips en test ga je beter voorbereid op pad. Door de onderlinge verschillen in objectief en de diversiteit in zoomlenzen is het bijna ondoenlijk om een objectieve vergelijking te maken. Zie deze test als een hulpmiddel om zelf een voorselectie te maken, met vergelijkende informatie die je niet snel ergens anders vindt. In de test zijn de telescopen gerangschikt in drie prijscategorieën: tot € 1.000, van € 1.000 tot € 2.500 en vanaf € 2.500. Het testpanel • Paul Böhre, vogelaar, redacteur bij Roots, samensteller Vogelmagazine, reisleider. • Jacob Garvelink, vogelaar, reisleider en eigenaar van de winkel Concrete Matter, The Man’s Gift Co. in Amsterdam. • Marc Guyt, vogelaar, reisleider, natuurfotograaf en eigenaar van fotobureau Agami. • Ferry Ossendorp, top 15-vogelaar (twitcher), organisator vogelweekenden op Vlieland, reptielenspecialist, vlinderliefhebber en medisch bioloog. Waarop hebben we getest? Alle telescopen zijn beoordeeld op ­gewicht (inclusief zoomoculair), lengte (met ingeschoven zonneklep), breedte van de lens, beeldbreedte (gezichtsveld), beeldkwaliteit, werking van de zoom en scherpstelling (snel/soepel Koop tips Bepaal vooraf het maximale bedrag dat je wilt besteden. Houd rekening met een minimaal bedrag van € 500 (­inclusief statief), en maximaal € 4.000. Veel telescopen kennen twee ­versies: een ‘basic’ (met standaard lenzensysteem) en een met een hoog­ waardig optisch lenzensysteem. In de laatstgenoemde zijn extra kleurcorrectie­ lenzen ingebracht die eventuele ‘fouten’ wegwerken. Wel iets zwaarder en duurder, maar geven een helder beeld zonder kleur­ randjes. Je herkent ze aan toevoegingen in de naam, zoals APO, HD, ED of FL. De meeste telescopen zijn zowel met een rechte als schuine inkijk te koop. Voordeel van een schuine inkijk is dat je je statief minder hoog hoeft op te zetten, wat de stabiliteit ten goede komt. De grootte van de lensopening ­bepaalt voor een groot deel hoeveel licht je telescoop binnenkrijgt. Hoe groter de lensopening, hoe helderder het beeld. We spreken in dit geval over de uittrede­ pupil, het gaatje waar het licht doorheen komt. De lichtdoorlating bereken je zo: bij een telescoop van 80mm (objectief) en een vergroting van 20x is de uittredepupil 1 2 3 4 34 VOGELMAGAZINE draaiend scherpstelwiel, afstand), afstand close-focus, body (vorm, kleur, gewicht), w ­ erking van de oogschelpen (materiaal, afstand lens-schelp, geschikt voor brildrager) en of je er een bijbehorende tas bij kunt kopen (paraattas genoemd). (80 : 20) 4 mm. Veranderen we de vergro­ ting naar 40x dan wordt de uittredepupil (80 : 40) 2 mm en verlies je dus licht. Meestal wordt er een zoomlens bij geleverd van 25-50x of 20-60x. Als je inzoomt, zie je goed de verschillen in kwaliteit (donkerder en onscherper, kleur­ afwijkingen. Daarom hebben wij alle tele­ scopen getest met een zoomlens. Test een telescoop ook op de ­ingezoomde stand. Wie ook vlinders of insecten of ­vogels in de tuin met een telescoop wil bekijken, is gebaat bij een zo dichtbij mogelijke scherpstelling, de close-focus. Hierin zijn de onderlinge verschillen groot, zie de volgende pagina’s. Digiscoping (foto­graferen door de telescoop) is erg in o ­ pkomst: door ­middel van een adapter koppel je je smartphone of camera aan je tele­scoop. Het ­resultaat mag er zijn. Vraag in de winkel naar de mogelijkheden. Test op een bewolkte dag; als de zon schijnt, zijn de verschillen in helder­ heid moeilijker te zien. En test altijd buiten, zowel op onderwerpen ver weg als dichtbij i.v.m. verschil in scherpte en kijkhoek. 5 6 7 8 WWW. MAG.NL 35 Tot € 1.000 De Grote Telescopen Test 10 MODELLEN BEOORDEELD € 1.000 - € 2.500 Laagste prijs Beste koop 5,5 6 7,4 6,5 6,3 6,5 Celestron Trailseeker 80 20-60x zoom Celestron Regal M2 80 ED 20-60x zoom Opticron MM3 60 ED 15-45x zoom Vogelbescherming Havik 82 20-60x zoom Opticron HR 66 GA ED 18-54x zoom Bynolyt Spacelyt ST 80 ED 25-55x zoom € 429 € 799 € 899 € 945 € 1.278 € 1.499 Gewicht 1.587 gr 1.906 gr 1.003 gr 1.681 gr 1.605 gr 1.783 gr Lengte 49 cm 50 cm 32,5 cm 45 cm 41 cm 44 cm Objectief 80 mm 80 mm 60 mm 82 mm 66 mm 80 mm Inkijklens 2,5 cm 2,5 cm 2,4 cm 2,5 cm 2,5 cm 2,1 cm (klein!) Gezichtsveld op 1.000 m 35-17 m 37-17 m 46-21 m (groot!) 35-21 m 37-23 m Gemiddeld 31,5 m Helder bij 20x, bij inzoomen snel minder en onscherp. Forse randonscherpte Helder beeld, bij inzoomen snel minder Helder, scherp, pas bij ver inzoomen donkerder Mooi beeld, vrijwel geen randonscherpte, pas bij ver inzoomen donkerder beeld Grijs beeld, bij inzoomen donker beeld en onscherp Kleuren mooi en helder, iets randonscherpte 20-60x. Soepel 20-60x. Soepel 15-45x. Beperkt, vergeleken met andere 20-60x. Redelijk soepel, rubberen omhulsel beetje los 18-54x. Groothoek, loopt vrij zwaar 25-55x. Soepel, relatief klein beeld 7,5 m. Linksom scherp 6,5 m. Draait linksom scherp 3,5 m. Linksom scherp 5 m. Linksom scherp 4 m. Rechtsom scherp 10 m (ver!). Rechtsom scherp Groen, ouderwets, niet degelijk, lang Groen, ouderwets, erg lang, glad Heel compact, zwart, modern. Achterzijde zwaarder dan voorkant, kantelt Grijszwart. Redelijk compact Zwart, rond, mooi Zwart, modern, slank, zacht materiaal Draait slecht, klein, fragiel Prima, diep Prettig, (te) soepel Breed, prettig aanvoelend, niet diep Zacht, diep, draait soepel 2 traps, draait (te) makkelijk Prijs Beeldkwaliteit Zoom Close-focus Body Oogschelp Scherpstelling Paraattas Overig Extra 36 VOGELMAGAZINE Twee wieltjes rechts. Grove scherpstelling zwaar, fijne heel soepel Twee wieltjes (onhandig) aan rechterkant. Grove en fijn afstelling, soepel Twee wieltjes bovenop klein, luistert nauw (verspringt snel) Dubbelwiel bovenop, vrij soepel Klein wiel bovenop, redelijk soepel Groot, soepel middenwiel Apart leverbaar Apart leverbaar Apart leverbaar Apart leverbaar Nee Nee Scherpstelwieltjes niet handig voor linkshandigen Scherpstelwieltjes niet handig voor linkshandigen. Opvallend lang oculair Handig voor op reis/fiets Statiefvoet past direct op Manfrotto-statief. Swarovski zoomlens past op body Havik 82 --- Zonneklep vrij los, schuift snel naar voren --- Via bijgeleverde T-ring is een spiegelreflexcamera te monteren. --- Leden van Vogelbescherming krijgen 10% korting op de adviesprijs --- Tijdelijk inclusief Digiscoping smartphone-adapter (€ 118) en Manfrotto 290-statief en 128 RC-kop (€ 299) Welk statief? Heel belangrijk bij het kijken door een telescoop is een stevig trillingsvrij statief. Aluminium statieven zijn stevig maar iets zwaarder en ook goedkoper. Modellen van carbon zijn een stuk lichter en dus comfortabeler te ­dragen. De statiefkoppen zijn op vrijwel elk model ­telescoop te bevestigen en vaak voorzien van een ­gemakkelijke snelkoppeling waarmee je de telescoop in één keer op de kop klikt. Voor een goed aluminium statief met kop van Vogelbescherming/Benro ben je zo’n € 250 kwijt, voor een statief van carbon rond de € 400. Manfrotto en Swarovski Optik zijn iets duurder, waarbij de statieven van Swarovski uitblinken door hun lichte gewicht. Oogschelpen De oogschelpen zijn uit­ draaibaar en al dan niet op twee of meer standen vast te klikken (te fixeren op je ogen). Ben je brildragend, laat dan de oogschelpen op de naar binnen gedraaide stand staan. Ben je geen ­brildrager, draai dan de oog­ schelpen uit tot een stand die prettig is voor jouw ogen; je wimpers mogen het glas niet raken. Aanrader: draai de oogschelpen niet elke keer in als je de telescoop opbergt. Dit voorkomt be­ schadigingen op den duur door vuil zoals zand. WWW. MAG.NL 37 € 1.000 - € 2.500 De Grote Telescopen Test 10 MODELLEN BEOORDEELD Beste allround telescoop € 2.500 - Beste getest 7,8 8,9 € 4.000 9,1 8 Swarovski ATS 65 25-50x zoom Meopta Meostar S2 82 HD 30-60x zoom Leica Televid 82 25-50x zoom Swarovski ATX 95 30-70x zoom Prijs € 2.130 € 2.254 € 3.370 € 4.000 Gewicht 1.428 gr 1.816 gr 1.920 gr 2.190 gr Lengte 38 cm 41,5 cm 39,5 cm 44,5 cm Objectief 65 mm 82 mm 82 mm 95 mm* Inkijklens 2,7 cm 2,5 cm 2,6 cm 3 cm 42-27 m 25,3-12 m (oogt groter) 41-28 m (breed!) 35-19 m Zeer scherp, kleurecht, geen vertekening, helder. Top! Prima! Ook scherp bij 60x. Wel beetje bollend aan zijkant bij scannen Supermooi, kraakhelder Zeer scherp, kleurecht, geen randonscherpte 25-50x. Soepel 30-60x. Loopt vrij zwaar 25-50x. Groothoek zoom oculair, zit beetje los Op body, 30-70x, vergroot enorm, blijft scherp 3 m. Vloeiend, linksom scherp 4,1 m. Linksom scherp 3,8 m(!). Linksom scherp 4,8 m. Linksom scherp Fraai design, groen, ergonomisch Groen/zwart, degelijk, compact Zwart, strak, modern Chic groen, robuust, toch stijlvol, wel zwaar Gezichtsveld op 1.000 m Beeldkwaliteit Zoom Close-focus Body Oogschelp Scherpstelling Paraattas Overig Extra Breed, zacht, diep Prettig zacht, diep, soepel 3-traps instelbaar, stroef Breed, prettig. Top! Brede scherpstelring midden scoop, optimaal, fijn Breed middenwiel, prettig, soepel Bovenop, dubbel wiel (jammer), snel Brede ring midden body, soepel VOGELMAGAZINE Categorie tot € 1.000 De Celestron Trailseeker is zeer betaalbaar, maar dat zie je dan ook terug in de resultaten (door het panel beoordeeld met een gemiddeld cijfer 5,5). De Celestron Regal M2 haalt een beter cijfer (6). Weliswaar een wat log en ­ouderwets model, maar de telescoop heeft een helder en groot beeld en redelijke close-focus. De mini Opticron MM3 60 GA ED is een prima scoop voor op reis of op de fiets; klein (32,5 cm) en dus handig – hoewel de bediening ook mini is (kleine draaiwielen) – met een relatief mooi en scherp beeld. De Havik 82 van Vogel­ bescherming is een verrassend goede telescoop onder de € 1.000 (als je lid bent of wordt nog goedkoper), die door het panel gewaardeerd is met een 7,4. De perfecte tele­scoop voor kritische vogelaars die een model in de premiumklasse nog een brug te ver vinden. Beste koop ­in deze test. Categorie € 1.000 - € 2.500 Apart leverbaar Nu inclusief! Apart leverbaar Apart leverbaar Statiefvoet past direct op eigen statief en Manfrotto met 128 RC-kop. Grote inkijklens, geschikt voor digi­scoping Statiefadapter past direct op Manfrotto-statief met 128 RC-kop Zonnekap stroef. Grote inkijklens, dus zeer geschikt voor digiscoping Statiefvoet past op eigen statief en Manfrotto met 128 RC-kop. Beetje groot. Ideaal voor autovogelaars. De absolute top! --- Aanbieding: inclusief paraattas Extender 1,8x waarmee je ­vergroting opvoert naar 45-90x *(OOK VERKRIJGBAAR ALS 65 EN 85 MM) 38 Conclusies en aanbevelingen De Optricron HR 66 GA ED kreeg een 6,3. Close-focus goed dichtbij, de zoom loopt vrij zwaar en helderheid neemt snel af bij inzoomen. De Bynolyt Space­lyt doet het iets beter met een 6,5. Mooi helder beeld, maar bepaald geen close-focus (10 meter) en wat klein beeld. “Wat is de Swarovski ATS 65 toch een mooie, compacte telescoop”, klinkt het meerder keren tijdens de test. Prima ­ergonomisch vorm­gegeven, kraak­ helder beeld en 3 meter close-focus. Een dijk van een ­telescoop, voor wie wat meer geld te besteden heeft. De Meopta Meostar ­S2 82 HD maakt zijn naam waar: eigenlijk de grote ­verrassing in deze test. Het panel ­waardeert deze scoop met een 7,8: prima beeldkwaliteit (zelfs bij 60x), soepel draaiende onderdelen, ­close-­focus op 4,1 meter, met prima paraattas. Goede kwaliteit, maar wel redelijk duur v­ ergeleken met de Swarovski ATS 65. Categorie € 2.500 - € 4.000 Leica heeft met de Televid 82 weer een toptelescoop op de markt. Compact (39,5 cm), close-focus op 3,8 meter, erg mooi, kraakhelder en een heel breed beeld. Een prima top-telescoop. Inclusief extender van 1,8x, waarmee je de vergroting nog eens opschroeft naar 90x, ongelooflijk. De absolute top is de Swarovski ATX 95. Misschien voor sommigen iets te ­robuust en duur, maar op dit moment de meest complete en meest professionele telescoop. Door het panel werd deze Swarovski gewaardeerd met het hoogste cijfer: 9,1. Meer informatie: * Bynolyt/Meopta: www.technolyt.nl * Celestron: www.ganymedes.nl * Havik/Vogelbescherming Nederland: www.vogelbescherming.nl * Leica: www.leica.nl * www.optricron.com * www.swarovskioptik.com. WWW. MAG.NL 39